Giới thiệu dự án “Nghiên cứu phát triển thống kê công nghiệp Việt Nam”

Giíi thiÖu dù ¸n<br /> "Nghiªn cøu ph¸t triÓn thèng kª c«ng nghiÖp ViÖt Nam"<br /> Yoji Watanabe(*)<br /> <br /> <br /> N gµy nay, trong thèng kª c«ng<br /> nghiÖp, ®iÒu tra khèi l­îng s¶n<br /> xuÊt, xuÊt kho vµ tån kho còng nh­ hµng<br /> Dù ¸n sÏ ®­îc thùc hiÖn trong 5 giai<br /> ®o¹n, mçi giai ®o¹n bao gåm c¸c ho¹t ®éng<br /> sau:<br /> lo¹t c¸c vÊn ®Ò kh¸c ngµy cµng ®ãng vai<br /> 1) Nghiªn cøu c¬ b¶n: Thu thËp vµ<br /> trß quan träng trong viÖc cung cÊp sè liÖu<br /> ph©n tÝch c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ph¸t<br /> kinh tÕ cÇn thiÕt nh»m ph¶n ¸nh xu h­íng<br /> triÓn thèng kª s¶n xuÊt th­êng xuyªn vµ c¸c<br /> hiÖn t¹i cña c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp.<br /> chØ sè s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.<br /> Nh÷ng sè liÖu nµy kh«ng chØ ®­îc sö dông<br /> bëi c¸c c¬ quan ChÝnh phñ mµ cßn c¸c 2) ThiÕt kÕ c¬ b¶n: ThiÕt kÕ mét hÖ<br /> doanh nghiÖp t­ nh©n, c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c thèng thèng kª c«ng nghiÖp c¬ b¶n vµ c¸c<br /> nhµ nghiªn cøu vµ c¸c ®èi t­îng kh¸c. §Ó chØ sè phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt<br /> ng­êi dïng tin cã thÓ sö dông hiÖu qu¶ c¸c nam. LËp kÕ ho¹ch chi tiÕt cho c¸c cuéc<br /> sè liÖu thèng kª, th× ®é tin cËy vµ kÞp thêi §iÒu tra thö (PhiÕu ®iÒu tra, lùa chän ngµnh<br /> lµ nh÷ng yªu cÇu quan träng nhÊt, ®ång s¶n phÈm, doanh nghiÖp ®iÒu tra, quyÕt ®Þnh<br /> thêi, c¸c sè liÖu thèng kª còng ph¶i ®¶m ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra,v.v...) ®Ó thÈm ®Þnh l¹i<br /> b¶o kh¶ n¨ng so s¸nh quèc tÕ. §Ó ®¹t hÖ thèng vµ c¸c môc ®Ých kh¸c.<br /> ®­îc c¸c môc tiªu trªn, th¸ng 9 n¨m 2003, 3) §iÒu tra thö lÇn 1: LËp kÕ ho¹ch vµ<br /> ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ®Ò nghÞ ChÝnh phñ hç trî thùc hiÖn ®iÒu tra thö lÇn 1 t¹i Hµ Néi,<br /> NhËt B¶n tiÕn hµnh Nghiªn cøu Ph¸t triÓn B¾c Ninh vµ Tp Hå ChÝ Minh ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt<br /> Thèng kª C«ng nghiÖp ViÖt Nam. Thùc qu¶ cña giai ®o¹n thiÕt kÕ c¬ b¶n.<br /> hiÖn ®Ò nghÞ nµy, C¬ quan Hîp t¸c Quèc<br /> 4) X©y dùng c¸c chØ sè: X©y dùng c¸c<br /> tÕ NhËt B¶n (JICA), tæ chøc cã nhiÖm vô<br /> chØ sè s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ hç trî ph¸t<br /> tiÕn hµnh c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî kü thuËt<br /> triÓn hÖ thèng thèng kª trong t­¬ng lai..