Giáo trình Sửa chữa, bảo dưỡng van công nghiệp 1 (Nghề: Sửa chữa thiết bị chế biến dầu khí - Trình độ: Trung cấp) - Trường Cao Đẳng Dầu Khí (năm 2020)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:82

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Sửa chữa, bảo dưỡng van công nghiệp 1 được biên soạn với mục tiêu giúp các bạn có thể nắm vững cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các loại van; Sửa chữa được các dạng hư hỏng của các loại van trong ngành khai thác và chế biến dầu khí. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Sửa chữa, bảo dưỡng van công nghiệp 1 (Nghề: Sửa chữa thiết bị chế biến dầu khí - Trình độ: Trung cấp) - Trường Cao Đẳng Dầu Khí (năm 2020)

TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ VIỆT NAM TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ  GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: SỬA CHỮA, BẢO DƯỠNG VAN CÔNG NGHIỆP 1 NGHỀ: SỬA CHỮA THIẾT BỊ CHẾ BIẾN DẦU KHÍ TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP (Ban hành kèm theo Quyết định số: 194/QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 03 năm 2020 của Trường Cao Đẳng Dầu Khí) Bà Rịa-Vũng Tàu, năm 2020 (Lưu hành nội bộ)
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. Trang 2/82
LỜI GIỚI THIỆU Giáo trình “ Sửa Chữa, bảo dưỡng van công nghiệp 1” được biên soạn nhằm mục đích giúp các sinh viên chuyên ngành cơ khí của trường “ Cao Đẳng Dầu Khí ” tài liệu để học và nghiên cứu. Chúng tôi vận dụng kết hợp giữa lý thuyết và thực tế để biên soạn giáo trình, cho phù hợp với yêu cầu đào tạo của nhà trường. Về nội dung giáo trình được chia làm 7 bài gồm: Bài 1: Bảo dưỡng sửa chữa van cổng Bài 2: Bảo dưỡng sửa chữa van cầu Bài 3: Bảo dưỡng sửa chữa van bướm Bài 4: Bảo dưỡng sửa chữa van nút Bài 5: Bảo dưỡng sửa chữa van bi Bài 6: Bảo dưỡng sửa chữa van một chiều Bài 7: Bảo dưỡng sửa chữa van màng Giáo trình này chỉ viết cho đối tượng người học nghề có “Trình độ cao đẳng”. Các hình ảnh trong giáo trình được chúng tôi lấy thực tế từ các tài liệu, các nhà thầu đang tham gia bảo dưỡng sửa chữa thiết bị trong lĩnh vực dầu khí, thuộc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam. Xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong bộ môn, các đồng nghiệp đang công tác tại các đơn vị thành viên của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam đã đóng góp ý kiến, giúp chúng tôi hoàn thiện giáo trình này. Tuy nhiên trong quá trình biên soạn không thể tránh những thiếu sót nhất định. Chúng tôi hân hoan đón nhận sự góp ý của các độc giả. Xin chân thành cảm ơn ! Bà rịa Vũng Tàu, ngày 25.tháng 03 năm 2020 Tham gia biên soạn 1. Chủ biên ThS: Lê Anh Dũng 2. ThS. Trần Kim Khánh 3. ThS. Đỗ Văn Thọ Trang 3/82
MỤC LỤC TRANG LỜI GIỚI THIỆU ....................................................................................................................... 3 MỤC LỤC .................................................................................................................................. 4 DANH MỤC HÌNH ẢNH .......................................................................................................... 5 GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN ............................................................................................................ 