Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 2 (15) – 2014<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
HOAÏT ÑOÄNG YEÂU NÖÔÙC CUÛA GIAÙO VIEÂN<br />
VAØ HOÏC SINH THUÛ DAÀU MOÄT – BÌNH DÖÔNG TRONG<br />
VUØNG ÑÒCH TAÏM CHIEÁM (1954 – 1975)<br />
Nguyeãn Vaên Hieäp – Phaïm Vaên Thònh<br />
Trường Đại học Thủ Dầu Một<br />
<br />
TÓM TẮT<br />
Hoạt động yêu nước của giáo viên, học sinh, sinh viên vùng tạm chiếm ở Thủ Dầu Một<br />
– Bình Dương là một bộ phận đặc biệt quan trọng của mặt trận đấu tranh chính trị công<br />
khai trong lòng địch trong kháng chiến chống Mỹ. Ngay sau hiệp định Giơnevơ 1954,<br />
nhiều trường học ở Thủ Dầu Một đã xây dựng cơ sở cách mạng, một số giáo viên đứng ra<br />
vận động giáo viên, học sinh và nhân dân đấu tranh chống tố cộng, diệt cộng, chống bắt<br />
lính, đòi dân sinh dân chủ. Những năm sau đó, Thủ Dầu Một là nơi diễn ra nhiều cuộc<br />
đấu tranh với những hình thức phong phú, sáng tạo (mít tinh, biểu tình, rải truyền đơn,<br />
làm báo, sinh hoạt văn nghệ...), thu hút đông đảo giáo chức và học sinh tham gia. Một số<br />
giáo viên, học sinh tích cực tham gia hoạt động vũ trang, biệt động, nhiều tấm gương<br />
chiến đấu và hy sinh anh dũng. Cùng với các hoạt động ở vùng giải phóng, phong trào<br />
đấu tranh của giáo chức và sinh viên học sinh Thủ Dầu Một – Bình Dương trong vùng<br />
tạm chiếm đã để lại những giá trị đặc sắc, tô thắm thêm lịch sử truyền thống vẻ vang của<br />
ngành giáo dục tỉnh Bình Dương.<br />
Từ khóa: giáo dục, cách mạng, đấu tranh, trường học, yêu nước<br />
1. Các hoạt động yêu nước của giáo chống chủ nghĩa cộng sản và phong trào<br />
viên và học sinh ở Thủ Dầu Một dưới sự cách mạng. Lĩnh vực giáo dục được coi là<br />
lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam một mặt trận chống cộng sản quan trọng. Cơ<br />
hình thành từ rất sớm. Trong cuộc kháng quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ nêu rõ mục<br />
chiến chống thực dân Pháp tái xâm lược, tại tiêu của việc tổ chức nền giáo dục ở miền<br />
các vùng tạm chiếm, nhiều giáo viên đã tìm Nam là bình định cơ quan giáo dục, đóng<br />
cách tổ chức các lớp học tại tư gia, đưa các góp trực tiếp vào công cuộc bình định qua<br />
nội dung giáo dục tiến bộ vào trường học các chương trình giáo dục tiểu học và giáo<br />
nhằm giúp học sinh hiểu rõ chính sách của dục tráng niên ở miền Nam Cộng hòa. Mục<br />
cách mạng. Có lớp học được bố trí canh tiêu đào tạo mẫu người có tư tưởng quốc gia<br />
gác, khi báo động tài liệu được cất giấu vào chống chủ nghĩa cộng sản và những người<br />
ống tre, bồ lúa, học sinh tản ra các nhà phục vụ cho bộ máy quản lý xã hội, đào tạo<br />
xung quanh hoặc giả đi làm. Ở các trường những công nhân lành nghề để phát triển<br />
học vùng tạm chiếm, giáo viên tìm cách miền Nam theo hướng kinh tế tư bản chủ<br />
lồng ghép vào chương trình dạy học những nghĩa là sợi chỉ xuyên suốt trong kế hoạch<br />
nội dung cách mạng và kháng chiến… phát triển giáo dục của chính quyền.<br />
