Hoàn thiện kiểm toán tuân thủ việc quản lý dự án đầu tư xây dựng tại các Ban Quản lý dự án cấp huyện

Hoaøn thieän kieåm toaùn tuaân thuû<br /> vieäc quaûn lYÙ döï aùn ñaàu tö xaây döïng<br /> taïi caùc ban quaûn lyù döï aùn caáp huyeän<br /> Ths. Trần Đức Minh*<br /> ThS. Lê Văn Nam*<br /> KS. Lê Anh Tuấn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Q<br /> uản lý dự án xây dựng được đánh giá là một trong những yếu tố quan trọng mang lại<br /> những biện pháp và phương pháp giúp dự án đạt được hiệu quả tốt nhất. Qua kiểm toán<br /> tại các Ban Quản lý dự án cấp huyện cho thấy, việc tổ chức, quản lý, điều hành của một<br /> số Ban Quản lý còn nhiều hạn chế, đặc biệt là việc tuân thủ các quy định của Nhà nước<br /> liên quan đến hoạt động xây dựng dẫn đến hậu quả nhiều dự án còn thiếu thủ tục đầu tư, triển khai dự<br /> án vào tình trạng thiếu vốn phải hoãn, giãn tiến độ dẫn tới tăng tổng mức đầu tư; việc thanh, quyết toán<br /> kéo dài, công trình triển khai dở dang, chậm được đưa vào sử dụng, khai thác… khiến hiệu quả đầu tư<br /> thấp. Bên cạnh đó, hoạt động kiểm toán tuân thủ trong lĩnh vực đầu tư xây dựng đã đạt được những kết<br /> quả đáng khích lệ, tuy nhiên kết quả vẫn chưa thực sự được như kỳ vọng.<br /> Bài viết nhằm nghiên cứu đưa ra giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động kiểm toán tuân<br /> thủ lĩnh vực đầu tư xây dựng, từ đó có những kiến nghị xác đáng đối với công tác quản lý dự án của các<br /> Ban Quản lý dự án cấp huyện.<br /> Từ khóa: Kiểm toán tuân thủ; quản lý dự án; Ban Quản lý dự án; cấp huyện.<br /> Completing the compliance audit in auditing the management of construction investment projects<br /> at district level project management units<br /> Construction project management is considered as one of the important factors to help projects achieve<br /> their best performance. Through audits at the Project Management Units, the organization, management<br /> and administration of severalunits is still limited, especially the compliance with state regulations related<br /> to the construction operation, which resulted in the lack of investment procedures for many projects,<br /> shortage of capital leading to delaying the progress, increase in the total investment; prolonged payment,<br /> settlement, unfinished implementation works, projects are not brought into use in time... resulting in low<br /> investment efficiency. In addition, the compliance audit in the field of construction investment has achieved<br /> encouraging results, but the results have not been really as expected. The paper aims to research and propose<br /> solutions to improve the quality and efficiency of compliance audit activities in the construction investment<br /> field, thereby making valid recommendations for the project management of the Management Units of<br /> district level.<br /> Keywords: Compliance audit; project management; project management unit; district level.<br /> <br /> 1. Những vấn đề chung về quản lý dự án cấp - Là đơn vị sự nghiệp công lập đặc thù hoạt<br /> huyện động theo cơ chế tự chủ về tài chính, tự bảo đảm<br /> 1.1. Đặc điểm của Ban Quản lý dự án cấp chi thường xuyên và chi đầu tư theo quy định tại<br /> huyện Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015<br /> *Kiểm toán nhà nước Khu vực XI<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 144 - tháng 10/2019 13<br /> NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ của đơn 59/2015/NĐ-CP ngày 18/6/2015 của Chính phủ về<br /> vị sự nghiệp công lập và Nghị định số 141/2016/ hình thức tổ chức quản lý dự án đầu tư xây dựng.