6 BÀI 1: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA VAN CỔNG ................................................................. 13 BÀI 2: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA VAN CẦU .................................................................... 27 BÀI 3: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA VAN BƯỚM ................................................................ 39 BÀI 4: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA VAN NÚT .................................................................... 48 BÀI 5: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA VAN BI......................................................................... 58 BÀI 6: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA VAN MỘT CHIỀU....................................................... 68 BÀI 7: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA VAN MÀNG ................................................................ 75 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................................ 82 Trang 4/82
DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 6. 1. Loại lắp cho đường ống thẳng đứng ........................................................................ 70 Hình 6. 2. Van một chiều kiểu bi lắp theo phương thẳng đứng................................................ 70 Hình 6. 3. Cấu tạo của van một chiều loại đĩa (check swing) .................................................. 71 Hình 6. 4. Sửa vòng làm kín trong thân van một chiều ............................................................ 73 Hình 7.1. Trạng thái làm việc của van màng ............................................................................ 77 Hình 7. 2. Cấu tạo của van màng .............................................................................................. 78 Hình 7. 3. Thay màng van ........................................................................................................ 80 Trang 5/82
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN 1. Tên mô đun: Sửa chữa, bảo dưỡng van công nghiệp 1 2. Mã mô đun: CK19MĐ03 3. Vị trí, tính chất, ý nghĩa của mô đun: 3.1. Vị trí: Giáo trình “ Sửa chữa, bảo dưỡng van công nghiệp 1 ” là mô đun chuyên ngành của trình độ cao đẳng nghề Sửa chữa thiết bị chế biến dầu khí. 3.2. Tính chất: Giáo trình trang bị cho người học những kiến thức về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và rèn luyện kỹ năng sửa chữa, bảo dưỡng một số van công nghiệp. 3.3. Ý nghĩa và vai trò của mô đun: Được giảng dạy ngay sau khi học xong các môn cơ sở. Giúp cho học viên tiếp thu nhanh nhất, tập ren luyện các kỹ năng về tay nghề . 4. Mục tiêu của môn học/mô đun: 4.1. Về kiến thức: A1. Nắm vững cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các loại van. A2. Sửa chữa được các dạng hư hỏng của các loại van trong ngành khai thác và chế biến dầu khí. 4.2. Về kỹ năng: B1. Tháo, lắp được các loại van, Nắm vững các phương pháp kiểm tra tình trạng hoạt động của từng thiết bị. Biết cách tháo, lắp các chi tiết của thiết bị. B2. Biết cách kiểm tra các chi tiết trên một thiết bị. Đưa ra được phương pháp sửa chữa tối ưu nhất. 4.3. Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: C1. Rèn luyện tính cần cù, chăm chỉ trong công việc. C2. Có tính kỷ luật lao động cao, ý thức chấp hành các nội qui về an toàn lao động 5. Nội dung của mô đun: 5.1. Chương trình khung Thời gian học tập (giờ) Trong đó Số Mã MH/MĐ Tên môn học, mô đun tín Tổng Thực hành/ Kiểm tra chỉ Lý số thí nghiệm/ thuyết thảo luận LT TH Các môn học chung/đại I 12 255 93 150 8 6 cương MHCB19MH01 Chính trị 2 30 15 13 2 0 Trang 6/82
Thời gian học tập (giờ) Trong đó Số Mã MH/MĐ Tên môn học, mô đun tín Tổng Thực hành/ Kiểm tra chỉ Lý số thí nghiệm/ thuyết thảo luận LT TH MHCB19MH07 Pháp luật 1 15 9 5 1 0 MHCB19MH05 Giáo dục thể chất 1 30 4 24 1 2 Giáo dục quốc phòng và MHCB19MH03 2 45 23 21 1 1 An ninh MHCB19MH09 Tin học 2 45 14 29 1 1 TA19MH01 Tiếng anh 4 90 28 58 2 2 Các môn học, mô đun II 46 1095 293 756 24 22 chuyên môn ngành, nghề II.1 Môn học, mô đun cơ sở 17 315 181 117 14 3 CK19MH10 Hình học hoạ hình 5 120 28 87 2 3 CNH19MH09 Hóa đại cương 2 30 28 0 2 0 CK19MH 01 Vẽ kỹ thuật -1 2 45 15 28 2 0 CK19MH04 Vật liệu cơ khí 3 45 42 0 3 0 CK19MH05 Dung sai 3 45 42 0 3 0 ATMT19MH01 An toàn, vệ sinh lao động 2 30 26 2 2 0 Môn học, mô đun chuyên II.2 môn ngành, 29 780 112 639 10 19 nghề CK19MĐ01 Gia công cắt gọt kim loại 1 6 165 14 145 1 5 Sửa chữa bảo dưỡng van CK19MĐ03 6 165 14 145 1 5 công nghiệp 1 Sửa chữa bảo dưỡng bơm CK19MĐ05 3 75 14 58 1 2 1 Sửa chữa bảo dưỡng máy CK19MĐ07 4 90 28 58 2 2 nén khí Sửa chữa bảo dưỡng động CK19MĐ08 5 120 28 87 2 3 cơ đốt trong HCB19MĐ01 Hàn cơ bản 3 75 14 58 3 0 CK19MĐ09 Thực tập sản xuất 2 90 0 88 0 2 Tổng cộng 58 1350 386 906 32 28 5.2. Chương Trình chi tiết mô đun Trang 7/82
Thời gian (giờ) Thực Số TT Nội dung tổng quát hành, thí Kiểm tra Tổng Lý nghiệm, số thuyết thảo luận, LT TH bài tập Bài 1: Bảo dưỡng, sửa chữa 1 30 6 24 Van cổng 1.1 Giới thiệu van cổng. 2 4 Quy trình bảo dưỡng, sửa 1.2 4 20 chữa van cổng Bài 2: Bảo dưỡng, sửa chữa 2 30 5 25 Van cầu 2.1 Giới thiệu van cầu 1 5 Quy trình bảo dưỡng, sửa 2.2 4 20 1 chữa van cầu Bài 3: Bảo dưỡng, sửa chữa 3 28 3 25 Van bướm 3.1 Giới thiệu van bướm 1 5 Quy trình bảo dưỡng, sửa 3.2 2 20 1 chữa van bướm Bài 4: Bảo dưỡng, sửa chữa 4 22 3 19 Van nút 4.1 Giới thiệu van nút 1 3 1 Quy trình bảo dưỡng, sửa 4.2 2 16 1 chữa van nút Bài 5: Bảo dưỡng, sửa chữa 5 30 5 25 Van bi 5.1 Giới thiệu van bi 1 5 Quy trình bảo dưỡng, sửa 5.2 4 20 chữa van bi Bài 6: Bảo dưỡng, sửa chữa 6 19 3 16 Van một chiều 6.1 Giới thiệu van một chiều 1 4 1 Trang 8/82
Quy trình bảo dưỡng, sửa chữa 6.2 2 12 van một chiều Bài 7: Bảo dưỡng, sửa chữa 7 13 2 11 Van màng 7.1 Giới thiệu van màng 1 3 Quy trình bảo dưỡng, sửa 7.2 1 6 1 1 chữa van màng 8 Cộng 180 28 145 2 5 6. Điều kiện thực hiện mô đun: 6.1. Phòng học Lý thuyết/Thực hành: Đáp ứng phòng học chuẩn 6.2. Trang thiết bị dạy học: Projetor, máy vi tính, bảng, phấn 6.3. Học liệu, dụng cụ, mô hình, phương tiện: Giáo trình, mô hình học tập, 6.4. Các điều kiện khác: Người học tìm hiểu thực tế về công tác xây dựng phương án gia công, sản xuất tại xí nghiệp. 7. Nội dung và phương pháp đánh giá: 7.1. Nội dung: - Kiến thức: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức - Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kỹ năng. - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp. + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. 7.2. Phương pháp: Người học được đánh giá tích lũy mô đun như sau: 7.2.1. Cách đánh giá - Áp dụng quy chế đào tạo Cao đẳng hệ chính quy ban hành kèm theo Thông tư số 09/2017/TT-LĐTBXH, ngày 13/3/2017 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. - Hướng dẫn thực hiện quy chế đào tạo áp dụng tại Trường Cao đẳng dầu khí như sau: Trang 9/82
