Hỗ trợ điều trị ảo thanh kéo dài ở bệnh nhân tâm thần phân liệt paranoid bằng kích thích từ xuyên sọ

Chia sẻ: Ni Ni | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

72
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm đánh giá hiệu quả của kích thích từ xuyên sọ trong hỗ trợ điều trị ảo thanh kéo dài ở bệnh tâm thần phân liệt (TTPL) paranoid và tác dụng không mong muốn của kỹ thuật này. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hỗ trợ điều trị ảo thanh kéo dài ở bệnh nhân tâm thần phân liệt paranoid bằng kích thích từ xuyên sọ

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2016 HỖ TRỢ ĐIỀU TRỊ ẢO THANH KÉO DÀI Ở BỆNH NHÂN TÂM THẦN PHÂN LIỆT PARANOID BẰNG KÍCH THÍCH TỪ XUYÊN SỌ Tô Thanh Phương* TÓM TẮT Mục tiêu: đánh giá hiệu quả của kích thích từ xuyên sọ trong hỗ trợ đi u trị ảo thanh kéo dài ở bệnh tâm thần phân liệt (TTPL) paranoid và tác dụng không mong muốn của k thuật này. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu tiến cứu cắt ngang trên 23 bệnh nhân (BN) TTPL có ảo thanh kéo dài được đi u trị tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1. Kết quả: 60 - 100% hết ảo thanh khi th i gian mắc ảo thanh < 2 năm, th i gian 5 - 10 năm chỉ có 20% hết ảo thanh. Kết luận: 52,17% BN hết ảo thanh, số BN còn lại cư ng độ ảo thanh giảm nhi u. Hầu như không có tác dụng không mong muốn. * Từ khóa: Tâm thần phân liệt; o thanh kéo dài; Kích thích từ xuyên sọ. Supporting Prolonged Virtual Bar Therapy in Patients with Paranoid Schizophrenia by Transcranial Magnetic Stimulation Summary Objectives: To assess the effect of transcranial magnetic stimulation in the supporting treatment of prolonged virtual bar in paranoid schizophrenic patients and assess the adverse effects of this technique. Subjects and methods: Prospective cross-sectional study was carried out on 23 schizophrenic patients with prolonged virtual bar at Central Mental Hospital 1. Results: 60 - 100% of patients recovered when virtual bar duration was < 2 years, from 5 to 10 years: only 20% patients recovered. Conclusion: 52.17% of patients recovered, the virtual bar intensity in the rest of patients also decreased. There were not almost any side effects. * Key words: Schizophrenia; Prolonged virtual bar; Transcranial magnetic stimulation. ĐẶT VẤN ĐỀ Đi u trị TTPL gặp rất nhi u khó khăn do đáp ứng kém với thuốc, nhất là các thuốc an thần kinh cổ đi n [1, 3, 5]. o thanh kéo dài trong bệnh TTPL gây nhi u khó khăn cho đi u trị, khiến bệnh không ổn định và ngư i bệnh có th kích động nguy hi m bất cứ lúc nào do ảo thanh chi phối. * Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 Người phản hồi (Corresponding): Tô Thanh Phương (tothanhphuong@gmail.com) Ngày nhận bài: 25/03/2016; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 16/05/2016 Ngày bài báo được đăng: 02/06/2016 127 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2016 Kích thích từ xuyên sọ (Stimulation magnétique transcranienne [SMT]) là một phương pháp chữa bệnh mới. Kích thích từ xuyên sọ có tác dụng tốt trong hỗ trợ đi u trị nhi u bệnh tâm thần, trong đó có ảo thanh kéo dài [2]. Do vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đ tài với mục tiêu: Đánh giá hiệu quả và tác dụng không mong muốn của kích thích từ xuyên sọ trong hỗ trợ điều trị ảo thanh kéo dài