Giáo trình nghiệp vụ thuế_2

Chia sẻ: Thanh Thảo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

129
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình nghiệp vụ thuế_2', tài chính - ngân hàng, kế toán - kiểm toán phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình nghiệp vụ thuế_2

- §èi víi tr−êng hîp cã nhÇm lÉn trong kª khai tÝnh thuÕ (bao gåm c¶ ®èi t−îng nép thuÕ hoÆc c¬ quan H¶i quan) ®−îc hoµn l¹i tiÒn thuÕ nép thõa trong thêi h¹n tèi ®a mét n¨m trë vÒ tr−íc (kÓ tõ ngµy ®¨ng ký tê khai hµng ho¸ XNK ®Õn ngµy ph¸t hiÖn nhÇm lÉn). - Hµng ho¸ lµ vËt t−, nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®−îc hoµn thuÕ nhËp khÈu t−¬ng øng víi tû lÖ xuÊt khÈu thµnh phÈm. - Hµng t¹m nhËp khÈu ®Ó t¸i xuÊt khÈu hoÆc hµng t¹m xuÊt khÈu ®Ó t¸i nhËp khÈu ®−îc hoµn thuÕ nhËp khÈu, thuÕ xuÊt khÈu vµ kh«ng ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu khi t¸i nhËp, thuÕ xuÊt khÈu khi t¸i xuÊt. - Hµng ®· xuÊt khÈu nh−ng v× lý do nµo ®ã buéc ph¶i nhËp khÈu trë l¹i ViÖt Nam ®−îc hoµn thuÕ xuÊt khÈu ®· nép vµ kh«ng ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu víi ®iÒu kiÖn: hµng thùc nhËp trë l¹i ViÖt Nam trong thêi h¹n tèi ®a 1 n¨m (tÝnh trßn 365 ngµy) kÓ tõ ngµy thùc tÕ xuÊt khÈu; hµng ch−a qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gia c«ng, söa ch÷a hoÆc sö dông ë n−íc ngoµi; hµng nhËp khÈu trë l¹i ViÖt Nam ph¶i lµm thñ tôc h¶i quan t¹i n¬i ®· lµm thñ tôc xuÊt khÈu hµng ho¸ ®ã. - Hµng nhËp khÈu nh−ng v× lý do nµo ®ã buéc ph¶i t¸i xuÊt tr¶ l¹i chñ hµng n−íc ngoµi hoÆc t¸i xuÊt sang n−íc thø ba theo chØ ®Þnh cña chñ hµng n−íc ngoµi ®−îc hoµn thuÕ nhËp khÈu ®· nép t−¬ng øng víi sè l−îng t¸i xuÊt vµ kh«ng ph¶i nép thuÕ xuÊt khÈu víi ®iÒu kiÖn: hµng ®−îc t¸i xuÊt ra n−íc ngoµi trong thêi h¹n tèi ®a 1 n¨m (tÝnh trßn 365 ngµy) kÓ tõ ngµy thùc tÕ nhËp khÈu; hµng ho¸ ch−a qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gia c«ng, söa ch÷a hoÆc sö dông ë ViÖt Nam; hµng ho¸ t¸i xuÊt ra n−íc ngoµi ph¶i lµm thñ tôc h¶i quan t¹i n¬i ®· lµm thñ tôc nhËp khÈu hµng ho¸. - Tr−êng hîp doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng ho¸ nh−ng v× lý do nµo ®ã buéc ph¶i nhËp khÈu trë l¹i ViÖt Nam, hoÆc nhËp khÈu hµng ho¸ nh−ng v× lý do nµo ®ã buéc ph¶i t¸i xuÊt khÈu tr¶ l¹i hoÆc xuÊt sang n−íc thø ba lµm thñ tôc h¶i quan ë c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c nhau (kh«ng cïng mét cöa khÈu), nh−ng ®Òu trùc thuéc mét Côc H¶i quan ®Þa ph−¬ng th× ®−îc xem xÐt hoµn thuÕ xuÊt khÈu (nÕu cã), kh«ng ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu ®èi víi tr−êng hîp hµng ho¸ xuÊt khÈu ph¶i t¸i nhËp trë l¹i hoÆc ®−îc xÐt hoµn thuÕ nhËp khÈu ®· nép vµ kh«ng ph¶i nép thuÕ xuÊt khÈu ®èi víi tr−êng hîp hµng ho¸ nhËp khÈu ph¶i t¸i xuÊt khÈu. - M¸y mãc, thiÕt bÞ, dông cô, ph−¬ng tiÖn vËn t¶i cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ®−îc phÐp t¹m nhËp - t¸i xuÊt (bao gåm c¶ m−în - t¸i xuÊt) ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t−, thi c«ng x©y dùng, l¾p ®Æt c«ng tr×nh, phôc vô s¶n xuÊt vµ c¸c môc ®Ých kh¸c, khi nhËp khÈu ph¶i kª khai nép thuÕ nhËp khÈu theo qui ®Þnh, khi t¸i xuÊt ®−îc hoµn thuÕ nhËp khÈu. Sè thuÕ nhËp khÈu ®−îc hoµn ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ trÞ sö dông cßn l¹i cña m¸y mãc thiÕt bÞ, dông cô, ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn khi t¸i xuÊt tÝnh theo thêi gian sö dông vµ l−u l¹i ViÖt Nam, tr−êng hîp thùc tÕ ®· hÕt gi¸ trÞ sö dông th× kh«ng ®−îc hoµn l¹i thuÕ. Cô thÓ lµ: + §èi víi hµng nhËp khÈu míi vµo ViÖt Nam (ch−a qua sö dông): 34 http://www.ebook.edu.vn
Thêi gian sö dông vµ l−u l¹i t¹i Tû lÖ (%) hoµn thuÕ nhËp khÈu ViÖt Nam Tõ 6 th¸ng trë xuèng 90% Trªn 6 th¸ng ®Õn 1 n¨m 80% Trªn 1 n¨m ®Õn 2 n¨m 70% Trªn 2 n¨m ®Õn 3 n¨m 60% Trªn 3 n¨m ®Õn 5 n¨m 50% Trªn 5 n¨m ®Õn 7 n¨m 40% Trªn 7 n¨m Kh«ng ®−îc hoµn thuÕ nhËp khÈu + §èi víi hµng ®· qua sö dông ®−îc phÐp nhËp khÈu vµo ViÖt Nam: Thêi gian sö dông vµ l−u l¹i t¹i Tû lÖ (%) hoµn thuÕ nhËp khÈu ViÖt Nam Tõ 6 th¸ng trë xuèng 60% 50% 40% 35% 30% Kh«ng Trªn 6 th¸ng ®Õn 1 n¨m ®−îc hoµn thuÕ nhËp khÈu Trªn 1 n¨m ®Õn 2 n¨m Trªn 2 n¨m ®Õn 3 n¨m Trªn 3 n¨m ®Õn 5 n¨m Trªn 5 n¨m - Tr−êng hîp hµng ho¸ XNK göi tõ tæ chøc, c¸ nh©n ë n−íc ngoµi cho tæ chøc, c¸ nh©n ë ViÖt Nam th«ng qua dÞch vô b−u chÝnh vµ dÞch vô chuyÓn ph¸t th−, vµ ng−îc l¹i: doanh nghiÖp b−u chÝnh ®· nép thuÕ th× sÏ ®−îc hoµn l¹i sè tiÒn thuÕ ®· nép trong c¸c tr−êng hîp nªu t¹i th«ng t− liªn tÞch sè 01/2004/TTLT- BBCVT- BTC ngµy 25/5/2004 cña liªn Bé B−u chÝnh, viÔn th«ng - Bé Tµi chÝnh h−íng dÉn vÒ tr¸ch nhiÖm, quan hÖ phèi hîp trong c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t h¶i quan ®èi víi th−, b−u phÈm, b−u kiÖn xuÊt khÈu, nhËp khÈu göi qua dÞch vô b−u chÝnh vµ dÞch vô chuyÓn ph¸t th−. - C¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu cã vi ph¹m c¸c qui ®Þnh trong lÜnh vùc h¶i quan (sau ®©y gäi lµ hµng ho¸ vi ph¹m) ch−a lµm thñ tôc h¶i quan, ®· nép thuÕ xuÊt khÈu hoÆc thuÕ nhËp khÈu vµ thuÕ kh¸c (nÕu cã), bÞ c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh tÞch thu hµng ho¸ th× ®uîc hoµn l¹i sè tiÒn thuÕ xuÊt khÈu hoÆc nhËp khÈu vµ thuÕ kh¸c (nÕu cã) ®· nép. - Hµng ho¸ XNK cßn n»m trong sù gi¸m s¸t cña c¬ quan h¶i quan, nÕu ®· më tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu, cã th«ng b¸o thuÕ nh−ng khi c¬ quan h¶i quan kiÓm tra cho th«ng quan ph¸t hiÖn cã vi ph¹m buéc ph¶i tiªu huû vµ ®· tiªu huû th× ra quyÕt ®Þnh kh«ng ph¶i nép thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu (nÕu cã). 2.3.4.2. Thêi h¹n nép hå s¬ vµ thêi h¹n xÐt hoµn thuÕ ChËm nhÊt trong thêi h¹n 60 ngµy kÓ tõ ngµy thùc xuÊt khÈu (®èi víi tr−êng hîp hµng ho¸ lµ nguyªn liÖu, vËt t− nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ 35 http://www.ebook.edu.vn
hµng ho¸ t¹m nhËp - t¸i xuÊt) vµ chËm nhÊt trong thêi h¹n 60 ngµy kÓ tõ ngµy thùc nhËp khÈu (®èi víi tr−êng hîp hµng ho¸ t¹m xuÊt - t¸i nhËp) c¸c ®èi t−îng thuéc diÖn xÐt hoµn thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ph¶i hoµn thµnh hå s¬ theo qui ®Þnh göi c¬ quan cã thÈm quyÒn ®Ó xem xÐt. Trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®ñ hå s¬ yªu cÇu hoµn thuÕ theo qui ®Þnh, c¬ quan cã thÈm quyÒn cã tr¸ch nhiÖm ký quyÕt ®Þnh hoµn l¹i thuÕ cho c¸c ®èi t−îng ®−îc hoµn l¹i thuÕ. NÕu hå s¬ hoµn thuÕ kh«ng ®Çy ®ñ, hoÆc kh«ng ®óng theo qui ®Þnh th× trong vßng 5 ngµy (ngµy lµm viÖc) kÓ tõ ngµy nhËn hå s¬ yªu cÇu hoµn l¹i thuÕ, c¬ quan cã thÈm quyÒn xÐt hoµn thuÕ ph¶i cã v¨n b¶n tr¶ lêi cho ®èi t−îng yªu cÇu hoµn l¹i thuÕ, trong ®ã cã nªu râ lý do. 2.3.5. Truy thu thuÕ C¸c tr−êng hîp ph¶i truy thu thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu: - C¸c tr−êng hîp ®· ®−îc miÔn thuÕ, t¹m miÔn thuÕ, gi¶m thuÕ, hoµn thuÕ theo qui ®Þnh nh−ng sö dông kh¸c víi môc ®Ých ®· ®−îc miÔn, t¹m miÔn, gi¶m, hoµn thuÕ. - §èi t−îng nép thuÕ nhÇm lÉn trong kª khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ph¶i truy thu tiÒn thuÕ trong thêi h¹n mét n¨m trë vÒ tr−íc, kÓ tõ ngµy ®¨ng ký tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®Õn ngµy ph¸t hiÖn cã sù nhÇm lÉn ®ã. - Tr−êng hîp cã sù gian, lËn trèn thuÕ ph¶i truy thu tiÒn thuÕ, tiÒn ph¹t trong thêi h¹n 5 n¨m trë vÒ tr−íc, kÓ tõ ngµy kiÓm tra ph¸t hiÖn. C¨n cø ®Ó tÝnh truy thu thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu lµ gi¸ tÝnh thuÕ, thuÕ suÊt vµ tû gi¸ ®−îc ¸p dông theo qui ®Þnh t¹i thêi ®iÓm c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn cho phÐp thay ®æi môc ®Ých ®· ®−îc miÔn, t¹m miÔn, gi¶m, hoµn thuÕ tr−íc ®©y (®èi víi tr−êng hîp thay ®æi môc ®Ých sö dông) vµ t¹i thêi ®iÓm ®¨ng ký tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu tr−íc ®©y (®èi víi tr−êng hîp nhÇm lÉn trong kª khai vµ gian lËn thuÕ). Thêi h¹n kª khai truy thu nép thuÕ lµ 2 ngµy (ngµy lµm viÖc) kÓ tõ ngµy c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn cho phÐp thay ®æi môc ®Ých ®· ®−îc miÔn, t¹m miÔn, gi¶m, hoµn thuÕ tr−íc ®©y (®èi víi tr−êng hîp thay ®æi môc ®Ých sö dông), vµ kÓ tõ ngµy ph¸t hiÖn cã sù nhÇm lÉn, kiÓm tra ph¸t hiÖn cã sù gian lËn trèn thuÕ (®èi víi tr−êng hîp nhÇm lÉn trong kª khai vµ gian lËn thuÕ) 2.4. §¨ng ký, kª khai, nép thuÕ xuÊt nhËp khÈu 2.4.1. Kª khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu Tæ chøc, c¸ nh©n cã hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ph¶i kª khai ®Çy ®ñ chÝnh x¸c c¸c néi dung theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt; nép tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu vµ c¸c hå s¬ liªn quan cho c¬ quan h¶i quan n¬i lµm thñ tôc xuÊt khÈu, nhËp khÈu. 2.4.2. Thêi ®iÓm tÝnh vµ th«ng b¸o thuÕ - Thêi ®iÓm tÝnh thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu: lµ ngµy ®èi t−îng nép thuÕ nép tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu cho c¬ quan h¶i quan. Tr−êng hîp ®èi t−îng nép thuÕ khai b¸o ®iÖn tö th× thêi ®iÓm tÝnh thuÕ lµ ngµy c¬ quan h¶i quan 36 http://www.ebook.edu.vn
cÊp sè tê khai tù ®éng tõ hÖ thèng (gäi t¾t lµ ngµy ®¨ng ký tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu). ThuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®−îc tÝnh theo thuÕ suÊt, gi¸ tÝnh thuÕ, tû gi¸ tÝnh thuÕ t¹i ngµy ®¨ng ký tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu. Qu¸ 15 ngµy kÓ tõ ngµy ®¨ng ký tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu mµ ®èi t−îng nép thuÕ ch−a cã hµng thùc tÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu th× tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®· ®¨ng ký kh«ng cã gi¸ trÞ lµm thñ tôc h¶i quan hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu. Khi cã hµng thùc tÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®èi t−îng nép thuÕ ph¶i lµm l¹i thñ tôc kª khai vµ ®¨ng ký tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu. Tr−êng hîp ®èi t−îng nép thuÕ kª khai tr−íc ngµy ®¨ng ký tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu th× tû gi¸ tÝnh thuÕ ®−îc ¸p dông theo tû gi¸ t¹i ngµy ®èi t−îng nép thuÕ ®· kª khai, nh−ng kh«ng qu¸ 3 ngµy liÒn kÒ tr−íc ngµy ®¨ng ký tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu. - Thêi h¹n th«ng b¸o thuÕ: trong thêi h¹n 8 giê lµm viÖc kÓ tõ khi ®èi t−îng nép thuÕ ®¨ng ký tê khai hµng hãa xuÊt khÈu, nhËp khÈu, c¬ quan h¶i quan ph¶i th«ng b¸o cho ®èi t−îng nép thuÕ vÒ sè thuÕ ph¶i nép. §èi víi tr−êng hîp ph¶i cã gi¸m ®Þnh vÒ tiªu chuÈn kü thuËt, chÊt l−îng, sè l−îng, chñng lo¹i ®Ó ®¶m b¶o chÝnh x¸c cho viÖc tÝnh thuÕ, trong thêi h¹n 8 giê lµm viÖc kÓ tõ khi nhËn ®−îc kÕt qu¶ gi¸m ®Þnh, nÕu cã thay ®æi vÒ sè thuÕ ph¶i nép, c¬ quan h¶i quan ra th«ng b¸o ®iÒu chØnh th«ng b¸o ban ®Çu. 2.4.3. Thêi h¹n nép thuÕ - §èi víi hµng xuÊt khÈu: lµ 15 ngµy, kÓ tõ ngµy ®èi t−îng nép thuÕ nhËn ®−îc th«ng b¸o thuÕ cña c¬ quan h¶i quan vÒ sè thuÕ ph¶i nép. - §èi víi hµng lµ vËt t−, nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu: lµ 9 th¸ng (275 ngµy) kÓ tõ ngµy ®èi t−îng nép thuÕ nhËn ®−îc th«ng b¸o thuÕ cña c¬ quan h¶i quan vÒ sè thuÕ ph¶i nép. - §èi víi hµng kinh doanh theo ph−¬ng thøc t¹m nhËp - t¸i xuÊt hoÆc t¹m xuÊt- t¸i nhËp: lµ 15 ngµy kÓ tõ ngµy hÕt thêi h¹n cña c¬ quan cã thÈm quyÒn cho phÐp t¹m nhËp - t¸i xuÊt hoÆc t¹m xuÊt - t¸i nhËp. - §èi víi hµng tiªu dïng: ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu tr−íc khi nhËn hµng (danh môc hµng ho¸ tiªu dïng thùc hiÖn theo qui ®Þnh cña Bé Th−¬ng m¹i). Trõ c¸c tr−êng hîp cô thÓ d−íi ®©y: + Tr−êng hîp ®èi t−îng nép thuÕ cã sù b¶o l·nh vÒ sè tiÒn thuÕ ph¶i nép th× thêi h¹n nép thuÕ lµ 30 ngµy, kÓ tõ ngµy ®èi t−îng nép thuÕ nhËn ®−îc th«ng b¸o thuÕ cña c¬ quan h¶i quan vÒ sè thuÕ ph¶i nép. + Tr−êng hîp hµng ho¸ tiªu dïng nhËp khÈu phôc vô trùc tiÕp cho an ninh, quèc phßng, nghiªn cøu khoa häc vµ gi¸o dôc ®µo t¹o thuéc diÖn ®−îc xÐt miÔn thuÕ nhËp khÈu th× thêi h¹n nép thuÕ lµ 30 ngµy kÓ tõ ngµy ®èi t−îng nép thuÕ nhËn ®−îc th«ng b¸o thuÕ cña c¬ quan h¶i quan vÒ sè thuÕ ph¶i nép. + Tr−êng hîp hµng ho¸ nhËp khÈu n»m trong danh môc hµng ho¸ tiªu dïng theo qui ®Þnh cña Bé Th−¬ng m¹i nh−ng lµ vËt t−, nguyªn liÖu nhËp khÈu trùc 37 http://www.ebook.edu.vn
tiÕp dïng cho s¶n xuÊt th× ®−îc ¸p dông thêi h¹n nép thuÕ lµ 30 ngµy hoÆc 275 ngµy kÓ tõ ngµy ®èi t−îng nép thuÕ nhËn ®−îc th«ng b¸o thuÕ cña c¬ quan h¶i quan vÒ sè thuÕ ph¶i nép. - §èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu phi mËu dÞch; xuÊt khÈu, nhËp khÈu cña c− d©n biªn giíi th× ®èi t−îng nép thuÕ ph¶i nép thuÕ tr−íc khi xuÊt khÈu hoÆc nhËp khÈu hµng ho¸. - §èi víi hµng ho¸ kh«ng thuéc diÖn qui ®Þnh trªn: thêi h¹n nép thuÕ lµ 30 ngµy, kÓ tõ ngµy ®èi t−îng nép thuÕ nhËn ®−îc th«ng b¸o thuÕ cña c¬ quan h¶i quan vÒ sè thuÕ ph¶i nép. 2.5. Tæ chøc qu¶n lý thu thuÕ XNK 2.5.1. Qu¶n lý ®èi t−îng nép thuÕ Qu¶n lý ®èi t−îng nép thuÕ lµ kh©u ®Çu tiªn vµ quan träng nhÊt ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ XNK. §Ó qu¶n lý ®èi t−îng nép thuÕ XNK, c¬ quan h¶i quan cÇn qu¶n lý chÆt chÏ c¸c ®èi t−îng kinh doanh cã ho¹t ®éng XNK th−êng xuyªn th«ng qua viÖc cÊp m· sè thuÕ. Tõ 1/10/2004, thñ tôc cÊp m· sè thuÕ cña h¶i quan cho c¬ së kinh doanh cã ho¹t ®éng XNK ®−îc thèng nhÊt víi viÖc cÊp m· sè thuÕ cña c¬ quan thuÕ. Sù thèng nhÊt nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¬ quan h¶i quan thu thËp, trao ®æi th«ng tin víi c¬ quan thuÕ vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh, kiÓm tra ®Þa ®iÓm kinh doanh, t− c¸ch ph¸p lý cña ®èi t−îng nép thuÕ. Tõ ®ã, c¬ quan h¶i quan ph¶i x©y dùng c¸c c¬ së d÷ liÖu vÒ qu¸ tr×nh chÊp hµnh ph¸p luËt, ®Æc ®iÓm kinh doanh cña c¸c ®èi t−îng nµy. Trªn c¬ së c¸c th«ng tin thu thËp ®−îc, c¬ quan h¶i quan cã c¨n cø ®Ó ph©n lo¹i c¸c ®èi t−îng nép thuÕ ®Ó ¸p dông h×nh thøc kiÓm tra hµng ho¸ XNK phï hîp theo qui ®Þnh vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®«n ®èc thu nép tiÒn thuÕ sau nµy. 2.5.2. Qu¶n lý c¨n cø tÝnh thuÕ §Ó cã thÓ qu¶n lý chÆt chÏ c¸c c¨n cø tÝnh thuÕ XNK, tr−íc tiªn ph¶i dùa vµo thñ tôc khai b¸o h¶i quan cña ®èi t−îng nép thuÕ XNK. C¸c ®èi t−îng cã hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu c¨n cø vµo tê khai h¶i quan, ph¶i kª khai ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c tiªu thøc ghi trªn tê khai ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ®èi t−îng, ®óng thuÕ suÊt theo ®óng luËt thuÕ qui ®Þnh. C¨n cø vµo c¸c néi dung ®· kª khai, ®èi t−îng nép thuÕ ph¶i tù tÝnh sè thuÕ ph¶i nép theo qui ®Þnh. Thùc hiÖn kª khai theo tê khai h¶i quan cã ý nghÜa quan träng, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, ®èi t−îng nép thuÕ tù kª khai, tù tÝnh, tù nép thuÕ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ph¸p luËt vÒ viÖc kª khai cña m×nh. V× vËy, ®ßi hái c¸c ®èi t−îng nép thuÕ ph¶i n¾m b¾t s©u vÒ danh môc hµng ho¸ cña biÓu thuÕ XNK (®Æc biÖt lµ biÓu thuÕ nhËp khÈu). Bªn c¹nh thñ tôc khai b¸o h¶i quan cña ®èi t−îng nép thuÕ, c¬ quan h¶i quan ph¶i thùc hiÖn qu¸ tr×nh kiÓm tra, gi¸m s¸t h¶i quan ®Ó kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c c¸c néi dung tê khai h¶i quan cña ®èi t−îng nép thuÕ. ViÖc kiÓm tra nµy ®−îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c b−íc: - KiÓm tra t− c¸ch ph¸p lý cña ng−êi khai b¸o h¶i quan. 38 http://www.ebook.edu.vn
