Giáo trình Thủy lực tập II - GS.TS. Nguyễn Cảnh Cầm

GS. TS. NguyÔn C¶nh CÇm - GS. TS. NguyÔn v¨n cung TSKH. L­u c«ng ®µo - PGS. NguyÔn nh­ khuª PGS. TS. Vâ xu©n minh - PGS. TS. Hoµng v¨n quý GS. TS. Vò V¨n T¶o<br /> <br /> Thñy lùc<br /> TËp II<br /> (T¸i b¶n lÇn thø ba cã chØnh lý vµ bæ sung )<br /> <br /> nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp Hµ néi - 2006<br /> <br /> 2<br /> <br /> lêi nãi ®Çu<br /> (Cho lÇn t¸i b¶n thø ba)<br /> <br /> Gi¸o tr×nh Thñy lùc trän bé gåm 19 ch-¬ng, ®-îc chia lµm 02 tËp. TËp I do GS. TS. Vò V¨n T¶o chñ biªn, cßn tËp II do GS. TS. NguyÔn C¶nh CÇm chñ biªn. Bé gi¸o tr×nh nµy ®-îc xuÊt b¶n n¨m 1968 vµ t¸i b¶n vµo c¸c n¨m 1978 vµ 1987. Riªng lÇn t¸i b¶n thø hai n¨m 1987, do yªu cÇu vÒ khung ch-¬ng tr×nh ®µo t¹o lóc ®ã nªn ®-îc chia ra 03 tËp. Trong lÇn t¸i b¶n thø ba nµy, chóng t«i chia thµnh 02 tËp. TËp I gåm 09 ch-¬ng vµ tËp II cã 10 ch-¬ng. VÒ c¬ b¶n, chóng t«i gi÷ l¹i néi dung cña lÇn t¸i b¶n thø hai vµ cã chØnh lý, bæ sung mét sè chç. LÇn thø ba nµy do GS. TS. NguyÔn C¶nh CÇm phô tr¸ch. Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cho viÖc t¸i b¶n lÇn thø ba nµy, Bé m«n Thñy lùc Tr-êng §¹i häc Thñy lîi ®∙ ®ãng gãp nhiÒu ý kiÕn quý b¸u. Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Chóng t«i mong nhËn ®-îc nhiÒu ý kiÕn nhËn xÐt vµ gãp ý cña b¹n ®äc.<br /> Nh÷ng ng-êi biªn so¹n<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> Ch­¬ng X<br /> <br /> Dßng ch¶y æn ®Þnh trong s«ng thiªn nhiªn<br /> §10-1. §Æc ®iÓm chung vµ c¸ch chia ®o¹n<br /> So víi dßng ch¶y trong kªnh m¸ng hë, dßng ch¶y trong s«ng phøc t¹p h¬n nhiÒu, v× c¸c yÕu tè thñy lùc thay ®æi rÊt phøc t¹p däc theo dßng ch¶y. Ngoµi c¸c yÕu tè thñy lùc ra, ®é nh¸m cña lßng s«ng còng kh¸c nhau rÊt nhiÒu, Ngay t¹i mét mÆt c¾t, ®é nh¸m ë hai bªn bê vµ ë gi÷a lßng s«ng còng kh«ng gièng nhau. NÕu xÐt mét c¸ch thËt chÆt chÏ, dßng ch¶y trong s«ng kh«ng ph¶i lµ mét dßng æn ®Þnh v× l­u l­îng trong s«ng lu«n lu«n thay ®æi theo thêi gian. Ch­a bao giê cã mét con s«ng nµo trong mét thêi gian kh¸ dµi l¹i cã mét l­u l­îng kh«ng ®æi. Kh«ng nh÷ng l­u l­îng trong s«ng thay ®æi theo thêi gian mµ c¸c yÕu tè kh¸c: w, B, c, n,... còng thay ®æi theo thêi gian do dßng s«ng bÞ biÕn h×nh, bÞ xãi lë, båi l¾ng, v.v..., g©y nªn. Do ®ã, l­u tèc v trong s«ng còng lu«n lu«n thay ®æi theo thêi gian vµ kh«ng gian. Nh­ng nãi chung sù thay ®æi theo thêi gian ë trong s«ng kh«ng ph¶i x¶y ra mét c¸ch ®ét ngét, mau chãng mµ rÊt chËm (trõ thêi kú lò, sù thay ®æi cña c¸c yÕu tè trong s«ng x¶y ra nhanh h¬n) do ®ã, lóc tiÕn hµnh tÝnh to¸n cho dßng ch¶y trong s«ng lóc kh«ng cã lò, ta cã thÓ xem dßng ch¶y ®ã lµ dßng æn ®Þnh. Trong ch­¬ng nµy, ta sÏ xÐt cho dßng s«ng cã ®iÒu kiÖn nh­ thÕ, nghÜa lµ trong mét kho¶ng thêi gian dµi, c¸c yÕu tè thay ®æi rÊt tõ tõ, nh­ lµ dßng æn ®Þnh, cßn víi dßng s«ng kh«ng cã ®iÒu kiÖn nh­ trªn, nghÜa lµ c¸c yÕu tè thay ®æi nhiÒu theo thêi gian th× ph¶i xem lµ dßng kh«ng æn ®Þnh (sÏ nghiªn cøu ë ch­¬ng XI). Mét ®Æc ®iÓm kh¸c cña lßng s«ng lµ kh«ng cã mét ®é dèc thèng nhÊt cña ®¸y. §¸y s«ng thùc tÕ kh«ng b»ng ph¼ng, tr¬n tru mµ lµ gå ghÒ, låi lâm. Do ®ã, trong s«ng ta kh«ng ®Ò cËp tíi ®é dèc cña ®¸y. Tãm l¹i, cã thÓ xem s«ng lµ mét kªnh hë, kh«ng l¨ng trô, v« cïng phøc t¹p; trong ®ã c¸c yÕu tè cña nã: w, B, c,... kh«ng thÓ viÕt d­íi d¹ng mét hµm sè ®¬n gi¶n cña ®é s©u vµ chiÒu dµi ®­îc. Do tÝnh chÊt phøc t¹p nh­ vËy, nªn kh«ng thÓ gi¶i trùc tiÕp c¸c ph­¬ng tr×nh vi ph©n viÕt cho dßng ch¶y trong s«ng dï lµ c¸ch gi¶i gÇn ®óng; mµ th­êng ph¶i ®æi thµnh ph­¬ng tr×nh sai ph©n ®Ó gi¶i. Dïng ph­¬ng tr×nh sai ph©n ®Ó gi¶i, th× vÊn ®Ò quan träng nhÊt lµ viÖc chia ®o¹n; ph¶i chia ®o¹n sao cho trong c¸c ®o¹n ®­îc chia ®ã, ¸p dông ph­¬ng tr×nh sai ph©n ®­îc ®óng ®¾n vµ cã kÕt qu¶ tèt nhÊt. 5<br /> <br />