Điểm đánh giá Trọng số + Điểm kiểm tra thường xuyên (Hệ số 1) 40% + Điểm kiểm tra định kỳ (Hệ số 2) + Điểm thi kết thúc môn học 60% 7.2.2. Phương pháp đánh giá Phương Phương Thời Hình thức Chuẩn đầu ra Số pháp đánh pháp điểm kiểm tra đánh giá cột giá tổ chức kiểm tra Tự luận/ Viết/ A1, A2, A3, Thường Trắc nghiệm/ Sau 15 Thuyết B1, B2, B3, 1 xuyên Báo cáo/trả giờ. trình/Câu hỏi C1, C2 lời câu hỏi Viết/ Tự luận/ Thuyết Trắc nghiệm/ Sau 45 Định kỳ A4, B4, C3 1 trình/Trắc Báo cáo/Thực giờ nghiệm hành A1, A2, A3, A4, Tự luận và Viết/thuyết A5, Kết thúc môn trắc Sau 120 trình/Trắc B1, B2, B3, B4, 1 học nghiệm/Thực giờ nghiệm B5, hành C1, C2, C3, 7.2.3. Cách tính điểm - Điểm đánh giá thành phần và điểm thi kết thúc mô đun được chấm theo thang điểm 10 (từ 0 đến 10), làm tròn đến một chữ số thập phân. - Điểm mô đun là tổng điểm của tất cả điểm đánh giá thành phần của môn học nhân với trọng số tương ứng. Điểm mô đun theo thang điểm 10 làm tròn đến một chữ số thập phân, sau đó được quy đổi sang điểm chữ và điểm số theo thang điểm 4 theo quy định của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về đào tạo theo tín chỉ. 8. Hướng dẫn thực hiện mô đun Trang 10/82
8.1. Phạm vi, đối tượng áp dụng: Đối tượng Cao đẳng, trung cấp nghề sửa chữa thiết bị chế biến dầu khí. 8.2. Phương pháp giảng dạy, học tập mô đun 8.2.1. Đối với người dạy * Lý thuyết: Áp dụng phương pháp dạy học tích cực bao gồm: thuyết trình ngắn, nêu vấn đề, hướng dẫn đọc tài liệu, bài tập tình huống, câu hỏi thảo luận * Bài tập: Phân chia nhóm nhỏ thực hiện bài tập theo nội dung đề ra. * Thảo luận: Phân chia nhóm nhỏ thảo luận theo nội dung đề ra. * Hướng dẫn tự học theo nhóm: Nhóm trưởng phân công các thành viên trong nhóm tìm hiểu, nghiên cứu theo yêu cầu nội dung trong bài học, cả nhóm thảo luận, trình bày nội dung, ghi chép và viết báo cáo nhóm. 8.2.2. Đối với người học: Người học phải thực hiện các nhiệm vụ như sau: - Nghiên cứu kỹ bài học tại nhà trước khi đến lớp. Các tài liệu tham khảo sẽ được cung cấp nguồn trước khi người học vào học môn học này (trang web, thư viện, tài liệu) - Tham dự tối thiểu 70% các buổi giảng lý thuyết. Nếu người học vắng >30% số tiết lý thuyết phải học lại môn học mới được tham dự kì thi lần sau. - Tự học và thảo luận nhóm: là một phương pháp học tập kết hợp giữa làm việc theo nhóm và làm việc cá nhân. Một nhóm gồm 4-6 người học sẽ được cung cấp chủ đề thảo luận trước khi học lý thuyết, thực hành. Mỗi người học sẽ chịu trách nhiệm về 1 hoặc một số nội dung trong chủ đề mà nhóm đã phân công để phát triển và hoàn thiện tốt nhất toàn bộ chủ đề thảo luận của nhóm. - Tham dự đủ các bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ. - Tham dự thi kết thúc mô đun. - Chủ động tổ chức thực hiện giờ tự học. 9. TÀI LIỆU THAM KHẢO: Tài liệu việt nam: TCVN 7915-1 : 2009 (ISO 4126-1 : 2004) Tài liệu nước ngoài: 1. API Specification 6D - Twenty First Edition, March 1994 - American Petroleum Institute 2. API Specification 6A - Nineteenth Edition, July 2004 - American Petroleum Trang 11/82
