Hệ số ICOR và vận dụng trong lập kế hoạch, đánh giá mục tiêu tăng trưởng kinh tế

Tμi liÖu tham kh¶o<br /> 1. Arthur A. Thompson, Jr & A.J. Strickland. Crafting and Excuting Strategy. Text and Readings,<br /> New York Mc Graw- Hill 2001<br /> <br /> 2. Micheal E. Porter Competitive Strategy Techniques for Analyzing Industries and Competitors,<br /> New York Free Press 1980<br /> 3. NguyÔn TrÇn QuÕ - §¬n vÞ ®iÓm trong thèng kª, Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 3 n¨m 2003<br /> <br /> <br /> <br /> HÖ sè ICOR vμ vËn dông trong lËp kÕ ho¹ch, ®¸nh gi¸<br /> <br /> môc tiªu t¨ng tr−ëng kinh tÕ<br /> §ç V¨n Hu©n<br /> ViÖn Khoa häc Thèng kª<br /> <br /> HiÖn nay, hÖ thèng chØ tiªu ph¶n ¸nh - NÒn kinh tÕ lu«n c©n b»ng ë d−íi s¶n<br /> hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®ang ®−îc l−îng tiÒm n¨ng. §Ó cã thÓ huy ®éng ®−îc<br /> c¸c cÊp, c¸c ngµnh ®Æc biÖt chó ý, trªn c¸c nguån lùc d− thõa cÇn ph¶i ®Çu t− ®Ó<br /> b×nh diÖn quèc gia nã cßn lµ nh÷ng chØ më réng quy m« s¶n xuÊt.<br /> tiªu ph¶n ¸nh lîi thÕ cña mçi quèc gia<br /> - C«ng nghÖ kh«ng ®æi, sù kÕt hîp gi÷a<br /> nh»m ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ<br /> vèn vµ lao ®éng ®−îc thùc hiÖn theo mét hÖ<br /> kinh tÕ còng nh− thu hót vèn ®Çu t− n−íc<br /> sè cè ®Þnh.<br /> ngoµi. Trong c¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi<br /> t¨ng tr−ëng kinh tÕ (lao ®éng, vèn, tµi HÖ sè ICOR (k) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh<br /> nguyªn thiªn nhiªn, c«ng nghÖ,…) ë ViÖt hiÖu qu¶ cña vèn ®Çu t−, nã ®−îc x¸c ®Þnh<br /> Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay th× yÕu tè theo c«ng thøc:<br /> vèn ®−îc coi lµ nh©n tè quan träng nhÊt. ΔK<br /> k<br /> Do vËy trong bµi viÕt nµy chóng t«i xin tËp ΔY<br /> bµn vÒ hiÖu qu¶ cña yÕu tè vèn vµ t¸c<br /> Trong ®ã:<br /> ®éng cña nã ®èi víi t¨ng tr−ëng kinh tÕ<br /> nãi chung. Mét trong nh÷ng chØ tiªu ph¶n K møc thay ®æi vèn s¶n xuÊt<br /> ¸nh hiÖu qu¶ cña vèn ®ã lµ hÖ sè ICOR (K = Kt – Kt-1)<br /> (Incremental Capital Output Ratio - Tû sè Y lµ møc thay ®æi vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt<br /> vèn/s¶n l−îng t¨ng thªm). vµ Y = Yt – Yt-1, ë ®©y t chØ n¨m nghiªn cøu<br /> 1. Ph−¬ng ph¸p tÝnh hÖ sè ICOR vµ t - 1 chØ n¨m tr−íc n¨m nghiªn cøu.