zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kỹ Thuật - Công Nghệ

» Kiến trúc - Xây dựng

Hình thức kiến trúc công sở tỉnh Phú Yên giai đoạn 1989 đến nay

Chia sẻ: ViJakarta2711 ViJakarta2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Báo xấu

38
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhìn lại chặng đường hơn 25 năm qua kể từ khi tái lập tỉnh năm 1989, có thể nhận thấy Phú Yên đã có sự đổi thay nhiều mặt, thể hiện trực quan và rõ nét nhất ở lĩnh vực kiến trúc xây dựng. Bộ mặt kiến trúc đô thị được định hình, trong đó kiến trúc công sở đóng một vai trò rất quan trọng, với sự nổi bật về số lượng, quy mô và vị trí xây dựng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hình thức kiến trúc công sở tỉnh Phú Yên giai đoạn 1989 đến nay

Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 2-2015 93 HÌNH THỨC KIẾN TRÖC CÔNG SỞ TỈNH PHÖ YÊN GIAI ĐOẠN 1989 ĐẾN NAY ThS. Lê Tiến Vinh Khoa Kiến trúc, Trường Đại học Xây dựng Miền Trung Tóm tắt: Nhìn lại chặng đường hơn 25 năm qua kể từ khi tái lập tỉnh năm 1989, có thể nhận thấy Phú Yên đã có sự đổi thay nhiều mặt, thể hiện trực quan và rõ nét nhất ở lĩnh vực kiến trúc xây dựng. Bộ mặt kiến trúc đô thị được định hình, trong đó kiến trúc công sở đóng một vai trò rất quan trọng, với sự nổi bật về số lượng, quy mô và vị trí xây dựng. Dễ dàng nhận thấy hình thức kiến trúc công sở giai đoạn này có những biểu hiện khá đa dạng, phản ánh một cách sâu sắc quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời kỳ đổi mới. Trong diễn biến hình thức kiến trúc ấy, bên cạnh những mặt tích cực góp phần làm đẹp thêm diện mạo đô thị còn tồn tại không ít những biểu hiện tiêu cực đã và đang kéo lùi nghệ thuật kiến trúc công sở nói riêng và kiến trúc Phú Yên nói chung. Từ khóa: hình thức kiến trúc, kiến trúc công sở. 1. Khái niệm “công sở” mỗi cạnh 200m. Tuy nhiên, hiện nay các Theo Từ điển tiếng Việt (chủ biên công trình hành chính ở các dinh, phủ Văn Tân, nhà xuất bản Khoa học xã thời kỳ này đã không còn. hội), “Công sở là chỗ làm việc của các Năm 1858, thực dân Pháp xâm cơ quan chính quyền và chuyên môn”. lược Việt Nam, mở đầu thời kỳ thuộc Cụ thể hơn, điều 70 Luật Cán bộ Công địa đế quốc ở nước ta. Năm 1887, Pháp chức được Quốc hội ban hành năm 2008 đặt tòa Công sứ tại thôn Tân Thạnh, đã định nghĩa rằng: ― Công sở là trụ sở tổng Xuân Đài huyện Đồng Xuân (tức làm việc của cơ quan của Đảng Cộng Vũng Lắm), đây có thể coi là công sở sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính đầu tiên sau thời Phong kiến trên đất trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập, Phú Yên, đáng tiếc cũng không có tài có tên gọi riêng, có địa chỉ cụ thể, bao liệu nào nói về kiến trúc công trình này. gồm công trình xây dựng, các tài sản Năm 1888 tỉnh thành Phú Yên dời ra khác thuộc khuôn viên trụ sở làm việc‖. đây để gần tòa sứ, nhưng năm 1889 tòa 2. Khái quát quá trình phát triển kiến sứ dời ra Sông Cầu, tỉnh thành trở lại trúc công sở ở Phú Yên An Thổ, đến năm 1899 đời Thành Thái Năm 1611 phủ Phú Yên chính thức cùng dời ra Sông Cầu. ra đời với hai đơn vị hành chính cấp Sau Cách mạng tháng 8-1945, tỉnh huyện đầu tiên là Tuy Hòa và Đồng lỵ Phú Yên được chuyển về Tuy Hòa. Xuân. Đến thế kỷ XIX, lỵ sở được đặt Cho đến tận năm 1975, các công trình tại thành An Thổ (nay thuộc xã An Dân, công sở được Pháp và Mỹ xây dựng giai huyện Tuy An), một thành được xây đoạn này chủ yếu để phục vụ cho chiến theo kiểu kiến trúc Vauban, kích thước tranh nên có quy mô nhỏ, kiến trúc thực
Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 2-2015 94 dụng với tường gạch, mái lợp ngói hoặc phát triển nông thôn,…chủ yếu tập trung fibro xi măng, đơn thuần công năng, ở khu hành chính ven biển. hình thức kiến trúc đơn giản, không có Sau năm 2000, các đơn vị hành gì đáng chú ý. Có thể điểm qua các công chính trong tỉnh Phú Yên đã có nhiều trình tiêu biểu như Tòa hành chính tỉnh 1 biến động như việc thành lập các huyện tầng với tường gạch, mái ngói; Ty cảnh Phú Hòa (2002), Tây Hòa, Đông Hòa sát với nhà hành chính 2 tầng; một số ty (2005), thị xã Sông Cầu (2009); riêng khác như ty văn hóa thể thao, ty thuế vụ, Tuy Hòa đã được công nhận là đô thị điền địa được đặt trong các nhà phố. loại 3 (2002) rồi đô thị loại 2 trực thuộc Hiện nay, hầu hết các công trình này đã tỉnh (2013). Theo đó, các khu hành bị phá dỡ. Có thể khẳng định dấu ấn chính cấp huyện đã từng bước được đầu kiến trúc Pháp trong thời kỳ thuộc địa ở tư xây dựng mới (như Phú Hòa, Đông Phú Yên là hết sức nhỏ bé. Hòa, Tây Hòa) hoặc cải tạo nâng cấp Giai đoạn 1975-1989 (thời điểm (như thị xã Sông Cầu) để phù hợp với nhập và tách tỉnh Phú Khánh), với hoàn nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của cảnh khó khăn sau chiến tranh, tỉnh lỵ là từng địa phương. thành phố Nha Trang, thị xã Tuy Hòa ít Trên những cơ sở đó, khoảng thời được đầu tư về nhiều mặt, đặc biệt là cơ gian từ năm 2000 đến nay là thời kỳ sở hạ tầng, nên tốc độ phát triển rất chậm. phát triển vượt bậc về lượng của kiến Trong suốt 14 năm chung sức với Khánh trúc công sở tỉnh Phú Yên. Tiêu biểu Hòa, công sở Phú Yên đã không được có thể kể đến trụ sở UBND Tỉnh, Sở chú trọng xây dựng mà chỉ có thể sửa Khoa học công nghệ (năm 2000); sang, tận dụng các công trình cũ của thời UBND và Huyện ủy Phú Hòa (2004); kỳ trước để lại. Giai đoạn này chỉ có một Sở Y tế, Sở Lao động thương binh và điểm sáng duy nhất, đó là việc xây dựng xã hội (2007); Thành ủy Tuy Hòa mới Ủy ban nhân dân thị xã Tuy Hòa. (2008); UBND và Huyện ủy Đông Hòa Tháng 7-1989, tỉnh Phú Yên được (2009); UBND huyện Tây Hòa, Viện lập lại khi tách tỉnh Phú Khánh, Tuy kiểm sát nhân dân Tỉnh (2010), Sở Tư Hòa trở thành thị xã tỉnh lỵ, dần đi lên pháp (2014), và đặc biệt là trụ sở Các cùng với đà phát triển của đất nước thời ban Đảng đang được xây dựng, có thể ―mở cửa‖. Đồ án quy hoạch chung xây nói đây là công trình công sở tập trung dựng tổng thể thị xã Tuy Hòa được xác đầu tiên của tỉnh Phú Yên. lập và phê duyệt năm 1992 (được chỉnh Như vậy trải qua hơn 400 năm hình sửa và phê duyệt năm 2000). Sau thời thành và phát triển (từ 1611) với tỉnh lỵ điểm đó, kiến trúc công sở Phú Yên khởi đã nhiều lần thay đổi, kiến trúc công sở sắc với nhiều công trình cấp tỉnh đã Phú Yên phát triển tương đối chậm và được xây mới, đáp ứng cho nhu cầu của chỉ thực sự khởi sắc từ khi tái lập tỉnh một bộ máy hành chính vừa được tái lập, năm 1989 với nhiều hình thức kiến trúc tiêu biểu như Tỉnh ủy, trụ sở Công an khá phong phú. Những biểu hiện hình tỉnh, sở Xây dựng, sở Nông nghiệp và thức này cần được tổng kết, đánh giá cụ
Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 2-2015 95 thể để góp phần vào sự phát triển kiến Hình thức công sở theo xu hướng trúc công sở nói riêng và kiến trúc Phú Công năng đơn thuần Yên nói chung trong tương lai. Các công sở nằm trong xu hướng 3. Nhận dạng và đánh giá hình thức này chú trọng khai thác các đặc trưng kiến trúc công sở tỉnh Phú Yên giai hình học về đường, diện, khối, để làm cơ đoạn 1989 đến nay sở cho việc tạo hình kiến trúc, nhưng Hình thức kiến trúc công sở Phú trên hết vẫn tuân thủ nguyên tắc công Yên sau 25 năm