Hỏi đáp bệnh viêm gan

Chia sẻ: Nguyễn Văn Thưởng | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:37

Thêm vào BST

Báo xấu

148
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tôi bị viêm gan B, điều trị bằng Adefovir và Lamivudin t ừ 24-4-2008 đến nay, đã hai lần xét nghiệm sinh học phân tử, đều cho kết quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hỏi đáp bệnh viêm gan

MỘT SỐ CÂU HỎI BỆNH VIÊM GAN * Tôi bị viêm gan B, điều trị bằng Adefovir và Lamivudin t ừ 24-4-2008 đến nay, đã hai lần xét nghiệm sinh học phân tử, đều cho kết quả < 250x10 mũ 0 copies/ml huyết tương. Xin hỏi tôi đã khỏi bệnh chưa? Có còn cần uống thuốc nữa không? (Phạm Văn Thụy, 59 tuổi, phamvanthuy52@... ) - TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa - phó chủ nhiệm bộ môn Nhiễm Đại học Y Dược TP.HCM: Bệnh viêm gan B của bạn đang điều trị bằng Adefovir và Lamivudin. Đây là 2 loại thuốc ức chế sao chép của virut. Vì v ậy HBV-DNA dưới 250 copies/ml là đang có đáp ứng virut tốt chứ chưa có ý nghĩa là kh ỏi bệnh. Bạn cần tiếp tục dùng thuốc cho đến khi mất HBeAg và có antiHBe. Bác sĩ điều trị sẽ theo dõi và quyết định thời điểm có th ể nên đi ều tr ị an toàn đ ể tránh tái phát. * Tôi đã chích ngừa viêm gan siêu vi C được khoảng 4 năm. Xin h ỏi bao lâu thì tôi có thể đi xét nghiệm và chích ngừa lại. Xin cảm ơn! (Nguy ễn Thành Minh, 28 tuổi, minh...@... ) - BS Nguyễn Hữu Chí: Rất tiếc, câu hỏi của bạn chưa chính xác! Hiện nay, trên toàn thế giới chưa có thuốc chủng ngừa bệnh viêm gan siêu vi C, vì vậy tôi không biết bạn chích ngừa ở đâu? Tuy nhiên, nếu b ạn muốn làm xét nghi ệm tầm soát bệnh viêm gan siêu vi C bạn có thể đến nhi ều trung tâm ho ặc b ệnh viện trong thành phố để xác định bệnh viêm gan của bạn. * Mẹ tôi bị viêm gan siêu vi B mạn tính từ năm 2008 và bắt đầu điều trị, uống thuốc Lamuvidin từ đó. Cứ sau 3 tháng đi xét nghi ệm và đ ếm virus. S ố virus không quá 2000, men gan ổn định. Từ tháng 11-2009, mẹ tôi bắt đầu ngưng thuốc và đều tái khám khoảng 3 tháng/lần. Tình hình đến nay đều ổn định. Xin hỏi bác sĩ, sắp tới mẹ tôi nên điều trị th ế nào? Khi có đi ều gì b ất th ường tôi phải làm sao? Xin chân thành cảm ơn. (Nguyễn Lê Trà, 24 tuổi, tra.nguyen@... ) - TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa - phó chủ nhiệm bộ môn Nhiễm Đại học Y Dược TP.HCM: Mẹ của bạn được điều trị viêm gan B mạn với Lamivudine và đã được ngưng thuốc từ tháng 11-2009. Thông thường bác sĩ cho bệnh nhân ngưng điều trị khi có bằng chứng miễn dịch kiểm soát được virút t ức là đ ạt được mất HBeAg và có kháng thể antiHBs, đồng th ời virút trong máu ở m ức thấp (thông thường là HBV-DNA âm tính hay < 1000 copy/ml. Khi có dấu hiệu này, bệnh nhân cần có thêm thời gian điều trị củng cố 12 tháng để hạn chế thấp nhất khả năng tái phát. Mẹ bạn cần tái khám để kiểm tra chức năng gan mỗi 3 tháng, xét nghi ệm HBsAg, AFP và siêu âm mỗi 6 tháng cho đến khi mất hết HBsAg. Đồng thời cũng cần làm xét nghiệm HBV-DNA mỗi năm nếu có điều kiện để bảo đ ảm virut không có tái hoạt. Khi phát hiện có tăng men gan thì cần báo cho bác sĩ đ ể được xét nghiệm HBV-DNA. 1