ở BN TTPL thể paranoid. viên chia 2 lần; haloperridol 1,5 mg, ngày 4 - 8 viên chia 2 lần. ĐỐi TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU + Vị trí kích thích: kích thích vùng thái dương - đỉnh phải. 1. Đối tƣợng nghiên cứu. 23 BN TTPL paranoid có ảo thanh kéo dài đáp ứng các tiêu chu n ch n đoán theo ICD-10, mục F20.0, đi u trị tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 trong năm 2014. * Công cụ nghiên cứu: - Máy kích thích từ: do Liên bang Nga sản xuất. - Thang Panss: đánh giá mức độ ảo thanh. * Các bước tiến hành điều trị bằng máy kích thích từ xuyên sọ: - Bước 1: xác định vị trí kích thích và ngư ng vận động [6]. + Ngư ng vận động: nối đi m trước trên 2 tai, kẻ đư ng thẳng giữa đầu từ trước ra sau, tạo vị trí giao nhau sẽ đo 5 cm v phía bên trái trên đư ng nối 2 đi m trước tai, đánh dấu vị trí này đ xác định ngư ng vận động. * Phân nhóm BN nghiên cứu: - BN chỉ dùng thuốc đơn thuần (nhóm N1). - BN được dùng thuốc kết hợp với kích thích từ (nhóm N2). 2. Phƣơng pháp nghiên cứu. Nghiên cứu tiến cứu, mô tả cắt ngang. - BN nhóm N1 dùng thuốc trong 1 tháng mà ảo thanh không giảm sẽ chuy n sang đi u trị kết hợp thuốc đang sử dụng với kích thích từ xuyên sọ (nhóm N2). Kích thích trong ngày làm việc, mỗi ngày một lần, tối đa 40 buổi. BN được ghi điện não và điện tim trước và sau đi u trị kích thích từ. - Sử dụng thuốc an thần kinh cho cả hai nhóm: clozapine 100 mg, ngày 2 - 4 128 - Bước 2: chọn tần số, th i gian và số xung kích thích. TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2016 thanh chuy n sang đợt 2. Kích thích tại Theo R Dardennes; B Etain; A Pham- ngư ng. Scottes, khi kích thích vùng thái dương đỉnh phải đ đi u trị ảo thanh kéo dài + Đợt 2: áp dụng tần số 25 Hez, th i trong th i gian 10 buổi là ảo thanh đã gian 20 ph t, xung tăng dần đến 3.600. giảm [4]. Do vậy, chúng tôi vận dụng vào Sau 10 ngày mà ảo thanh không hết, từng nấc 10 ngày đ đi u trị kích thích từ chuy n sang đợt 3. Kích thích tại ngư ng. phối hợp với thuốc an thần kinh. + Đợt 3: áp dụng tần số 30 Hez, th i - Bước 3: tiến hành kích thích theo các gian 25 phút, xung 4.800/1 buổi, không đợt như sau: hết sẽ kích thích trên ngư ng 110, 120 + Đợt 1: khởi đầu đi u trị với tần số hoặc 130%. Sau 10 ngày nếu ảo thanh 15 Hez, th i gian 15 phút. Số xung không hết dừng đi u trị, coi như BN không 1.200/1 buổi. Sau 10 ngày không hết ảo đáp ứng với đi u trị bằng kích thích từ. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN BN đi u trị ở lứa tuổi từ 26 - 35 chiếm tỷ lệ cao nhất (38,09 %), thấp nhất là lứa tuổi 46 - 50 (14,29%). Nữ 69,57%, nam 30,43%. Nữ chiếm tỷ lệ cao có th vì chưa xây dựng gia đình nên không muốn đến Bệnh viện Tâm thần đi u trị do sợ mang tiếng, đến khi bệnh nặng, ảo thanh kéo dài mới đi viện. 1. Đánh giá hi u quả của kích thích từ xuyên sọ. Bảng 1: Liên quan giữa mức độ thuyên giảm của ảo thanh với th i gian mắc bệnh. Ảo thanh n Thời gian Mức 6 Mức 5 Mức 4 Mức 3 Mức 0 n % n % n % n % n % < 6 tháng 3 0 0,0 0 0,00 0 0,0 0 0,0 3 100,0 6 tháng - < 2 năm 5 0 0,0 1 20,0 1 20,0 0 0,0 3 60,0 2 - < 5 năm 10 0 0,00 2 20,0 2 20,0 1 10,0 5 50,0 5 - 10 năm 5 0 0,00 1 20,0 2 40,0 1 20,0 1 20,0 Sau kích thích từ xuyên sọ, BN mắc bệnh < 6 tháng đ u hết ảo thanh. Tiếp đến là nhóm mắc bệnh từ 6 tháng đến < 2 năm.Thuyên giảm ít nhất là nhóm có