Hình ảnh siêu âm áp-xe gan a-míp theo thời gian điều trị nội khoa

HÌNH AÛNH SIEÂU AÂM AÙP-XE GAN A-MÍP<br /> THEO THÔØI GIAN ÑIEÀU TRÒ NOÄI KHOA<br /> Nguyeãn Thieän Huøng*, Phan Thanh Haûi*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Muïc ñích: Thu thaäp hình aûnh sieâu aâm caùc aùp-xe gan ñöôïc ñieàu trò noäi khoa theo thôøi gian nhaèm goùp phaàn<br /> tìm hieåu quy luaät dieãn bieán (giai ñoaïn hoaïi töû, tuï muû, giai ñoaïn laønh, taïo voû bao …) vaø ñaùp öùng ñieàu trò theo<br /> caùc phaùc ñoà ñieàu trò hieän haønh.<br /> Thieát keá nghieân cöùu: Caét ngang, moâ taû, tieàn cöùu.<br /> Ñoái töôïng vaø phöông phaùp: Goàm sieâu aâm B-mode vaø sieâu aâm maøu 55 ca (46 nam, 09 nöõ) töø 6 ngaøy – 10<br /> naêm.<br /> Keát quaû: 1. Ña soá aùp-xe gan ôû gan phaûi (hpt 7=24/55 ca, hpt 5= hpt 8=7/55 ca, hpt 2= 6/55 ca), thöôøng<br /> * Trung taâm Y khoa MEDIC Thaønh phoá Hoà Chí Minh<br /> <br /> coù daïng troøn ñeàu, vaø chæ 1 oå (49/55 ca), soá ca coù 2 oå chæ coù 3/55ca. Gan traùi thöôøng ít coù aùp-xe (12/55 ca, hpt1<br /> = 5/55 ca, hpt2 = 6/55 ca, hpt3 = 1/55 ca). 2. Ñaëc ñieåm echo: keùm–khoâng giôùi haïn roõ 1/55 ca (môùi), hoãn hôïp<br /> 9/55 ca, tuï dòch moät phaàn 12/55 ca, tuï dòch hoaøn toaøn 19/55 ca, daøy 1/55 ca, keùm-giôùi haïn roõ vôùi voû bao (cuõ)<br /> 15/55 ca). Khoâng coù phoå maïch maùu trong oå aùp-xe.Tín hieäu maøu xung quanh aùp-xe giaûm daàn theo ñieàu trò. 3.<br /> Kích thöôùc nhoû nhaát 1,1cm vaø lôùn nhaát 11,15cm. Kích thöôùc luoân giaûm ñi theo thôøi gian ñieàu trò. 4. Chæ caùc<br /> aùp-xe ñieàu trò noäi (khoâng choïc) môùi coøn toàn taïi thaønh nhöõng toån thöông vôùi voû bao echo daøy vaø caáu truùc beân<br /> trong echo keùm gaàn baèng hoaëc gioáng chuû moâ gan laønh.<br /> Baøn luaän: Hình aûnh aùp-xe raát ña daïng tuøy thuoäc baûn chaát cuûa chaát trong loøng thuoäc caùc giai ñoaïn tieán<br /> trieån (giai ñoaïn caáp=coù echo, echo keùm (5ngaøy-1/2 thaùng= 3/55 ca), hoãn hôïp (5 ngaøy-2 thaùng= 8/55 ca), tuï<br /> dòch moät phaàn (1/2 –1 thaùng= /55 ca), tuï dòch hoaøn toaøn (5ngaøy-4 thaùng=12/55 ca) hay coù möùc dòch-caën), toå<br /> chöùc hoùa vaø phuïc hoài (giai ñoaïn baùn caáp vaø maïn tính (=taïo voû bao (1/2 thaùng-3 thaùng= 9/55 ca) vaø ñoùùng voâi<br /> voû bao).<br /> Keát luaän: Khoâng coù hình aûnh sieâu aâm ñaëc hieäu cuûa aùp-xe gan a-míp. Ñoâi khi caùc aùp–xe giai ñoaïn sôùm bò<br /> boû soùt hay laàm laãn vôùi böôùu maïch maùu gan, ñoâi khi khoù phaân bieät aùp-xe gan vôùi böôùu gan aùc tính coù hoaïi töû<br /> hoaëc vôùi böôùu laønh gan hoaëc vôùi toån thöông thaâm nhieãm (do lao, naám, Fasciola hay larva migrans) hay cuïc<br /> taêng sinh. Chaån ñoaùn aùp-xe gan khoâng chæ döïa vaøo hình aûnh sieâu aâm theo thôøi gian maø coøn vaøo laâm saøng<br /> (khôûi phaùt, xeùt nghieäm) vaø choïc huùt aùp-xe döôùi höôùng daãn cuûa sieâu aâm trong nhöõng tröôøng hôïp khoù.