Từ năm 1954, chính quyền Mỹ – Diệm Đối với cách mạng, ngay từ những<br />
được dựng lên ở miền Nam với mục tiêu ngày đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ,<br />
<br />
27<br />
Journal of Thu Dau Mot University, No 2 (15) – 2014<br />
<br />
Đảng Lao động Việt Nam đã xác định và Viện Văn hóa Kháng chiến Nam<br />
phong trào đấu tranh của giáo viên, học Bộ trong thời kỳ chống Pháp, được phân<br />
sinh – sinh viên trong vùng tạm chiếm là công ở lại miền Nam, thầy tiếp tục hoạt<br />
một mặt trận, một bộ phận đặc biệt quan động tại Sài Gòn làm công tác vận động<br />
trọng của phong trào đấu tranh chính trị trí thức với bí danh Nguyễn Văn Chiêu.<br />
công khai trong lòng địch, một trong những Hoạt động bán công khai, thầy đi dạy ở<br />
lực lượng nòng cốt để xây dựng liên minh các trường tư thục như Việt Nam Học<br />
công – nông – trí thức trong mặt trận thống đường, Chu Mạnh Trinh, Nguyễn Huệ…<br />
nhất. Các tổ chức Đảng, Đoàn thanh niên ở Sài Gòn, Thủ Dầu Một, Mỹ Tho, Gò<br />
phải lãnh đạo được phong trào học sinh, Công… gây ảnh hưởng trong giới học<br />
sinh viên để làm nòng cốt, điểm phát động, sinh bấy giờ. Trường tư thục Đức Trí là<br />
làm ngòi nổ cho các phong trào đấu tranh ở nơi thầy Hồ Hảo Hớn đã đến dạy và gây<br />
các thành phố, trung tâm kinh tế – chính trị dựng cơ sở cách mạng.<br />
của địch. Với chủ trương đó, công tác xây Trường Nguyễn Trãi cũng là một cơ sở<br />
dựng cơ sở Đảng trong các trường học và cách mạng ở tỉnh lị. Ở đây có các thầy giáo<br />
lãnh đạo phong trào đấu tranh của giáo Nguyễn Văn Đỏ, Phạm Văn Thành, Vũ<br />
viên, học sinh, sinh viên rất được chú trọng Văn Huê, Huỳnh Văn Cường, Lương Văn<br />
và quan tâm chỉ đạo chặt chẽ suốt thời kỳ Minh, Trần Văn Hoành, Nguyễn Văn Lắc<br />
chống Mỹ; trường học trong vùng tạm phần lớn là các giáo viên và cán bộ kháng<br />
chiếm thường là nơi bùng nổ các phong chiến được bố trí ở lại công tác…<br />
trào đấu tranh công khai chống Mỹ và Với vỏ bọc hợp pháp, các thầy cô giáo<br />
chính quyền Sài Gòn. vừa gây dựng cơ cở, vừa tìm cách khéo léo<br />
Ở Thủ Dầu Một, sau hiệp định Giơnevơ, đưa các nội dung yêu nước, chống ngoại<br />
cùng với các hoạt động đấu tranh đòi dân xâm vào chương trình dạy học. Điển hình<br />
sinh, dân chủ, đòi thi hành hiệp định và tổng như thầy Phạm Văn Thành – vốn là một cử<br />
tuyển cử thống nhất đất nước, Đảng bộ Thủ nhân Luật khoa và đã dạy môn lịch sử<br />
Dầu Một tích cực xây dựng lực lượng nòng nhiều năm – đã tích cực đưa vào bài giảng<br />
cốt, cài cắm cơ sở vào các trường học, hình cho học sinh tinh thần độc lập dân tộc, đấu<br />
thành tổ chức “Hiệu đoàn học sinh” để tập tranh chống xâm lược của cha ông, nêu các<br />
hợp học sinh và giáo viên yêu nước phối hợp tội ác của chủ nghĩa thực dân đế quốc…<br />
đấu tranh trong các phong trào đòi dân sinh, Vừa gắn kết nội dung yêu nước và cách<br />
dân chủ và hòa bình. mạng vào trường học, các thầy cô giáo vừa<br />
Ở tỉnh lị Thủ Dầu Một, trường tư thục tích cực xây dựng cơ sở để hoạt động. Năm<br />
