Hiệu quả của việc áp dụng phương pháp học tập dựa trên vấn đề cho môn gây mê gây tê cơ bản 1 tại Đại học Y Dượcc TP. Hồ Chí Minh

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> HIỆU QUẢ CỦA VIỆC ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP  <br /> DỰA TRÊN VẤN ĐỀ CHO MÔN GÂY MÊ GÂY TÊ CƠ BẢN 1  <br /> TẠI ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP. HỒ CHÍ MINH <br /> Trần Thị Thanh Tịnh*, Nguyễn Văn Chinh* <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: Tổ chức học tập phần lý thuyết môn Gây Mê Gây Tê Cơ Bản 1 (GMGTCB1) bằng phương pháp <br /> học tập dựa trên vấn đề (Problem Based Learning: PBL). Khảo sát ý kiến của học sinh (HS) về sự tác động của <br /> phương pháp PBL đến 05 lĩnh vực: ‐ Sự yêu thích của HS; Sự phát triển kỹ năng cho và nhận phản hồi; Sự phát <br /> triển kỹ năng tự điều chỉnh việc học, Sự phát triển kỹ năng giao tiếp và hợp tác trong học tập. Sự phát triển kỹ <br /> năng giải quyết vấn đề. <br /> Phương pháp: Nghiên cứu đoàn hệ, có nhóm đối chứng được thực hiện. 40 HS được chia ngẫu nhiên vào 2 <br /> nhóm:  nhóm  học  bằng  phương  pháp  PBL  (thực  nghiệm)  và  nhóm  học  bằng  phương  pháp  thuyết  giảng  (đối <br /> chứng). Một bảng câu hỏi bao gồm 14 câu hỏi thuộc 5 lĩnh vực được sử dụng.  <br /> Kết quả: Có ý nghĩa thống kê ở nhóm học bằng phương pháp PBL tất cả các lĩnh vực khảo sát. <br /> Kết luận: Phương pháp PBL là một phương pháp được học sinh yêu thích và đem lại những hiệu quả tích <br /> cực trên HS trên tất cả các lĩnh vực khảo sát.  <br /> Từ khóa: Vấn đề, học tập dựa trên vấn đề, kỹ năng. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> EFFECTS OF PROBLEM BASED LEARNING ON BASIC ANESTHESIA AND ANALGESIA <br /> TEACHING AT UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY AT HCM CITY <br /> Tran Thi Thanh Tinh, Nguyen Van Chinh <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 4 ‐ 2013: 77 ‐ 80 <br /> Objectives:  PBL instead of the lecture‐based course (LBL) was used in Basic Anesthesia and Analgesia 1. <br /> The effect of either PBL or LBL on students was investigated by getting the student’s perception regarding to <br /> following  domains  Students’  interest.  The  development  of  students’  giving  and  receiving  feedback  skill.  ‐  The <br /> development  of  students’  self‐directed  learning  skill.  ‐  The  development  of  students’  communicating  and <br /> elaborating skill. ‐ The development of students’ problem solving skill. <br /> Methods:  A  prospective  cohort  study  was  conducted  to  determine  the  effects  of  this  intervention.  Forty <br /> students were randomly assigned to either PBL (n = 20), with tutorial groups of up to ten students, or to the <br /> traditional,  lecture‐based  course  (n = 20).  A  questionnaire  consists  14  questions  in  5  categories  was  used  to <br /> investigate the effect of either PBL or LBL on students by getting the student’s perception about the method.  <br /> Results: Analysis of the results of both groups revealed statistically significant higher scores, favor to PBL <br /> students in all the categories of the questionnaire. <br /> Conclusions:  PBL  is  an  effective  learning  method.  It  can  get  students’  interest.  