- KiÓm tra c¸c chøng tõ thuéc hå s¬ h¶i quan (sè l−îng, chñng lo¹i chøng tõ, tÝnh hîp lÖ cña chøng tõ), kiÓm tra néi dung khai h¶i quan, ®èi chiÕu néi dung khai h¶i quan víi c¸c chøng tõ thuéc hå s¬ h¶i quan. C¸c chøng tõ thuéc hå s¬ h¶i quan bao gåm: tê khai h¶i quan, b¶ng kª chi tiÕt hµng ho¸ ®èi víi l« hµng cã nhiÒu chñng lo¹i, giÊy phÐp xuÊt khÈu hoÆc nhËp khÈu cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc cã thÈm quyÒn, hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸, ho¸ ®¬n th−¬ng m¹i, b¶n sao vËn t¶i ®¬n, giÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng hãa (C/O)… - KiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸: lµ qu¸ tr×nh c¬ quan h¶i quan c«ng khai kiÓm tra hiÖn vËt ®−îc xuÊt tr×nh ®Ó ®èi chiÕu thùc tÕ hiÖn vËt so víi chøng tõ khai b¸o ®· ®−îc ®¨ng ký thñ tôc h¶i quan. Tõ ®ã, lµm c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè thuÕ XNK ph¶i nép ®èi víi hµng ho¸ XNK. §Ó thùc hiÖn viÖc kiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸ cã hiÖu qu¶, c¬ quan h¶i quan ph¶i tiÕn hµnh tæ chøc thu thËp trao ®æi th«ng tin ®Ó x©y dùng c¬ së sè liÖu vÒ qu¸ tr×nh chÊp hµnh ph¸p luËt cña chñ hµng, chÝnh s¸ch qu¶n lý XNK, tÝnh chÊt, chñng lo¹i, nguån gèc hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, vµ c¸c th«ng tin kh¸c liªn quan ®Õn hµng ho¸ XNK. Dùa vµo hå s¬ h¶i quan vµ c¸c th«ng tin liªn quan, c¬ quan h¶i quan sÏ quyÕt ®Þnh hoÆc thay ®æi h×nh thøc, tû lÖ kiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸, c¸ch x¸c ®Þnh tû lÖ kiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸ ®èi víi tõng l« hµng XNK cô thÓ. ViÖc kiÓm tra thùc tÕ hµng hãa ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc c¸c th«ng sè quan träng nhÊt lµ: tªn vµ m· hµng, xuÊt xø, sè l−îng hµng, b¶o ®¶m yªu cÇu x¸c ®Þnh ®−îc gi¸ tÝnh thuÕ vµ thuÕ suÊt. ViÖc x¸c ®Þnh m· sè vµ thuÕ suÊt ph¶i thùc hiÖn theo nguyªn t¾c: mét mÆt hµng chØ ph©n lo¹i vµo mét m· sè vµ chØ cã mét møc thuÕ suÊt nhËp khÈu duy nhÊt vµ ph¶i ®−îc thùc hiÖn thèng nhÊt trªn toµn quèc. - Ngoµi ra víi môc tiªu ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh, c¬ quan h¶i quan ®· gi¶m bít viÖc kiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸ mµ chuyÓn sang qu¸ tr×nh kiÓm tra sau th«ng quan. §©y lµ ho¹t ®éng kiÓm tra cña c¬ quan h¶i quan nh»m thÈm ®Þnh tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc cña néi dung c¸c chøng tõ mµ ®èi t−îng nép thuÕ ®· xuÊt tr×nh víi c¬ quan h¶i quan ®Ó ng¨n chÆn, xö lý kÞp thêi c¸c tr−êng hîp vi ph¹m chÝnh s¸ch qu¶n lý XNK ®èi víi hµng ho¸ XNK ®· ®−îc th«ng quan. §èi t−îng kiÓm tra sau th«ng quan lµ c¸c chøng tõ, sæ s¸ch kÕ to¸n, c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan ®Õn l« hµng XNK, hµng ho¸ XNK ®· ®−îc th«ng quan. ViÖc kiÓm tra sau th«ng quan chØ ®−îc tiÕn hµnh khi ph¸t hiÖn cã dÊu hiÖu vi ph¹m ph¸p luËt h¶i quan ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ®· ®−îc th«ng quan. 2.5.3 Qu¶n lý thu nép tiÒn thuÕ Bªn c¹nh viÖc ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh: tù kª khai, tÝnh vµ thu nép tiÒn thuÕ cña c¸c ®èi t−îng nép thuÕ, c¬ quan h¶i quan cÇn tæ chøc chÆt chÏ kh©u tæ chøc thu nép. Mèi quan hÖ gi÷a h¶i quan, thuÕ, kho b¹c vµ ng©n hµng ph¶i ®−îc t¨ng c−êng; ®Èy nhanh viÖc nèi m¹ng gi÷a c¸c c¬ quan nµy ®Ó thuËn l¬Þ cho qu¸ tr×nh trao ®æi th«ng tin, ®¶m b¶o viÖc thanh kho¶n, x¸c ®Þnh nép thuÕ kÞp thêi. Ngoµi ra, c¬ quan h¶i quan cÇn tËp trung qu¶n lý chÆt chÏ c¸c ®èi t−îng kinh doanh XNK kh«ng th−êng xuyªn, hoÆc míi ra kinh doanh, c¸c ®èi t−îng cã hµng ho¸ nhËp khÈu ®−îc h−ëng thêi h¹n nép thuÕ kÐo dµi (tr−êng hîp nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu…) ®Ó ®¶m b¶o viÖc ®«n ®èc, thu nép thuÕ; ph¸t hiÖn c¸c tr−êng hîp vi ph¹m nh−: sö dông hµng ho¸ nhËp 39 http://www.ebook.edu.vn
khÈu sai môc ®Ých ®· ®¨ng ký, d©y d−a, nî ®äng tiÒn thuÕ… tõ ®ã, cã c¸c biÖn ph¸p xö lý triÖt ®Ó. 2.5.4. Qu¶n lý miÔn, gi¶m, hoµn thuÕ ChÝnh s¸ch miÔn, gi¶m, hoµn thuÕ XNK nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu, chÝnh s¸ch −u ®·i thuÕ cña nhµ n−íc ®èi víi mét sè ®èi t−îng, vµ ®¶m b¶o thùc hiÖn ®óng c¸c th«ng lÖ, tËp qu¸n th−¬ng m¹i quèc tÕ. Tuy nhiªn, ®©y còng lµ yÕu tè ®Ó c¸c ®èi t−îng lîi dông trèn thuÕ. V× vËy, c¬ quan h¶i quan còng cÇn ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ c¸c tr−êng hîp nµy. ChÝnh s¸ch thuÕ XNK ph¶i qui ®Þnh cô thÓ, râ rµng c¸c tr−êng hîp hµng ho¸ XNK ®−îc miÔn, gi¶m, hoµn thuÕ víi c¸c thñ tôc, hå s¬ cÇn thiÕt vµ c¸n bé h¶i quan ph¶i n¾m ch¾c c¸c qui ®Þnh nµy. Trªn c¬ së ®ã, h¶i quan ph¶i x¸c minh, kiÓm tra chÆt chÏ c¸c hå s¬ hµng ho¸ ®Ò nghÞ miÔn, gi¶m, hoµn thuÕ. §Ó thùc hiÖn hiÖu qu¶ c¸c c«ng viÖc trªn, bªn c¹nh sù tinh th«ng nghiÖp vô vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc cña c¸n bé h¶i quan, cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a h¶i quan vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®Ó trao ®æi th«ng tin, theo dâi, gi¸m s¸t c¸c tr−êng hîp hµng ho¸ XNK ®−îc miÔn, gi¶m, hoµn thuÕ theo ®óng môc ®Ých ®· ®¨ng ký. 40 http://www.ebook.edu.vn
Ch−¬ng 3 ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt 1. Giíi thiÖu chung vÒ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt 1.