Đức Trí và trường tư thục Nguyễn Trãi là 1957, các nhà giáo yêu nước ở Thủ Dầu<br />
nơi quy tụ được khá nhiều giáo viên yêu Một đã bí mật lập ra 4 tổ nòng cốt. Tổ 1<br />
nước và các thầy cô giáo đã tham gia kháng gồm các thầy Nguyễn Văn Răng (ở Bến<br />
chiến chống Pháp. Trường Đức Trí (còn có Thế – Tân An), Nguyễn Văn Thái (quê<br />
tên gọi khác là trường Bồ Đề), là nơi dạy Long An), Nguyễn Thanh Vân (Củ Chi),<br />
học và hoạt động của các thầy cô giáo Trần Nguyễn Quốc Phú (Tân Định – Bến Cát).<br />
Văn Hoành, Phan Thị Khê, Hồ Hảo Hớn, Tổ 2 có các cô giáo Nguyễn Thị Hạnh,<br />
Lê Võ Dần… Thầy Hồ Hảo Hớn nguyên là Huỳnh Thị Tuyết Mai, Trần Hồng Phước<br />
cán bộ Ban Thông tin Tuyên truyền khu 8 (Sài Gòn). Tổ 3 có các thầy Trần Văn Đẩu,<br />
28<br />
Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 2 (15) – 2014<br />
<br />
Nguyễn Văn Khương (Bến Cỏ). Tổ 4 có Việt Nam ra đời tạo điều kiện cho các hoạt<br />
các thầy cô Phan Văn Can, Phan Thị Thân, động yêu nước của giáo viên, học sinh, sinh<br />
Phan Văn Phất, Nguyễn Văn Dân… Tổ 1, viên ngày càng sôi nổi. Đặc biệt từ những<br />
tổ 2 và tổ 3 hoạt động tại thị xã Thủ Dầu năm 1964 – 1965, sinh viên cho ra tờ báo<br />
Một dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí “Suối thép”, học sinh ra tờ “Lửa thiêng”,<br />
Nguyễn Văn Hẹ – Thị ủy viên thị xã Thủ Tổng hội sinh viên Sài Gòn có tờ “Sinh<br />
Dầu Một; tổ 4 hoạt động tại trường Tân viên”… nhiều chủ đề về giáo dục lòng yêu<br />
Phú Trung 2 (huyện Củ Chi). nước cho bạn trẻ được phổ biến rộng rãi<br />
Với những nhóm nòng cốt trên đây, giáo trong học sinh, sinh viên và tầng lớp giáo<br />
viên và học sinh Thủ Dầu Một đã tổ chức chức. Những hoạt động mạnh mẽ từ Sài Gòn<br />
nhiều hoạt động đấu tranh như: đòi thành lập lan nhanh và ảnh hưởng mạnh về Thủ Dầu<br />
Hiệu đoàn trong các trường học, đòi giảm Một. Các trường trung học Trịnh Hoài Đức<br />
học phí, tổ chức đoàn văn nghệ học sinh hát (An Thạnh – Lái Thiêu) và trường trung học<br />
những bài ca kháng chiến nhằm động viên Châu Thành (Tân Phước Khánh) có nhiều<br />
lòng yêu nước trong đồng bào… hoạt động sôi nổi.<br />
Gắn liền với phong trào học sinh thị xã Ở trường Trịnh Hoài Đức, giáo viên và<br />
Thủ Dầu Một, những giáo viên “hồi cư” học sinh tích cực hưởng ứng cuộc đấu tranh<br />
(tức những người ở vùng kháng chiến trước chống phá ấp chiến lược; nhiều giáo viên và<br />
đây về dạy học trong vùng địch kiểm soát) học sinh đã dùng ruột cau vẽ khẩu hiệu đả<br />
dù bị mật thám theo dõi gắt gao, vẫn tìm đảo ngụy quyền Sài Gòn, ủng hộ Mặt trận<br />
cách lồng ghép nội dung giáo dục yêu nước dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Chi<br />
và tinh thần dân tộc trong các môn Văn – bộ An Thạnh còn tiến hành vũ trang tuyên<br />
Sử – Địa, khước từ giảng dạy môn Giáo truyền phát động phong trào yêu nước trong<br />
dục công dân (môn học nhằm tuyên truyền học sinh, giáo viên ở trường Trịnh Hoài Đức,<br />
cho các luận điệu chính trị phản động của tổ chức các hoạt động đấu tranh chính trị như<br />