th i gian mắc bệnh từ 5 - 10 năm (chỉ 20% hết ảo thanh). Như vậy, th i gian mắc ảo thanh càng ngắn, hiệu quả đi u trị càng cao. 129 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2016 Bảng 2: Mức độ thuyên giảm của ảo thanh theo thang Panss. Trƣớc kích thích từ Sau kích thích từ Các biểu hi n n % n % o thanh liên tục, chi phối rõ rệt 9 34,79 1 4,35 o thanh thư ng xuyên 8 34,79 4 17,39 o thanh thư ng xuyên, không liên tục 3 13,04 4 17,39 o thanh không thư ng xuyên, 3 13,04 2 8,70 0 0,00 12 52,17 23 100,0 23 100,0 Không có ảo thanh Tổng số o thanh chi phối rõ rệt thuyên giảm mạnh chỉ còn 4,35%. Mức độ ảo thanh từ nặng giảm dần xuống các mức độ nh hơn. Kết quả, 12/23 BN hết ảo thanh (52,17%). Bảng 3: Đánh giá hiệu quả v th i gian và tần số sau kích thích từ. Ảo thanh Mức 6 Mức 5 Mức 4 Mức 3 Mức 0 n n % n % n % n % n % Trước kích thích từ 23 11 47,83 8 34,78 2 8,7 2 8,7 0 0,0 Tần số 15 Hez - 15 phút 23 7 30,34 7 30,34 3 13,04 2 8,7 4 7,39 Tần số 25 Hez - 20 phút 19 4 21,05 6 31,58 4 21,05 6 31,58 3 5,79 Tần số 30 Hez - 20 phút 16 0 0,00 3 18,75 5 31,25 3 18,75 5 1,25 Tần số, thời gian BN có ảo thanh < 6 tháng ở mức 6 đã giảm hết khi mới kích thích với tần số 15 Hez. BN có th i gian mắc bệnh > 2 năm phải kích thích tần số cao hơn mới hiệu quả. Đi u trị với tần số 30 Hez, BN hết ảo thanh cao nhất (31,25%). Đa số các bi u hiện của ảo thanh đ u thuyên giảm. Tuy nhiên, loại ảo thanh bình ph m và ảo thanh tiếng inh bên tai không giảm. Bảng 4: Thuyên giảm ảo thanh sau kích thích từ. Trƣớc kích thích từ Sau kích thích từ Các biểu hi n n % n % Tiếng nói trong đầu xui khiến BN 8 34,79 1 4,35 Tiếng nói trong đầu đe dọa BN 3 13,04 0 0,00 Tiếng trong đầu bình luận v BN 2 8,70 2 8,70 130 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2016 Tiếng nói trong đầu khen, chê BN 3 13,04 3 13,04 Tiêng trong đầu nói chuyện với BN 4 17,39 2 8,70 Tiếng chim, tiếng ve kêu, tiếng giun dế 2 8,70 2 8,70 Tiếng 0 0, tiếng inh bên tai 1 4,35 1 4,35 Không có ảo thanh 0 0,00 12 52,17 23 100, 23 100,0 Tổng số Các loại ảo thanh thư ng d n BN đến hành vi nguy hi m nhưng đ u thuyên giảm mạnh là các loại ảo thanh sau: - o thanh xui khiến: bắt BN phải thực hiện hành vi nào đó khiến họ rất khó chịu, căng thẳng, hoảng sợ. o thanh xui khiến đã xui 1 BN hai lần lao đầu vào ô tô và 3 BN nhảy lầu và treo cổ. Loại ảo thanh này thuyên giảm mạnh, sau kích thích từ, chỉ còn 1 BN (4,35%) còn tiếng nói xui khiến nhưng không rõ ràng, ngư i bệnh không bị chi phối nhi u. - o thanh đe dọa đáp ứng tốt với đi u trị kích thích từ kết hợp với thuốc, sau kích thích từ, không BN nào còn ảo thanh đe dọa, đó là tiếng nói trong đầu dọa giết cả nhà, giết con hoặc bắt đi tù... cho nên BN thư ng chạy trốn hoặc tấn công lại khi thấy có ngư i lạ đến vì sợ công an đến bắt.... Bảng 5: Tần suất xuất hiện của ảo thanh trước và sau kích thích từ. Số lần xuất hi n Trƣớc kích thích từ Sau kích thích từ n % n % o thanh liên tục cả ngày 9 39,13 0 0,00 o thanh nhi u lần trong ngày 8 34,78 4 17,39 o thanh khoảng 4 - 5 lần/ngày 4 17,39 5 21,34 o thanh vài lần trong tuần 2 8,70 2 8,70 0 0,00 12 52,17 23 100, 23 100,0 Không có ảo thanh Tổng số o thanh xuất hiện liên tục trong ngày thuyên giảm nhi u. Mức thuyên giảm theo xu hướng từ liên tục cả ngày đến nhi u lần trong ngày đến 4 - 5 lần/ngày và vài lần trong 131