<br /> NĐ-CP ngày 10/10/2016 của Chính phủ quy định<br /> - Theo phân cấp quản lý, Ban Quản lý dự án<br /> cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập trong<br /> cấp huyện được giao quản lý các dự án nhóm B và<br /> lĩnh vực sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác. Đến<br /> C, các dự án thường có quy mô vốn nhỏ, ít phức<br /> thời điểm hiện tại, hầu hết các địa phương đã chính<br /> tạp. Tuy nhiên, hoạt động quản lý lại khá đa dạng,<br /> thức chuyển đổi mô hình các Ban Quản lý dự án<br /> trải khắp các lĩnh vực từ giao thông, thủy lợi, công<br /> đầu tư và xây dựng từ mô hình đơn vị sự nghiệp<br /> nghiệp dân dụng.<br /> công lập hoạt động bằng nguồn vốn do ngân sách<br /> nhà nước hỗ trợ sang mô hình đơn vị sự nghiệp - Ban Quản lý dự án không phải xin chấp thuận<br /> công lập hoạt động theo cơ chế tự chủ, tự chịu trách địa điểm xây dựng với Sở Xây dựng tỉnh hoặc thỏa<br /> nhiệm về tài chính, đảm bảo công khai minh bạch, thuận với một số cơ quan chuyên môn về cấp điện,<br /> hiệu quả, đúng quy định. Theo quy định của từng cấp nước cho tất cả các dự án được giao làm đại<br /> địa phương, mỗi Ban Quản lý dự án đầu tư xây diện chủ đầu tư.<br /> dựng cấp huyện có từ 16 đến hơn 20 người. - Mỗi dự án đầu tư được Giám đốc Ban ra quyết<br /> - Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng trực thuộc định giao cho một cán bộ chuyên môn trong cơ<br /> thực hiện vai trò chủ đầu tư và quản lý các dự án quan phụ trách độc lập toàn bộ công việc từ giai<br /> do Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định đầu tư đoạn chuẩn bị đầu tư đến khi kết thúc dự án (trừ<br /> xây dựng. một số dự án có tính phức tạp, đặc thù thì được<br /> giao cho một số cán bộ cùng phối hợp).<br /> - Ban Quản lý dự án khi hoạt động phải đăng ký<br /> năng lực hoạt động với cơ quan quản lý xây dựng - Ban Quản lý dự án công trình huyện không<br /> theo quy định tại Điều 7 Thông tư số 16/2016/TT- phải tiến hành thủ tục đăng ký tài sản sau khi công<br /> BXD ngày 30/6/2016 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng trình hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng. Việc<br /> hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số đăng ký tài sản sau khi công trình hoàn thành đưa<br /> <br /> 14 Số 144 - tháng 10/2019 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> vào sử dụng do bên được bàn giao, quản lý và sử hiện trong quyết định phê duyệt dự án đầu tư ban<br /> dụng công trình thực hiện. đầu; một số gói thầu xây lắp thi công chậm tiến độ<br /> so với kế hoạch trong hợp đồng ban đầu; một số<br /> 1.2. Thực trạng quản lý dự án đầu tư xây dựng<br /> gói thầu đang thực hiện dở dự án phải tạm dừng<br /> tại các Ban Quản lý dự án cấp huyện<br /> thi công. Ban đang quản lý các dự án hầu hết là<br /> Hàng năm, trong các cuộc kiểm toán ngân sách vốn của ngân sách nhà nước. Chính vì vậy, hàng<br /> địa phương, Kiểm toán nhà nước các khu vực đã năm Ban đều bố trí kế hoạch vốn cho từng dự án,<br /> tiến hành lồng ghép các cuộc kiểm toán dự án đầu tuỳ theo chủ trương phê duyệt kế hoạch nên việc<br /> tư xây dựng do huyện làm chủ đầu tư, cụ thể là bố trí vốn cho công trình dàn trải, chưa có giải<br /> triển khai kiểm toán tại các Ban Quản lý dự án của pháp tập trung vốn để thực hiện dứt điểm từng<br /> huyện. Thông qua công tác kiểm toán của Kiểm dự án cũng là nguyên nhân dẫn đến chậm tiến độ<br /> toán nhà nước có thể đánh giá các Ban Quản lý dự thực hiện. Nguyên nhân chính dẫn đến việc chậm<br /> án đã cơ bản tuân thủ quy định của Nhà nước cũng tiến độ các dự án còn do các vướng mắc trong<br /> như các tiêu chuẩn, định mức kỹ thuật và tài chính công tác giải phóng mặt bằng, điều chỉnh, thay đổi<br /> về công tác tổ chức quản lý dự án; khảo sát, lập, thiết kế, bổ sung hạng mục theo yêu cầu của đơn<br /> thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật và dự toán; vị thụ hưởng...