Furthermore,  students <br /> reported positive effects of PBL in terms of giving and receiving feedback, self‐directed learning, communicating <br /> and elaborating and problem solving. <br /> <br /> * Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh <br /> Tác giả liên lạc: Ths. Trần Thị Thanh Tịnh <br /> <br /> 78<br /> <br /> ĐT: 0975 337 558 <br /> <br />  Email: ms.thanhtinh@gmail.com. <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Keywords: Problem, problem based learning, skill. <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Việc áp dụng các phương pháp học tập tích <br /> cực là một yêu cầu xuất phát từ thực tế của giáo <br /> dục và đào tạo của nước ta. <br /> Để  đáp  ứng  được  những  yêu  cầu  từ  phía <br /> người dạy lẫn người học đòi hỏi rất nhiều nổ lực <br /> từ nhiều lĩnh vực liên quan đến giáo dục. Trong <br /> đó,  việc  sử  dụng  phương  pháp  dạy  học  thích <br /> hợp  là  một  trong  những  bước  quan  trọng  cần <br /> phải  tiến  hành.  Những  phương  pháp  học  tập <br /> này  phải  làm  cho  người  học  phát  huy  hết  khả <br /> năng  tư  duy,  sáng  tạo;  chủ  động  và  say  mê <br /> trong  học  tập;  hỗ  trợ  và  chia  sẽ  cùng  nhau  học <br /> tập để rồi hình thành nên ở người học năng lực <br /> giải  quyết  những  vấn  đề  thực  tiễn  ngày  càng <br /> khó khăn và phức tạp. Học tập dựa trên vấn đề ‐ <br /> Problem  Based  Learning  là  một  trong  những <br /> phương  pháp  có  khả  năng  giúp  người  dạy  và <br /> người học đạt được mục đích nêu trên. Tại Việt <br /> Nam,  PBL  được  đánh  giá  là  một  phương  pháp <br /> làm cho người học tích cực, hứng thú, chủ động <br /> hơn  so  với  phương  pháp  giảng  dạy  truyền <br /> thống(9),  có  tác  động  tích  tới  kết  quả  học  tập  lý <br /> thuyết  lâm  sàng  cho  sinh  viên(8)  và  được  phần <br /> lớn giảng viên và học sinh, sinh viên Việt Nam <br /> sẵn sàng chấp nhận(5). <br /> Từ  những  lý  do  trên,  chúng  tôi  đã  chọn  đề <br /> tài “Áp dụng phương pháp học tập dựa trên vấn <br /> đề  (Problem  Based  Learning)  cho  môn  Gây  Mê <br /> Gây Tê Cơ Bản 1 tại Đại Học Y Dược TP.HCM” <br /> để thực hiện. <br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu <br /> Tổ chức học tập phần lý thuyết môn Gây Mê <br /> Gây  Tê  Cơ  Bản  1  (GMGTCB1)  bằng  phương <br /> pháp  học  tập  dựa  trên  vấn  đề  (Problem  Based <br /> Learning) thay vì phương pháp thuyết giảng. <br /> Khảo  sát  ý  kiến  của  HS  về  sự  tác  động  của <br /> phương pháp PBL đến 05 lĩnh vực <br /> ‐  Sự  yêu  thích  của  HS  dành  cho  phương <br /> pháp dạy học (PPDH) được áp dụng. <br /> <br /> ‐  Sự  phát  triển  kỹ  năng  tự  điều  chỉnh  việc <br /> học của HS. <br /> ‐ Sự phát triển kỹ năng giao tiếp và hợp tác <br /> trong học tập của HS. <br /> ‐ Sự phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề của <br /> HS. <br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Nghiên cứu đoàn hệ, có nhóm đối chứng. <br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> Là  phương  pháp  học  tập  dựa  trên  vấn  đề <br /> (Problem Based Learning) áp dụng cho phần lý <br /> thuyết  môn  GMGTCB1  tại  Đại  Học  Y  Dược <br /> TP.HCM. <br /> <br /> Kỹ thuật chọn mẫu <br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu <br /> HS lớp Trung Học Gây Mê Hồi Sức chưa học <br /> môn Gây Mê Gây Tê Cơ Bản 1 và đồng ý tham <br /> gia nghiên cứu. <br /> Tiêu chuẩn loại trừ <br /> HS từ chối tham gia nghiên cứu. <br /> Phương pháp thực hiện <br /> Thiết kế lại môn học Gây Mê Gây Tê Cơ Bản <br /> 1  theo  hướng  sử  dụng  phương  pháp  học  tập <br /> dựa trên vấn đề (7). <br /> Trong  giới  hạn  của  đề  tài,  chỉ  