địch). Nhiều giáo viên bị địch bắt hoặc phải mít tinh, biểu tình, bãi khóa và động viên<br />
chuyển đi nơi khác dạy học, vẫn cố gắng nhiều học sinh thoát ly gia đình vào căn cứ<br />
bắt liên lạc với các tổ chức cách mạng và tham gia các đơn vị vũ trang. Ở trường trung<br />
tiến bộ như Hội Nhà giáo yêu nước Sài học Châu Thành, giáo viên và học sinh tổ<br />
Gòn – Gia Định, Nghiệp đoàn Giáo dục tư chức treo cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng<br />
thục Việt Nam… và nhận sách báo bí mật ngay trong trường học và tổ chức nhiều hoạt<br />
về phổ biến cho đồng nghiệp, cho học sinh. động văn nghệ với nội dung yêu nước và<br />
Một số thầy giáo tích cực đứng ra thu thập cách mạng.<br />
chữ ký của đồng bào để làm kiến nghị tập Năm 1965, một số nhà giáo yêu nước ở<br />
thể đòi hiệp thương tổng tuyển cử, thống Thủ Dầu Một đã tham gia Hội Ái hữu Giáo<br />
nhất đất nước. chức công lập bậc tiểu học như thầy Lưu<br />
2. Sau phong trào đồng khởi, được sự Văn Lê, Trần Văn Đẩu, Trần Bửu Hoàng.<br />
hướng dẫn của Mặt trận Dân tộc Giải Tiếp đó, năm 1966, tổ chức Liên hiệp Giáo<br />
phóng miền Nam Việt Nam, Hội Liên hiệp chức Việt Nam (gồm Nghiệp đoàn Giáo<br />
Sinh viên Giải phóng miền Nam được dục Tư thục người Việt gốc Hoa, Hội Ái<br />
thành lập vào năm 1961 và tiếp đó, năm hữu Cựu giáo chức sinh viên Đại học Sư<br />
1963, Hội Nhà giáo Yêu nước miền Nam phạm Sài Gòn, Hội Phụ huynh và ân nhân<br />
<br />
29<br />
Journal of Thu Dau Mot University, No 2 (15) – 2014<br />
<br />
học sinh Đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn lần Sau bài thuyết trình, lần lượt 15 vị đại<br />
lượt ra mắt, trong đó có nhiều thầy giáo ở diện cho các tổ chức hội, đoàn thể, các<br />
Thủ Dầu Một tham gia như Đỗ Hữu Trọng, nhóm tham gia lên diễn đàn phát biểu ý<br />
Phan Lê Khảm, Lữ Phương… Trong điều kiến thảo luận ủng hộ quan điểm, lập<br />
kiện ấy, phong trào yêu nước của giáo trường của nhà giáo Tạ Thị Cúc. Sau khi<br />
chức, học sinh, sinh viên từ Sài Gòn lan thảo luận sôi nổi, hội thảo đã kết luận với<br />
nhanh về Thủ Dầu Một. Ở thị xã Thủ Dầu các nội dung: giáo dục Việt Nam không<br />
Một trong những năm 1965 – 1966, phong chấp nhận và lên án mọi du nhập văn hóa<br />
trào đấu tranh của giáo chức và học sinh đồi trụy dưới bất kỳ hình thức nào, quyết<br />
bùng lên rất mạnh. Hình thức đấu tranh tâm xây dựng một nền giáo dục dân tộc,<br />
thường xuyên nhất là rải truyền đơn, mít phát huy tinh thần yêu nước, yêu đồng bào,<br />
tinh, biểu tình, tổ chức hội thảo, diễn yêu tổ quốc, hướng về mọi tầng lớp nhân<br />
thuyết. Trong năm 1966, hàng ngàn giáo dân trong xã hội, chỉ tiếp thu có chọn lọc<br />
viên và học sinh trường trung học Trịnh những tinh hoa của nước ngoài thích hợp<br />
Hoài Đức, trường trung học Châu Thành với Việt Nam, nhất là khoa học kỹ thuật để<br />
đóng cửa trường, tổ chức mitting chống bắt phục vụ mục đích kiến thiết xứ sở.<br />
lính, chống kìm kẹp và đàn áp học sinh, Hội thảo Đại học hướng về một nền<br />