<br /> lựa chọn nhà thầu, thương thảo và ký kết hợp đồng;<br /> Về công tác giải phóng mặt bằng:<br /> tiến độ thực hiện dự án; quản lý chất lượng thi công<br /> công trình; quản lý chi phí; công tác nghiệm thu, Đây là công việc ảnh hưởng rất lớn đến tiến<br /> bàn giao công trình đưa vào sử dụng và lưu trữ hồ độ thực hiện dự án, do nguồn vốn ngân sách còn<br /> sơ; về chấp hành chế độ tài chính, kế toán. hạn hẹp, đơn giá đền bù khá thấp so với giá cả thị<br /> trường dẫn đến sự không đồng thuận của người<br /> Tuy nhiên, qua kết quả kiểm toán cũng nhận<br /> dân, dẫn đến việc bàn giao mặt bằng cho các dự án<br /> thấy nhiều tồn tại, hạn chế trong hoạt động của các<br /> cũng khó khăn. Bên cạnh đó, các dự án do Ban làm<br /> Ban này.<br /> đại diện chủ đầu tư là dự án có quy mô lớn, thực<br /> Về tổ chức bộ máy và tổ chức quản lý dự án: Bên hiện trong thời gian dài, trong khi nguồn vốn đầu<br /> cạnh việc nhiều địa phương chưa sắp xếp đổi mới tư hạn chế nên việc triển khai công tác giải phóng<br /> được mô hình tổ chức và kiện toàn Ban Quản lý mặt bằng chia ra làm nhiều giai đoạn, do vậy khi<br /> dự án theo Nghị định 59/2015/NĐ-CP, nhiều Ban thực hiện dự án thì giá đất tăng lên làm cho chi<br /> Quản lý dự án sau khi đổi mới mô hình tổ chức phí giải phóng mặt bằng ở giai đoạn sau gặp rất<br /> vẫn còn lúng túng trong việc xây dựng bộ máy tổ nhiều khó khăn. Ngoài ra, công tác lập, thẩm định<br /> chức gắn với vị trí việc làm và xây dựng phương án phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng<br /> tài chính để thực hiện cơ chế tự chủ. Cơ chế phối mặt bằng có sai sót nhưng chưa được điều chỉnh<br /> hợp giữa các phòng ban chưa thật sự chặt chẽ, nên kịp thời.<br /> chưa chủ động trong xử lý công việc, không phát<br /> Về công tác khảo sát thiết kế:<br /> huy tính hiệu quả của công tác điều hành quản lý<br /> chung. Một số cán bộ trẻ năng lực, kinh nghiệm Công tác khảo sát, thiết kế chưa sát với thực<br /> <br /> còn hạn chế và chưa ý thức cao trách nhiệm trong tế, phải điều chỉnh dự án, điều chỉnh thiết kế bản<br /> <br /> công việc nên không hoàn thành tốt trách nhiệm vẽ thi công so với hồ sơ thiết kế cơ sở được duyệt,<br /> <br /> được giao. trong quá trình thi công phải điều chỉnh, bổ sung<br /> nhiều nội dung so với thiết kế, dự toán được duyệt<br /> Trong công tác quản lý dự án<br /> làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công của dự án. Dự<br /> Đối với công tác quản lý tiến độ dự án: Tiến độ toán công trình được lập, thẩm tra, phê duyệt còn<br /> thực hiện một số dự án chậm so với thời gian thực sai sót dẫn đến tăng dự toán công trình. Bỏ qua thủ<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 144 - tháng 10/2019 15<br /> NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI<br /> <br /> tục thẩm định nguồn vốn, khả năng cân đối vốn để Đối với công tác quản lý chi phí đầu tư: Hồ sơ<br /> thực hiện dự án do đó không thực hiện được phải nghiệm thu thanh toán khối lượng hoàn thành còn<br /> điều chỉnh thời gian thực hiện làm tăng tổng mức có nhiều sai sót; hợp đồng xây dựng được ký kết<br /> đầu tư. Thuyết minh dự án chưa đưa ra các phương khi chưa có kế hoạch vốn để thanh toán theo thỏa<br /> án cụ thể để so sánh lựa chọn giải pháp đầu tư tốt thuận thanh toán trong hợp đồng, là chưa phù hợp<br /> nhất đảm bảo tính kỹ thuật cũng như tiết kiệm chi với quy định...<br /> phí đầu tư. Chấp hành chế độ kế toán: Các Ban Quản lý dự<br /> Về công tác quản lý thi công xây dựng của nhà thầu: án thực hiện chế độ kế toán chủ đầu tư theo Thông<br /> tư số 195/2012/QĐ-BTC ngày 15/11/2012 của Bộ<br /> Khả năng về tài chính và biện pháp tổ chức thi<br /> Tài chính. Tuy nhiên, báo cáo tài chính chưa lập<br /> công không hợp lý dẫn đến sai sót về mặt kỹ thuật<br /> đầy đủ mẫu biểu như: Bảng cân đối kế toán; thuyết<br /> cũng là nguyên nhân làm tăng chi phí và tiến độ thi<br /> minh báo cáo tài chính; mẫu báo cáo thực hiện đầu<br /> công toàn dự án.<br /> tư theo dự án, công trình.