<br /> <br /> HÖ sè ICOR ph¶n ¸nh quan hÖ gi÷a ý nghÜa cña k lµ ®Ó t¹o thªm ®−îc mét<br /> t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ ®Çu t− (m« h×nh ®¬n vÞ kÕt qu¶ s¶n xuÊt th× cÇn t¨ng thªm<br /> Harrod - Domar). TÝnh hÖ sè nµy dùa trªn bao nhiªu ®¬n vÞ vèn s¶n xuÊt. Hay nãi c¸ch<br /> c¸c gi¶ ®Þnh chñ yÕu sau: kh¸c, k lµ “gi¸” ph¶i tr¶ thªm cho viÖc t¹o<br /> <br /> <br /> Trang 24 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 4/2004<br /> thªm mét ®¬n vÞ kÕt qu¶ s¶n xuÊt. HÖ sè söa ch÷a, ®−a thiÕt bÞ vµo s¶n xuÊt,.... trõ ®i<br /> ICOR cµng lín chøng tá chi phÝ cho kÕt qu¶ phÇn gi¶m trong n¨m bao gåm khÊu hao tµi<br /> t¨ng tr−ëng cµng cao nã phô thuéc vµo møc s¶n cè ®Þnh, h− háng,...<br /> ®é khan hiÕm nguån dù tr÷ vµ tÝnh chÊt cña<br /> Trong thùc tÕ viÖc x¸c ®Þnh vèn cã ®Õn<br /> c«ng nghÖ s¶n xuÊt; ë c¸c n−íc ph¸t triÓn<br /> cuèi mçi n¨m lµ rÊt khã kh¨n (bëi ph¶i kiÓm<br /> hÖ sè ICOR th−êng cao h¬n ë c¸c n−íc<br /> kª ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n hµng n¨m) hoÆc x¸c<br /> ®ang ph¸t triÓn vµ ë mçi n−íc th× hÖ sè<br /> ®Þnh sè t¨ng vµ gi¶m trong n¨m rÊt khã ®Æc<br /> ICOR lu«n cã xu h−íng t¨ng lªn tøc lµ khi<br /> biÖt lµ phÇn tµi s¶n ®−a vµo s¶n xuÊt hoÆc<br /> kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× ®Ó t¨ng thªm mét<br /> h− háng, cho nªn ng−êi ta thay K b»ng chØ<br /> ®¬n vÞ kÕt qu¶ s¶n xuÊt cÇn nhiÒu h¬n vÒ<br /> tiªu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ®−îc xem ®ã lµ sè<br /> nguån lùc s¶n xuÊt nãi chung vµ nh©n tè vèn<br /> vèn t¨ng lªn trong n¨m (chØ tiªu vèn ®Çu t−<br /> nãi riªng vµ khi ®ã ®−êng s¶n l−îng thùc tÕ<br /> ph¸t triÓn trong n¨m cã trong hÖ thèng sè<br /> gÇn tiÖm cËn víi ®−êng s¶n l−îng tiÒm<br /> liÖu thèng kª hµng n¨m).<br /> n¨ng. §iÒu nµy vÝ nh− mét häc sinh trung<br /> b×nh phÊn ®Êu trë thµnh häc sinh kh¸ th× dÔ 2. VËn dông chØ tiªu ICOR x¸c ®Þnh nhu<br /> h¬n mét häc sinh kh¸ phÊn ®Êu trë thµnh cÇu vèn vµ môc tiªu t¨ng tr−ëng<br /> häc sinh giái hay gäi lµ lao ®éng phøc t¹p V× vèn ®Çu t− (I) cã t¸c dông t¸c ®éng<br /> b»ng béi sè cña lao ®éng gi¶n ®¬n. quyÕt ®Þnh ®Õn t¨ng tr−ëng kinh tÕ (g) vµ<br /> C«ng thøc tÝnh rÊt ®¬n gi¶n nh−ng møc tiÕt kiÖm (S) lµ nguån gèc cña ®Çu t−.