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> ULTRASOUND FINDINGS OF AMEBIC LIVER ABSCESS<br /> DURING MEDICAL TREATMENT COURSE<br /> Nguyen Thien Hung, Phan Thanh Hai * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Special issue of Parasitology - Vol. 5 - Supplement<br /> of No 1 - 2001: 66 - 70<br /> <br /> Purposes: Collecting ultrasound findings of liver abscess in medical treatment to find progressive rules<br /> (necrotic stage, pus collection, encapsulated stage, …) and results of treatment.<br /> Methods: Descriptive, cross-sectional. Materials: 55 cases (46 males, 09 females) from 6 days – 10<br /> years.<br /> Results: 1. In right lobe of liver (subsegmental [ss]7=24/55 cases, ss 5= ss 8=7/55 cases, ss 2= 6/55<br /> cases), ovoid, regularly, and only one focal lesion (49/55 cases), 2 lesions only 3/55 cases. Liver abscess<br /> <br /> Chuyeân ñeà kyù sinh truøng<br /> <br /> 1<br /> <br /> seems to be less in appearance in left lobe of liver (12/55 cases, ss 1 = 5/55 cases, ss 2 = 6/55 cases, ss 3 =<br /> 1/55 case). 2. Ultrasound findings: poor-unlimited 1/55 case, mixed 9/55 cases, partial fluid collecting 12/55<br /> cases, complete fluid 19/55 cases, echo rich 1/55 case, poor-well limited with capsule 15/55 cases). No color<br /> signals in liver abscess bed. Color signals arrounding of liver abscess bed decreases during treatment course.<br /> 3. Size of liver abscess from 1.1cm to 11.15cm. Size of liver abscess usually decreases during treatment<br /> course. 4. No punctured liver abscess is healing with echo rich capsule and structure inside in echo poor or<br /> similar with liver parenchyma.<br /> Discussions: Ultrasound findings of liver abscess are complexes which are depended on natures of<br /> structure inside during progressive stages (acute stage= echogenic, echo poor (5 days-1/2 month= 3/55<br /> cases), mixed (5 days-2 months = 8/55 cases), partial fluid collecting (1/2 –1 month= 12/55 cases), complete<br /> fluid collecting (5 days-4 months=19/55 cases) or debris-fluid level, organizating and healing (subacute and<br /> chronic stages (=capsular formation (1/2 month-3 months= 9/55 cases) and capsular calcification.