Institute 3. API Standar 598 , Valve Inspection and Testing, 7 th Edition, October 1996 American Petroleum Institute 4. ASME B16.34 -1996 – USA. API Standard 527 Third Edition, July 1991- American Petroleum Institute Trang 12/82
BÀI 1: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA VAN CỔNG ❖ GIỚI THIỆU VAN CỔNG Van cổng (Gate valve) là van xả, đóng mở bằng cách nâng hạ đĩa có dạng hình tròn, hình chữ nhật, hình nêm ra khỏi đường đi của chất lỏng . Tính năng khác biệt của van cổng là các bề mặt làm kín giữa đĩa van và thân van là mặt phẳng, van cổng thường sử dụng cho một dòng chảy thẳng. Đĩa van có dạng nêm hoặc song song, sử dụng chủ yếu để đóng mở dòng lưu chất, ít được sử dụng để điều tiết dòng chảy trừ khi van được thiết kế đặc biệt. ❖ MỤC TIÊU BÀI 1 Sau khi học xong bài này, người học có khả năng: ➢ Về kiến thức: - Trình bày được cấu tạo, phân loại, nguyên lý làm việc, ứng dụng của van cổng. - Nêu được nguyên nhân hư hỏng thường xảy ra và đưa ra biện pháp sửa chữa. ➢ Về kỹ năng: - Tháo, lắp được van cổng theo đúng quy trình. - Sửa được các chi tiết bị khuyết tật, hỏng. - Vận hành được máy để kiểm tra thử kín van. ➢ Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: - Ý thức và trách nhiêm với bản thân, các động nghiệp trong tổ chức. - Có tinh thần học hỏi, làm việc nhóm, không ngừng học tập trau dồi kiến thức nghề nghiệp - Tuân thủ nội quy, quy định nơi làm việc. ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP BÀI 1 - Đối với người dạy: sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học thực hiện câu hỏi thảo luận và bài tập bài 1 (cá nhân hoặc nhóm). - Đối với người học: chủ động đọc trước giáo trình (bài 1) trước buổi học; hoàn thành đầy đủ câu hỏi thảo luận và bài tập tình huống bài 1 theo cá nhân hoặc nhóm và nộp lại cho người dạy đúng thời gian quy định. ❖ ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN BÀI 1 - Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: có - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác Trang 13/82
- Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Chương trình mô đun, giáo trình, tài liệu tham khảo, giáo án, video, và các tài liệu liên quan. - Các điều kiện khác: Không có ❖ KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ BÀI 1 - Nội dung: ✓ Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức ✓ Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kĩ năng. ✓ Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. - Phương pháp: ✓ Điểm kiểm tra thường xuyên: 1 điểm kiểm tra (hình thức: hỏi miệng) ✓ Kiểm tra định kỳ lý thuyết: 01 bài kiểm tra định kỳ NỘI DUNG BÀI 1 1.1 GIỚI THIỆU VAN CỔNG Van cổng (Gate valve) là van xả, đóng mở bằng cách nâng hạ đĩa có dạng hình tròn, hình chữ nhật, hình nêm ra khỏi đường đi của chất lỏng. Tính năng khác biệt của van cổng là các bề mặt làm kín giữa đĩa van và thân van là mặt phẳng, van cổng thường sử dụng cho một dòng chảy thẳng. Đĩa van có dạng nêm hoặc song song, sử dụng chủ yếu để đóng mở dòng lưu chất, ít được sử dụng để điều tiết dòng chảy trừ khi van được thiết kế đặc biệt . 