Hồ Thị Mai Phương<br />
<br />
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br />
<br />
188(12/3): 71 - 76<br />
<br />
HÌNH THÀNH NĂNG LỰC HỢP TÁC CHO TRẺ MẪU GIÁO<br />
QUA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TOÁN<br />
Hồ Thị Mai Phương*<br />
Trường Đại học Sư phạm – ĐH Thái Nguyên<br />
<br />
TÓM TẮT<br />
Tổ chức hoạt động dạy trẻ làm quen với toán ở trường mầm non nhằm hướng tới hình thành cho<br />
trẻ năng lực hợp tác là yêu cầu cần thiết trong đổi mới giáo dục hiện nay. Vì vậy hoạt động giáo<br />
dục dạy trẻ làm quen với toán cần phải chú trọng hình thành và nâng cao năng lực hợp tác cho trẻ,<br />
góp phần hình thành ở trẻ khả năng hợp tác ngay từ nhỏ. Việc nghiên cứu về năng lực hợp tác, quy<br />
trình dạy học hợp tác cho trẻ mẫu giáo nhằm đề ra những biện pháp thích hợp để hình thành năng<br />
lực hợp tác cho trẻ mẫu giáo có ý nghĩa quyết định trong việc chuẩn bị cho trẻ những hành trang<br />
cần thiết của cuộc sống; góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho nhu cầu phát<br />
triển của đất nước trong giai đoạn hiện nay.<br />
Từ khóa: biện pháp hình thành năng lực hợp tác, dạy học nhóm, trẻ mẫu giáo, biểu tượng toán<br />
<br />
ĐẶT VẤN ĐỀ*<br />
Phẩm chất và năng lực là hai thành phần cơ<br />
bản trong cấu trúc nhân cách nói chung và là<br />
yếu tố nền tảng tạo nên nhân cách của mỗi<br />
con người. Chất lượng nguồn nhận lực, tri<br />
thức của con người được hình thành và phát<br />
triển thông qua giáo dục. Trong xu thế hội<br />
nhập và phát triển, con người càng không thể<br />
tồn tại và phát triển nếu không có sự giao tiếp<br />
và hợp tác để cùng giải quyết nhiệm vụ<br />
chung. Giáo dục theo cách tiếp cận hợp tác là<br />
xu hướng giáo dục đã được nghiên cứu và<br />
ứng dụng ở các bậc học khác nhau tại nhiều<br />
nước trên thế giới.<br />
Theo Fancis Parker, nếu quá trình học tập<br />
được thực hiện trên tinh thần chia sẻ nhóm,<br />
lớp với cả tình cảm và trí tuệ thì việc học sẽ<br />
hạn chế bớt sự nhàm chán; niềm vui lớn nhất<br />
của trẻ là cùng nhau chia sẻ trong tương tác<br />
học tập với tinh thần giúp đỡ lẫn nhau.[6]<br />
Những<br />
nghiên<br />
cứu<br />
của<br />
R.Slavin,<br />
D.W.Johnson và R. T. Johnson đã cho thấy<br />
những giá trị thực tiễn to lớn về kết quả kiến<br />
thức, kĩ năng học tập cũng như những giá trị<br />
nhân văn mà giáo dục theo phương pháp học<br />
hợp tác mang lại và đã được chứng minh ngày<br />
càng sâu sắc. Ph.Mayo cho rằng “Con đường<br />
tốt nhất để sống còn đó là học chung sống với<br />
người khác, học nghe điều người khác<br />
nói”.[6] Thực tế áp dụng ở nhiều nước trên<br />
*<br />
<br />
Tel: 0919 154847, Email: hothimaiphuong@dhsptn.edu.vn<br />
<br />
thế giới đã cho thấy hiệu quả nhiều mặt của<br />
việc giáo dục theo cách tiếp cận này. Tổ chức<br />
các hoạt động giáo dục nói chung, hoạt động<br />
làm quen với toán nói riêng cho trẻ ở trường<br />
mầm non nhằm hướng tới hình thành cho trẻ<br />
năng lực hợp tác ngay từ sớm là hoàn toàn<br />
phù hợp với sự đổi mới giáo dục một cách<br />