<br /> Đối với công tác quản lý chất lượng<br /> Có thể kể đến các nguyên nhân của những tồn<br /> Về công tác khảo sát thiết kế: tại này như do cơ chế chính sách, do trình độ quản<br /> lý, do các nguyên nhân kỹ thuật và công cụ quản lý.<br /> Đơn vị tư vấn thiết kế chưa khảo sát kỹ và đầy<br /> Công cụ quản lý chính của Ban Quản lý dự án đối<br /> đủ những tiêu chí, thông số kỹ thuật cần để đảm<br /> với các dự án đầu tư xây dựng công trình chính là<br /> bảo cho hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công đạt chất<br /> các văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, các văn<br /> lượng, dẫn đến hồ sơ thiết kế khi đưa ra thi công<br /> bản hướng dẫn còn chồng chéo, chưa có sự thống<br /> phải bổ sung, phát sinh, điều chỉnh dự án gây khó<br /> nhất, chưa phù hợp với tình hình thực tế nên dẫn<br /> khăn, tốn kém.<br /> đến khó khăn trong việc triển khai và hoàn chỉnh<br /> Chủ đầu tư không có biên bản kiểm tra năng các thủ tục để triển khai dự án, ảnh hưởng đến tiến<br /> lực của nhà thầu khảo sát xây dựng bao gồm nhân độ thực hiện dự án. Hay nguyên nhân về phân bổ,<br /> lực, thiết bị khảo sát tại hiện trường, phòng thí thanh quyết toán vốn đầu tư xây dựng công trình<br /> nghiệm được sử dụng so với phương án khảo sát và sự phối hợp giữa các bên liên quan.<br /> xây dựng được duyệt và quy định của hợp đồng<br /> 2. Những hạn chế tồn tại trong kiểm toán tuân<br /> khảo sát xây dựng là không tuân thủ theo điểm a<br /> thủ quản lý dự án đầu tư xây dựng tại các Ban<br /> khoản 2 Điều 10 Thông tư 10/2013/TT-BXD của Quản lý dự án cấp huyện<br /> Bộ Xây dựng.<br /> Về tổ chức hoạt động kiểm toán: Nội dung kiểm<br /> Quyết định phê duyệt dự án không đầy đủ nội toán tuân thủ quản lý dự án đầu tư xây dựng được<br /> dung theo quy định. lồng ghép với các nội dung kiểm toán khác trong<br /> Xác định chưa đúng các khoản mục chi phí làm cuộc kiểm toán ngân sách địa phương. Do kiểm<br /> tăng tổng mức đầu tư các dự án. toán viên đồng thời phải thực hiện nhiều mục tiêu,<br /> tiêu chí kiểm toán khác nhau nên khó đưa ra kiến<br /> Về việc quản lý công tác đấu thầu: Trong thời<br /> nghị mang tính đặc trưng riêng. Nhân sự được bố<br /> gian qua, phương án lựa chọn nhà thầu trúng thầu<br /> trí trong các cuộc kiểm toán cũng hạn chế trong<br /> chủ yếu dựa vào giá thấp nhất điều đó có thể ảnh<br /> khi hoạt động đầu tư lại rất rộng, đa dạng về lĩnh<br /> hưởng đến chất lượng thi công các công trình.<br /> vực, kiểm toán viên khó có thể hiểu biết đủ rộng và<br /> Về việc quản lý nhà thầu thi công: Công tác này chuyên sâu đồng thời nhiều lĩnh vực. Về phương<br /> vẫn còn nhiều hạn chế do lỗi cố ý hoặc do hạn chế tiện kỹ thuật, chuyên gia tư vấn hỗ trợ kiểm toán<br /> về năng lực, trình độ, áp lực thời gian. lĩnh vực đầu tư xây dựng chưa thực hiện được do<br /> <br /> 16 Số 144 - tháng 10/2019 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> Kiểm toán nhà nước chưa trang bị thiết bị cho lĩnh kiểm toán chưa cao, chưa tiết kiệm được thời gian,<br /> vực kiểm toán đầu tư xây dựng. chi phí. Hiệu quả của hoạt động kiểm toán còn<br /> hạn chế.<br /> Về công tác khảo sát, lập kế hoạch: Tất cả các<br /> cuộc kiểm toán dự án đầu tư xây dựng tại Ban Về kết luận, kiến nghị kiểm toán: Một số kết<br /> Quản lý dự án cấp huyện đều lồng ghép trong cuộc luận, kiến nghị đối với loại hình kiểm toán tuân<br /> kiểm toán ngân sách địa phương. Vì vậy, việc khảo thủ của kiểm toán viên còn cứng nhắc, không có<br /> sát, lập kế hoạch kiểm toán tuân thủ cũng mang tính khả thi khiến cho hiệu lực của việc thực hiện<br /> tính chất lồng ghép, khó thể hiện được các tiêu chí kết luận kiến nghị còn hạn chế ở một số dự án. Do<br /> mang tính đặc trưng của cuộc kiểm toán tuân thủ đó, trong những năm qua, bên cạnh những đơn vị<br /> như hướng dẫn tại chuẩn mực Kiểm toán nhà nước thực hiện tương đối tốt vẫn còn nhiều trường hợp<br /> số 4000. Thời gian bố trí cho khảo sát ngắn không không thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các kiến nghị<br /> đủ thời gian để đi sâu tìm hiểu, thu thập thêm các của Kiểm toán nhà nước.