cảnh cáo một số giáo viên, giám thị làm giáo dục dân tộc đã quyết định thành lập<br />
mật vụ, yêu cầu chính quyền địch thay đổi Liên chi hội giáo chức Việt Nam tỉnh Bình<br />
hiệu trưởng và thả học sinh bị bắt. Dương và bầu ban chấp hành lâm thời với<br />
Đặc biệt, ngày 18/12/1966, tại trường sự tham gia của nhiều tổ chức hội và đoàn<br />
trung học Châu Thành, các nhà giáo đã tổ thể. Ngay sau hội thảo, các nhà giáo<br />
chức hội thảo Đại học hướng về một nền Nguyễn Quốc Phú, Nguyễn Xuân Vinh,<br />
giáo dục dân tộc với bài thuyết trình gây Nguyễn Thanh Vân, Đỗ Hữu Trọng đã viết<br />
xúc động của cô giáo Tạ Thị Cúc. Buổi nhiều tin, bài phản ánh nội dung của hội<br />
thuyết trình còn có cả đại diện chính quyền thảo gửi đến báo Thần Chung với các bút<br />
Sài Gòn như: trung tá tỉnh trưởng tỉnh Bình danh Tân Phong, Đông Phong. Riêng nội<br />
Dương, hội đồng tỉnh Bình Dương, đại diện dung buổi thuyết trình được in trên báo<br />
Phật Giáo, Thiên Chúa giáo, Liên hiệp Thần Chung ngày 31/12/1966.<br />
Nghiệp đoàn, Hội Phụ huynh học sinh, Ty Cũng ngay sau hội thảo, Liên chi hội<br />
Tiểu học, hiệu trưởng các trường công lập ở giáo chức Việt Nam tỉnh Bình Dương đã đi<br />
Thủ Dầu Một cùng đông đảo giáo viên, học vào hoạt động với nhiều hình thức sôi nổi,<br />
sinh. Một số tổ chức trong ngành giáo dục ở cuốn hút nhiều giáo viên và học sinh tham<br />
đô thành Sài Gòn cũng về dự như đại diện gia. Đầu năm 1967, Liên chi hội giáo chức<br />
Hội phụ huynh học sinh Đô thành, các nhóm Việt Nam tỉnh Bình Dương đã cho xuất bản<br />
giáo chức Sài Gòn, sinh viên các trường Văn số báo xuân tập hợp những bài viết bày tỏ<br />
khoa (nay là Đại học Khoa học Xã hội và lòng yêu nước, phản đối chính quyền Sài<br />
Nhân văn), Khoa học (nay là Đại học Khoa Gòn phổ biến rộng rãi trong giáo giới trong<br />
học Tự nhiên), Đại học Sư phạm, các trường và ngoài tỉnh. Cũng trong năm 1967, tổ<br />
giáo sinh Sư phạm Sài Gòn, Sư phạm Long chức Hội Ái hữu Giáo sinh sư phạm tỉnh<br />
An, sư phạm Hậu Nghĩa (tỉnh Hậu Nghĩa – Bình Dương cũng được thành lập để thu<br />
nay thuộc huyện Đức Hòa – Long An). hút giáo viên ở các trường công lập. Đến<br />
30<br />
Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 2 (15) – 2014<br />
<br />
mùa hè 1967, hoạt động yêu nước của Liên chính sách dùng máy để chuẩn hóa kiến<br />
chi hội giáo chức Việt Nam tỉnh Bình thức học sinh theo kiểu Mỹ, phản đối ca hát<br />
Dương bị lộ. Chính quyền tay sai bắt đầu những bài có nội dung chống cộng vào đầu<br />
đàn áp, truy bắt những người lãnh đạo giờ học hay trong buổi học, chống việc bắt<br />
phong trào. Các thầy giáo Trần Bửu Hoàng giáo chức đi lao động công ích (thực chất là<br />
Châu, Nguyễn Quốc Phú, Đỗ Hữu Trọng, làm những công việc phục vụ chống phá<br />
Phạm Thế Hà, Đỗ Văn Của lần lượt bị bắt cách mạng), chống học tập chính trị xuyên<br />
giam và tra tấn dã man. Thầy giáo Nguyễn tạc lịch sử, nói xấu cộng sản và chống lại<br />
Quốc Phú bị tra tấn và hi sinh ngay tại việc tên tỉnh trưởng bắt buộc giáo viên phải<br />