căn bản và toàn diện và xu thế phát triển của<br />
xã hội hiện nay.<br />
HÌNH THÀNH NĂNG LỰC HỢP TÁC CHO<br />
TRẺ MẪU GIÁO QUA HOẠT ĐỘNG LÀM<br />
QUEN VỚI TOÁN<br />
Năng lực hợp tác<br />
- Khái niệm hợp tác: Đối với trẻ mầm non,<br />
hợp tác là sự chung sức trong đó các trẻ hỗ<br />
trợ, giúp đỡ lẫn nhau nhằm đạt mục tiêu<br />
chung. [1]<br />
- Năng lực hợp tác: Năng lực hợp tác của trẻ<br />
mầm non là một dạng năng lực, cho phép cá<br />
nhân trẻ kết hợp một cách linh hoạt và có tổ<br />
chức giữa những tri thức và kỹ năng cần thiết<br />
cho sự hợp tác nhằm thực hiện hiệu quả yêu<br />
cầu của hoạt động hợp tác trong những hoạt<br />
động cụ thể. Trong đó mỗi trẻ thể hiện sự tích<br />
cực, tự giác, sự tương tác và có trách nhiệm<br />
nhằm giải quyết có hiệu quả hoạt động hợp<br />
tác. [1]<br />
- Khái niệm tổ chức hoạt động giáo dục nhằm<br />
hình thành năng lực hợp tác: Hoạt động giáo<br />
dục nhằm hình thành năng lực hợp tác cho trẻ<br />
được tổ chức trên cơ sở đảm bảo các yêu cầu<br />
71<br />
<br />
Hồ Thị Mai Phương<br />
<br />
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br />
<br />
của dạy và học hợp tác, hình thức điển hình là<br />
tổ chức được các hoạt động giáo dục theo<br />
nhóm hợp tác, trẻ được chơi, được làm việc<br />
cùng nhau trong nhóm nhỏ để hoàn thành<br />
nhiệm vụ.<br />
Hoạt động làm quen với toán<br />
Là hoạt động tạo ra nhiều cơ hội cho trẻ tham<br />
gia một cách tích cực. Các biểu tượng toán là<br />
nội dung quan trọng có tính logic. Việc tiếp<br />
cận hoạt động nhận biết các biểu tượng toán<br />
đòi hỏi trẻ phải có sự chung sức hợp tác với<br />
bạn học, với thầy cô hoặc người khác để cùng<br />
hoàn thành nhiệm vụ nhận thức thông qua các<br />
hoạt động học mà chơi chơi mà học. Các hoạt<br />
động làm quen với toán có thể xem là phương<br />
tiện giúp trẻ hình thành năng lực hợp tác<br />
trong giải quyết những tình huống của cuộc<br />
sống hiện tại và trong tương lai. Trong quá<br />
trình trẻ tham gia vào hoạt động làm quen với<br />
toán, trẻ thường xuyên phải phối hợp với bạn<br />
để hoàn thành nhiệm vụ nhận thức chung.<br />
Những tình huống đó tạo ra môi trường để trẻ<br />
có cơ hội hình thành và phát triển năng lực<br />
hợp tác. Vì vậy, việc quan tâm và đặt vấn đề<br />
hình thành năng lực hợp tác cho trẻ là một<br />
nhiệm vụ giáo dục cần được tiến hành ở<br />
trường mầm non.<br />
Một số yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng tổ<br />
chức hoạt động làm quen với toán nhằm<br />
hình thành năng lực hợp tác cho trẻ mẫu<br />
giáo ở trường mầm non<br />
Năng lực của giáo viên<br />
Giáo viên có vai trò rất quan trọng trong việc<br />
lên kế hoạch và tổ chức các hoạt động giáo<br />
dục cho trẻ. Trong đó, hiểu biết của giáo viên<br />
về cách tiếp cận hợp tác trong giáo dục mầm<br />
non là điều kiện tiên quyết. Sự nhạy cảm<br />
trong cảm nhận về mỗi đứa trẻ để có những<br />
tác động phù hợp, sự hiểu biết về nội dung,<br />
phương pháp tổ chức hoạt động làm quen với<br />
toán, cùng với sự tâm huyết trong công việc<br />
