Hiệu quả của can thiệp trên vấn đề hiến thận chết não tại một số cộng đồng tại thành phố Hồ Chí Minh

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 4 * 2016<br /> <br /> <br /> HIỆU QUẢ CỦA CAN THIỆP TRÊN VẤN ĐỀ HIẾN THẬN CHẾT NÃO<br /> TẠI MỘT SỐ CỘNG ĐỒNG TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Trần Ngọc Sinh* Lê Hoàng Ninh**, Hoàng Thị Diễm Thúy***<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: đánh giá hiệu quả của giáo dục trên kiến thức, thái độ tích cực về việc hiến thận bản thân và hiến<br /> thận người thân khi chết trên sinh viên, những người theo đạo Thiên Chúa và những người theo đạo Phật tại<br /> thành phố Hồ Chí Minh.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: phỏng vấn trước và sau khi xem video clip trên 864 người trên 18<br /> tuổi dựa vào bộ câu hỏi tự điền.<br /> Kết quả: sau can thiệp bằng video clip, có sự tăng có ý nghĩa thống kê của cộng đồng về hiểu biết bệnh thận<br /> là bệnh nặng (24%); nhu cầu hiến ghép thận của xã hội (19%); kiến thức chết não (21%). Thái độ đúng về quan<br /> điểm nhân đạo tăng 11%. Thái độ đúng về quan điểm chia sẻ tăng 11%. Tỉ lệ đồng ý hiến thận bản thân khi chết<br /> tăng 8%; tỉ lệ không đồng ý giảm 2%; số người không có chính kiến giảm 6%. Tỉ lệ đồng ý hiến thận người thân<br /> khi chết tăng 8%; tỉ lệ không đồng ý giảm 4%; số người không có chính kiến giảm 6%.<br /> Kết luận: Giáo dục là phương pháp có hiệu quả giúp làm tăng kiến thức và thái độ tích cực của cộng đồng về<br /> việc hiến thận khi chết.<br /> Từ khoá: kiến thức, thái độ, hiến thận, chết não<br /> ABSTRACT<br /> EFFICACY OF EDUCATION INTERVENTION ON OPINIONS ON BRAIN-DEATH ORGAN DONOR<br /> FOR COMMUNITIES IN HO CHI MINH CITY<br /> Tran Ngoc Sinh, Le Hoang Ninh, Hoang Thi Diem Thuy<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 20 - No 4 - 2016: 74 - 79<br /> <br /> Objectives: to evaluate the efficacity of education on the knowledges and positive attitudes about kidney<br /> Donation after death among students, catholics, buddhists at Ho Chi Minh city.<br /> Subjects and method: pre and post video clip education interview on 863 people from 18 years old by<br /> questionnaire, the interviewees filled in themselves.<br /> Results: There were a significative augmentation after education of knowledges about kidney disease (24%),<br /> the need of transplantation (19%) and brain death (21%). There were also a significative elevation of positive<br /> attitude about Donation: altruism attitude (11%), sharing attitude (11%). About Donation of their own kidney:<br /> the agreed people increased 8%; the disagreed people decreased 2%; the undecided people decreased 2%. About<br /> Donation of their relative’s kidney: the agreed people increased to 8%; the disagreed people decreased 4%; the<br /> undecided people decreased 6%.<br /> Conclusion: Education is an efficient way to ameliorate the knowledges and positive attitudes of the<br /> community about Donation after death.<br /> Key words: knowledge, attitude, kidney donation, brain death<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ hai phần: nâng cao chất lượng chăm sóc bệnh<br /> nhân ghép thận và cải tạo nguồn thận ghép.