có  phần  lý <br /> thuyết của 2 bài học trong môn Gây Mê Gây Tê <br /> Cơ  Bản  1  được  thiết  kế  lại  để  tổ  chức  dạy  học <br /> bằng phương pháp PBL. <br /> Thực  nghiệm  sư  phạm  chủ  yếu  tập  trung <br /> vào  việc  kiểm  chứng  các  tác  động  mà  phương <br /> pháp học tập dựa trên vấn đề mang đến cho các <br /> lĩnh  vực  cần  khảo  sát  thông  qua  việc  sử  dụng <br /> bảng câu hỏi. <br /> Nhóm  thực  nghiệm  và  nhóm  đối  chứng <br /> cùng  học  2  bài  học  được  chọn  nhưng  bằng  2 <br /> phương  pháp  khác  nhau.  Nhóm  thực  nghiệm <br /> học  với  phương  pháp  học  tập  dựa  trên  vấn  đề <br /> <br /> ‐  Sự  phát  triển  kỹ  năng  cho  và  nhận  phản <br /> hồi của HS. <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> 79<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> (PBL)  còn  nhóm  đối  chứng  học  bằng  phương <br /> pháp thuyết giảng. <br /> <br /> Phương pháp PBL được nhiều HS yêu thích <br /> (85%), số HS còn lại (15%) không bày tỏ ý kiến. <br /> <br /> Sau khi kết thúc 3 tuần học thực nghiệm, HS <br /> ở cả 2 nhóm được mời trả lời vào bảng câu hỏi <br /> khảo sát. <br /> <br /> Sự  khác  biệt  giữa  kết  quả  của  nhóm  thực <br /> nghiệm và nhóm đối chứng <br /> <br /> Phiếu  khảo  sát  được  sử  dụng  bao  gồm  14 <br /> câu  hỏi  nhằm  đánh  giá  hiệu  quả  của  PPDH <br /> được áp dụng cho mỗi nhóm. <br /> <br /> Nhóm thực<br /> nghiệm<br /> KN cho, nhận phản<br /> 4,3167 ±<br /> hồi<br /> 0,33289<br /> KN tự điều chỉnh việc 4,4750 ±<br /> học<br /> 0,22798<br /> KN giao tiếp và hợp<br /> 4,3500 ±<br /> tác<br /> 0,35002<br /> 4,2500 ±<br /> KN giải quyết vấn đề<br /> 0,24333<br /> Sự yêu thích PPDH 4,35 ± 2,35<br /> <br /> Các câu hỏi trong phiếu khảo sát được thiết <br /> kế theo thang đo Likert với 5 mức độ từ 1 đến 5. <br /> Trong  đó,  1  là  “hoàn  toàn  không  đồng  ý”,  2  là <br /> “không  đồng  ý”,  3  là  “không  có  ý  kiến”,  4  là <br /> “đồng ý” và 5 là “hoàn toàn đồng ý”. <br /> <br /> Thu thập và xử lý số liệu <br /> Sử dụng phần mềm SPSS 19.0. <br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU <br /> Kết quả từ nhóm thực nghiệm <br /> 95%  kết  quả  khảo  sát  cho  thấy  HS  đồng  ý <br /> rằng phương pháp PBL giúp nâng cao kỹ năng <br /> cho  và  nhận  phản  hồi  trong  học  tập  cho  HS <br /> (điểm TB ≥ 4,00), 5% kết quả còn lại cho thấy HS <br /> có  xu  hướng  đồng  ý  rằng  phương  pháp  PBL <br /> giúp  nâng  cao  kỹ  năng  cho  và  nhận  phản  hồi <br /> trong học tập cho HS (điểm TB = 3,67). <br /> 100%  HS  được  khảo  sát  đồng  ý  rằng <br /> phương pháp PBL thật sự giúp ích cho các em <br /> trong  việc  tự  điều  chỉnh  việc  học  của  mình <br /> (điểm TB ≥ 4,00). <br /> 90%  kết  quả  khảo  sát  cho  thấy  HS  đồng  ý <br /> rằng phương pháp PBL giúp nâng cao kỹ năng <br /> giao tiếp và hợp tác trong học tập cho HS (điểm <br /> TB ≥ 4,00), 10% kết quả còn lại cho thấy HS có xu <br /> hướng  đồng  ý  rằng  phương  pháp  PBL  giúp <br /> nâng cao kỹ năng giao tiếp và hợp tác trong học <br /> tập cho HS (điểm TB = 3,67). <br /> 95%  kết  quả  khảo  sát  cho  thấy  HS  đồng  ý <br /> rằng phương pháp PBL giúp nâng cao kỹ năng <br /> giải  quyết  vấn  đề  cho  HS  (điểm  TB  ≥  4,00),  5% <br /> kết quả còn lại cho thấy HS có xu hướng đồng ý <br /> rằng phương pháp PBL giúp nâng cao kỹ năng <br /> giải quyết vấn đề cho HS (điểm TB = 3,75). <br /> <br /> 80<br /> <br /> Bảng 1: Các lĩnh vực được khảo sát giữa 2 