<br /> <br /> thông tin, tài liệu tại cơ sở và phân tích đánh giá Về quy trình và chuẩn mực kiểm toán: Mặc dù<br /> trọng yếu và rủi ro kiểm toán nên kế hoạch kiểm trong thời gian qua, đối với mỗi kiểm toán viên<br /> toán mới chỉ dừng lại ở khâu kế hoạch chung cho việc có quy trình kiểm toán dự án đầu tư, chuẩn<br /> toàn bộ đoàn kiểm toán. Công tác chuẩn bị trước mực kiểm toán tuân thủ như là cẩm nang hướng<br /> khi triển khai kiểm toán của các kiểm toán viên, dẫn các trình tự và nội dung cần thiết trong quá<br /> của Đoàn kiểm toán đôi khi còn mang tính chiếu trình thực hiện công việc kiểm toán của mình.<br /> lệ, phần nhiều kiểm toán viên chưa đầu tư sưu tầm Tuy vậy, việc áp dụng Quy trình kiểm toán dự án<br /> và nghiên cứu tài liệu liên quan đến cuộc kiểm toán đầu tư còn có những điều chưa phù hợp với thực<br /> sắp thực hiện. tiễn, nhiều nội dung còn chưa có quy định chi tiết<br /> về trình tự và phương pháp kiểm toán dẫn đến<br /> Về thực hiện kiểm toán: Theo kế hoạch kiểm<br /> đôi khi kiểm toán viên còn lúng túng khi bắt tay<br /> toán chi tiết thường kiểm toán tổng hợp chi đầu tư<br /> vào thực hiện công tác kiểm toán, chủ yếu dựa vào<br /> tại huyện như tình tình công tác đấu thầu, công tác<br /> kinh nghiệm thực tế về nghiệp vụ chuyên môn.<br /> thanh quyết toán, công tác nợ đọng xây dựng cơ<br /> bản... Về kiểm toán tại Ban Quản lý dự án chủ yếu Có thể chỉ ra nguyên nhân của các hạn chế<br /> <br /> là kiểm toán hệ số chi phí Ban Quản lý dự án thuộc này như:<br /> <br /> dự án kiểm toán chi tiết; đánh giá công tác quản lý Từ phía Ban Quản lý dự án: Đơn vị được kiểm<br /> dự án của Ban Quản lý dự án chủ yếu thông qua toán là các Ban Quản lý dự án cấp huyện, chủ yếu<br /> kiểm toán dự án chi tiết. Do đó, dẫn đến không mới được thành lập thời gian ngắn, chưa được<br /> đánh giá hết các rủi ro tiềm tàng do tỷ lệ chọn dự kiện toàn, nhân sự chưa đầy đủ nên nội dung kiểm<br /> án kiểm toán trên tổng số dự án thuộc ngân sách toán bị hạn chế hạn chế; công tác lưu trữ hồ sơ còn<br /> huyện thấp. Kiểm toán tuân thủ dự án đầu tư chưa hạn chế.<br /> gắn kết chặt chẽ với kiểm toán tổng hợp. Khi kiểm Từ góc độ cơ sở pháp lý phục vụ hoạt động kiểm<br /> toán các dự án đầu tư phát hiện ra các vấn đề mang toán tuân thủ: Hiện nay, có quá nhiều văn bản<br /> tính phổ biến, nhưng chưa được nhân rộng trong quy phạm pháp luật điều chỉnh hoạt động đầu tư<br /> toàn bộ lĩnh vực kiểm toán chi đầu tư để kết quả xây dựng nói chung và công tác quản lý dự án nói<br /> đạt toàn diện hơn, kiến nghị mang tính vĩ mô hơn. riêng. Mỗi văn bản quy phạm lại do cơ quan chủ<br /> Trong quá trình kiểm toán, một số bằng chứng do quản chuyên ngành soạn thảo vì vậy, còn thiếu sự<br /> kiểm toán viên thu thập chưa bảo đảm tính pháp thống nhất và chồng chéo, có những nội dung văn<br /> lý, không bảo đảm tính đầy đủ dẫn đến chất lượng bản không rõ ý, có thể hiểu theo nhiều cách khác<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 144 - tháng 10/2019 17<br /> NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI<br /> <br /> nhau dẫn đến việc xây dựng hệ thống tiêu chí kiểm Đối với kiểm toán tuân thủ trong quản lý dự án<br /> toán tuân thủ gặp nhiều khó khăn. đầu tư xây dựng, cần hoàn thiện quy trình kiểm<br /> toán dự án đầu tư theo hướng cụ thể hóa từng loại<br /> Về năng lực, trình độ chuyên môn của kiểm toán<br /> hình kiểm toán và từng lĩnh vực kiểm toán. Trường<br /> viên: Do cơ cấu kiểm toán viên hạn chế về lực lượng<br /> hợp không xây dựng quy trình kiểm toán riêng cho<br /> kỹ sư, chất lượng về trình độ nghiệp vụ của các kỹ<br /> từng loại hình kiểm toán gắn với từng lĩnh vực đầu<br /> sư không đồng đều nên khi kiểm toán dự án đầu tư<br /> tư xây dựng thì cần nghiên cứu các đề cương kiểm<br /> số lượng kỹ sư còn thiếu so với yêu cầu công việc,<br /> toán tuân thủ đối với các lĩnh vực đầu tư xây dựng.