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt (TT§B) lµ s¾c thuÕ ®¸nh vµo mét sè hµng ho¸ dÞch vô ®Æc biÖt n»m trong danh môc nhµ n−íc quy ®Þnh. TÝnh chÊt ®Æc biÖt hay kh«ng ®Æc biÖt cña hµng ho¸, dÞch vô ë mét quèc gia tuú thuéc vµo phong tôc, tËp qu¸n, lèi sèng v¨n ho¸ vµ møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña quèc gia ®ã. Nh×n chung, c¸c hµng ho¸, dÞch vô ®−îc lùa chän ®Ó thu thuÕ TT§B cã c¸c tÝnh chÊt sau: - ViÖc s¶n xuÊt, tiªu dïng c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô nµy ch−a thËt cÇn thiÕt ®èi víi ®êi sèng x· héi nªn th−êng chÞu sù kiÓm so¸t chÆt chÏ cña Nhµ n−íc. - L−îng cÇu cña hµng ho¸, dÞch vô nµy th−êng biÕn ®éng theo thu nhËp nh−ng Ýt biÕn ®éng theo møc gi¸ c¶. - C¸c lo¹i hµng ho¸ nµy cÇn h¹n chÕ tiªu dïng do kh«ng cã lîi ®èi víi nÒn kinh tÕ - x· héi nãi chung hoÆc cã h¹i cho søc khoÎ, m«i tr−êng hay g©y l·ng phÝ cho x· héi. ThuÕ TT§B lµ nguån thu quan träng cña thuÕ tiªu dïng, t¹o ra mét tiÒm n¨ng rÊt lín vÒ nguån thu cho NSNN. Do c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ TT§B cã khèi l−îng tiªu thô lín, Ýt ng−êi s¶n xuÊt, l−îng cÇu Ýt biÕn ®éng, dÔ x¸c ®Þnh vµ Ýt cã kh¶ n¨ng thay thÕ. Trong khi ®ã, nã l¹i ®ßi hái rÊt Ýt vÒ nguån lùc qu¶n lý. V× vËy, thuÕ TT§B th−êng t¹o ra sè thu ®¸ng kÓ cho NSNN. ThuÕ TT§B cßn ®−îc coi lµ c«ng cô quan träng thùc hiÖn môc ®Ých h−íng dÉn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô ®−îc coi lµ ®Æc biÖt. Trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu nµy, t− t−ëng chung lµ h¹n chÕ nh÷ng hµng ho¸, dÞch vô mµ viÖc s¶n xuÊt, tiªu dïng kh«ng cã lîi cho nÒn kinh tÕ quèc d©n xÐt trªn ph−¬ng diÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi. MÆt kh¸c, thuÕ TT§B gãp phÇn quan träng trong viÖc t¸i ph©n phèi thu nhËp cña ng−êi cã thu nhËp cao, ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi. Lµ mét s¾c thuÕ thuéc lo¹i thuÕ tiªu dïng, nh−ng v× lµ thuÕ tiªu dïng nªn ngoµi tÝnh chÊt lµ thuÕ gi¸n thu, thuÕ TT§B cßn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt sau ®©y: Mét lµ, thuÕ TT§B ®−îc thu mét lÇn vµo kh©u s¶n xuÊt, nhËp khÈu hµng ho¸, hoÆc kinh doanh dÞch vô. §©y lµ lo¹i thuÕ tiªu dïng mét giai ®o¹n nªn kh«ng g©y nªn sù trïng l¾p qua c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn hµng ho¸. V× vËy, cã t¸c dông gi¶m thiÓu chi phÝ hµnh thu song ®ßi hái chÕ ®é kiÓm tra, gi¸m s¸t thËt chÆt chÏ nh»m ®¶m b¶o h¹n chÕ tíi møc tèi ®a sù thÊt thu thuÕ TT§B th«ng qua viÖc gian lËn vÒ sè l−îng hµng ho¸ s¶n xuÊt vµ tiªu thô. Hai lµ, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt th−êng cã møc ®éng viªn cao. ThuÕ TT§B cã thÓ ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ trÞ hoÆc trªn c¬ së ®¬n vÞ ®o l−êng kh¸c vµ th−êng ®−îc thu víi møc thuÕ suÊt cao h¬n so víi thuÕ tiªu dïng th«ng th−êng. §Æc ®iÓm nµy thÓ hiÖn quan ®iÓm ®iÒu tiÕt cña Nhµ n−íc th«ng qua thuÕ TT§B. 41 http://www.ebook.edu.vn
XÐt ë khÝa c¹nh qu¶n lý, viÖc s¶n xuÊt vµ cung cÊp c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô ®−îc coi lµ ®Æc biÖt kh«ng chØ liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, ph©n bæ nguån lùc mµ cßn liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò x· héi. V× vËy, ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu dïng hµng ho¸ vµ dÞch vô nµy theo ®Þnh h−íng cña Nhµ n−íc, th× cÇn thiÕt ph¶i sö dông møc thuÕ cao th«ng qua thuÕ TT§B ®Ó h−íng dÉn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng hîp lý. XÐt ë khÝa c¹nh ph©n phèi thu nhËp, ®èi t−îng tiªu dïng phÇn lín c¸c hµng ho¸, dÞch vô ®Æc biÖt nµy lµ nh÷ng ng−êi cã thu nhËp cao. V× vËy, thuÕ TT§B cÇn x©y dùng møc ®éng viªn cao nh»m ®iÒu tiÕt thu nhËp cña nh÷ng ng−êi cã thu nhËp cao, ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi. Ba lµ, danh môc hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ TT§B kh«ng nhiÒu vµ thay ®æi tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ- x¨ héi vµ møc sèng cña d©n c−. Víi diÖn thu thuÕ TT§B t−¬ng ®èi hÑp cho nªn cã thÓ cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn quyÕt ®Þnh tiªu dïng vµ ph©n phèi nguån thu nhËp. Do ®ã, thuÕ TT§B lµ c«ng cô rÊt cã hiÖu qu¶ cña c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch kh¸c ngoµi môc tiªu nguån thu. 1.2. Nguyªn t¾c thiÕt lËp thuÕ TT§B - §èi t−îng chÞu thuÕ TT§B ®−îc x¸c ®Þnh trong ph¹m vi nh÷ng hµng ho¸, dÞch vô ®Æc biÖt cÇn ®iÒu tiÕt cao. Ph¹m vi ¸p dông thuÕ TT§B chØ ®−îc giíi h¹n ®èi víi c¸c nhãm hµng ho¸ vµ dÞch vô cao cÊp, xa xØ, Ýt cã lîi ®èi víi nÒn kinh tÕ hoÆc cã t¸c h¹i ®èi víi søc khoÎ vµ m«i tr−êng... §èi víi nh÷ng lo¹i hµng ho¸ mµ th−êng g©y sù phøc t¹p trong qu¸ tr×nh ¸p dông th× nªn ®−a ra khái ph¹m vi ®iÒu chØnh cña thuÕ TT§B ®Ó thu thuÕ tiªu dïng th«ng th−êng (thuÕ doanh thu hoÆc thuÕ GTGT). §iÒu quan träng lµ ph¶i x¸c ®Þnh râ ranh giíi gi÷a hµng ho¸ dÞch vô ®Æc biÖt vµ hµng ho¸, dÞch vô th«ng th−êng. Trong thùc tiÔn, viÖc x¸c ®Þnh ranh giíi nµy kh«ng dÔ dµng do tÝnh chÊt "®Æc biÖt " cña c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô th−êng biÕn ®éng theo sù thay ®æi nhu cÇu cuéc sèng cña c¸c tÇng líp d©n c− qua tõng giai ®o¹n lÞch sö. V× vËy, viÖc x¸c ®Þnh ranh giíi ®ã ph¶i c¨n cø vµo mèi t−¬ng quan gi÷a nhu cÇu tiªu dïng phæ biÕn hay nhu cÇu cã tÝnh chÊt c¸ biÖt, nhu cÇu Nhµ n−íc hay nhu cÇu tiªu dïng d©n c−. - ThuÕ TT§B ®−îc thiÕt lËp theo nguyªn t¾c kh«ng ph©n biÖt hµng s¶n xuÊt trong n−íc vµ hµng nhËp khÈu. ThuÕ TT§B cÇn ®−îc ¸p dông mét c¸ch b×nh ®¼ng c¶ ®èi víi hµng nhËp khÈu vµ hµng s¶n xuÊt trong n−íc. Kh«ng thÓ ®¸nh thuÕ TT§B ®èi víi mét mÆt hµng nhËp khÈu nµo ®ã mµ kh«ng ®¸nh thuÕ TT§B ®èi víi mÆt hµng cïng lo¹i s¶n xuÊt trong n−íc v× ®iÒu nµy vi ph¹m nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia – mét nguyªn t¾c thiÕt yÕu ®èi víi c¸c thµnh viªn WTO, trong khi ®ã chóng ta ®ang nç lùc ®Ó gia nhËp tæ chøc nµy. MÆt kh¸c, còng kh«ng thÓ ®¸nh thuÕ TT§B vµo mét mÆt hµng nµo ®ã s¶n xuÊt trong n−íc mµ kh«ng ®¸nh vµo mÆt hµng cïng lo¹i nhËp khÈu v× khi ®ã, víi mét sù thay ®æi bÊt kú cña thuÕ suÊt thuÕ TT§B ®Òu dÉn ®Õn sù thay ®æi thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu ®Ó ®¶m b¶o duy tr× ®−îc mét møc ®é b¶o hé æn ®Þnh ®èi víi s¶n xuÊt trong n−íc vµ ng−îc l¹i. - ThuÕ suÊt thuÕ TT§B ®−îc thiÕt kÕ cao h¬n møc thuÕ tiªu dïng th«ng th−êng vµ ph©n biÖt chi tiÕt theo tõng ®èi t−îng hµng ho¸ cÇn ®iÒu chØnh. 42 http://www.ebook.edu.vn
ThuÕ TT§B ®−îc thu víi møc thuÕ suÊt cao h¬n nhiÒu so víi thuÕ tiªu dïng th«ng th−êng ®Ó ®¶m b¶o môc tiªu ®iÒu tiÕt cao vµo nh÷ng ng−êi cã thu nhËp cao khi tiªu dïng c¸c hµng ho¸, dÞch vô cao cÊp vµ h¹n chÕ tiªu dïng mét sè lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn, nÕu ®¸nh thuÕ TT§B ®èi víi mét lo¹i hµng ho¸ hoÆc dÞch vô nµo ®ã qu¸ cao th× sè thu tõ thuÕ sÏ b¾t ®Çu gi¶m ®i v× l−îng tiªu thô gi¶m. V× vËy, cÇn x¸c ®Þnh tÇm quan träng t−¬ng ®èi gi÷a môc tiªu t¨ng thu hoÆc h¹n chÕ tiªu dïng ®Ó x¸c lËp møc thuÕ suÊt thÝch hîp, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn sè thu tõ thuÕ nhËp khÈu cã xu h−íng gi¶m do qu¸ tr×nh tù do ho¸ th−¬ng m¹i vµ héi nhËp quèc tÕ. MÆt kh¸c, thuÕ suÊt thuÕ TT§B nªn chi tiÕt theo tõng lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô. ViÖc x©y dùng c¸c møc thuÕ suÊt thuÕ TT§B kh¸c nhau trong ph¹m vi c¸c nhãm hµng ho¸ dùa vµo gi¸ c¶ vµ chÊt l−îng cña hµng ho¸, trong ®ã thuÕ suÊt cao ®−îc ¸p dông ®èi víi c¸c lo¹i hµng ho¸ cã chÊt l−îng vµ gi¸ c¶ cao h¬n trªn c¬ së dù ®o¸n ng−êi giµu sÏ tiªu dïng nhiÒu h¬n. - ThuÕ TT§B ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, liªn hoµn víi c¸c s¾c thuÕ tiªu dïng kh¸c trong hÖ thèng thuÕ, ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. ThuÕ TT§B cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c s¾c thuÕ tiªu dïng kh¸c nh− thuÕ GTGT hay thuÕ xuÊt kh©ñ, nhËp khÈu. Mèi quan hÖ nµy ®−îc thÓ hiÖn trong c¸c quy ®Þnh vÒ gi¸ tÝnh thuÕ (gåm c¶ thuÕ nhËp khÈu), vÒ thuÕ suÊt (®èi víi nh÷ng mÆt hµng ®ång thêi chÞu c¶ thuÕ nhËp khÈu, thuÕ GTGT vµ thuÕ TT§B. Mèi quan hÖ nµy còng ph¶i ®−îc t«n träng mét c¸ch kh¸ch quan c¶ vÒ mÆt néi dung kinh tÕ vµ c¸c thñ ph¸p kü thuËt khi thiÕt kÕ vµ vËn hµnh. NÕu ®Æc tÝnh kh¸ch quan nµy kh«ng ®−îc ®Æt ra nh− mét yªu cÇu tÊt yÕu khi thiÕt lËp chÝnh s¸ch thuÕ TT§B nãi riªng vµ c¸c s¾c thuÕ tiªu dïng kh¸c nãi chung th× rÊt cã thÓ hÖ thèng c¸c s¾c thuÕ tiªu dïng sÏ r¬i vµo t×nh tr¹ng chång chÐo, kh«ng bao qu¸t hÕt ®èi t−îng, hoÆc triÖt tiªu t¸c dông cña nhau. 1.3. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn thuÕ TT§B ë trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam ThuÕ TT§B ®−îc sö dông phæ biÕn trªn thÕ giíi víi c¸c tªn gäi kh¸c nhau: thuÕ tiªu dïng ®Æc biÖt ë Ph¸p, thuÕ ®Æc biÖt ë Thuþ §iÓn, hay thuÕ hµng ho¸ ë c¸c n−íc §«ng Nam ¸. Ngoµi ý nghÜa lµ mét s¾c thuÕ thu vµo c¸c hµng ho¸, dÞch vô "xa xØ" th× thuÕ TT§B cßn lµ c«ng cô quan träng ®Ó t¹o nguån thu mµ kh«ng ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ, lµ c«ng cô ®Ó b¶o vÖ m«i tr−êng vµ ®iÒu tiÕt thu nhËp. Cã hai nhãm hµng ho¸ ®−îc nhËn thøc nh− lµ c¸c môc tiªu thÝch hîp cho viÖc thu thuÕ TT§B víi lý do qu¸ tr×nh tiªu thô chóng cã t¸c h¹i ®Õn m«i tr−êng. C¸c nhãm hµng ho¸ nµy ®ång thêi còng lµ c¸c hµng ho¸ kiÓm so¸t ®−îc, ®ã lµ c¸c s¶n phÈm thuèc l¸, ®å uèng cã cån, vµ c¸c ®Çu vµo cña viÖc sö dông xe m¸y bao gåm c¶ nhiªn liÖu lÉn b¶n th©n xe m¸y. ThuÕ TT§B ®èi víi hµng ho¸ nµy nh»m môc ®Ých gi¶m thiÓu c¸c ¶nh h−ëng ®Õn m«i tr−êng cña ng−êi sö dông. LuËt thuÕ TT§B ë ViÖt Nam ®−îc Quèc héi kho¸ VIII, kú häp thø 6 th«ng qua vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 1/10/1990 thay thÕ thuÕ hµng ho¸ tr−íc ®©y. ThuÕ TT§B ®−îc ¸p dông thèng nhÊt ®èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt thuéc kinh tÕ quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh (kÓ c¶ ®èi víi c¸c xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi) 43 http://www.ebook.edu.vn
Khi míi ban hµnh, ®èi t−îng chÞu thuÕ TT§B gåm 6 mÆt hµng: thuèc l¸ ®iÕu, r−¬u, bia, ph¸o, bµi l¸, vµng m· cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt b¸n ra. LÇn söa ®æi n¨m 1993 ®· thu hÑp diÖn ®¸nh thuÕ cña thuÕ TT§B l¹i cßn 4 mÆt hµng lµ: thuèc l¸ ®iÕu, r−îu, bia, vµ ph¸o c¸c lo¹i. ThuÕ TT§B trong thêi kú 1990 -1995 kh«ng ®¸nh vµo nh÷ng hµng ho¸ thuéc diÖn chÞu thuÕ nhËp khÈu v× chóng ®−îc thiÕt kÕ ngÇm ®Þnh trong thuÕ nhËp khÈu. ChØ sau lÇn söa ®æi n¨m 1995, thuÕ TT§B míi ®¸nh c¶ vµo hµng nhËp khÈu nh»m thùc hiÖn sù c«ng b»ng gi÷a hµng s¶n xuÊt trong n−ãc vµ hµng nhËp khÈu. LuËt thuÕ TT§B söa ®æi n¨m 1998 cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 01/01/1999 ®· më réng diÖn chÞu thuÕ gåm 8 nhãm hµng ho¸ vµ 4 lo¹i dÞch vô. C¸c hµng ho¸ chÞu thuÕ gåm: thuèc l¸ ®iÕu, x× gµ, r−îu, bia, « t« d−íi 24 chç ngåi, x¨ng c¸c lo¹i, napta, chÕ phÈm t¸i hîp, vµ c¸c chÕ phÈm kh¸c ®Ó pha chÕ x¨ng, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é c«ng suÊt tõ 90.000 BTU trë xuèng, bµi l¸, vµng m·, hµng m·. DÞch vô chÞu thuÕ TT§B gåm: kinh doanh vò tr−êng, m¸t xa, kara«kª, kinh doanh vÐ ®Æt c−îc, ®ua ngùa, ®ua xe, kinh doanh g«n,b¸n thÎ héi viªn, vÐ ch¬i g«n. Mét ®Æc tr−ng hÕt søc quan träng cña thuÕ TT§B lµ møc thuÕ suÊt cao thÓ hiÖn râ môc tiªu ®iÒu tiÕt, h−íng dÉn tiªu dïng. Møc thuÕ suÊt cña LuËt thuÕ TT§B ban hµnh n¨m 1990 n»m trong khung thuÕ suÊt tõ 20% ®Õn 70%. BiÓu thuÕ suÊt cña LuËt söa ®æi n¨m 1993, n¨m 1995 vµ 1998 ®−îc qui ®Þnh chi tiÕt h¬n theo phÈm cÊp cña tõng lo¹i hµng ho¸ chÞu thuÕ vµ trong kho¶ng tõ 15% ®Õn 100%. 2. Néi dung c¬ b¶n cña thuÕ TT§B ë ViÖt Nam C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh quy ®Þnh vÒ thuÕ TT§B bao gåm: + LuËt thuÕ TT§B ®−îc Quèc héi kho¸ X kú häp thø 3 th«ng qua ngµy 10/5/1998. + LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt thuÕ TT§B do Quèc héi kho¸ XI kú häp thø 3 th«ng qua ngµy 17/6/2003, cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 01/01/2004. + NghÞ ®Þnh 149/2003/N§- CP ngµy 4/12/2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt thuÕ TT§B vµ LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt thuÕ TT§B. + Th«ng t− sè 119/2003/TT-BTC ngµy 12/12/2003 h−íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh 149. 2.1. Ph¹m vi ¸p dông thuÕ Tiªu thô ®Æc biÖt (TT§B) 2.1.1. §èi t−îng chÞu thuÕ §èi t−îng chÞu thuÕ TT§B lµ c¸c hµng ho¸, dÞch vô sau ®©y: - Hµng ho¸ chÞu thuÕ TT§B gåm 8 mÆt hµng lµ: Thuèc l¸ ®iÕu, x× gµ; R−îu; Bia; ¤ t« d−íi 24 chç ngåi; X¨ng c¸c lo¹i, nap-ta (naphtha), chÕ phÈm t¸i hîp (reformade component) vµ c¸c chÕ phÈm kh¸c ®Ó pha chÕ x¨ng; §iÒu hßa nhiÖt ®é c«ng suÊt tõ 90.000 BTU trë xuèng; Bµi l¸; Vµng m·, hµng m·. - DÞch vô chÞu thuÕ TT§B gåm 5 nhãm: Kinh doanh vò tr−êng, m¸t-xa (Massage), ka-ra-«-kª (Karaoke); Kinh doanh ca-si-n« (casino), trß ch¬i b»ng m¸y gi¾c-pãt (jackpot); Kinh doanh gi¶i trÝ cã ®Æt c−îc; Kinh doanh g«n (golf): b¸n thÎ héi viªn, vÐ ch¬i g«n; Kinh doanh xæ sè. 2 .1.2. §èi t − îng kh«ng chÞu t huÕ 44 http://www.ebook.edu.vn
ThuÕ TT§B còng cã tÝnh l·nh thæ gièng nh− thuÕ GTGT, v× vËy, c¸c hµng ho¸, dÞch vô kh«ng tiªu dïng ë ViÖt Nam sÏ kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ TT§B. Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, c¸c tr−êng hîp hµng ho¸ kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ TT§B bao gåm: - Hµng hãa do c¸c c¬ së s¶n xuÊt, gia c«ng trùc tiÕp xuÊt khÈu ra n−íc ngoµi, kÓ c¶ cho doanh nghiÖp chÕ xuÊt. - Hµng hãa do c¬ së s¶n xuÊt b¸n hoÆc ñy th¸c cho c¬ së kinh doanh xuÊt khÈu ®Ó xuÊt khÈu theo hîp ®ång kinh tÕ. - Hµng ho¸ mang ra n−íc ngoµi ®Ó b¸n t¹i héi chî triÓn l·m ë n−íc ngoµi. - Hµng ho¸ nhËp khÈu trong c¸c tr−êng hîp sau: hµng viÖn trî nh©n ®¹o, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i; quµ tÆng cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n−íc ngoµi cho c¸c c¬ quan nhµ n−íc, tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n; ®å dïng cña tæ chøc, c¸ nh©n n−íc ngoµi ®−îc h−ëng tiªu chuÈn miÔn trõ ngo¹i giao do ChÝnh phñ ViÖt Nam quy ®Þnh phï hîp víi c¸c ®iÒu −íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®· ký kÕt hoÆc tham gia; hµng ho¸ mang theo ng−êi trong tiªu chuÈn hµnh lý miÔn thuÕ nhËp khÈu cña c¸ nh©n ng−êi ViÖt Nam vµ ng−êi n−íc ngoµi khi xuÊt, nhËp c¶nh qua cöa khÈu ViÖt Nam. - Hµng ho¸ chuyÓn khÈu, qu¸ c¶nh, m−în ®−êng qua ViÖt Nam. - Hµng ho¸ t¹m nhËp khÈu ®Ó t¸i xuÊt khÈu. - Hµng t¹m nhËp khÈu ®Ó dù héi chî, triÓn l·m. - Hµng hãa tõ n−íc ngoµi nhËp khÈu vµo khu chÕ xuÊt, doanh nghiÖp chÕ xuÊt. - Hµng ho¸ nhËp khÈu ®Ó b¸n t¹i c¸c cöa hµng kinh doanh hµng miÔn thuÕ ë c¸c c¶ng biÓn, s©n bay quèc tÕ, b¸n cho c¸c ®èi t−îng ®−îc h−ëng chÕ ®é mua hµng miÔn thuÕ theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. 2.1.3. §èi t−îng nép thuÕ TT§B §èi t−îng nép thuÕ TT§B lµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n (gäi chung lµ c¬ së ) cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt, nhËp khÈu hµng ho¸, kinh doanh dÞch vô thuéc ®èi t−îng chÞu thuÕ TT§B. Nh− vËy, khi x¸c ®Þnh ®èi t−îng nép thuÕ TT§B ph¶i cã ®Çy ®ñ 2 ®iÒu kiÖn: ®èi t−îng ®ã hoÆc lµ ng−êi s¶n xuÊt hµng ho¸, kinh doanh dÞch vô hoÆc lµ ng−êi nhËp khÈu hµng ho¸ n»m trong danh môc chÞu thuÕ TT§B. Së dÜ thuÕ TT§B ®¸nh c¶ vµo hµng nhËp khÈu, mét mÆt nh»m ®¶m b¶o c«ng b»ng gi÷a hµng s¶n xuÊt trong n−íc vµ hµng ngo¹i nhËp, mÆt kh¸c ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong n−íc, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. C¬ së chØ ph¶i nép thuÕ TT§B mét lÇn ë kh©u s¶n xuÊt (®èi víi hµng s¶n xuÊt trong n−íc), kh©u nhËp khÈu (®èi víi hµng nhËp khÈu), hoÆc ë kh©u cung øng dÞch vô (®èi víi dÞch vô chÞu thuÕ) mµ kh«ng ph¶i chÞu thuÕ TT§B ë nh÷ng kh©u tiÕp theo cña qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn hµng ho¸. Hµng ho¸, dÞch vô ®Æc biÖt vÉn ph¶i chÞu c¶ thuÕ GTGT, võa ®Ó ®¶m b¶o tÝnh liªn hoµn cña thuÕ GTGT, võa ®¶m b¶o phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. 2.2.C¨n cø tÝnh thuÕ 45 http://www.ebook.edu.vn