<br /> Chiến lược để phát triển ghép thận bao gồm<br /> * ĐHYD TP Hồ Chí Minh, ** Viện vệ sinh Y tế công cộng, *** Trường ĐHYK Phạm Ngọc Thạch<br /> Tác giả liên lạc: ThS. BS. Hoàng Thị Diễm Thúy, ĐT: 0908235287, Email: thuydiemhoang@yahoo.com.vn<br /> 74<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 4 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tại Hoa Kì, chỉ có 25% người suy thận giai được ghép thận.<br /> đoạn cuối được ghép trong năm đầu tiên, và gần - Tình hình hiến thận trên thế giới và Việt<br /> 50% từ người cho sống(7). Ngay cả tại Tây Ban nam.<br /> Nha là quốc gia đứng đầu thế giới về hiến tạng<br /> - Các đại diện Tôn giáo nêu quan điểm trong<br /> vẫn có 6-8% bệnh nhân đã tử vong trước khi họ<br /> việc hiến tạng.<br /> được nhận thận ghép từ chương trình quốc gia(6).<br /> Rõ ràng nguồn thận ghép đang ngày càng không KẾT QUẢ<br /> đáp ứng kịp với nhu cầu. Nguồn tạng lấy từ Đặc điểm đối tượng nghiên cứu<br /> người cho chết cần được xem là nguồn cung cấp<br /> Số người tham gia: 863.<br /> chủ yếu để giảm thiểu gánh nặng về người cho<br /> Tuổi: trung vị 25 (25p= 23; 75p=48).<br /> sống. Tuy nhiên, hành vi hiến tạng khi chết vẫn<br /> còn không ổn định theo không gian và thời gian. Giới tính: nam 314; nữ 549 (36,4/ 63,6%).<br /> Các chương trình giáo dục và tuyên truyền rất Trình độ học vấn: phổ thông: 307 (37,39%);<br /> cần thiết để vượt qua rào cản trong hiến tạng ở đại học: 503 (61,27%); sau đại học: 11 (1,34%)<br /> người chết. Tình trạng kinh tế: giàu: 12 (1,4%); khá: 147<br /> Tại Việt Nam, còn ít chương trình giáo dục (17,19%); trung bình: 593 (69,36%); nghèo: 103<br /> để nâng cao kiến thức thái độ liên quan đến hiến (12,05%)<br /> thận chết não trong cộng đồng. Chúng tôi thực Nghề nghiệp: lao động phổ thông: 48 (5,7%);<br /> hiện nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả chủ doanh nghiệp: 8 (0,9%) ; =nông dân: 29<br /> của giáo dục trên kiến thức và thái độ của cộng (3,4%) ; học sinh- sinh viên: 509 (59,9%) ; công<br /> đồng về vấn đề hiến thận khi chết. nhân viên: 73 (8,6%); buôn bán: 43 (5%); Nội trợ:<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU 98 (11,6%) ; khác: 42 (4,9%).<br /> <br /> Nghiên cứu can thiệp trước sau bằng video- Tôn giáo: Phật: 215(25%); Thiên Chúa: 224<br /> clip trên 864 người từ tháng 8 đến tháng 11 năm (26%); Thờ ông bà-khác: 241 (28%); không theo<br /> 2013. tôn giáo nào: 181 (21%)<br /> <br /> Mẫu nghiên cứu được chọn theo phương Kết quả trước và sau can thiệp<br /> pháp thuận tiện trên các công dân từ 18 tuổi sinh Kiến thức<br /> sống tại TP Hồ Chí Minh thuộc 3 nhóm đối Câu 8. Anh chị có biết về bệnh suy thận<br /> tượng: sinh viên, Phật giáo, Thiên Chúa giáo. không<br /> Cỡ mẫu: 863 người Bảng 1: Kết quả trước và sau can thiệp câu 8<br /> Phương pháp thống kê: Tần số và tỉ lệ được Trước can Tổng OR Giá trị<br /> Sau can<br /> sử dụng cho biến số định tính, trung bình và độ thiệp (KTC95%) p<br /> thiệp<br /> Đúng Sai<br /> lệch chuẩn được sử dụng cho biến số tuổi. Chi<br /> Đúng 543 211754 26,38 (13,14-