của giáo viên sẽ giúp hoạt động giáo dục trẻ<br />
có khả năng thành công cao hơn.<br />
Điều kiện về cơ sở vật chất<br />
Để đảm bảo cho trẻ hoạt động điều kiện cơ sở<br />
vật chất là khâu căn bản giúp hoạt động học<br />
tập của trẻ đạt kết quả.<br />
72<br />
<br />
188(12/3): 71 - 76<br />
<br />
- Môi trường vật chất:<br />
+ Bố trí không gian đủ rộng để tổ chức cho<br />
các nhóm hoạt động, các nhóm có vị trí đủ xa<br />
để không làm ảnh hưởng đến nhau; Bàn ghế<br />
phải phù hợp để nhóm ngồi quây vào với<br />
nhau cùng làm việc.<br />
+ Các điều kiện về ánh sáng, không khí, nhiệt<br />
độ cần được đảm bảo để không ảnh hưởng tới<br />
sức khỏe và chất lượng làm việc của trẻ.<br />
- Các đồ dùng, đồ chơi dành cho trẻ:<br />
+ Nội dung: các nguyên vật liệu dành cho trẻ<br />
sử dụng phải là các hình ảnh minh họa, các<br />
bảng kí hiệu hoặc băng hình, các nguyên vật<br />
liệu đồ dùng trực quan vật thật vì trẻ chưa biết<br />
đọc chữ. Những nguyên liệu này cần trình bày<br />
bắt mắt và phù hợp với khả năng nhận thức<br />
của trẻ; phù hợp với hoạt động đặc trưng<br />
trong giáo dục biểu tượng toán cho trẻ.<br />
+ Số lượng: Nên đa dạng về chủng loại để trẻ<br />
có thể tham khảo, nhưng số lượng của mỗi<br />
loại không nhất thiết phải đủ cho từng thành<br />
viên trong nhóm để các cháu có thể chia sẻ<br />
cho nhau.<br />
+ Hình thức, kích thước: Các đồ dùng cho trẻ<br />
phải đẹp mắt; chất liệu và cấu tạo, tính năng<br />
sử dụng phải đảm bảo an toàn cho trẻ, kích<br />
thước phù hợp với khả năng thao tác của trẻ;<br />
các đồ dùng đồ chơi phải chứa đựng những<br />
đặc điểm riêng trong hoạt động dạy trẻ làm<br />
quen với toán.<br />
- Các nguyên vật liệu của giáo viên: Tùy loại<br />
hoạt động định tổ chức cho trẻ, giáo viên có<br />
sự chuẩn bị các nguyên vật liệu cho mình:<br />
+ Đồ dùng trực quan để hỗ trợ thêm cho việc<br />
giảng giải, truyền thông tin cho trẻ phải chú ý<br />
về kích thước, tính chân thực, tính thẩm mĩ, tính<br />
an toàn, tính giáo dục, vị trí đặt để trẻ tri giác.<br />
Tất cả các điều kiện về môi trường vật chất<br />
cần được chuẩn bị sẵn sàng trước khi cho trẻ<br />
vào hoạt động.<br />
Điều kiện về môi trường tâm lí:<br />
Giáo viên cần tạo không khí cởi mở, vui vẻ;<br />
trò chuyện với trẻ để chuẩn bị tâm lí hào hứng<br />
khi tham gia vào hoạt động chung; cho các trẻ<br />
trong nhóm giao lưu trước với nhau. Giáo<br />
viên cư xử công bằng với tất cả các trẻ trong<br />
<br />
Hồ Thị Mai Phương<br />
<br />
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br />
<br />
lớp. Môi trường tâm lí là yếu tố rất quan<br />
trọng, nó chi phối và ảnh hưởng tới các hoạt<br />
động của con người đặc biệt là với trẻ nhỏ, sự<br />
tin tưởng, thoải mái, an toàn là những điều<br />
kiện giúp trẻ vui vẻ và tích cực tham gia các<br />
hoạt động.<br />
MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ HÌNH THÀNH<br />
NĂNG LỰC HỢP TÁC CHO TRẺ MẪU<br />
GIÁO QUA DẠY TRẺ BIỂU TƯỢNG<br />
TOÁN HỌC SƠ ĐẲNG<br />
Năng lực của trẻ mẫu giáo được hình thành<br />
trên cơ sở kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm<br />