<br /> thµnh phÇn cÊu t¹o c«ng thøc th× rÊt khã x¸c Y<br /> Ta cã: g = , (trong ®ã Y lµ chØ tiªu<br /> ®Þnh. YÕu tè Y th× cã trong sè liÖu niªn Y<br /> gi¸m, vÊn ®Ò lµ x¸c ®Þnh ®−îc møc t¨ng lªn kÕt qu¶ s¶n xuÊt - ë ®©y lÊy chØ tiªu GDP),<br /> cña vèn s¶n xuÊt. nÕu gäi S lµ møc tiÕt kiÖm cña nÒn kinh tÕ th×<br /> S<br /> §Ó tÝnh ®−îc K chóng ta ph¶i hiÓu râ tû lÖ tÝch luü trong GDP lµ: s =<br /> Y<br /> néi dung cña chØ tiªu vèn s¶n xuÊt. Vèn s¶n<br /> xuÊt lµ gi¸ trÞ c¸c t− liÖu vËt chÊt tham gia V× tiÕt kiÖm lµ nguån gèc cña ®Çu t−<br /> trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ dÞch vô nªn vÒ mÆt lý thuyÕt ®Çu t− lu«n b»ng tiÕt<br /> cña nÒn kinh tÕ, bao gåm vèn cè ®Þnh (c«ng kiÖm (S = I). Môc ®Ých cña ®Çu t− lµ t¹o ra<br /> x−ëng, nhµ m¸y, trô së c¬ quan, trang thiÕt vèn s¶n xuÊt (I = K)<br /> bÞ, c¬ së h¹ tÇng) vµ vèn l−u ®éng (cã c¶ Tõ c«ng thøc hÖ sè ICOR ta cã:<br /> hµng tån kho) vµ c¸c vèn ®Çu t− kh¸c.<br /> K I<br /> k <br /> Vèn s¶n xuÊt ®−îc ®¸nh gi¸ ë gãc ®é Y Y<br /> hiÖn vËt, thÓ hiÖn n¨ng lùc s¶n xuÊt, chØ tÝnh Y I. Y I I<br /> phÇn hiÖn cßn tøc lµ phÇn ®−îc tÝch luü l¹i V× g    :<br /> Y I. Y Y Y<br /> vµ chØ tÝnh nh÷ng tµi s¶n cã liªn quan trùc<br /> tiÕp ®Õn s¶n xuÊt vµ dÞch vô. s<br /> hay g =<br /> k<br /> Nh− vËy K lµ phÇn t¨ng thªm trong<br /> n¨m b»ng sè vèn cã ®Õn cuèi n¨m trõ ®i sè Tõ quan hÖ trªn ta, chóng ta cã thÓ rót<br /> vèn cã ®Çu n¨m hay b»ng phÇn ®Çu t− míi, ra ®−îc hai ®iÓm c¬ b¶n sau:<br /> <br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 4/2004 - Trang 25<br />  Mét lµ: X¸c ®Þnh môc tiªu t¨ng tr−ëng Hai lµ: Khi ®øng tr−íc mét môc tiªu<br /> kinh tÕ cho thêi kú míi khi x¸c ®Þnh ®−îc kh¶ t¨ng tr−ëng do yªu cÇu cña c¸c cÊp l·nh<br /> n¨ng tiÕt kiÖm cña nÒn kinh tÕ thêi kú gèc vµ<br /> ®¹o ®Æt ra, m« h×nh cho phÐp chóng ta x¸c<br /> dù b¸o hÖ sè ICOR thêi kú kÕ ho¹ch lµ mét<br /> ®Þnh ®−îc nhu cÇu tÝch luü cÇn cã ®Ó ®¹t<br /> trong nh÷ng c¨n cø quan träng ®èi víi c¸c<br /> nhµ ho¹ch ®Þnh trong x©y dùng chiÕn l−îc ®−îc môc tiªu ®ã. Lµ c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸<br /> ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi. kh¶ n¨ng ®¹t môc tiªu ®· ®Ò ra<br /> <br /> <br /> <br /> Nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®¶m b¶o cho viÖc<br /> tÝnh ®Çy ®ñ chØ tiªu tæng s¶n phÈm trong n−íc<br /> (TiÕp theo kú tr−íc)<br /> <br /> <br /> D. C¸c kü thuËt ®¶m b¶o tÝnh toµn diÖn ngµnh ho¹t ®éng vµ sè l−îng lao ®éng. C¸c<br /> doanh nghiÖp ho¹t ®éng lÐn lót ®Ó trèn thuÕ<br /> - Dμn mÉu khiÕm khuyÕt<br /> còng cÇn lo¹i trõ. C¸c nhµ thèng kª lµm ®iÒu<br /> 9. §¨ng ký kinh doanh lµ dµn mÉu quan tra theo ngµnh vµ tæng ®iÒu tra lu«n nhËn ra<br /> träng nhÊt dïng ®Ó tÝnh GDP theo ph−¬ng nh÷ng thiÕu sãt trong ®¨ng ký kinh doanh vµ<br /> ph¸p s¶n xuÊt. Tæng thÓ môc tiªu ®èi víi cã thÓ chØnh lý kÕt qu¶ ®iÒu tra ®Ó s¸t h¬n<br /> ®¨ng ký kinh doanh th−êng bao gåm tÊt c¶ ®èi víi mét sè doanh nghiÖp.<br /> c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng t¹i mét ®Þa chØ<br /> 11. C¸c ph−¬ng ph¸p cã thÓ ¸p dông<br /> cè ®Þnh, cã ®¨ng ký víi c¬ quan thuÕ vµ cã<br /> ®¶m b¶o tÝnh toµn diÖn gåm:<br /> sè l−îng lao ®éng tèi thiÓu. VÒ mÆt lý t−ëng,<br /> ®¨ng ký kinh doanh nªn ®−îc cËp nhËt ®Òu * Xem xÐt kü chÊt l−îng ®¨ng ký kinh<br /> ®Æn ®Ó bao gåm c¸c doanh nghiÖp míi trong doanh vµ chuyªn gia ®¸nh gi¸ vÒ nh÷ng<br /> nhãm môc tiªu ngay khi doanh nghiÖp b¾t thiÕu sãt cña ®¨ng ký kinh doanh:<br /> ®Çu ho¹t ®éng; lo¹i trõ nh÷ng doanh nghiÖp * So s¸nh ®¨ng ký kinh doanh víi hå s¬<br /> kh«ng cßn ho¹t ®éng; ®¨ng ký kinh doanh hµnh chÝnh cã liªn quan (nh− ®¨ng ký thuÕ,<br /> bao gåm th«ng tin vÒ ngµnh kinh tÕ mµ danh s¸ch c¸c nhµ xuÊt khÈu vµ c¸c nhµ<br /> doanh nghiÖp ho¹t ®éng vµ sè l−îng lao nhËp khÈu th«ng qua h¶i quan) hay so víi<br /> ®éng; vµ liÖt kª tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt danh s¸ch c¸c thµnh viªn cña Phßng th−¬ng<br /> thuéc tõng doanh nghiÖp. Trong thùc tÕ, m¹i vµ HiÖp héi th−¬ng m¹i.<br /> kh«ng cã ®¨ng ký kinh doanh nµo ®¹t ®−îc * So s¸nh ®¨ng ký kinh doanh víi kÕt<br /> nh÷ng tiªu chuÈn cao nh− vËy. qu¶ cña mÉu theo ®Þa bµn b»ng c¸ch chän<br /> 10. VÊn ®Ò phæ biÕn lµ th−êng bá sãt ®Þa bµn vµ phóc tra ®Ó x¸c ®Þnh sè ®¬n vÞ<br /> nh÷ng doanh nghiÖp míi mÆc dï chóng ®· kinh doanh ho¹t ®éng trong c¸c ngµnh kinh<br /> ho¹t ®éng vµi th¸ng, thËm chÝ hµng n¨m, tÕ kh¸c nhau.<br /> nh−ng vÉn bao gåm c¸c doanh nghiÖp * Dïng ph−¬ng ph¸p chi phÝ lao ®éng<br /> kh«ng cßn ho¹t ®éng, th«ng tin l¹c hËu vÒ (labour- input method).<br /> <br /> Trang 26 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 4/2004<br />