kể từ ngày tách tỉnh có năng. Tiêu biểu như Sở Nông nghiệp và những hướng biểu hiện chủ đạo sau: phát triển nông thôn, trụ sở Điện lực Phú 3.1. Hình thức kiến trúc công sở biểu Yên, Trụ sở Cục Thống kê, Sở Công hiện xu hƣớng kiến trúc Hiện đại Thương, Sở Tư pháp (cũ),… ở thập niên Kiến trúc Hiện đại mà nòng cốt là 1990. Từ năm 2000 trở lại đây, xu chủ nghĩa Công năng tỏ ra khá phù hợp hướng mặt bằng hợp khối, một số công với tình hình Việt Nam trong giai đoạn sở mới có sân trong. Hình thức kiến trúc đầu của thời kỳ đổi mới, đặc biệt ở các phức tạp hơn, mảng khối và đường nét tỉnh có kinh tế chậm phát triển như Phú đa dạng, đôi khi có biểu hiện thoát ly Yên. Căn cứ trên phương diện biểu hiện, công năng. Tiêu biểu là Sở Khoa học và có thể chia thành hai xu hướng: xu Công nghệ (2000), Đài truyền hình, hướng Công năng đơn thuần và xu Viễn thông Phú Yên, Sở Y tế (2007), Sở hướng Công năng phù hợp với điều kiện Lao động thương binh và xã hội (2006), khí hậu và văn hóa bản địa. Điện lực Đông Hòa,… Hình 1. Sở Nông nghiệp và PTNT Hình 2. Sở Lao động TB & XH Những năm gần đây, kiến trúc Công năng ở các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM chuyển biến theo xu hướng Quốc tế, chú trọng kết hợp yếu tố kỹ thuật hiện đại trong công nghệ và vật liệu với hình khối kiến trúc đơn giản. Ở Phú Yên, trụ sở Các Ban Đảng đang được xây dựng cũng thể hiện xu Hình 3. Trụ sở Các Ban Đảng thế này.
Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 2-2015 96 Hình thức kiến trúc công sở theo một ―lớp áo‖ chắn nắng mưa. Tiêu biểu xu hướng Công năng phù hợp với điều là UBND thành phố Tuy Hòa, trụ sở kiện khí hậu và văn hóa bản địa Tỉnh ủy,…Kiến trúc truyền thống còn Kiến trúc công sở Phú Yên từ được thể hiện ở cách sử dụng hình thức những năm đầu sau khi tái lập tỉnh đã có mái ngói (UBND và huyện ủy Đồng những công trình theo hướng Công năng Xuân), dầm mút thừa (UBND Đồng nhưng có quan tâm đến điều kiện khí Xuân, Sở Y tế, Sở Tư pháp (cũ)), hoa hậu địa phương, biểu hiện chủ yếu qua văn trang trí theo môtip kiến trúc dân tộc việc sử dụng hệ lam và tường hoa như (Tỉnh ủy, thị ủy Sông Cầu). Hình 4. Hệ lam ở UBND Tp Tuy Hòa Hình 5. Tường hoa ở Tỉnh Ủy Hình thức biểu hiện kiến trúc Hiện Trong những năm mới xuất hiện ở đại là xu hướng khá phổ biến ở công sở Phú Yên, kiến trúc cổ điển Phương Tây Phú Yên 25 năm qua. Theo đánh giá của được khai thác khá hạn chế và dè dặt, giới chuyên môn, kiến trúc công sở Phú chủ yếu khai thác bố cục đối xứng, nhấn Yên những năm trước đây tương đối ―dễ mạnh khối trung tâm, vận dụng các thức nhìn‖, cái dễ nhìn ở đây đến từ sự mạch cột đã được đơn giản hóa, các cuốn bẹt lạc, trong sáng của chủ nghĩa Công hay cung nguyên, nhìn chung tỉ lệ không năng, không sa đà vào các kiểu kiến trúc quá sai lệch. Khá nhiều các công trình hổ lốn thường mắc phải ở một số tỉnh công sở của tỉnh được xây dựng trong thành khác mà ta quen gọi là ―Hội chứng nửa cuối thập niên 1990, đầu thập niên kiến trúc Pháp‖. Tuy nhiên, những năm 2000 đi theo hướng này như Kho bạc, gần đây, xu hướng khai thác kiến trúc cổ Bưu điện trung tâm, trụ sở Thanh tra điển phương Tây lại ảnh hưởng mạnh tỉnh, Sở Giáo dục đào tạo, UBND thị xã lên hình thức công sở trong Tỉnh khiến Sông Cầu, UBND Tỉnh,… Kết quả tuy cho bộ mặt kiến trúc công sở Phú Yên không thể nói là tốt nhưng đã đạt được có nhiều biến đổi. một số đặc điểm cần thiết đối với hình 3.2. Hình thức kiến trúc công sở theo thức kiến trúc công sở, nhất là sự xu hƣớng khai thác kiến trúc cổ điển nghiêm trang, bề thế và vững chãi của phƣơng Tây công trình.
Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 2-2015 97 Hình 6. Trụ sở Thanh tra Tỉnh Hình 7. UBND Tỉnh Từ một vài biểu hiện dè dặt trong dựng, nhưng đáng tiếc cấu trúc và tỉ lệ việc cóp nhặt các chi tiết được đơn đã có nhiều biến thể sai lệch so với giản hóa và bố cục của kiến trúc cổ nguyên bản và so với các công sở thời điển phương Tây nhưng vẫn dựa trên kỳ trước, nặng về trang trí hình thức. nền tảng hình khối kiến trúc Hiện đại, Có những công trình chỉ khai thác một trong những năm gần đây, kiến trúc vài môtip, có những công trình lại công sở Phú Yên đã xuất hiện một số ―nhại‖ nguyên kiến trúc cổ. Những biểu hiện lệch lạc của căn bệnh hình công trình lạ lẫm ấy được đặt ngay thức, mầm mống “Hội chứng kiến trúc trung tâm, chiếm giữ các vị trí quan Pháp” bùng phát. Các môtip kiến trúc trọng của đô thị. Tiêu biểu như UBND cổ điển phương Tây như các cột đôi và huyện ủy Phú Hòa, Huyện ủy Đông vượt tầng, trán tường tam giác Hòa, Thành ủy Tuy Hòa, Tòa án nhân (pediment), mái mansard, mái vòm, dân tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, cuốn cong, gờ chỉ xuất hiện ngày càng Viện Kiểm sát huyện Đông Hòa, Kho nhiều trên những công sở mới xây bạc Đông Hòa, Cục thuế tỉnh,… Hình 8. UBND huyện Phú Hòa Hình 9. Viện kiểm sát nhân dân Tỉnh Việc sao chép, theo đuổi hình thức, lệch về quan điểm giai cấp, ở góc độ trang trí rườm rà, diêm dúa và chắp vá sáng tác là đóng cửa sáng tạo, về kinh tế sai lệch tinh thần cổ điển ở nhiều công lại là sự lãng phí tiền bạc và về thời đại trình công sở Nhà nước đã trở thành một là biểu hiện của sự lạc hậu...”(Tôn Đại). căn bệnh không riêng ở Phú Yên.“Căn Đáng buồn, xu hướng khai thác kiến trúc bệnh này nếu xét theo góc độ tư tưởng cổ điển phương Tây lại là một xu hướng thì đó là biểu hiện của nhận thức sai mạnh mẽ trong công sở Phú Yên những
Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 2-2015 98 năm vừa qua. pháp tạo hình độc đáo để tạo nên hình 3.3. Hình thức kiến trúc công sở theo ảnh mang tính biểu tượng ngành_chiếc chủ nghĩa Biểu hiện mũ của lực lượng công an nhân dân. Một trong các công sở có kiến trúc Mặc dù chưa phải là một kiến trúc xuất đáng lưu ý nhất trong những năm đầu sắc và còn gây nhiều tranh luận song tái lập tỉnh (1989) là công trình Sở công trình này toát lên dấu ấn chủ Công an (cũ). Kiến trúc Sở Công an nghĩa Biểu hiện, một đặc điểm hiếm hoi Phú Yên là sự vận dụng tuyệt vời hình của kiến trúc công sở cả nước nói chung thức lam chắn nắng kết hợp với thủ và Phú Yên nói riêng. Hình 10. Trụ sở Công an Tỉnh (cũ) Hình 11. Trụ sở Công an Tỉnh (mới) Đáng tiếc, dù có một nền tảng đáng đất đai và vốn đầu tư cho việc cải tạo trân trọng như vậy nhưng trụ sở mới xây các trụ sở riêng lẻ (vì hiện nay mỗi công dựng của Công an Tỉnh lại thể hiện sự sở này chiếm một khu đất riêng ở khu sáo mòn trong tư duy thiết kế với hình hành chính dọc trục đường Lê Duẩn), trả thức mặt đứng y hệt trụ sở Tổng Cục lại không gian ven biển cho các chức thống kê ở Hà Nội những năm 1960, bên năng khác của đô thị. cạnh đó việc