của trẻ, vì vậy để hình thành năng lực hợp tác<br />
cho trẻ mẫu giáo trong dạy học biểu tượng<br />
toán cho trẻ theo chúng tôi cần tiến hành một<br />
số biện pháp sau:<br />
Rèn cho trẻ kỹ năng hoạt động cá nhân và<br />
hợp tác trong quá trình hoạt động, hỗ trợ<br />
lẫn nhau giữa các trẻ trong nhóm cùng<br />
thực hiện nhiệm vụ chung<br />
* Mục đích: Trẻ học cách chơi và làm việc<br />
cùng nhau, hiểu bạn và biết phối hợp với bạn<br />
trong vui chơi trong hoạt động học tập.<br />
* Cách tiến hành: Với vai trò của mình, trong<br />
quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ làm<br />
quen với toán, giáo viên phải là người tổ<br />
chức, tạo không khí nhẹ nhàng, gần gũi, an<br />
toàn cho trẻ chơi và làm việc cùng nhau; cho<br />
trẻ được hoạt động trong nhóm bạn, hướng<br />
dẫn trẻ cùng trao đổi, bàn bạc để cùng nhau<br />
thực hiện nhiệm vụ chung; qua đó giúp trẻ rèn<br />
luyện các kỹ năng cần thiết để hình thành và<br />
phát triển năng lực hợp tác.<br />
* Điều kiện thực hiện: Tạo ra các nhiệm vụ,<br />
các trò chơi toán học để trẻ được chơi và<br />
được hoạt động trong nhóm nhỏ, giáo viên<br />
cần nhận xét kịp thời để nâng cao ở trẻ tinh<br />
thần trách nhiệm cũng như thái độ làm việc<br />
nhóm của trẻ.<br />
Tạo ra các hoạt động cụ thể để trẻ có cơ<br />
hội hoạt động hợp tác.<br />
* Mục đích: Tạo động cơ tự nhiên để thúc đẩy<br />
trẻ trao đổi hợp tác với nhau; hình thành và<br />
rèn luyện các kỹ năng hợp tác cần thiết cho<br />
trẻ như: cùng nhau thực hiện nhiệm vụ, hỗ trợ<br />
bạn trong hoạt động, phối hợp cùng làm<br />
việc,...<br />
<br />
188(12/3): 71 - 76<br />
<br />
* Cách tiến hành: Giáo viên tận dụng cơ hội<br />
trong tổ chức các trò chơi để tạo ra các nhiệm<br />
vụ có nội dung trẻ phải cùng chơi, cùng làm<br />
cho từng nhóm trẻ, đó là môi trường, là điều<br />
kiện tốt nhất để trẻ hình thành năng lực hợp<br />
tác trong quá trình học tập. Giáo viên xác<br />
định nội dung và xác định nhiệm vụ cụ thể,<br />
chi tiết cho từng hoạt động và lập kế hoạch<br />
thực hiện nó. Trong từng hoạt động học toán<br />
luôn chứa đựng cơ hội cho trẻ được hợp tác.<br />
* Điều kiện thực hiện: Quá trình tham gia các<br />
hoạt động mỗi trẻ ngoài thực hiện nhiệm vụ<br />
cụ thể được giao, còn phải cùng nhau trao đổi,<br />
cùng phối hợp nhằm thực hiện nhiệm vụ<br />
chung của cả đội, cả nhóm. Do đó để thực<br />
hiện tốt nhiệm vụ chung, mỗi trẻ không chỉ<br />
thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, mà còn<br />
phải quan tâm, giúp đỡ chia sẻ với các bạn<br />
trong đội, trong nhóm, tức là phải hợp tác<br />
chặt chẽ với các thành viên khác trong quá<br />
trình thực hiện nhiệm vụ học tập. Vì vậy, giáo<br />
viên đặt ra các nhiệm vụ cho trẻ một cách hợp<br />
lý, có ý nghĩa đối với trẻ; cần nghiên cứu kỹ<br />
về biểu tượng toán để xây dựng, lựa chọn nội<br />
dung, tình huống, nhiệm vụ cho trẻ hợp tác.<br />
Hướng dẫn trẻ biết cách hợp tác qua hoạt<br />
động nhóm.<br />
* Mục đích: Dạy cho trẻ biết hợp tác thông<br />
qua hoạt động một cách tích cực và hứng thú;<br />