nhóm. <br /> Lĩnh vực khảo sát<br /> <br /> Nhóm<br /> đối chứng<br /> 1,7667 ±<br /> 0,46010<br /> 1,9750 ±<br /> 0,80255<br /> 1,7667 ±<br /> 0,53092<br /> 2,3750 ±<br /> 0,54712<br /> 2,35 ± 1,226<br /> <br /> p<br /> 0,0001<br /> 0,0001<br /> 0,0001<br /> 0,0001<br /> 0,0001<br /> <br /> Bảng  1  cho  thấy  tất  cả  các  lĩnh  vực  được <br /> khảo sát đều cho kết quả cao hơn (giá trị trung <br /> bình lớn hơn) ở nhóm thực nghiệm, có sự khác <br /> biệt  có  ý  nghĩa  thống  kê  giữa  2  nhóm  thực <br /> nghiệm và đối chứng. <br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> Kết quả thực nghiệm đã cho thấy những tác <br /> động tích cực mà phương pháp học tập dựa trên <br /> vấn  đề  (Problem  Based  Learning)  mang  lại  cho <br /> HS  khi  tham  gia  học  tập  môn  GMGTCB1  bằng <br /> phương  pháp  này.  Các  số  liệu  khảo  sát  chứng <br /> minh rằng phương pháp PBL thật sự nhận được <br /> cảm  tình,  sự  yêu  thích  từ  đa  số  các  em  HS. <br /> Tương  tự,  kết  quả  khảo  sát  liên  quan  đến  các <br /> lĩnh  vực  nâng  cao  kỹ  năng  cho  và  nhận  phản <br /> hồi,  kỹ  năng  tự  điều  chỉnh  việc  học,  kỹ  năng <br /> giao tiếp và hợp tác trong học tập, kỹ năng giải <br /> quyết vấn đề đều cho thấy chính phương pháp <br /> PBL  đã  mang  lại  tác  động  rất  tích  cực  cho  các <br /> lĩnh  vực  khảo  sát  nói  trên.  Những  kết  quả  tốt <br /> đẹp  này  chính  là  mục  đích  của  việc  sử  dụng <br /> phương pháp PBL vào giảng dạy và học tập (2). <br /> Kết quả trên là hoàn toàn có thể giải thích <br /> được bằng những kết quả nghiên cứu đã được <br /> công bố  rộng rãi về phương pháp PBL. Trước <br /> hết, đặc trưng của phương pháp PBL chính là <br /> việc  giúp  người  học  tự  đạt  được  kiến  thức <br /> thông  qua  việc  giải  quyết  những  tình  huống <br /> phức  tạp  từ  thực  tế,  những  tình  huống  mà <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> không  có  một  câu  trả  lời  nào  là  hoàn  toàn <br /> đúng  để  rồi  giúp  phát  triển  ở  người  học  khả <br /> năng  giải  quyết  vấn  đề(6).  Một  khóa  học  dựa <br /> trên nền tảng PBL sẽ là nơi mà vai trò của sinh <br /> viên trong việc học của chính họ được đề cao, <br /> kỹ  năng  giao  tiếp  giữa  những  cá  nhân  với <br /> nhau  được  nhấn  mạnh  và  luôn  có  sự  song <br /> hành  giữa  lý  thuyết  và  thực  hành  trong  lúc <br /> học(1,3). PBL thật sự phù hợp cho việc theo đuổi <br /> các  mục  tiêu  như  phát  triển  các  kỹ  năng  học <br /> tập cũng như tính tích cực cho người học(10). <br /> <br /> được  thực  hiện  trên  nhiều  môn  học  khác  phù <br /> hợp và trên nhiều đối tượng HS, sinh viên. <br /> <br /> KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO <br /> <br /> Tóm lại, kết quả thực nghiệm đã khẳng định <br /> tính đúng đắn của giả thuyết nghiên cứu. Đó là <br /> “Nếu  áp  dụng  phương  pháp  học  tập  dựa  trên <br /> vấn đề (Problem Based Learning) vào giảng dạy <br /> lý  thuyết  cho  môn  GMGTCB1  thì  sẽ  góp  phần <br /> nâng cao các kỹ năng cho và nhận phản hồi, kỹ <br /> năng  tự  điều  chỉnh  việc  học,  kỹ  năng  giao  tiếp <br /> và hợp tác, kỹ năng giải quyết vấn đề và mang <br /> lại  niềm  yêu  thích  phương  pháp  dạy  học  được <br /> sử dụng cho HS”. <br /> <br /> 1.<br /> <br /> Trong giới hạn về thời gian và quy mô thực <br /> hiện đề tài, tác giả chỉ thực hiện việc thiết kế lại <br /> 02  bài  học  trong  môn  GMGTCB1  và  tiến  hành <br /> thực  nghiệm  sư  phạm  trên  các  HS  lớp  TH <br /> GMHS  2011.  