<br /> Conclusions: No characteristic ultrasound findings of amebic liver abscess. Sometimes amebic liver<br /> abscess in early stage is hardly to differentiate with liver hemangioma or necrotic malignant and benign liver<br /> tumors or infiltrating lesions (due to tuberculosis, fungus, Fasciola or larva migrans). Diagnosing of amebic<br /> liver abscess should base on ultrasound findings during of stage and clinical clues (onset characters,<br /> laboratory tests) and also liver abscess puncture under ultrasound guidings in difficult case.<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Sieâu aâm laø moät trong caùc phöông tieän chaån<br /> ñoaùn hình aûnh ñöôïc choïn ñeå xaùc ñònh chaån ñoaùn,<br /> theo doõi vaø tham gia ñieàu trò aùp-xe gan do a-míp(2).<br /> Hình aûnh sieâu aâm tuy ña daïng (caáu truùc theo giai<br /> ñoaïn, soá löôïng, vò trí, kích thöôùc...) nhöng khaù quen<br /> thuoäc ñoáùi vôùi caùc baùc só sieâu aâm coù kinh nghieäm.<br /> Kyù sinh truøng a-míp töø choã loeùt ôû thaønh ñaïi<br /> traøng theo ñöôøng tónh maïch cöûa-maïc treo traøng treân<br /> di truù leân gan. Caùc toån thöông ban ñaàu cuûa aùp-xe<br /> ñöôïc taïo neân do 3 cô cheá: kyù sinh truøng gaây taéc<br /> maïch, toån thöông teá baøo taïi choã vaø phaùt trieån huyeát<br /> khoái gaây hoaïi töû vaø xuaát tieát(3). ÔÛ giai ñoaïn chöa tuï<br /> dòch naøy caùc daáu hieäu laâm saøng chieám öu theá: soát,<br /> gan to caêng ñau khi aán khaùm, vaø toác ñoä laéng maùu<br /> taêng. Caùc khoù khaên khi chaån ñoaùn sieâu aâm trong<br /> giai ñoaïn naøy ñaõ ñöôïc ghi nhaän. Khi khoâng can<br /> thieäp, hieän töôïng taïo xoang xaûy ra. ÔÛ giai ñoaïn sau<br /> naøy chaån ñoaùn sieâu aâm aùp-xe gan a-míp deã hôn<br /> nhöng laïi coù nhieàu daïng khoâng ñieån hình.<br /> Tuy nhieân vôùi ñieàu trò noäi khoa, hình aûnh sieâu<br /> aâm aùp-xe gan a-míp dieãn tieán laønh nhö theá naøo vaø<br /> trong thôøi gian bao laâu laø vaán ñeà coøn chöa ñöôïc<br /> toång keát. Muïc ñích cuûa chuùng toâi laø thu thaäp hình<br /> aûnh sieâu aâm caùc aùp-xe gan ñöôïc ñieàu trò noäi khoa<br /> theo thôøi gian nhaèm goùp phaàn tìm hieåu quy luaät<br /> dieãn bieán (giai ñoaïn hoaïi töû, tuï muû, giai ñoaïn laønh,<br /> <br /> taïo voû bao...) vaø ñaùp öùng ñieàu trò theo caùc phaùc ñoà<br /> ñieàu trò hieän haønh.<br /> <br /> ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP<br /> Goàm sieâu aâm B-mode vaø sieâu aâm maøu 55 ca<br /> (46 nam, 09 nöõ) aùp-xe gan a-míp vôùi thôøi gian maéc<br /> beänh töø 6 ngaøy – 10 naêm, (ñöôïc laâm saøng chaån<br /> ñoaùn aùp-xe gan do a-míp), moät soá coù laøm CT-scan<br /> vaø coù huyeát thanh chaån ñoaùn a-míp trong ñoù coù 10<br /> ca theo doõi nhieàu laàn ñeán khi laønh beänh. Ñaây laø 55<br /> ca aùp-xe gan a-míp thu thaäp ñöôïc trong moät naêm.