qua trao đổi, và giải quyết nhiệm vụ.<br />
* Cách tiến hành: Trong sự hợp tác đòi hỏi<br />
mỗi trẻ phải hoạt động tích cực và nhóm hoạt<br />
động hợp tác là môi trường để rèn luyện năng<br />
lực hợp tác cho trẻ. Việc hướng dẫn trực tiếp<br />
cho trẻ hợp tác phải xác định được những kỹ<br />
năng hợp tác nào cần hình thành ở trẻ để có<br />
thể định hướng vào mục đích, nhiệm vụ cần<br />
thực hiện. Giáo viên cần tạo vấn đề để dạy trẻ<br />
hợp tác với nhau; dạy trẻ biết lắng nghe mọi<br />
người, cùng trẻ đưa ra các biện pháp và lựa<br />
chọn biện pháp hữu hiệu nhất. Đi đôi với việc<br />
hướng dẫn cho trẻ giáo viên cũng cần tận<br />
dụng cơ hội để làm mẫu về sự hợp tác nhằm<br />
giúp trẻ hiểu và làm theo.<br />
Do đó trong quá trình tổ chức hoạt động cho<br />
trẻ làm quen với toán cần chú trọng đến các<br />
phương pháp dạy học tích cực: trẻ được hoạt<br />
động tại các góc học tập theo các nhóm nhỏ, ở<br />
73<br />
<br />
Hồ Thị Mai Phương<br />
<br />
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br />
<br />
đó trẻ được cùng nhau trải nghiệm. Trong đó<br />
giáo viên cần thành lập nhóm và giao nhiệm<br />
vụ học tập cho các nhóm giải quyết; nhóm<br />
học tập là nơi diễn ra các quan hệ trao đổi,<br />
hợp tác, tranh luận giữa cô giáo với trẻ; giữa<br />
trẻ với trẻ, vì vậy nó là cơ hội để hình thành<br />
năng lực hợp tác cho trẻ.<br />
* Điều kiện thực hiện: Phải xác định được các<br />
yếu tố hợp tác cần hình thành ở trẻ. Giáo viên<br />
dẫn dắt trẻ thực hiện các hoạt động, phân tích<br />
để đi đến sự phối hợp cùng bạn trong giải<br />
quyết nhiệm vụ nhận thức.<br />
QUY TRÌNH TỔ CHỨC DẠY TRẺ LÀM<br />
QUEN VỚI TOÁN NHẰM HÌNH THÀNH<br />
NĂNG LỰC HỢP TÁC CHO TRẺ MẪU GIÁO<br />
Chuẩn bị của giáo viên:<br />
Lựa chọn nội dung bài học tổ chức theo mô<br />
hình cho trẻ học hợp tác.<br />
- Xác định quy mô của nhóm hợp tác:<br />
Với trẻ mầm non, để trẻ hợp tác tốt trong nhóm<br />
của mình thì số lượng thành viên trong nhóm<br />
không nên quá nhiều, chỉ từ 3 - 5 trẻ, thành viên<br />
của nhóm nên có khả năng đồng đều.<br />
- Xác định mục tiêu của hoạt động nhóm:<br />
Giáo viên cần phải xác định những mục tiêu<br />
mà hoạt động cần đạt được như: mỗi nhóm<br />
phải đạt được kết quả gì; mỗi thành viên trong<br />
nhóm phải thu được gì về mặt kiến thức, kĩ<br />
năng, tinh thần, thái độ với việc hoạt động<br />
theo nhóm của trẻ.<br />
- Chuẩn bị các nguyên vật liệu, đồ dùng dạy<br />
học: Những đồ dùng gì, số lượng bao nhiêu,<br />
đặt ở đâu. Cần cung cấp đồ dùng đa dạng cho<br />
mỗi nhóm để trẻ có thể lựa chọn. Với trẻ nhỏ,<br />
nên chia nguyên vật liệu, đồ dùng, đồ chơi về<br />
nhóm cho trẻ.<br />
- Tiến trình triển khai: Thể hiện rõ cách dẫn<br />
dắt lôi cuốn sự tập trung chú ý của trẻ; nội<br />
dung hoạt động của nhóm; những việc giáo<br />
viên phải làm để giúp trẻ nắm được nhiệm vụ,<br />
hỗ trợ trẻ phân chia công việc trong nhóm,<br />
giám sát quá trình thực hiện của các nhóm,<br />
lường trước những tình huống có thể xảy ra;<br />
chú ý tới việc rèn kĩ năng hợp tác cho trẻ.<br />