Tổng Nha Cảnh sát, thầy giáo Trần Bửu tập trung biểu tình hô khẩu hiệu “đả đảo<br />
Hoàng Châu bị giam và hy sinh tại Khám cộng sản”.<br />
Chí Hòa. Một số thầy giáo (Phan Lê Khảm, Trong năm 1973, sau khi thoát ly vào<br />
Trần Văn Ẩn, Nguyễn Xuân Vinh) phải căn cứ, đồng chí Nguyễn Xuân Vinh được<br />
thoát ly vào căn cứ để tránh sự vây bắt của phân công trở lại vùng tạm chiếm móc nối<br />
địch và tiếp tục hoạt động cách mạng. và gặp gỡ các cơ sở Hội Nhà giáo yêu nước<br />
Cùng với những hoạt động bí mật trên, tại Hồ Đá (xã Tân Phước Khánh). Từ đây<br />
các thầy giáo, cô giáo và học sinh vùng tạm các nhà giáo tiếp tục tập hợp lực lượng<br />
chiếm ở Thủ Dầu Một còn tổ chức nhiều (gồm các thầy cô: Phạm Thế Hà, Nguyễn<br />
hình thức đấu tranh công khai hợp pháp Văn Long, Nguyễn Văn Khá, Huỳnh Thị<br />
như đấu tranh đòi tăng lương, đòi cải thiện Ánh) gây dựng lại phong trào đấu tranh của<br />
ngạch bậc, đòi công bằng trong việc quy giáo chức và học sinh. Với các hình thức<br />
định bậc lương cho giáo viên phụ khuyết, như hội thuyết, viết báo, tuyên truyền và<br />
chống quân sự hóa học đường. Giáo viên trực tiếng giảng dạy học sinh, các thầy cô<br />
các trường tư thục đấu tranh đòi được giáo nỗ lực phê phán, lên án bản chất phản<br />
hưởng quyền lợi như giáo viên công lập, động và nô dịch trong nội dung giáo dục<br />
đòi miễn thuế đối với trường tư thục, đòi hạ của chế độ Mỹ – Thiệu, hưởng ứng các<br />
tiền thuê trường; học sinh tham gia chống hoạt động chống văn hóa phản động, đồi<br />
thu học phí cao, chống các cuộc quyên góp trụy, tham gia tranh luận về chủ đề “nghệ<br />
không vì mục đích nhân đạo… Nhiều giáo thuật vị nghệ thuật hay nghệ thuật vị nhân<br />
viên vùng tạm chiếm đóng vai trò nòng cốt sinh”, phong trào tự trị đại học.<br />
trong việc đưa tin tức hoạt động của địch ra Những năm 1973 – 1974, nhiều thầy cô<br />
cho Tiểu ban Giáo dục tỉnh hoặc tổ chức giáo ở Thủ Dầu Một tham gia viết báo với<br />
đảng gần nhất. nội dung đòi hòa bình, thống nhất theo tinh<br />
3. Sau Hiệp định Paris, chính quyền thần Hiệp định Paris, đòi tăng lương giáo<br />
Mỹ – Thiệu xúc tiến mạnh việc “Mỹ hóa” chức, tổ chức kỷ niệm học trò Trần Văn<br />
nền giáo dục. Để chống lại âm mưu của Ơn… Cùng với các hoạt động đấu tranh<br />
địch, nhiều thầy giáo, cô giáo ở Thủ Dầu chính trị, các thầy cô giáo còn tích cực tham<br />
Một đã công khai ủng hộ cuộc đấu tranh gia nắm địch tình, sơ đồ tòa hành chính tỉnh,<br />
chống “Mỹ hóa” giáo dục. Các thầy giáo quy định phòng vệ của các cơ quan công<br />
dạy sử, dạy văn công khai ủng hộ phong quyền, danh sách những phần tử tay sai có<br />
trào chống sửa đổi nội dung chương trình biểu hiện chống phá phong trào đấu tranh<br />
theo nội dung “Mỹ hóa” lai căng, phản đối cách mạng của giáo chức và nhân dân…<br />
31<br />
Journal of Thu Dau Mot University, No 2 (15) – 2014<br />
<br />
Có thể nói, phong trào đấu tranh của giáo thường giữ vai trò “ngòi pháo” cho nhiều<br />