<br /> cña ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· cö Nhãm<br /> Nghiªn cøu ban ®Çu sang ViÖt Nam vµo 5) §iÒu tra thö lÇn 2 vµ x©y dùng kÕ<br /> th¸ng 12 n¨m 2003. Theo kÕt qu¶ th¶o ho¹ch ph¸t triÓn: LËp kÕ ho¹ch ®iÒu tra<br /> luËn gi÷a ®¹i diÖn cña Tæng côc Thèng kª thèng kª s¶n xuÊt trªn quy m« toµn quèc cã<br /> vµ c¸c c¬ quan ChÝnh phñ kh¸c, JICA vµ sö dông hÖ thèng thèng kª ®· ®­îc thiÕt lËp,<br /> Tæng côc Thèng kª ®· thèng nhÊt thùc thùc hiÖn vµ ®¸nh gi¸ hÖ thèng qua cuéc<br /> hiÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn thèng kª s¶n ®iÒu tra thö, lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cho hÖ<br /> xuÊt th­êng xuyªn vµ c¸c chØ sè s¶n xuÊt thèng thèng kª.<br /> c«ng nghiÖp vµ Nghiªn cøu sÏ ®­îc thùc C¸ch ®©y gÇn hai n¨m, Nhãm Nghiªn<br /> hiÖn trong hai n¨m, b¾t ®Çu tõ cuèi th¸ng 5 cøu JICA vµ Tæ C«ng t¸c cña TCTK ®· cïng<br /> n¨m 2004. nhau thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc trªn. Quan<br /> <br /> (*)<br /> Tr­ëng nhãm nghiªn cøu JICA<br /> <br /> 6 Th«ng tin Khoa häc Thèng kª<br /> träng h¬n c¶, hai cuéc ®iÒu tra thö nghiÖm t¨ng g¸nh nÆng cho c¸c ®èi t­îng ®iÒu tra.<br /> ®· chøng tá hÖ thèng thèng kª míi ®ang V× c¸c ®èi t­îng ®iÒu tra ph¶i nép c¸c lo¹i<br /> ®­îc x©y dùng (chi tiÕt vÒ c¸c cuéc ®iÒu tra b¸o c¸o hµnh chÝnh hay tham gia vµo c¸c<br /> thö nghiÖm ®­îc b¸o c¸o cô thÓ ë c¸c trang cuéc ®iÒu tra riªng lÎ nªn viÖc gi¶m bít dÇn<br /> sau). Nhãm Nghiªn cøu JICA kh«ng chØ thu g¸nh nÆng ®iÒn phiÕu cho hä còng ®· vµ<br /> ®­îc kÕt qu¶ tèt ®Ñp tõ c¸c cuéc ®iÒu tra thö ®ang ®­îc chó träng. Trong t×nh h×nh ®ã, ®Ó<br /> mµ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiªn cøu c¬ cã thÓ thùc hiÖn c¸c cuéc ®iÒu tra thèng kª<br /> b¶n vµ ®iÒu tra thö, Nhãm Nghiªn cøu cßn su«n xÎ vµ ®¶m b¶o duy tr× l©u dµi c¸c hÖ<br /> cã c¬ héi gÆp gì, trao ®æi ý kiÕn víi nhiÒu thèng xö lý thèng kª, cÇn ph¶i quan t©m<br /> ®iÒu tra viªn, chuyªn viªn cña c¸c Côc ®óng møc ®Õn vÞ trÝ cña ®èi t­îng ®iÒu tra<br /> Thèng kª tØnh, thµnh phè vµ Phßng Thèng còng nh­ sù cÇn thiÕt cña c¸c néi dung ®iÒu<br /> kª quËn, huyÖn. §ã chÝnh lµ nh÷ng kinh tra nh»m gi¶m bít g¸nh nÆng ®iÒn phiÕu cho<br /> nghiÖm quý b¸u vµ h÷u Ých phôc vô cho viÖc hä trong toµn bé qu¸ tr×nh, tõ x©y dùng hÖ<br /> x©y dùng kÕ ho¹ch c¬ b¶n cña thèng kª s¶n thèng xö lý thèng kª ®Õn lËp kÕ ho¹ch vµ<br /> xuÊt th­êng xuyªn vµ còng gióp c¸c chuyªn thùc hiÖn c¸c cuéc ®iÒu tra thèng kª. §ã<br /> viªn ë ®Þa ph­¬ng hiÓu râ thèng kª s¶n xuÊt còng lµ chÝnh s¸ch c¬ b¶n cho ph¸t triÓn<br /> th­êng xuyªn lµ g×. ®iÒu tra s¶n xuÊt th­êng xuyªn ë ViÖt Nam<br /> vµ lµ mét trong c¸c ®iÓm ®Æc tr­ng cña<br /> Khi x©y dùng hÖ thèng thèng kª c«ng<br /> Nghiªn cøu nµy.