Kết  quả  thực  nghiệm  sư  phạm <br /> được đánh giá thông qua bảng câu hỏi khảo sát <br /> dành cho HS. Nếu có điều kiện về thời gian, tác <br /> giả mong muốn được triển khai thiết kế lại toàn <br /> bộ nội dung môn học GMGTCB1 theo hướng sử <br /> dụng phương pháp PBL. Đi cùng với đó là việc <br /> thiết kế lại hệ thống kiểm tra đánh giá môn học <br /> cho  phù  hợp  với  PPDH  đã  áp  dụng.  Ngoài  ra, <br /> cần  có  thêm  nhiều  giáo  viên,  giảng  viên  giảng <br /> dạy môn  học  này  có  khả  năng  quản  lý  lớp  học <br /> sử dụng phương pháp PBL. Xa hơn nữa, tác giả <br /> mong  muốn  phương  pháp  PBL  sẽ  có  cơ  hội <br /> <br /> Tuy nhiên, có một thực tế là khó khăn và rắc <br /> rối là những điều không thể tránh khỏi khi đưa <br /> PBL  vào  thực  hành  (4).  Do  đó,  để  có  thể  đưa <br /> phương pháp PBL vào giảng dạy, cần phải có sự <br /> đầu tư rất lớn vào công tác tăng cường cơ sở vật <br /> chất cho trường học cũng như  tăng cường chất <br /> lượng  của  đội  ngũ  các  giảng  viên,  giáo  viên <br /> trong lĩnh vực năng lực chuyên môn và đặc biệt <br /> là năng lực sư phạm. <br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> 9.<br /> 10.<br /> <br /> Barrows  HS.  (1986).  A  taxonomy  of  problem‐based  learning <br /> methods. Medical Education, 20 (6): 481‐486. <br /> Barrows  H,  Kelson  AC.  (1995).  Monograph  1.  Problem‐Based <br /> Learning  in  Secondary  Education  and  the  Problem‐Based  Learning <br /> Institute. Springfield, IL. <br /> Boud D. (Ed.) (1985). Problem‐based Learning in Education for the <br /> Professions.  Sydney,  Higher  Education  Research  and <br /> Development Society of Australasia. <br /> Dolmans HJMDiana, Willem De Grave, Wolfhagen HAPIneke, <br /> Van Der Vleuten PM Cees (2005). Problem‐based learning: future <br /> challenges  for  educational  practice  and  research.  Medical <br /> Education, 39 (7): 732‐741. <br /> Nguyen D. (2009). Study of the implementation of a problem‐based <br /> learning  approach  in  university  classes  in  Vietnam.  School  of <br /> Education, RMIT University. <br /> Savin‐Baden  M.,  Howell  Major  C.  (2004).  Delineating  core <br /> concepts  of  problem‐based  learning.  Foundations  of  Problem‐<br /> based Learning. Society for Research into Higher Eduction & <br /> Open University Pres, 3‐9. <br /> Til  CV,  Heijden  FVD.  (2010).  PBL  study  skills  ‐  An  overview. <br /> Department  of  Educational  Development  &  Research, <br /> Maastricht University, Maastricht. <br /> Võ Minh Tuấn, Bành Thanh Lan, Trần Thị Lợi (2010). Đánh giá <br /> hiệu  quả  của  chương  trình  giảng  dạy  theo  Y  Học  Chứng  Cứ <br /> (Evidence ‐ Based Medicine) cho sinh viên y khoa năm thứ tư tại bộ <br /> môn Phụ Sản, 2007 ‐ 2008.  Tạp  chí  Y  Học  Thành  Phố  Hồ  Chí <br /> Minh, 14(1): 289‐297.  <br /> Vụ Khoa học và Đào tạo ‐ Bộ Y Tế (2008). Hội thảo chia sẽ kinh <br /> nghiệm phương pháp học tập dựa trên vấn đề. Hà Nội. <br /> Walton  HJ,  Matthews  MB.  (1989).  Essentials  of  problem‐based <br /> learning. Medical Education, 23 (6): 542‐558. <br /> <br />  <br /> Ngày nhận bài <br />  <br />  <br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo <br /> Ngày bài báo được đăng:   <br /> <br />  21/08/2013. <br />  04/09/2013. <br /> 18/10/2013 <br /> <br />  <br />  <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> 81<br /> <br />