<br /> Caùc beänh nhaân ñöôïc khaùm sieâu aâm B-mode<br /> baèng maùy KONTRON SIGMA 1 ñaàu doø sector<br /> 3.5MHz vaø maùy MEDISON SONOACE 3200 ñaàu<br /> doø curve 3.5MHz, vaø caùc maùy sieâu aâm maøu<br /> ALOKA 1700 vaø TOSHIBA ECCOCEE, ñaàu doø<br /> curve 3.5MHz.<br /> Thieát keá nghieân cöùu: Caét ngang, moâ taû, tieàn<br /> cöùu.<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> Veà kích thöôùc<br /> Kích thöôùc nhoû nhaát 1,1cm vaø lôùn nhaát<br /> 11,15cm.<br /> Moät soá tröôøng hôïp theo doõi thaáy ñoä giaûm ñöôøng<br /> kính lôùn nhaát (cm) oå aùp xe<br /> 1. Nguyeãn M. :0,5/16ngaøy; 1,2/60ngaøy<br /> <br /> 2. Voõ vaên L. : 2,05/10ngaøy<br /> 3. Leâ vaên S.:0,4/20ngaøy<br /> 4. Kim vaên O.: 1,0/7ngaøy; 2,4/54ngaøy<br /> 5.Tröông vaên L.: 6,5/17ngaøy<br /> 6.Ng ñình Th.:2,0/7ngaøy;2,7/21ngaøy<br /> 7.H t Thuùy Ph.:1,5/10ngaøy;2,2/30ngaøy<br /> 8.Nguyeãn Quoác Tr.:1,8/14ngaøy<br /> 9.Ngoâ Thanh H.:0,9/12ngaøy<br /> 10.Tröông Quoác B.: 1,8/30ngaøy<br /> Ñoä giaûm ñöôøng kính oå aùp-xe (cm) theo ngaøy:<br /> 7 ngaøy: 1,0-2,0<br /> <br /> 20 ngaøy: 0,4<br /> <br /> 10 ngaøy: 1,5-2,05<br /> <br /> 21 ngaøy: 2,7<br /> <br /> 12 ngaøy: 0,9<br /> <br /> 30 ngaøy: 1,8-2,2<br /> <br /> 16 ngaøy: 0,5<br /> <br /> 54 ngaøy: 2,4<br /> <br /> 14 ngaøy: 1,8<br /> <br /> 60 ngaøy:1,2<br /> <br /> Veà vò trí<br /> Ña soá aùp-xe gan ôû gan phaûi do aûnh höôûng<br /> huyeát ñoäng hoïc tónh maïch cöûa (haï phaân thuøy [hpt]<br /> 7=24/55 ca, hpt 5 = hpt 8 =7/55 ca, hpt 2=6/55 ca).<br /> Trong khi ñoù gan traùi thöôøng ít coù aùp-xe (12/55 ca,<br /> hpt1 = 5/55 ca, hpt2 = 6/55 ca, hpt3 = 1/55 ca). Veà<br /> soá löôïng: ña soá chæ 1 oå (49/55 ca), soá ca coù 2 oå chæ<br /> coù 3/55 ca. Haàu nhö chuùng toâi khoâng gaëp tröôøng<br /> hôïp naøo aùp-xe ôû saùt bôø gan, tuy raèng aùp-xe gan amíp thöôøng ôû ngoaïi bieân vaø gaàn vôùi bao gan (4).<br /> Veà caáu truùc<br /> Thöôøng coù daïng troøn ñeàu, coù taêng aâm sau vaø coù<br /> ñöôøng vieàn roõ. Ñaëc ñieåm echo raát ña daïng: keùm–<br /> khoâng giôùi haïn roõ 1/55 ca (môùi), hoãn hôïp 9/55 ca,<br /> tuï dòch moät phaàn 12/55 ca, tuï dòch hoaøn toaøn<br /> 19/55 ca, daøy 1/55 ca, keùm-giôùi haïn roõ vôùi voû bao<br /> (cuõ) 15/55 ca) (xin xem baûng 1).<br /> Chuùng toâi ghi nhaän chæ caùc aùp-xe ñieàu trò noäi<br /> (khoâng choïc) môùi coøn toàn taïi thaønh nhöõng toån<br /> thöông vôùi voû bao echo daøy vaø caáu truùc beân trong<br /> echo keùm gaàn baèng hoaëc gioáng chuû moâ gan laønh<br /> (15/55 ca).<br /> <br /> Baûng 1: Ñaëc ñieåm sieâu aâm hình aûnh aùp-xe gan theo<br /> thôøi gian ñieàu trò noäi khoa.<br /> Echo Keùm- Hoãn Tuï dòch Tuï dòch Keùm – Choïc<br /> Khoâng hôïp<br /> moät<br /> hoaøn Coù voû huùt<br /> Thôøi gian giôùi haïn<br /> phaàn<br /> toaøn<br /> bao<br />