Các bước tiến hành:<br />
Làm việc chung với cả lớp<br />
74<br />
<br />
188(12/3): 71 - 76<br />
<br />
Giáo viên nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ<br />
nhận thức; thành lập nhóm, giao nhiệm vụ và<br />
hướng dẫn trẻ hoạt động theo nhóm.<br />
+ Khi trình bày mục tiêu học tập phải làm cho<br />
trẻ hiểu đó là mục tiêu của cả nhóm, không<br />
hướng vào một cá nhân nào.<br />
+ Kiểm tra lại để đảm bảo các thành viên<br />
trong nhóm nắm được mục tiêu, để trẻ nêu lên<br />
những thắc mắc hoặc mong muốn về việc sẽ<br />
thực hiện.<br />
Làm việc theo nhóm<br />
Cử một trẻ làm nhóm trưởng và phân công<br />
nhiệm vụ cho các bạn trong nhóm và điều<br />
khiển các thành viên của nhóm thực hiện<br />
nhiệm vụ được giao.<br />
- Phân công trong nhóm, từng cá nhân làm<br />
việc độc lập.<br />
- Trao đổi ý kiến, thảo luận trong nhóm.<br />
- Cử đại diện hoặc phân công cá nhân chịu trách<br />
nhiệm trình bày kết quả làm việc của nhóm.<br />
Giáo viên theo dõi sự phân công trong nhóm<br />
để đảm bảo công bằng và chính xác. Giáo<br />
viên phải gợi ý cho trẻ biết để đạt đến mục<br />
tiêu cần phải xác định đúng và thực hiện<br />
những nhiệm vụ thành phần, sau khi xác định<br />
được trẻ mới phân chia các nhiệm vụ thành<br />
phần này cho từng người trong nhóm.<br />
Tổ chức cho trẻ cùng hoạt động để hoàn thành<br />
nhiệm vụ chung của cả nhóm. Giáo viên quan<br />
sát theo dõi các nhóm trẻ hoạt động và giúp đỡ<br />
khi nhóm gặp khó khăn, nhằm giúp các nhóm<br />
hoàn thành nhiệm vụ được giao.<br />
Thảo luận tổng kết trước toàn lớp<br />
Cho trẻ ở các nhóm đại diện trình bày kết quả<br />
của nhóm mình, trao đổi nhận xét kết quả của<br />
nhóm bạn. Khuyến khích trẻ trình bày một<br />
cách cụ thể những ý tưởng của mình bằng lời<br />
và phương thức hành vi không lời. Khi trẻ<br />
chưa có kĩ năng giải quyết mâu thuẫn nảy<br />
sinh giáo viên cần gợi mở để từng trẻ trình<br />
bày ý tưởng và những trẻ khác phải lắng<br />
nghe. Cùng trẻ đặt những câu hỏi dẫn dắt để<br />
trẻ chấp nhận ý kiến nào đó một cách thoải<br />
mái và không chán nản. Khuyến khích những<br />
hành vi có tính hỗ trợ, xây dựng. Cô nên tham<br />
gia cùng trẻ, gợi ý để trẻ tự nhận xét hoạt<br />
<br />
Hồ Thị Mai Phương<br />
<br />
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br />
<br />
động của nhóm mình (đạt hay chưa đạt, vì<br />
sao, cần phát huy cái gì và khắc phục cái gì).<br />
Cô giáo phải là người kết lại và khen ngợi<br />
động viên tất cả các cháu. Đánh giá hoạt động<br />
của nhóm về tinh thần, thái độ tham gia, các<br />
kĩ năng xã hội; Khen ngợi nhóm dựa trên sự<br />
tiến bộ và thành tựu của nhóm. Sau khi kết<br />
thúc hoạt động các sản phẩm chung của nhóm<br />
là hiện vật nên được trưng bày ở những vị trí<br />
dễ thấy trong lớp và thỉnh thoảng giáo viên<br />
vẫn nhắc đến các thành quả này để trẻ thấy tự<br />
hào và vui sướng. Giáo viên khen ngợi trẻ với<br />
phụ huynh về việc trẻ đã biết hợp tác tốt với<br />
các bạn trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ<br />
