Hiện trạng chua hóa đất xám điển hình trên phù sa cổ thâm canh khoai mì tại huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 19 (44) - Thaùng 8/2016<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Acidification status of haplic Acrisols under intensive cassava production in Chau<br /> Thanh District, Tay Ninh Province<br /> <br /> <br /> rườ Đại học Sài Gòn<br /> ọ<br /> Đ<br /> <br /> <br /> Nguyen Thi Hoa, M.Sc.<br /> Saigon University<br /> Nguyen Tho, Ph.D.<br /> Ho Chi Minh City Institute of Resources Geography<br /> <br /> <br /> Tóm tắt<br /> Nghiên cứu này làm sáng tỏ hi n trạ c ó đất xám đ ển hình trên phù sa cổ thâm canh khoai mì<br /> tại huy n Châu Thành, tỉnh Tây Ninh. Mẫ đất xám được lấy ở 0-20, 20-40 và 40-60 cm tạ 12 đ ểm<br /> t âm c k mì Đất có độ chua hoạt tí v tr đổi cao (pHH2O 4,40±0,11, pHKCl 3,98±0,07) Độ<br /> chua thủy phân và mức bã ò ôm cũ rất cao (lầ ượt 4,52±0,37 meq/100g và 57,64±6,41%)<br /> trong khi các cation kiềm, kiềm thổ d dưỡ tr đổi rất thấp (Ca2+ 0,76±0,25 meq/100g, Mg2+<br /> 0,88±0,85 meq/100g, K+ 0,16±0,06 meq/100g trong tầng mặt). Có sự hạn chế về din dưỡng khoáng và<br /> cơ â độc cao từ ôm đối vớ câ k mì tr đất xám đ ển hình trong vùng nghiên cứu.<br /> Từ khóa: chua hóa đất, dinh dưỡng, đất xám điển hình, Tây Ninh, khoai mì.<br /> Abstract<br /> This paper clarifies the acidification status of haplic Acrisols under intensive cassava production in<br /> Chau Thanh District, Tay Ninh Province. Soils were sampled at 0-20, 20-40 and 40-60 cm depths in 12<br /> sites of intensive cassava production. The active and exchange acidity of the samples are high (pHH2O<br /> 4.40±0.11, pHKCl 3.98±0.07). The hydrolytic acidity and Aluminum saturation are also very high<br /> (respectively 4.52±0.37 meq/100g and 57.64±6.41%) while the basic cations in exchange form are<br /> extremely low (Ca2+ 0.76±0.25 meq/100g, Mg2+ 0.88±0.85 meq/100g, K+ 0.16±0.06 meq/100g in the<br /> topsoils). Haplic Acrisols in the studied area have limited mineral nutrients and may create high risk for<br /> Al toxicity for cassava trees.<br /> Keywords: soil acidification, nutrient, haplic Acrisols, Tay Ninh, cassava.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 126<br />  1. Mở đầu bố, đất xám tr cổ có t ần<br /> Chua hóa đất xám d t âm c k cơ ới nhẹ, d b r a trôi và có phản ứng<br /> mì tr các v đất c đ một vấ acid [8]. Tuy nhiên hi c ư có<br /> đề được quan tâm trên thế giới. ề cứ về c ó đất xám tại vùng này.<br /> cứ c t ấ t âm c k mì Để xây dự cơ ở c các cứ<br /> làm cạn ki t và gây mất cân bằng dinh c â về c ó đất d thâm canh<br /> dưỡ tr đất, q đó â c ó đất nông nghi p, bài báo m á tỏ<br /> ác â c í xó mò , r trô trạ độ chua của đất xám đ ể ì tr<br /> bề mặt, t ấm ọc v t ạc k ố cổ t âm c k mì tạ<br /> [4]. Ở ước ta, mất cân bằ d dưỡng â , một trong nhữ đ ươ<br /> tr đất vùng cao do thâm canh khoai mì có di tíc t âm c k mì tr đất<br /> đã được ghi nhận, t ậm c í c ỉ 2 m xám lớn nhất tại tỉnh Tây Ninh.