viên, học sinh ở Thủ Dầu Một chống lại ách phong trào chính trị ở vùng tạm chiếm.<br />
thống trị và văn hóa nô dịch của địch diễn ra Những cuộc đấu tranh của giáo viên, học<br />
liên tục với nhiều hình thức phong phú, từ sinh, phụ huynh ở Thủ Dầu Một đã góp phần<br />
thấp đến cao, từ những hoạt động văn hóa hạn chế phần nào tác hại của nền giáo dục<br />
đến phong trào đấu tranh chính trị. Những thực dân mới trong kháng chiến chống Mỹ<br />
cuộc đấu tranh của giáo viên và học sinh cứu nước trên địa bàn tỉnh Thủ Dầu Một.<br />
PATRIOTIC ACTIVITIES OF TEACHERS AND STUDENTS<br />
OF THU DAU MOT – BINH DUONG IN THE AREA TEMPORARILY<br />
OCCUPIED BY THE ENEMY (1954 - 1975)<br />
Nguyen Van Hiep - Pham Van Thinh<br />
Thu Dau Mot University<br />
ABSTRACT<br />
Patriotic activities of teachers, pupils and students in the area temporarily occupied by<br />
the enemy in Thu Dau Mot - Binh Duong were a particularly important part of the public<br />
political battle against the U.S.A. Shortly after the Geneva Agreement in 1954, many<br />
schools in Thu Dau Mot built a revolutionary base. Some teachers campaigned other<br />
teachers, students and the people to fight against anti-communist, anti-communist killing,<br />
anti-soldier capturing and to demand democracy. The years after, Thu Dau Mot was the<br />
place where many struggles under abundant forms (meetings, protests, flyers, journalism,<br />
cultural activities, etc.), attracting many teachers and students. Some teachers and students<br />
actively engaged in armed combat and heroically sacrificed. Along with the activities in<br />
liberated areas, the struggle movement of teachers, pupils and students of Thu Dau Mot,<br />
Binh Duong in occupied areas has left its excellent value, contributing to the historical<br />
glorious tradition of education of Binh Duong province.<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
[1] Đảng bộ tỉnh Bình Dương, Lịch sử Đảng bộ tỉnh Bình Dương, tập 1 (1930–1975), NXB<br />
Chính trị Quốc gia, 2003.<br />
[2] Hội đồng chỉ đạo biên soạn lịch sử Đảng bộ miền Đông Nam Bộ, Lịch sử Đảng bộ miền<br />
Đông Nam Bộ lãnh đạo kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ (1945 –<br />
1975),NXB Chính trị Quốc gia, 2003.<br />
[3] Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Sông Bé, Sông Bé lịch sử cuộc<br />
chiến tranh nhân dân 30 năm (1945–1975), NXB Tổng hợp Sông Bé, 1990.<br />
[4] Hội đồng biên soạn lịch sử Nam Bộ kháng chiến, Lịch sử Nam Bộ kháng chiến, tập 2<br />
(1954–1975), NXB Chính trị Quốc gia, 2012.<br />
[5] Sở Khoa học Công hệ tỉnh Bình Dương, Lịch sử chính quyền nhân dân tỉnh Bình<br />
Dương 1945–2005, Đề tài KHCN, TS Lê Hữu Phước chủ nhiệm, Bình Dương, 2010.<br />
[6] Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Dương, Lịch sử giáo dục Bình Dương từ đầu thế kỷ<br />
XX đến năm 2003, Bình Dương, 2004.<br />
[7] Sở Văn hóa Thông tin tỉnh Bình Dương, Thủ Dầu Một – Bình Dương đất lành chim<br />
đậu, NXB Khoa học Xã hội, 1998.<br />
<br />
32<br />