như thế nào, đây chính là cách tạo hứng thú<br />
cho trẻ trong những lần hoạt động tiếp theo.<br />
Việc khen trẻ của giáo viên cũng là sự gợi ý<br />
để phụ huynh quan tâm tới vấn đề này và giáo<br />
viên có thể thể cung cấp cho phụ huynh một<br />
số cách rèn kĩ năng hợp tác cho trẻ tại nhà.<br />
Chẳng hạn khi tổ chức cho các nhóm trẻ chơi<br />
“bé làm kiến trúc sư” các đội phải thi đua<br />
nhau chọn các hình, các khối để xếp thành<br />
những ngôi nhà; sau thời gian chơi đội nào<br />
xếp được nhiều ngôi nhà hơn thì đội đó dành<br />
thắng lợi. Như vậy để thực hiện nhiệm vụ<br />
chơi giáo viên lập kế hoạch cụ thể cho các<br />
nhóm trẻ, các trẻ trong nhóm phải phân công<br />
và thi đua cùng nhau để hoàn thành nhiệm vụ<br />
của cả nhóm.<br />
KẾT LUẬN<br />
Hình thành năng lực hợp tác cho trẻ mẫu giáo<br />
qua hình thành biểu tượng toán sơ đẳng được<br />
xem là nhiệm vụ quan trọng trong việc chuẩn<br />
bị cho những công dân tương lai của xã hội<br />
những kỹ năng cần thiết trong xu hướng hội<br />
nhập và toàn cầu hóa hiện nay. Bởi vậy, việc<br />
tổ chức các hoạt động giáo dục ở trường mầm<br />
non đặc biệt là giáo dục biểu tượng toán theo<br />
<br />
188(12/3): 71 - 76<br />
<br />
cách tiếp cận hợp tác mang đến những giá trị<br />
về nhiều mặt, nó giúp trẻ mau chóng trưởng<br />
thành và hòa nhập tốt hơn với môi trường<br />
xung quanh. Hiện nay, nhiều giáo viên mầm<br />
non còn chưa biết cách tổ chức các hoạt động<br />
giáo dục theo cách tiếp cận này, nhưng hi<br />
vọng rằng bài viết này sẽ là những gợi ý bước<br />
đầu để tạo ra những thay đổi nhất định trong<br />
giáo dục biểu tượng toán cho trẻ hướng tới<br />
hình thành ở trẻ khả năng hợp tác. Bởi có<br />
năng lực hợp tác sẽ giúp mỗi người tự điều<br />
chỉnh được hành vi của bản thân, sẵn sàng<br />
hợp tác với người khác để thực hiện các<br />
nhiệm vụ trong công việc và trong cuộc sống<br />
hàng ngày. Vì vậy trong hoạt động giáo dục<br />
trẻ mẫu giáo nói chung, giáo dục trẻ làm quen<br />
với toán nói riêng cần phải chú trọng hình<br />
thành và nâng cao năng lực hợp tác cho trẻ,<br />
góp phần hình thành ở trẻ khả năng hợp tác<br />
ngay từ nhỏ, nhằm nâng cao chất lượng đào<br />
tạo nguồn nhân lực cho nhu cầu phát triển của<br />
đất nước trong giai đoạn hiện nay.<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
1. Nguyễn Hữu Châu (2005), “Dạy học hợp tác”,<br />
Tạp chí Khoa học Giáo dục, số 114.<br />
2. Đỗ Thị Minh Liên (2012), Phương pháp hình<br />
thành biểu tượng toán sơ đẳng cho trẻ mầm non,<br />
Nxb Đại học sư phạm.<br />
3. Nguyễn Thị Hòa (2015), Giáo dục học mầm<br />
non, Nxb Đại học sư phạm.<br />
4. Lê Xuân Hồng, Lê Thị Khang, Hồ Lai Châu,<br />
Hoàng Mai (2000), Phát triển những kĩ năng cần<br />
thiết cho trẻ mầm non, Nxb Giáo dục.<br />
5. Nguyễn Thành Kỉnh (2009), “Từ phương pháp<br />
dạy học truyền thống đến phương pháp sư phạm<br />
tương tác”, Tạp chí Giáo dục, 206/2009.<br />
6. J.Marc Demomne, Madeleine Roy (2000), Tiến<br />
tới một phương pháp sư phạm tương tác (tài liệu<br />
dịch), Nxb Thanh niên.<br />
<br />
75<br />
<br />