bám mặt đường khiến tòa Thứ hai, đối với các công sở đã nhà hứng chịu hướng nắng Đông, Tây xây dựng, cần nghiên cứu cải tạo hình nhưng không có giải pháp xử lý khí hậu thức mặt đứng theo hướng đơn giản hóa thỏa đáng. về ngôn ngữ, loại bỏ các chi tiết phi 4. Các đề xuất định hướng xây dựng mới công năng, nhại cổ. Cải tạo sân vườn và cải tạo các công trình công sở Phú theo hướng tăng cường mảng xanh, mặt Yên theo hướng tiên tiến, có bản sắc nước và cây có bóng mát, hài hòa thiên Để góp phần phát triển kiến trúc nhiên theo tinh thần kiến trúc truyền công sở Phú Yên theo hướng tiên tiến, thống Việt, tạo môi trường làm việc thân đậm đà bản sắc dân tộc trong tương lai. thiện và gần gũi quần chúng, đưa công Tác giả xin đưa ra một số đề xuất sau: sở trở về đúng bản chất là phục vụ nhân Thứ nhất, tiến hành quy hoạch khu dân. Riêng công trình Sở Công an (cũ), trung tâm hành chính tập trung và sẽ đây là một kiến trúc công sở khá độc đáo xây dựng khi điều kiện tài chính cho của Phú Yên, vì thế không nên đập bỏ phép, trong đó chú trọng trước tiên khối mà chỉ nên sửa chữa nhỏ, chuyển đổi liên cơ quan các Sở, Ngành để tiết kiệm công năng nếu cần thiết để giữ gìn một
Thông báo Khoa học và Công nghệ * Số 2-2015 99 công trình hiếm hoi mang âm hưởng kiến trúc Chăm là con đường đúng đắn kiến trúc Biểu hiện, tránh sai lầm đáng và phù hợp nhất. Bên cạnh đó cần tiếc như việc phá bỏ Nhà Trăm Mái ở nghiên cứu và dần áp dụng kiến trúc Đà Lạt trước đây. Xanh vào công trình công sở trong điều Thứ ba, đối với việc xây dựng mới kiện cho phép. và cải tạo lớn các công sở trong tương Với việc mở rộng đô thị của một lai, cần phải từ bỏ hoàn toàn kiến trúc cổ địa phương đang trên đà tăng trưởng, điển Pháp bởi hình thức kiến trúc này cùng với sự quan tâm của các cấp chính không tồn tại ở Phú Yên như là một sản quyền và giới chuyên môn, kiến trúc phẩm của lịch sử. Trong điều kiện kinh công sở Phú Yên sẽ có cơ sở để đạt được tế xã hội của Phú Yên, phát triển công những bước phát triển mới với hình thức sở theo hướng kiến trúc Hiện đại, phù kiến trúc tiên tiến và đậm đà bản sắc hợp với khí hậu địa phương và khai thác dân tộc đúng như định hướng phát triển kiến trúc truyền thống Việt kết hợp với nền kiến trúc của nước nhà. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] UBND tỉnh Phú Yên. 2003. Địa chí Phú Yên, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. [2] Sở Xây dựng tỉnh Phú Yên. 2012. Báo cáo Hồ sơ trích ngang công sở của cơ quan hành chính Nhà nước các cấp trên địa bàn Tỉnh, Phú Yên. [3] Tôn Đại. Tại sao công sở lại thích phong cách kiến trúc cổ điển phương Tây, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam, số 1-2008. [4] Lê Thanh Sơn. 2007. Xu hướng sáng tác và những biểu hiện hình thức trong kiến trúc Việt Nam thời kỳ đổi mới, Tham luận hội thảo Những biểu hiện hình thức chủ nghĩa trong kiến trúc công sở thời kỳ đổi mới, Hội KTS Việt Nam.

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí

65 tài liệu

2418 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.