<br /> c tác 11 2. Phương pháp nghiên cứu<br /> Tỉ â có d tíc 4.035,45km2,<br /> tr đó đất xám c ếm 84,13% di n tích. â 71,2 km2) ằm<br /> N óm đất xám tạ đâ có 3 đơ v đất tr t ế b ớ í â m củ tỉ<br /> xám đ ể ì tr cổ 230 323 ), â Đ ì vừ có đồ bằ vừ<br /> đất xám có tầ ổ â 0 2 ) có rừ ạ đâ , đất xám đ ể ì tr<br /> v đất xám â 9 18 ) 2]. cổ â bố c ủ ế tr các v<br /> Do bản chất tự v đặc đ ểm phân ò đồ ặc tr các c â ườ c<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> K mì được trồ tr ề dạ vớ các ạ r m ) â củ ự<br /> đ ì k ác , kể cả các v trũ b c ể đổ c ủ ế d q ảk<br /> ậ tr m mư Đất t âm c k tế c củ câ k mì<br /> mì trước đâ đã từ trồ các ạ câ 2.2. Thu mẫu và phân tích mẫ đất<br /> k ác ú , mí , t ốc á, đ ề mì xe ẫ đất xám đ ể ì được t tạ 12<br /> <br /> 127<br /> đ ểm thâm c k mì (Bả 1, ì 2) ác mẫ đất ở c độ â tại 3 phẫu di<br /> ạ m đ ểm, đất được ấ ở 3 độ â ó tr được trộ đề tạo thành 1 mẫu h n<br /> 0-20, 20-40 và 40-60 cm (không kể lớ đất hợp. ổ ố mẫ đất t được để â<br /> mặt trên luống) tại 3 ẫ d k ác tíc 3 mẫ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bả đồ á ị rí lấ ẫ<br /> <br /> <br /> Mẫ đất được để khô tự nhiên, nghiề má q ổ erk mer 3110 )<br /> v c q râ 2 mm, đó được â ữ e )= ổ c t k ềm<br /> tíc tại phòng thí nghi m. Các chỉ tiêu, tr đổ + độ c tr đổ 7) Độ k ềm<br /> ươ á â tíc v tí t á ư = ổ c t k ềm tr đổ x 100) CEC<br /> sau (1) pHH2O: đ bằng pH-meter sau khi ữ (8) Mức bão hòa nhôm = (Al trao<br /> chiết vớ ước cất (tỷ l 1/2,5); (2) pHKCl: đổi x 100)/ ữ 9) Δ = KCl<br /> đ bằng pH-meter sau khi chiết với dung - pHH2O [10].<br /> d ch KCl 1N (tỷ l 1 ) 3) Độ c tr 2.3. Xử lý thống kê<br /> + 3+<br /> đổ , H và Al tr đổ : c ết bằ d ươ á t ố k mô tả, t-test và<br /> dc K 1 , c độ d ch lọc bằ â tíc ươ được áp dụ để x<br /> 0,02 vớ c ỉ t e t e , ố ến số độc lậ “độ â ” với 3<br /> 3+<br /> Al tr đổ ố củ độ c tr đổ cấp (0-20cm, 20-40cm, 40-60cm). Biến số<br /> và H+ tr đổ ) Độ chua thủ â : phụ thuộc là các chỉ t đ ó được phân<br /> c ết bằ d d ch CH3 1 , tích (Mục 2.2). Các khoảng tin cậy 95%<br /> c độ vớ 0,1 vớ c ỉ t được xác đ nh bằng số trung bình ±<br /> phenolphthalein; (5) Catio k ềm, k ềm thổ 1,96*sai số chu n (standard error). Tất cả<br /> 2+<br /> tr đổ , Mg2+, K+): c ết bằ d các phép thố k được thực hi n trên<br /> d ch CH3COONH4 1 7) v đ tr phần mềm Statistica 7.0 [13].<br /> <br /> 128<br />  3. Kết quả và thảo luận ướng hấp phụ cations trong dung d c đất.<br /> 3 Độ chua ho í độ chua Quan h giữa pHH2O v Δ q<br /> r đổi tuyến tính ngh c ì ), t e đó đất ở<br /> Tr số pHH2O , 0±0,11) c ơ KCl trạng thái đ ểm đ n tích không (Point of<br /> (3,98±0,07) ở cả 3 độ sâu (p