<br /> nghiÖp míi trong khu«n khæ Dù ¸n, Nhãm<br /> Nghiªn cøu ®· tËp trung x©y dùng ®­îc mét Mét ®Æc tr­ng kh¸c cña Nghiªn cøu lµ<br /> hÖ thèng thèng kª míi ph¶n ¸nh ®­îc thùc giíi thiÖu ph­¬ng ph¸p luËn míi trong tÝnh<br /> tr¹ng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp phôc vô hiÖu to¸n c¸c chØ sè s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¹i ViÖt<br /> qu¶ cho c¸c ®èi t­îng dïng tin. §iÒu ®ã cã Nam. ChØ sè s¶n xuÊt c«ng nghiÖp (IIPs)<br /> nghÜa lµ chóng t«i ph¶i ®¶m b¶o ®é chÝnh bao qu¸t mét c¸ch hÖ thèng nhiÒu ho¹t ®éng<br /> x¸c, tÝnh kÞp thêi, kh¶ n¨ng so s¸nh, dÔ sö nh­ s¶n xuÊt, xuÊt kho vµ tån kho trong mét<br /> dông vµ tÝnh kh¶ thi vÒ mÆt tµi chÝnh cña hÖ ®Êt n­íc. IIP lµ mét chØ sè tæng hîp nh»m<br /> thèng ®iÒu tra. ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh¸c nhau<br /> nµy vµ nã ®­îc coi lµ mét trong c¸c chØ sè<br /> ViÖc ph¶n ¸nh ý kiÕn vµ yªu cÇu cña<br /> kinh tÕ quan träng nhÊt. ChØ sè s¶n xuÊt<br /> c¸c ®¬n vÞ ®iÒn phiÕu (c¸c c¬ së kinh tÕ) lµ<br /> c«ng nghiÖp lµ chØ sè ®Þnh l­îng, ph¶n ¸nh<br /> ®iÒu v« cïng quan träng. Tuy nhiªn, ®iÒu<br /> sù biÕn ®éng vÒ mÆt sè l­îng mµ kh«ng bÞ<br /> nµy Ýt ®­îc chó ý ë ViÖt Nam. Thèng kª lµ sù<br /> t¸c ®éng bëi yÕu tè biÕn ®éng gi¸. V× vËy, ba<br /> tæng hîp c¸c sè liÖu ®­îc ph¸t triÓn tõ<br /> nh©n tè bao gåm Kú gèc, C¸c s¶n phÈm<br /> nguån th«ng tin do c¸c ®èi t­îng ®iÒu tra<br /> ®iÒu tra vµ QuyÒn sè ®ãng vai trß v« cïng<br /> cung cÊp. §èi t­îng ®iÒu tra gi÷ vai trß v«<br /> quan träng trong tÝnh to¸n IIP.<br /> cïng quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn<br /> thèng kª hiÖn nay. BiÕn ®éng kinh tÕ x· héi VÒ kú gèc, c¸c chØ sè riªng lÎ (thÓ hiÖn<br /> bao hµm c¶ sù ph¸t triÓn cña mét x· héi cÇn sù biÕn ®éng cña tõng chØ tiªu) vµ chØ sè<br /> nhiÒu th«ng tin ®· khiÕn nhu cÇu vÒ th«ng tæng hîp (thÓ hiÖn thùc tr¹ng cña toµn bé)<br /> tin t¨ng nhanh, kÐo theo sù ph¸t triÓn thèng ®Òu ®­îc biÓu diÔn d­íi d¹ng tû träng víi kú<br /> kª. §ång thêi, ®iÒu nµy còng dÉn ®Õn sù gia gèc b»ng 100. (tiÕp theo trang 26)<br /> <br /> <br /> Chuyªn san chØ sè s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 7<br /> sÏ t¨ng trong t­¬ng lai. Giai ®o¹n nµy ®­îc ®­îc gäi lµ giai ®o¹n ®iÒu chØnh tån kho.<br /> gäi lµ giai ®o¹n t¨ng tr­ëng s¶n xuÊt vµ t¨ng Trong giai ®o¹n nµy, mäi ng­êi nhËn thÊy<br /> c­êng tån kho. Trong giai ®o¹n nµy, nÒn nÒn kinh tÕ ®ang ho¹t ®éng kh«ng tèt vµ<br /> kinh tÕ ch­a thùc sù t¨ng tr­ëng m¹nh quyÕt ®Þnh gi¶m s¶n xuÊt ®Ó gi¶m dÇn tån<br /> nh­ng cã nh÷ng hy väng tèt vµo t­¬ng lai vµ kho.<br /> quyÕt ®Þnh t¨ng s¶n xuÊt còng nh­ t¨ng tån<br /> Giai ®o¹n 4: sau khi s¶n xuÊt gi¶m ®Õn<br /> kho.