<br /> một số phần việc phải giao cho các kiểm toán viên<br /> Các để cương này sẽ cụ thể hóa được mối liên hệ<br /> không đủ khả năng chuyên môn nên kết quả kiểm<br /> giữa quy trình kiểm toán dự án đầu tư với Chuẩn<br /> toán bị hạn chế.<br /> mực Kiểm toán nhà nước 4000 - Hướng dẫn kiểm<br /> 3. Các giải pháp hoàn thiện kiểm toán tuân toán tuân thủ.<br /> thủ việc quản lý dự án đầu tư xây dựng tại các<br /> Nhóm các giải pháp hướng dẫn kiểm toán tính<br /> Ban Quản lý dự án cấp huyện<br /> tuân thủ trong giai đoạn chuẩn bị dự án<br /> Kiểm toán tuân thủ việc quản lý dự án đầu tư<br /> Trong công tác khảo sát lập kế hoạch tổng quát<br /> xây dựng tại các Ban Quản lý dự án cấp huyện cần<br /> năm cần lựa chọn các dự án đang triển khai thi<br /> đảm bảo: Khi thực hiện kiểm toán tuân thủ được đặt<br /> công hoặc mới hoàn thành (có giá trị hoàn thành<br /> trong mối quan hệ với kiểm toán tài chính và kiểm<br /> từ 50% tổng mức đầu tư trở lên). Được như vậy thì<br /> toán hoạt động đối với việc quản lý đầu tư xây dựng;<br /> công tác kiểm toán sẽ thuận lợi hơn rất nhiều vì<br /> bám sát chủ trương, chính sách của Nhà nước đối<br /> hiện trường gần như còn nguyên trạng, mặt khác<br /> với lĩnh vực đầu tư xây dựng; kiểm toán tuân thủ<br /> cũng sẽ giúp rất nhiều cho Chủ đầu tư khắc phục<br /> cần hướng đến việc đưa ra những kiến nghị cụ thể<br /> các sai sót nếu có một cách kịp thời và giúp cho<br /> đối với tổ chức, cá nhân trong việc tổ chức thực hiện<br /> công tác quản lý dự án về sau tốt hơn. Bố trí số<br /> quản lý dự án; tăng cường việc kiểm tra thực hiện<br /> lượng kiểm toán viên theo lĩnh vực chuyên môn có<br /> kết luận, kiến nghị trong kiểm toán tuân thủ các dự<br /> kinh nghiệm phù hợp với dự án được kiểm toán.<br /> án đầu tư xây dựng; ứng dụng công nghệ thông tin<br /> Đây là khâu quan trọng, quyết định sự thành bại<br /> và hiện đại hóa các phương pháp kiểm toán.<br /> của cuộc kiểm toán.<br /> Hoàn thiện cơ sở pháp lý phục vụ hoạt động<br /> Lãnh đạo Đoàn kiểm toán cần quan tâm và<br /> kiểm toán<br /> dành nhiều thời gian và nhân sự có chuyên môn,<br /> Giải pháp đầu tiên không thể không nhắc tới kinh nghiệm làm công tác khảo sát lập kế hoạch<br /> là hoàn thiện khung khổ pháp lý đối với công tác kiểm toán và trao đổi kinh nghiệm, trọng tâm,<br /> quản lý dự án đầu tư xây dựng nói chung và hoàn phương pháp kiểm toán cho Đoàn. Cần trao đổi<br /> thiện các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn kinh nghiệm, tập huấn nghiệp vụ trước khi triển<br /> kiểm toán tuân thủ trong quản lý dự án đầu tư xây khai kiểm toán các vấn đề như: Các văn bản pháp<br /> dựng nói riêng. Cần tiến hành rà soát, đánh giá lý có liên quan; nhiệm vụ của Đoàn kiểm toán được<br /> thực tế quy mô và toàn diện về thực trạng và thực giao; những rủi do kiểm toán thường gặp; những<br /> tế xung đột pháp luật, đưa ra các giải pháp cụ thể. sai phạm về chế độ chính sách, khối lượng, đơn giá<br /> Bổ sung các quy định chế tài xử lý vi phạm đối với thanh toán, hay các chi phí khác có thể xảy ra. Đặc<br /> trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan đến các biệt là kinh nghiệm kiểm toán của các kiểm toán<br /> sai phạm. Đồng thời cần phải có một tổ chức độc viên có kinh nghiệm trong các cuộc kiểm toán với<br /> lập, hạn chế tình trạng ban hành “pháp luật cục bộ”. các dự án tương tự.<br /> <br /> 18 Số 144 - tháng 10/2019 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br />  Mỗi kiểm toán viên phải chủ động tìm hiểu về giảm chi phí đầu tư ngoài ý muốn). Từ đó khi tiến<br /> dự án mà mình sẽ tham gia kiểm toán theo sự phân hành kiểm toán công tác thiết kế, dự toán ta cần<br /> công của lãnh đạo thông qua các dữ liệu thu thập chú trọng hơn về tiêu chuẩn thiết kế và việc bóc<br /> được từ công tác khảo sát để lập kế hoạch tổng quát tách khối lượng, vận dụng đơn giá của tư vấn.