1.1.1 Nguyên lý làm việc Van cổng có các loại điều khiển bằng tay, bằng motor điện. Nhưng nói chung đều làm cho cổng van chuyển động đi lên hoặc đi xuống làm nhiệm vụ kéo cổng van dịch chuyển sinh ra quá trình đóng mở van. Van cổng điều khiển quá trình đóng mở bằng tay. Khi ta xoay tay quay, theo ngược chiều kim đồng hồ thì trục van chuyển động đi lên nếu trục van không chuyển động đi lên thì cổng van chuyển động đi lên làm cho quá trình mở van diễn ra. Khi ta Trang 14/82
xoay theo chiều ngược lại tức cùng chiều kim đồng hồ thì làm cho trục van chuyển động đi xuống làm cho quá trình đóng van diễn ra. Đối với van cổng khi mở van có áp suất cao thì người vận hạnh phải tiến hành làm giảm áp xuất ở hai mặt bên của cổng (phần tử điều khiển). ứng dụng đường cân bằng, để tiến hành đóng mở dễ dàng khi thân van đang chịu áp lực của dòng chảy thì ta phải tiến hành mở van ở đường cân bằng sau một thời gian ta tiến hành mở van. Van cổng làm việc ở các chế độ sau: + Đóng van hoàn toàn + Mở van hoàn toàn 1.1.2 Cấu tạo van cổng Hình 1. 1 - Van cổng Trong đó: 1. Trục ghi nhận góc độ đóng mở - 2. Nắp chụp trục - 3. Tay quay - 4. Đai ốc dẫn hướng 5. Ống lót định vị đai ốc làm kín - 6. Trục van - 7. Bulon và đai ốc hộp làm kín 8. Vật liệu làm kín trục - 9. Van giảm áp - 10. Nắp van - 11. Bulông và đai ốc nắp van12. Cổng van -13. Vòng làm kín trong thân van- 14. Thân van - 15. Đế van a. Ti ghi nhận góc độ đóng mở Trang 15/82
Trong quá trình làm việc trục van di chuyển lên xuống để kéo cổng van chuyển động theo, trong quá trình chuyển động đó trục van truyền chuyển động lên xuống cho ti ghi nhận nhằm mục đích cho người vận hành dễ dàng quan sát được góc độ đóng mở hiện hành của van b. Bộ phận điều khiển cổng van (tay quay) Van cổng có các loại điều khiển bằng tay, bằng motor điện. Nhưng nói chung đều làm cho cổng van chuyển động đi lên hoặc đi xuống làm nhiệm vụ kéo cổng van dịch chuyển sinh ra quá trình đóng mở van. Tay quay được gắn với đầu trên của trục van, tùy theo yêu cầu và công dụng của từng loại van cổng mà tay quay có thể gắn liền (cố định với trục van hoặc tay quay ăn khớp với trục van thông qua mối ghép ren). Nếu tay quay gắn liền với trục van loại van này khi quay tay quay điều khiển quá trình đóng mở van thì trục van và tay quay quay cùng vận tốc tạo thành một hệ vừa chuyển động quay tròn vừa chuyển động tịnh tiến. Khi trục gây nên chuyển động tịnh tiến thì làm cho cổng van chuyển động đi lên và chuyển động đi xuống thực hiện quá trình đóng mở van. Nếu tay quay không gắn cố định vào trục van thì tay quay này có ren ăn khớp với ống lót được định vị trên nắp van. Bên trong ống lót có ren , ren này sẽ ăn khớp với ren của trục van. Hình 1. 2 - Tay quay điều khiển trục van c. Trục van Trục van làm nhiệm vụ kết nối giữa tay quay và cổng van, nhiệm vụ truyền chuyển động từ tay quay đến cổng van (phần tử điều khiển dòng chảy). Trang 16/82