<br /> ®¸y, tån kho còng gi¶m ®Õn ®iÓm kh«ng cßn<br /> Giai ®o¹n 2: S¶n xuÊt t¨ng tr­ëng ®Õn ®¸p øng ®­îc nhu cÇu, lóc ®ã s¶n xuÊt l¹i<br /> ®Ønh vµ b¾t ®Çu b­íc vµo giai ®o¹n suy b¾t ®Çu t¨ng tr­ëng trë l¹i, c¶ s¶n xuÊt, xuÊt<br /> gi¶m. Nhu cÇu thùc tÕ thÊp h¬n dù kiÕn cña kho, tån kho ®Òu t¨ng trë l¹i víi khëi ®Çu chu<br /> c¸c nhµ s¶n xuÊt. Vµ khèi l­îng xuÊt kho kú ph¸t triÓn míi. Giai ®o¹n nµy ®­îc gäi lµ<br /> thùc tÕ ®ang gi¶m xuèng. V× vÉn tiÕp tôc duy giai ®o¹n t¨ng c­êng tån kho kh«ng ®Þnh<br /> tr× s¶n xuÊt trong khi xuÊt kho gi¶m, nªn tån tr­íc. Trong giai ®o¹n nµy s¶n xuÊt t¨ng<br /> kho t¨ng lªn vµ ®¹t tíi ®Ønh cao vÒ tÝch tô tån tr­ëng bëi rÊt nhiÒu lý do: xuÊt khÈu t¨ng,<br /> kho. chi tiªu cña ChÝnh phñ t¨ng hay c¸c nh©n tè<br /> kh¸c ®· dÉn ®Õn s¶n xuÊt t¨ng trë l¹i.<br /> Giai ®o¹n 3: §Ó gi¶m tån kho tÝch tô,<br /> s¶n xuÊt b¾t ®Çu gi¶m. KÕt qu¶ lµ s¶n xuÊt<br /> Vô Thèng kª C«ng nghiÖp vµ X©y dùng<br /> bÞ tr× trÖ vµ suy gi¶m xuèng ®Õn ®¸y. §©y<br /> <br /> <br /> Giíi thiÖu dù ¸n "Nghiªn cøu ph¸t triÓn.....(tiÕp theo trang 7)<br /> <br /> VÒ c¸c s¶n phÈm ®iÒu tra, v× tÝnh ®a cña mçi s¶n phÈm hay mçi ngµnh, chÝnh lµ<br /> d¹ng cña c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp nªn chØ sè tæng hîp thÓ hiÖn thùc tr¹ng cña<br /> trong thùc tÕ, kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®iÒu tra ngµnh c«ng nghiÖp. QuyÒn sè còng ®­îc<br /> hµng th¸ng cho tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm ®Ó ®­a tÝnh to¸n dùa trªn gi¸ trÞ t¹i kú gèc. Theo<br /> vµo tÝnh to¸n chØ sè. V× vËy, c¸c s¶n phÈm c¸ch nµy, chóng ta sö dông quyÒn sè cè<br /> ®¹i diÖn cho tõng ngµnh c«ng nghiÖp ®­îc ®Þnh t¹i kú gèc vµ ®ã chÝnh lµ c«ng thøc<br /> lùa chän ®Ó tÝnh c¸c chØ sè nh»m ph¶n ¸nh Laspeyres.<br /> xu h­íng vËn ®éng tæng thÓ tõ c¸c s¶n<br /> Tuy nhiªn, ®iÒu quan träng lµ kh«ng thÓ<br /> phÈm ®iÒu tra. Nhãm Nghiªn cøu lùa chän<br /> x©y dùng hÖ thèng thèng kª c«ng nghiÖp<br /> c¸c s¶n phÈm chÝnh trong sè c¸c s¶n phÈm<br /> míi chØ trong mét thêi gian ng¾n. Chóng ta<br /> ®­îc liÖt kª trong ®iÒu tra hµng th¸ng vÒ s¶n<br /> xuÊt c«ng nghiÖp. cÇn ph¶i nç lùc, kiªn tr× vµ ®Çu t­ thêi gian<br /> ®Ó x©y dùng mét hÖ thèng thèng kª c«ng<br /> VÒ quyÒn sè, quyÒn sè thÓ hiÖn tû träng<br /> nghiÖp ë ViÖt Nam. Nhãm Nghiªn cøu JICA<br /> cña s¶n phÈm hay cña mét ngµnh trong toµn<br /> hy väng sÏ hîp t¸c víi Tæng côc Thèng kª,<br /> bé nÒn c«ng nghiÖp. ChØ sè cho tõng s¶n<br /> côc thèng kª vµ c¸c ®¬n vÞ kh¸c ®Ó ®¹t ®­îc<br /> phÈm ®­îc gäi lµ chØ sè riªng lÎ. B×nh qu©n<br /> môc tiªu ®Ò ra<br /> gia quyÒn cña c¸c chØ sè nµy, víi tû träng<br /> <br /> <br /> <br /> 26 Th«ng tin Khoa häc Thèng kª<br />