<br /> và kế hoạch kiểm toán chi tiết. Cần đánh giá, nhận Cần kiểm toán việc chấp hành quy định về: Sự<br /> xét về môi trường kiểm soát nội bộ của đơn vị được tuân thủ của thiết kế với quy chuẩn và tiêu chuẩn<br /> kiểm toán. Cần tập trung đánh giá một số vấn đề khung của dự án đã được cấp có thẩm quyền phê<br /> sau: Đặc điểm của Ban Quản lý dự án, hình thức duyệt; đề cương khảo sát; trình tự thiết kế công<br /> quản lý dự án, phân công, phân cấp chức năng và trình theo các bước đã được quy định; hồ sơ thiết<br /> nhiệm vụ giữa các bộ phận trong đơn vị, trình độ, kế, dự toán phải được thẩm tra, thẩm định trước<br /> năng lực của cán bộ quản lý... khi phê duyệt; kiểm tra sự phù hợp giữa thiết kế<br /> Nhóm giải pháp hướng dẫn thực hiện kiểm kỹ thuật với thiết kế cơ sở trong dự án được duyệt<br /> toán tuân thủ về quy mô, công nghệ, công suất, cấp công trình,<br /> tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng... Tổng hợp lại quá<br /> Kiểm toán công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự<br /> trình kiểm toán tuân thủ sẽ giúp cho kiểm toán<br /> án đầu tư: Ngoài việc kiểm toán tuân thủ giai đoạn<br /> viên xác định được trọng tâm kiểm toán để từ đó<br /> này như đánh giá sự phù hợp của việc lập dự án<br /> chủ động lập ra được kế hoạch kiểm toán chi tiết<br /> với quy hoạch được duyệt và thẩm quyền của cơ<br /> cho mình về từng nội dung cũng như phương pháp<br /> quan quyết định đầu tư, thẩm quyền của cơ quan<br /> kiểm toán phù hợp với từng công việc.<br /> thẩm định báo cáo đầu tư xây dựng công trình, dự<br /> Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nhằm<br /> án đầu tư hoặc báo cáo kinh tế - kỹ thuật xây dựng<br /> nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội<br /> công trình, sự đầy đủ và phù hợp của hồ sơ thiết<br /> ngũ kiểm toán viên<br /> kế cơ sở với chủ trương, mục tiêu đầu tư, thời gian<br /> thực hiện dự án, tính đúng đắn của phương pháp Kiểm toán lĩnh vực đầu tư dự án là lĩnh vực<br /> tính tổng mức đầu tư theo quy định. Qua kiểm mang tính đặc thù cao, phức tạp, các văn bản,<br /> toán giai đoạn này chúng ta có thể sẽ phát hiện chính sách, chế độ, định mức kinh tế kỹ thuật được<br /> có dự án, hay hạng mục công trình không nằm ban hành nhiều và thường thay đổi theo từng thời<br /> trong quy hoạch ngành, vùng hay quyết định đầu kỳ, nhiều thành phần tham gia vào hoạt động xây<br /> tư không đúng thẩm quyền hoặc lập tổng mức đầu dựng đòi hỏi Kiểm toán viên nhà nước phải hiểu<br /> tư không theo quy định làm tăng kinh phí của dự rõ quy định của pháp luật về quản lý nhà nước về<br /> án... từ đó có hướng kiểm toán đối với từng trường kinh tế, tài chính công; về quản lý, sử dụng ngân<br /> hợp cụ thể. sách, tiền và tài sản nhà nước thuộc lĩnh vực đầu<br /> tư xây dựng cơ bản, còn phải có kiến thức chuyên<br /> Kiểm toán công tác thực hiện dự án đầu tư:<br /> sâu về xây dựng có thể đọc hiểu được hồ sơ bản vẽ<br /> Trước hết, cần kiểm toán tính hợp pháp của các thiết kế, định mức, đơn giá... và các nội dung thuộc<br /> đơn vị tham gia dự án bởi ngoài việc phục vụ đánh chuyên môn kỹ thuật. Kiểm toán nhà nước đã<br /> giá sự tuân thủ các quy định về quản lý đầu tư xây tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, kiểm toán<br /> dựng công trình ra, nó còn giúp chúng ta có thể viên về chuyên môn nghiệp vụ kiểm toán, trong<br /> khái quát đánh giá những sai sót, rủi ro trong từng đó, bồi dưỡng, bổ sung nội dung đào tạo về lĩnh<br /> công đoạn (như nếu đơn vị tư vấn năng lực yếu, vực kiểm toán đầu tư dự án, kiểm toán chuyên đề<br /> không có kinh nghiệm thì sẽ dẫn đến việc khảo sát, lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản; tăng cường đào<br /> thiết kế khả năng sẽ có những sai sót làm tăng hoặc tạo nghiệp vụ kiểm toán trong môi trường công<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 144 - tháng 10/2019 19<br /> NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI<br /> <br /> <br /> nghệ thông tin. Cùng với đó, các chương trình đào trong xây dựng, 37/2015/NĐ-CP, ngày<br /> tạo cần được phân loại thành từng lĩnh vực, từng 22/4/2015;<br /> loại hình và hướng đến việc đào tạo, bồi dưỡng về 10. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ<br /> kỹ năng thực hành kiểm toán. Để việc đào tạo kỹ nghĩa Việt Nam (2015), Nghị định về quản<br /> năng đạt hiệu quả nên chuyển giao về các chuyên lý chất lượng và bảo trì công trình xây dựng,<br /> ngành, khu vực thực hiện. Khi đó kỹ năng làm việc 46/2015/NĐ-CP, 12/5/2015;<br /> sẽ được nâng cao rõ rệt góp phần cải thiện chất 11. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ<br /> lượng kiểm toán. nghĩa Việt Nam (2015), Nghị định về quản<br /> lý dự án đầu tư xây dựng, 59/2015/NĐ-CP,<br /> 18/6/2015;<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO 12. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ<br /> 1. Bộ Xây dựng (2013), Thông tư Quy định chi nghĩa Việt Nam (2015), Nghị định về giám<br /> tiết một số nội dung về quản lý chất lượng sát và đánh giá đầu tư, 84/2015/NĐ-CP,<br /> công trình xây dựng, 10/2013/TT-BXD,<br /> 30/9/2015;<br /> 25/7/2013;<br /> 13. Kiểm toán nhà nước, Báo cáo kiểm toán<br /> 2. Bộ Xây dựng (2013), Thông tư Quy định<br /> năm 2017;<br /> thẩm tra, thẩm định và phê duyệt thiết kế<br /> xây dựng công trình, 13/2013/TT-BXD, 14. Kiểm toán nhà nước khuc vực XI, Báo cáo<br /> 15/8/2013; kiểm toán ngân sách địa phương năm 2016,<br /> 3. Bộ Xây dựng (2016), Thông tư Quy định chi 2017;<br /> tiết một số nội dung của Nghị định 59/2015/ 15. Kiểm toán nhà nước khuc vực IV, Báo<br /> NĐ-CP ngày 18/6/2015 của Chính phủ cáo kiểm toán ngân sách TP. Hồ Chí Minh,<br /> về quản lý dự án đầu tư XDCT, 16/2016/ 2017;<br /> TT-BXD, 30/6/2016;<br /> 16. Kiểm toán nhà nước, Quy trình kiểm toán<br /> 4. Bộ Xây dựng (2016), Hướng dẫn lập và dự án đầu tư xây dựng công trình, Quyết<br /> quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình, định số: 02/2017/QĐ-KTNN;<br /> 06/2016/TT-BXD, 10/3/2016;<br /> 17. Kiểm toán nhà nước, Chuẩn mực Kiểm<br /> 5. Bộ Xây dựng (2016), Quy định chi tiết một<br /> toán nhà nước số 400, 4000;<br /> số nội dung về quản lý chất lượng và bảo<br /> trì công trình xây dựng, 26/2016/TT-BXD, 18. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ<br /> 26/10/2016; nghĩa Việt Nam (2013), Luật Đầu tư công,<br /> 6. Bộ Xây dựng (2016), Quy định nội dung 49/2014/QH13, 08/6/2014;<br /> về thẩm định, phê duyệt dự án và thiết 19. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa<br /> kế, dự toán xây dựng công trình, 18/2016/ Việt Nam (2014), Luật Đấu thầu, 43/2013/<br /> TT-BXD, 30/6/2016; QH13, 26/11/2014;<br /> 7. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa 20. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa<br /> Việt Nam (2014), Nghị định quy định chi Việt Nam (2015), Luật Kiểm toán nhà<br /> tiết thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà nước, 81/2015/QH13, 24/6/2015;<br /> thầu, 63/2014/NĐ-CP, 15/10/2014;<br /> 21. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa<br /> 8. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa<br /> Việt Nam (2015), Luật Ngân sách nhà<br /> Việt Nam (2015), Nghị định về quản lý chi<br /> nước, 83/2015/QH13, 25/6/2015;<br /> phí đầu tư xây dựng, 32/2015/NĐ-CP, ngày<br /> 25/3/2015; 22. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa<br /> 9. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2014), Luật Xây dựng, 50/2014/<br /> Việt Nam (2010), Nghị định về hợp đồng QH13, 18/6/2014.<br /> <br /> <br /> 20 Số 144 - tháng 10/2019 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br />