Trục van có các loại: - Đầu gắn với tay quay có ren còn đầu dưới được ghép với cổng van thông qua mối ghép then. - Cả hai đầu đều có ren ăn khớp, đầu trên ăn khớp với trục đầu dưới ăn khớp cổng van. Trục van có các dạng hưng hỏng thường xảy ra: Do tác dụng của dòng chảy làm cho trục van bị cong vênh, khi bị cong vênh trục van tác động vào vật liệu làm kín không đều làm cho qúa trình rỏ rỉ xảy ra. + Bề mặt của trục van bị trầy, xước làm cho quá trình rò rỉ dễ dàng xảy ra. + Để kiểm tra độ cong vênh của trục van ta sử dụng đồng hồ xo, bàn rà. d. Thân van Thân van được kết nối với đường ống trong thân van có chứa các phần của van. + Cổng van là phần tử dùng để điều khiển dòng chảy nó có thể chuyển động lên xuống trong thân van để thực hiện quá trình đóng mở van. + Trong thân van còn chứa các vòng đệm làm kín (seats ring) vòng đệm này có tác dụng làm kín khi cổng van thực hiện quá trình đóng van hoàn toàn. Thân van là phần tử lớn nhất trong tất cả chi tiết của van và nó là một chi tiết kết nối với đường ống và các chi tiết trên một van. ( Thân van Hình 1. 3 – Thân van cổng e. Nắp van Trang 17/82
Nắp van là một phần tử có trong một van cổng. Nắp van làm nhiệm vụ định vị cho trục van chuyển động đi lên hoặc đi xuống do trục chuyển động đi lên hoặc đi xuống do vậy giữa trục van và nắp chụp van phải có một mối ghép lỏng . Chính mối ghép lỏng này làm cho trục van và nắp chụp van sinh ra sự rò rỉ do vậy giữa nắp van và trục van phải có vòng đệm làm kín chống sự rò rỉ. Hình 1. 4 - Nắp van cổng f. Vòng làm kín Điểm thứ nhất giữa thân van và cổng van điểm này không cho quá trình rò rỉ khi van thực hiện quá trình đóng hoàn toàn (seat ring) vòng này chỉ có tác dụng làm kín khi van thực hiện quá trình đóng hoàn toàn. Hình 1. 5 - Vòng làm kín (Seat ring) Điểm thứ hai là giữa trục van và nắp chụp van vì trục van và nắp van là một mối ghép lỏng luôn luôn sinh ra sự rò rỉ do vậy phải dùng đệm làm kín (Packing) Trang 18/82
Khi vòng làm kín bị mài mòn thì sinh ra rò rỉ ta phải tiến hành thay mới. Có một số vòng làm kín buộc phải thay thế khi tiến hành tháo lắp van. Hình 1.6 - Vòng làm kín (Packing) Điểm thứ 3 Cũng giữa trục và nắp van - (vòng Back seat) Nắp van Trục van Hình 1. 7 – Vòng làm kín (back seat) g. Cổng van Cổng của van cổng có nhiều loại nhưng chia nó làm 2 loại chính là cổng liền và cổng rời. + Cổng liền: nó là một tấm kim loại thường có dạng hình chữ nhật hoặc nêm, hình dáng theo cấu tạo của từng loại. Hình 1. 8 - Các loại cổng van Trang 19/82
+ Cổng rời: loại này được chế tạo gồm nhiều phần ghép lại với nhau. Ưu điểm của loại này khi tiến hành đóng cổng van thì các đĩa này tự động ép chặt vào thân van làm cho quá trình rò rỉ giảm đi. Hình 1. 9 - Cổng rời dạng đĩa song song h. Nắp hộp làm kín Ngoài ra mỗi van cổng có một hộp làm kín được gắn trên đầu của nắp chụp van, trong hộp làm kín có chứa các vòng đệm làm kín. Chức năng của hộp làm kín không cho sự rò rỉ xảy ra giữa trục và nắp van trong quá trình làm việc. Nếu sau một thời gian làm việc vật liệu làm kín bị mài mòn (vật liệu này thường làm bằng các sợi dây Amian) thì cần phải thay mới. Hình 1. 10 - Hộp làm kín trên van cổng Van cổng hoạt động ở hai chế độ đóng hoặc mở hoàn toàn nếu van cổng được ứng dụng cho chế độ mở tiết lưu thì sự mài mòn không điều sẽ gây nên trên cổng của van làm cho bề mặt cổng van bị mài mòn do vậy khi ta tiến hành đóng hoàn toàn thì van này không thực hiện được vì sự mài mòn này làm cho van bị rò rỉ khi tiến hành đóng hoàn Trang 20/82