C¨n cø tÝnh thuÕ TT§B lµ gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng hãa, dÞch vô chÞu thuÕ TT§B vµ thuÕ suÊt thuÕ TT§B. Tõ c¸c c¨n cø trªn, thuÕ TT§B ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: ThuÕ TT§B Gi¸ tÝnh thuÕ ThuÕ suÊt thuÕ = x TT§B TT§B ph¶i nép 2 .2.1. G i¸ tÝnh thuÕ TT§B VÒ nguyªn t¾c, gi¸ tÝnh thuÕ TT§B ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ ch−a cã thuÕ TT§B. Qui ®Þnh nh− vËy lµ ®Ó ®¶m b¶o sù nhÊt qu¸n vÒ ph−¬ng ph¸p tÝnh thuÕ gi÷a hµng s¶n xuÊt trong n−ãc vµ hµng nhËp khÈu. Cô thÓ lµ: - §èi víi hµng s¶n xuÊt trong n−íc: Gi¸ tÝnh thuÕ TT§B lµ gi¸ b¸n cña c¬ së s¶n xuÊt ch−a cã thuÕ TT§B vµ ch−a cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT), ®−îc x¸c ®Þnh cô thÓ nh− sau: Gi¸ b¸n ch−a cã thuÕ GTGT Gi¸ tÝnh thuÕ TT§B = 1 + ThuÕ suÊt thuÕ TT§B Tr−êng hîp c¬ së s¶n xuÊt hµng ho¸ chÞu thuÕ TT§B b¸n hµng qua c¸c chi nh¸nh, cöa hµng, c¬ së phô thuéc th× gi¸ lµm c¨n cø tÝnh thuÕ TT§B lµ gi¸ do c¸c chi nh¸nh, cöa hµng, c¬ së phô thuéc b¸n ra ch−a cã thuÕ GTGT. C¬ së s¶n xuÊt b¸n hµng th«ng qua ®¹i lý b¸n ®óng gi¸ do c¬ së quy ®Þnh, h−ëng hoa hång th× gi¸ lµm c¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ tÝnh thuÕ TT§B lµ gi¸ b¸n ch−a cã thuÕ GTGT do c¬ së s¶n xuÊt quy ®Þnh ch−a trõ hoa hång. - §èi víi r−îu chai, bia chai, bia hép (bia lon) b¸n theo gi¸ cã c¶ vá chai, vá hép (vá lon) th× gi¸ tÝnh thuÕ TT§B ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: Gi¸ b¸n ch−a cã thuÕ GTGT - gi¸ trÞ vá chai, vá lon Gi¸ tÝnh thuÕ = TT§B 1 + ThuÕ suÊt thuÕ TT§B Trong ®ã: + Gi¸ trÞ vá chai lµ gi¸ mua vá chai ch−a cã thuÕ GTGT hoÆc gi¸ thµnh s¶n xuÊt nÕu c¬ së tù s¶n xuÊt. + Gi¸ trÞ vá hép (vá lon) ®−îc x¸c ®Þnh theo møc 3.800®/lÝt bia hép. - §èi víi bia chai b¸n theo ph−¬ng thøc thu ®æi vá chai th× gi¸ b¸n lµm c¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ tÝnh thuÕ TT§B lµ gi¸ b¸n ch−a cã thuÕ GTGT. - §èi víi hµng ho¸ chÞu thuÕ TT§B ®−îc tiªu thô qua c¸c c¬ së kinh doanh th−¬ng m¹i th× gi¸ lµm c¨n cø tÝnh thuÕ TT§B lµ gi¸ b¸n ch−a cã thuÕ GTGT cña c¬ së s¶n xuÊt nh−ng kh«ng ®−îc thÊp h¬n 10% so víi gi¸ b¸n b×nh qu©n do c¬ së th−¬ng m¹i b¸n ra. Tr−êng hîp gi¸ b¸n cña c¬ së s¶n xuÊt thÊp h¬n 10% so víi gi¸ c¬ së kinh doanh th−¬ng m¹i b¸n ra th× gi¸ tÝnh thuÕ TT§B lµ gi¸ do c¬ quan thuÕ Ên ®Þnh theo quy ®Þnh. - §èi víi hµng nhËp khÈu: Gi¸ tÝnh thuÕ TT§B ®èi víi hµng nhËp khÈu thuéc diÖn chÞu thuÕ TT§B ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: Gi¸ tÝnh thuÕ TT§B = Gi¸ tÝnh thuÕ nhËp khÈu + ThuÕ nhËp khÈu 46 http://www.ebook.edu.vn
Tr−êng hîp thuÕ nhËp khÈu ®−îc miÔn hoÆc gi¶m th× gi¸ tÝnh thuÕ TT§B tÝnh theo sè thuÕ sau khi ®−äc miÔn hoÆc gi¶m. Së dÜ gi¸ tÝnh thuÕ TT§B bao gåm c¶ yÕu tè thuÕ nhËp khÈu nh»m t¹o ra sù b×nh ®¼ng t−¬ng ®èi vÒ mÆt b»ng gi¸ c¶ gi÷a hµng s¶n xuÊt trong n−íc vµ hµng nhËp khÈu t¹i kh©u ®Çu tiªn khi hµng ho¸ b¾t ®Çu ®i vµo l−u th«ng t¹i thÞ tr−êng néi ®Þa. - §èi víi hµng hãa gia c«ng: gi¸ tÝnh thuÕ TT§B ®−îc x¸c ®Þnh theo gi¸ b¸n ch−a cã thuÕ GTGT cña c¬ së ®−a gia c«ng. - §èi víi hµng hãa b¸n theo ph−¬ng thøc tr¶ gãp: gi¸ tÝnh thuÕ TT§B lµ gi¸ b¸n ch−a cã thuÕ TT§B vµ ch−a cã thuÕ GTGT cña hµng hãa b¸n theo ph−¬ng thøc tr¶ tiÒn mét lÇn, kh«ng bao gåm kho¶n l·i tr¶ gãp. - Gi¸ tÝnh thuÕ ®èi víi dÞch vô chÞu thuÕ TT§B lµ gi¸ cung øng dÞch vô cña c¬ së kinh doanh ch−a cã thuÕ TT§B vµ ch−a cã thuÕ GTGT, ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: Gi¸ dÞch vô ch−a cã thuÕ GTGT Gi¸ tÝnh thuÕ = TT§B 1 + ThuÕ suÊt thuÕ TT§B - Gi¸ tÝnh thuÕ TT§B ®èi víi hµng hãa, dÞch vô chÞu thuÕ TT§B dïng ®Ó khuyÕn m¹i, trao ®æi, tiªu dïng néi bé, biÕu, tÆng lµ gi¸ tÝnh thuÕ TT§B cña hµng hãa, dÞch vô cïng lo¹i hoÆc t−¬ng ®−¬ng t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh c¸c ho¹t ®éng nµy. Gi¸ tÝnh thuÕ TT§B ®èi víi hµng hãa s¶n xuÊt trong n−íc, dÞch vô chÞu thuÕ TT§B bao gåm c¶ kho¶n thu thªm tÝnh ngoµi gi¸ b¸n hµng hãa, dÞch vô (nÕu cã) mµ c¬ së ®−îc h−ëng. 2 .2.2. ThuÕ suÊt thuÕ TT§B BiÓu thuÕ TT§B hiÖn hµnh cã 12 møc thuÕ suÊt thuÕ TT§B kh¸c nhau tõ 10%- 80% ph©n theo tõng lo¹i hµng ho¸, dÞch vô, tuú thuéc vµo møc ®é cÇn ®iÒu tiÕt ®èi víi hµng ho¸, dÞch vô ®ã. ThuÕ suÊt thuÕ TT§B kh«ng ph©n biÖt hµng hãa nhËp khÈu hay hµng hãa s¶n xuÊt trong n−íc. 2.3. §¨ng ký, kª khai, nép thuÕ, quyÕt to¸n thuÕ 2.3.1. §¨ng ký thuÕ ViÖc ®¨ng ký thuÕ TT§B ®−îc quy ®Þnh cô thÓ nh− sau: - C¬ së s¶n xuÊt hµng hãa, kinh doanh dÞch vô chÞu thuÕ TT§B, kÓ c¶ c¸c ®¬n vÞ, chi nh¸nh, cöa hµng trùc thuéc c¬ së ph¶i ®¨ng ký thuÕ víi c¬ quan thuÕ n¬i s¶n xuÊt, kinh doanh theo h−íng dÉn vÒ kª khai ®¨ng ký thuÕ vµ ®¨ng ký m· sè ®èi t−îng nép thuÕ. - C¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh c¸c mÆt hµng chÞu thuÕ TT§B ph¶i thùc hiÖn ®¨ng ký sö dông nh¨n hiªô hµng ho¸ vµ ho¸ ®¬n chøng tõ víi c¬ quan thuÕ. 3.2.2. Kª khai thuÕ 47 http://www.ebook.edu.vn
C¬ së s¶n xuÊt, nhËp khÈu hµng hãa, kinh doanh dÞch vô chÞu thuÕ TT§B ph¶i kª khai thuÕ TT§B theo c¸c quy ®Þnh sau ®©y: - C¬ së s¶n xuÊt hµng hãa, kinh doanh dÞch vô chÞu thuÕ TT§B ph¶i kª khai thuÕ TT§B khi tiªu thô hµng hãa, dÞch vô, tr¶ hµng gia c«ng, trao ®æi, biÕu, tÆng, khuyÕn m¹i, tiªu dïng néi bé. §èi víi tr−êng hîp c¬ së s¶n xuÊt b¸n hµng qua c¸c chi nh¸nh, cöa hµng, c¬ së phô thuéc, b¸n hµng th«ng qua ®¹i lý b¸n ®óng gi¸ do c¬ së quy ®Þnh, h−ëng hoa hång, xuÊt hµng b¸n ký göi, c¬ së s¶n xuÊt chÝnh ph¶i kª khai nép thuÕ TT§B cho toµn bé sè hµng hãa nµy t¹i n¬i c¬ së s¶n xuÊt ®¨ng ký kª khai nép thuÕ. C¸c chi nh¸nh, cöa hµng, c¬ së trùc thuéc khi göi b¸o c¸o vÒ c¬ së s¶n xuÊt th× ®ång göi mét b¶n cho c¬ quan thuÕ n¬i chi nh¸nh, cöa hµng, c¬ së trùc thuéc b¸n hµng biÕt ®Ó theo dâi. §èi víi tr−êng hîp c¬ së s¶n xuÊt b¸n hµng qua c¸c chi nh¸nh, c¬ së trùc thuéc ë kh¸c ®Þa ph−¬ng (tØnh, thµnh phè) th× kª khai c¨n cø vµo hãa ®¬n xuÊt hµng cña c¬ së s¶n xuÊt vµ khi quyÕt to¸n thuÕ sÏ quyÕt to¸n theo doanh sè thùc tÕ do chi nh¸nh, c¬ së trùc thuéc b¸n ra. §èi víi hµng ho¸ gia c«ng, tr−êng hîp nÕu cã chªnh lÖch vÒ gi¸ b¸n ra cña c¬ së ®−a gia c«ng víi gi¸ b¸n lµm c¨n cø tÝnh thuÕ TT§B cña c¬ së nhËn gia c«ng th× c¬ së ®−a gia c«ng ph¶i kª khai nép bæ sung phÇn chªnh lÖch vÒ thuÕ TT§B cña hµng ®−a gia c«ng theo gi¸ thùc tÕ mµ c¬ së b¸n ra. - C¬ së nhËp khÈu hµng hãa ph¶i kª khai vµ nép tê khai hµng hãa chÞu thuÕ TT§B nhËp khÈu theo tõng lÇn nhËp khÈu cïng víi viÖc kª khai thuÕ nhËp khÈu víi c¬ quan thu thuÕ nhËp khÈu. Tr−êng hîp nhËp khÈu ñy th¸c th× tæ chøc nhËp khÈu ñy th¸c lµ ®èi t−îng kª khai, nép thuÕ TT§B. - C¬ së s¶n xuÊt mÆt hµng chÞu thuÕ TT§B b»ng nguyªn liÖu ®· chÞu thuÕ TT§B th× khi kª khai thuÕ TT§B ë kh©u s¶n xuÊt ®−îc khÊu trõ sè thuÕ TT§B ®· nép ®èi víi nguyªn liÖu nÕu cã chøng tõ hîp ph¸p. Sè thuÕ TT§B ®−îc khÊu trõ ®èi víi nguyªn liÖu tèi ®a kh«ng qu¸ sè thuÕ TT§B t−¬ng øng víi sè nguyªn liÖu dïng s¶n xuÊt ra hµng hãa ®· tiªu thô. ViÖc khÊu trõ tiÒn thuÕ TT§B ®−îc thùc hiÖn cïng víi viÖc kª khai nép thuÕ, x¸c ®Þnh thuÕ ph¶i nép trong tr−êng hîp nµy theo c«ng thøc sau: Sè thuÕ Sè thuÕ TT§B ph¶i nép Sè thuÕ TT§B ®· nép ë kh©u nguyªn liÖu = - TT§B ph¶i cña hμng xuÊt kho tiªu thô mua vμo t−¬ng øng víi sè hμng xuÊt kho nép trong kú tiªu thô trong kú - C¬ së s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i hµng hãa vµ kinh doanh nhiÒu lo¹i dÞch vô chÞu thuÕ TT§B cã c¸c møc thuÕ suÊt kh¸c nhau th× ph¶i kª khai nép thuÕ TT§B theo tõng møc thuÕ suÊt quy ®Þnh ®èi víi tõng lo¹i hµng hãa, dÞch vô; nÕu c¬ së s¶n xuÊt hµng hãa, kinh doanh dÞch vô kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc theo tõng møc thuÕ suÊt th× ph¶i tÝnh vµ nép thuÕ theo møc thuÕ suÊt cao nhÊt cña hµng hãa, dÞch vô mµ c¬ së cã s¶n xuÊt, kinh doanh. - C¬ së kinh doanh xuÊt khÈu mua hµng ®Ó xuÊt khÈu nh−ng kh«ng xuÊt khÈu mµ b¸n trong n−íc th× trong thêi h¹n 5 ngµy kÓ tõ khi b¸n hµng ph¶i kª 48 http://www.ebook.edu.vn
khai vµ nép ®ñ thuÕ TT§B thay cho c¬ së s¶n xuÊt. Gi¸ tÝnh thuÕ TT§B trong tr−êng hîp nµy lµ gi¸ mua vµo cña c¬ së kinh doanh xuÊt khÈu, nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc chÝnh x¸c gi¸ mua vµo th× tÝnh theo gi¸ thùc tÕ b¸n ra cña c¬ së kinh doanh xuÊt khÈu ch−a cã thuÕ TT§B vµ ch−a cã thuÕ GTGT. 3.2.3. Hãa ®¬n, chøng tõ C¬ së s¶n xuÊt, nhËp khÈu hµng hãa, kinh doanh dÞch vô chÞu thuÕ TT§B ph¶i thùc hiÖn ®óng chÕ ®é kÕ to¸n, hãa ®¬n, chøng tõ khi mua, b¸n hµng hãa, kinh doanh dÞch vô vµ vËn chuyÓn hµng hãa theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. C¬ së s¶n xuÊt khi b¸n hµng, giao hµng cho c¸c chi nh¸nh, c¬ së phô thuéc, ®¹i lý ®Òu ph¶i sö dông hãa ®¬n. Tr−êng hîp chi nh¸nh, cöa hµng trùc thuéc ®Æt trªn cïng mét tØnh, thµnh phè víi c¬ së s¶n xuÊt hoÆc hµng xuÊt chuyÓn kho th× c¬ së ®−îc sö dông phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé kÌm theo lÖnh ®iÒu ®éng. §èi víi hµng xuÊt cho chi nh¸nh, ®¹i lý b¸n ®óng gi¸ quy ®Þnh h−ëng hoa hång, gi¸ b¸n ghi trªn hãa ®¬n lµ gi¸ b¸n do c¬ së s¶n xuÊt quy ®Þnh cho chi nh¸nh, ®¹i lý b¸n ra. 2.3.4. Nép thuÕ ThuÕ TT§B ®−îc nép vµo ng©n s¸ch nhµ n−íc theo quy ®Þnh sau ®©y: - C¬ së s¶n xuÊt, gia c«ng hµng hãa, kinh doanh dÞch vô chÞu thuÕ TT§B ph¶i nép thuÕ TT§B vµo ng©n s¸ch nhµ n−íc t¹i n¬i s¶n xuÊt, gia c«ng hµng hãa, kinh doanh dÞch vô. - C¬ së nhËp khÈu hµng hãa thuéc diÖn chÞu thuÕ TT§B ph¶i nép thuÕ TT§B theo tõng lÇn nhËp khÈu t¹i n¬i kª khai nép thuÕ nhËp khÈu. Thêi h¹n th«ng b¸o vµ thêi h¹n nép thuÕ TT§B ®èi víi hµng hãa nhËp khÈu thùc hiÖn theo thêi h¹n th«ng b¸o vµ nép thuÕ nhËp khÈu. - ThuÕ TT§B nép vµo ng©n s¸ch nhµ n−íc b»ng ®ång ViÖt Nam. 2.3.5. QuyÕt to¸n thuÕ TT§B C¬ së s¶n xuÊt hµng hãa, kinh doanh dÞch vô chÞu thuÕ TT§B ph¶i quyÕt to¸n thuÕ TT§B theo quy ®Þnh sau: - C¬ së s¶n xuÊt hµng hãa, kinh doanh dÞch vô chÞu thuÕ TT§B ph¶i thùc hiÖn quyÕt to¸n thuÕ TT§B hµng n¨m víi c¬ quan thuÕ. Tr−êng hîp c¬ së s¶n xuÊt b¸n hµng qua chi nh¸nh, ®¬n vÞ trùc thuéc ë kh¸c ®Þa ph−¬ng víi n¬i s¶n xuÊt, khi quyÕt to¸n thuÕ c¨n cø vµo doanh thu b¸n hµng thùc tÕ cña c¸c chi nh¸nh, c¬ së phô thuéc b¸n ra. C¬ së cã hµng ho¸ gia c«ng vµ c¬ së nhËn gia c«ng ®Òu ph¶i quyÕt to¸n thuÕ TT§B víi c¬ quan thuÕ n¬i s¶n xuÊt, kinh doanh. -Tr−êng hîp c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh s¸p nhËp, hîp nhÊt, chia, t¸ch, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n, thay ®æi ngµnh nghÒ kinh doanh, chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u, giao, b¸n, kho¸n, cho thuª doanh nghiÖp nhµ n−íc th× c¬ së ph¶i quyÕt to¸n thuÕ víi c¬ quan thuÕ vµ göi b¸o c¸o quyÕt to¸n thuÕ cho c¬ quan thuÕ trong thêi h¹n 60 ngµy, kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh vÒ c¸c thay ®æi nªu trªn vµ ph¶i nép ®Çy ®ñ sè thuÕ cßn thiÕu vµo ng©n s¸ch nhµ n−íc trong thêi h¹n 10 ngµy kÓ tõ ngµy nép 49 http://www.ebook.edu.vn
b¸o c¸o quyÕt to¸n; nÕu nép thõa th× ®−îc trõ vµo sè thuÕ ph¶i nép cña kú tiÕp theo hoÆc ®−îc hoµn thuÕ theo quy ®Þnh. - C¬ quan thuÕ cã quyÒn Ên ®Þnh thuÕ TT§B ph¶i nép ®èi víi ®èi t−îng nép thuÕ trong tr−êng hîp sau: + C¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng chÕ ®é hãa ®¬n, chøng tõ. + Kh«ng kª khai hoÆc qu¸ thêi gian quy ®Þnh göi tê khai, ®· ®−îc th«ng b¸o nh¾c nhë nh−ng vÉn kh«ng thùc hiÖn ®óng, ®· nép tê khai thuÕ nh−ng kª khai kh«ng ®óng c¸c c¨n cø x¸c ®Þnh sè thuÕ TT§B. + Tõ chèi xuÊt tr×nh sæ kÕ to¸n, hãa ®¬n chøng tõ vµ c¸c tµi liÖu cÇn thiÕt liªn quan tíi viÖc tÝnh thuÕ TT§B. + Kinh doanh nh−ng kh«ng cã ®¨ng ký kinh doanh, kh«ng ®¨ng ký kª khai nép thuÕ mµ bÞ kiÓm tra, ph¸t hiÖn. + Kª khai gi¸ b¸n lµm c¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ tÝnh thuÕ TT§B kh«ng ®óng gi¸ thùc tÕ b¸n hoÆc thÊp h¬n 10% gi¸ b¸n trªn thÞ tr−êng cña hµng ho¸, dÞch vô cïng lo¹i hoÆc t−¬ng ®−¬ng. C¬ quan thuÕ qu¶n lý ®èi t−îng nép thuÕ c¨n cø gi¸ b¸n trªn thÞ tr−êng ®Ó x¸c ®Þnh c¨n cø Ên ®Þnh thuÕ TT§B. 2.4. MiÔn, gi¶m, hoµn thuÕ TT§B 2.4.1. C¸c tr−êng hîp ®−îc gi¶m thuÕ, miÔn thuÕ - C¬ së s¶n xuÊt hµng hãa thuéc diÖn chÞu thuÕ TT§B gÆp khã kh¨n do thiªn tai, ®Þch häa, tai n¹n bÊt ngê, bÞ lç ®−îc xÐt gi¶m thuÕ TT§B. Møc gi¶m thuÕ ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së sè bÞ lç do nguyªn nh©n bÞ thiªn tai, ®Þch häa, tai n¹n bÊt ngê g©y ra nh−ng kh«ng v−ît qu¸ gi¸ trÞ tµi s¶n bÞ thiÖt h¹i sau khi ®· ®−îc båi th−êng (nÕu cã) vµ kh«ng qu¸ 30% sè thuÕ ph¶i nép theo LuËt ®Þnh cña n¨m bÞ thiÖt h¹i. Tr−êng hîp c¬ së s¶n xuÊt hµng hãa thuéc diÖn chÞu thuÕ TT§B gÆp khã kh¨n do thiªn tai, ®Þch häa, tai n¹n bÊt ngê bÞ thiÖt h¹i nÆng, kh«ng cßn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh vµ nép thuÕ th× ®−îc xÐt miÔn thuÕ TT§B ®èi víi sè thuÕ TT§B cßn ph¶i nép kh«ng cã kh¶ n¨ng nép. - C¬ së l¾p r¸p, s¶n xuÊt « t« ®−îc gi¶m 70% møc thuÕ suÊt trong n¨m 2004, 50% trong n¨m 2005 vµ 30% trong n¨m 2006. 2.4.2. Hoµn thuÕ TT§B C¬ së s¶n xuÊt, nhËp khÈu hµng hãa, kinh doanh dÞch vô chÞu thuÕ TT§B ®−îc hoµn thuÕ TT§B ®· nép trong mét sè tr−êng hîp, hå s¬, thñ tôc vµ thÈm quyÒn gi¶i quyÕt hoµn thuÕ nh− sau: - §èi víi hµng hãa nhËp khÈu: hµng t¹m nhËp khÈu ®· nép thuÕ TT§B, khi t¸i xuÊt khÈu ®−îc hoµn l¹i sè thuÕ TT§B ®· nép t−¬ng øng víi sè hµng t¸i xuÊt khÈu; hµng nhËp khÈu ®· nép thuÕ TT§B theo khai b¸o, nh−ng thùc tÕ nhËp khÈu Ýt h¬n so víi khai b¸o; hµng nhËp khÈu trong qu¸ tr×nh nhËp khÈu bÞ h− háng, mÊt cã lý do x¸c ®¸ng, ®· nép thuÕ TT§B; hµng nhËp khÈu ch−a phï hîp vÒ chÊt l−îng, chñng lo¹i theo hîp ®ång, giÊy phÐp nhËp khÈu; hµng t¹m nhËp khÈu ®Ó dù héi chî, triÓn l·m ®· nép thuÕ TT§B, khi t¸i xuÊt khÈu ®−îc hoµn thuÕ; 50 http://www.ebook.edu.vn
nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt, gia c«ng hµng xuÊt khÈu; hµng nhËp khÈu cña doanh nghiÖp ViÖt Nam ®−îc phÐp nhËp khÈu ®Ó lµm ®¹i lý giao, b¸n hµng cho n−íc ngoµi. - C¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh quyÕt to¸n thuÕ khi s¸p nhËp, chia, t¸ch, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n, chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u, giao, b¸n, kho¸n, cho thuª doanh nghiÖp nhµ n−íc cã sè thuÕ TT§B nép thõa. - C¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh ®−îc hoµn thuÕ TT§B trong tr−êng hîp cã quyÕt ®Þnh cña c¬ quan cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hoÆc quyÕt ®Þnh cña Bé tr−ëng Bé Tµi chÝnh yªu cÇu hoµn tr¶ l¹i thuÕ cho c¬ së. 2.5. Tæ chøc qu¶n lý thu thuÕ TT§B ThuÕ TT§B lµ s¾c thuÕ cã sè thu ®¸ng kÓ trong tæng sè thu vÒ thuÕ. §©y lµ lo¹i thuÕ cã thuÕ suÊt cao nªn th−êng cã hiÖn t−îng trèn thuÕ. V× vËy, cÇn ph¶i hÕt søc coi träng c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý thu thuÕ. Träng t©m qu¶n lý thuÕ TT§B bao gåm qu¶n lý ®èi t−îng nép thuÕ, qu¶n lý c¨n cø tÝnh thuÕ vµ qu¶n lý viÖc thùc hiÖn chÕ ®é miÔn gi¶m. 2.5.1. Qu¶n lý ®èi t−îng nép thuÕ §Ó qu¶n lý ®èi t−îng nép thuÕ TT§B cÇn ph¶i n¾m ®−îc t×nh h×nh ®¨ng ký kinh doanh, ®¨ng ký nép thuÕ. §Ó n¾m ch¾c t×nh h×nh ®¨ng ký kinh doanh, c¬ quan thuÕ cÇn ph¶i cã liªn hÖ víi c¸c c¬ quan cÊp ®¨ng ký kinh doanh. Th«ng qua tæ chøc kª khai ®¨ng ký thuÕ TT§B, c¬ quan thuÕ cÇn tæ chøc ®iÒu tra thùc tÕ ®èi víi tµi liÖu kª khai, qua ®ã ®−a hÕt c¸c c¬ së cã thùc tÕ kinh doanh vµo diÖn nép thuÕ TT§B, tiÕn hµnh ph©n lo¹i c¬ së lín, võa, nhá ®Ó cã biÖn ph¸p qu¶n lý thu thuÕ thÝch hîp. 2.5.2.Qu¶n lý c¨n cø tÝnh thuÕ Trong viÖc qu¶n lý c¨n cø tÝnh thuÕ ®iÒu quan träng lµ ph¶i n¾m v÷ng ®−îc sè l−îng, träng l−îng tiªu thô, gi¸ b¸n hµng ho¸. Qua qu¸ tr×nh qu¶n lý, ph¶i cã biÖn ph¸p theo dâi, ph©n tÝch kiÓm tra ®Ó nh»m chèng thÊt thu cã hiÖu qu¶. Cô thÓ: - Th«ng qua c«ng suÊt sö dông m¸y mãc thiªt bÞ lao ®éng, tiªu hao nguyªn, nhiªn, vËt liÖu tÝnh ra kh¶ n¨ng s¶n xuÊt tiªu thô víi thùc tÕ, víi tµi liÖu kª khai trong tõng thêi kú. §ång thêi, cã sù so s¸nh víi c¸c tµi liÖu cña c¸c thêi kú tr−íc cña c¬ së, víi t×nh h×nh s¶n xuÊt tiªu thô cña c¬ së kh¸c cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt t−¬ng tù, ph¸t hiÖn m©u thuÉn trong c¸c tµi liÖu kª khai ®Ó ®iÒu tra x¸c minh thùc tÕ. - CÇn ph¶i n¾m ch¾c kh¸ch hµng cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm. Th«ng qua c¸c hîp ®ång kinh tÕ xem xÐt t×nh h×nh cung cÊp nguyªn vËt liÖu, tiªu thô s¶n phÈm, vÒ gi¸ c¶, vÒ thanh to¸n, ®Ó cã thªm tµi liÖu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vµ thùc tÕ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¬ së. - Th−êng kú hoÆc ®ét xuÊt c¬ quan thuÕ cÇn tæ chøc kiÓm tra kho nguyªn liÖu, kho thµnh phÈm, ®èi chiÕu víi sè liÖu trªn sæ s¸ch, trªn c¸c tµi kho¶n cã liªn quan, x¸c ®Þnh møc ®é chÝnh x¸c cña sæ s¸ch kÕ to¸n, ph¸t hiÖn tr−êng hîp kª khai nép thuÕ kh«ng chÝnh x¸c. - §èi víi hµng nhËp khÈu, ph¶i kiÓm tra kiÓm so¸t nh»m ph¸t hiÖn c¸c tr−êng hîp nhËp nhiÒu khai Ýt víi môc ®Ých trèn thuÕ. 51 http://www.ebook.edu.vn
- §èi víi kinh doanh dÞch vô, ®iÒu quan träng lµ ph¶i n¾m ch¾c ®−îc doanh thu vµ c¸c lo¹i h×nh doanh thu. Cã nh− vËy míi cã thÓ ¸p dông c¸c lo¹i thuÕ suÊt vµ tÝnh thuÕ mét c¸ch chÝnh x¸c ®−îc. 2.5.3. Qu¶n lý viÖc thùc hiÖn chÕ ®é miÔn, gi¶m ViÖc thùc hiÖn chÕ ®é miÔn gi¶m ph¶i theo ®óng tr×nh tù, thñ tôc vµ thÈm quyÒn ®−îc qui ®Þnh trong LuËt thuÕ TT§B. §Ó qu¶n lý ®−îc viÖc thùc hiÖn chÕ ®é miÔn gi¶m mét c¸ch ®óng ®¾n, c«ng b»ng, tr−íc hÕt ®ßi hái c¸n bé thuÕ ph¶i n¾m ch¾c c¸c tr−êng hîp vµ møc miÔn gi¶m ®· ®−îc qui ®Þnh trong LuËt thuÕ, ®ång thêi cÇn th−êng xuyªn kiÓm tra viÖc thùc thi thÈm quyÒn miÔn gi¶m theo luËt ®Þnh. 52 http://www.ebook.edu.vn
Ch−¬ng 4 ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 1. Giíi thiÖu chung vÒ thuÕ GTGT 1.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña thuÕ GTGT ThuÕ GTGT lµ s¾c thuÕ tÝnh trªn kho¶n gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng ho¸, dÞch vô ph¸t sinh ë tõng kh©u trong qóa tr×nh tõ s¶n xuÊt, l−u th«ng ®Õn tiªu dïng. ThuÕ GTGT cã mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau ®©y: - ThuÕ GTGT lµ s¾c thuÕ tiªu dïng nhiÒu giai ®o¹n kh«ng trïng l¾p. ThuÕ GTGT ®¸nh vµo tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh−ng chØ tÝnh trªn phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña mçi giai ®o¹n. Tæng sè thuÕ thu ®−îc cña tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n ®óng b»ng sè thuÕ tÝnh trªn gi¸ b¸n cho ng−êi tiªu dïng cuèi cïng. Gi¸ trÞ gia t¨ng lµ phÇn gi¸ trÞ míi t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §¹i l−îng nµy cã thÓ ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p céng hoÆc ph−¬ng ph¸p trõ. Theo ph−¬ng ph¸p céng, GTGT lµ trÞ gi¸ c¸c yÕu tè cÊu thµnh gi¸ trÞ t¨ng thªm bao gåm tiÒn c«ng vµ lîi nhuËn. Theo ph−¬ng ph¸p trõ, GTGT chÝnh lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ tiªu thô trõ ®i tæng gi¸ trÞ hµng ho¸, dÞch vô mua vµo t−¬ng øng. Tæng gi¸ trÞ gia t¨ng ë tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn ®óng b»ng gi¸ b¸n s¶n phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng. Do vËy, viÖc thu thuÕ trªn GTGT ë tõng giai ®o¹n t−¬ng ®−¬ng víi sè thuÕ tÝnh trªn gi¸ b¸n cho ng−êi tiªu dïng cuèi cïng. - ThuÕ GTGT cã tÝnh trung lËp kinh tÕ cao.ThuÕ GTGT kh«ng ph¶i lµ yÕu tè chi phÝ mµ ®¬n thuÇn lµ yÕu tè céng thªm ngoµi gi¸ b¸n cña ng−êi cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô. ThuÕ GTGT kh«ng bÞ ¶nh h−ëng trùc tiÕp bëi kÕt qu¶ kinh doanh cña ng−êi nép thuÕ, bëi qu¸ tr×nh tæ chøc vµ ph©n chia c¸c chu tr×nh kinh tÕ; s¶n phÈm ®−îc lu©n chuyÓn qua nhiÒu hay Ýt giai ®o¹n th× tæng sè thuÕ GTGT ph¶i nép cña tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n kh«ng thay ®æi. - ThuÕ GTGT lµ mét s¾c thuÕ thuéc lo¹i thuÕ gi¸n thu. §èi t−îng nép thuÕ GTGT lµ ng−êi cung øng hµng ho¸, dÞch vô, ng−êi chÞu thuÕ lµ ng−êi tiªu dïng cuèi cïng. ThuÕ GTGT lµ mét kho¶n tiÒn ®−îc céng vµo gi¸ b¸n hµng ho¸, dÞch vô mµ ng−êi mua ph¶i tr¶ khi mua hµng. - ThuÕ GTGT cã tÝnh chÊt luü tho¸i so víi thu nhËp. ThuÕ GTGT ®¸nh vµo hµng ho¸, dÞch vô, ng−êi tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô lµ ng−¬× ph¶i tr¶ kho¶n thuÕ ®ã, kh«ng ph©n biÖt thu nhËp cao hay thÊp ®Òu ph¶i tr¶ sè thuÕ nh− nhau, Nh− vËy, nÕu so s¸nh gi÷a sè thuÕ ph¶i tr¶ so víi thu nhËp th× ng−êi nµo cã thu nhËp cao h¬n th× tû lÖ nµy thÊp h¬n vµ ng−îc l¹i. - ThuÕ GTGT cã tÝnh l·nh thæ, ®èi t−îng chÞu thuÕ lµ ng−êi tiªu dïng trong ph¹m vi l·nh thæ quèc gia. 1.2. Nguyªn t¾c thiÕt lËp thuÕ GTGT ThuÕ GTGT ®−îc nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi ¸p dông xuÊt ph¸t tõ nh÷ng −u ®iÓm cña nã. ë c¸c n−íc kh¸c nhau th× viÖc x©y dùng c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ GTGT lµ kh«ng hoµn toµn gièng nhau, tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi 53 http://www.ebook.edu.vn