* Chào Ths BS Lê Thị Tuyết Phượng, năm 2005 em nằm viện đi ều trị viêm cơ tim thì có xét nghiệm viêm gan. Khi ra vi ện em đ ược ch ẩn đoán là viêm cơ tim, viêm gan HPV. Khoảng 1 năm trước em xét nghiệm kiểm tra viêm gan thì bác sĩ nói em bị nhiễm viêm gan siêu vi B ở người lành mang bệnh. Em bị như vậy thì có nguy hiểm gì không? Có nguy cơ bị nhiễm viêm gan hay xơ gan không? Xin cám ơn bác sĩ. (Lâm Thanh Hùng, 23 tuổi tuổi, thanhhunglamvn@... ) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Chào bạn, cảm ơn bạn đã đặt câu hỏi. Người mang virut viêm gan B mạn có thể ở nhiều dạng. 1. Người mang virut không hoạt động trường hợp này có thể chỉ theo dõi chưa cần điều trị đặc trị, tuy nhiên ở một thời điểm nào đó có thể từ dạng không hoạt động sẽ chuyển sang dạng hoạt động gây tổn th ương cho gan, vì v ậy tuy ở dạng không hoạt động người mang virut viêm gan B vẫn ph ải đ ược theo dõi thường xuyên. 2. Viêm gan siêu vi B mạn hoạt động dạng này sẽ có thể gây tổn th ương gan và có thể phải chỉ định điều trị đặc trị để hạn chế dẫn đến biến chứng xơ gan, ung thư gan. Trong trường hợp của bạn có thể bạn nhiễm siêu vi B ở dạng không hoạt động cần phải theo dõi định kỳ mỗi 3 đến 6 tháng. Tuy nhiên b ạn có ti ền căn viêm cơ tim nếu phải điều trị có sử dụng corticoid hoặc nh ững thu ốc ức ch ế miễn dịch khác bạn phải đến bác sĩ chuyên khoa gan m ật đ ể đ ược ch ỉ đ ịnh đi ều trị sớm hơn hạn chế tình trạng bùng phát siêu vi. * Trường hợp bị viêm gan siêu vi B do quá th ờ ơ vi ệc kiêng r ượu bia d ẫn đến xơ gan thì việc nhận biết dấu hiệu xơ gan là như thế nào và phương thức điều trị ra sao? (huy, 22 tuổi, huyho_ht@... ) - BS Trần Nguyên Hà: Trường hợp đã bị nhiễm viêm gan siêu vi B mà bệnh đang tiến triển lại còn thờ ơ với việc kiêng rượu bia thì trước sau cũng sẽ dẫn đến bệnh lý xơ gan. Như đã nói ở trên, bệnh xơ gan hay còn gọi là bệnh chai gan là trường hợp lúc đó gan không còn hoạt động như bình thường nữa mà các tế bào gan bị xơ đi, không tống được những chất độc còn đọng lại trong cơ thể, khiến cho người bệnh cảm thấy mệt mỏi, ăn không tiêu, trướng bụng, th ậm chí có c ổ tr ướng mà từ chuyên môn gọi là báng bụng. Xơ gan là một yếu tố nguy cơ cao gây ung thư gan nguyên phát đứng sau HBV ở các nước nằm trong vùng dịch tế học, là y ếu tố nguy c ơ đ ứng hàng đ ầu ở các nước giàu như Mỹ, Pháp, Canada. Như ở Mỹ thì trong số các bệnh nhân chết vì xơ gan do rượu khi được mổ tử thi, người ta thấy khoảng 10 cho đ ến 55 trường hợp có ung thư gan. Ngược lại người ta thấy có xơ gan kèm theo từ 60-80% trường hợp ung thư gan. Tức là nguy cơ ung thư gan trên bệnh nhân xơ gan là rất cao, gấp 40 lần 2
người không bị xơ gan, nhưng chỉ từ 3-4% bệnh nhân xơ gan tiến triển thành ung thư gan mỗi năm. Các loại xơ gan được xác định có khả năng gây ung thư gan là xơ gan do viêm gan, do rượu, do nhiễm sắc tố sắt. Như vậy, vừa bị viêm gan siêu vi B l ại kèm thêm uống rượu bia quá độ sẽ gia tăng nguy cơ xơ gan và ung th ư gan rất nhiều. * Bệnh viêm gan siêu vi B chữa được không? Nói là chữa được nh ưng sao lại bị tái lại? Mẹ bị viêm gan siêu vi B khi mang thai sinh ra con có bị viêm gan như mẹ tuổi, siêu vi B không? (Tran Thi Thuan, 23 manhtrangcuoirung_7777_ngoc@... ) - TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Việc điều trị bệnh viêm gan siêu vi nhằm mục đích kiểm soát virut và tránh các biến chứng xơ gan và ung thư gan nhiều năm về sau. Khi điều trị thành công chất liệu di truyền của virut vẫn còn hiện diện trong nhân của tế bào gan và có thể gây tái phát khi miễn dịch của cơ th ể không thể kiểm soát được virut. Vì vậy sau khi ngưng điều trị bệnh nhân vẫn cần được theo dõi cho đến khi mất hẳn dấu ấn HBsAg. Mẹ bị viêm gan B có HBeAg dương có khả năng truyền siêu vi cho con. Vì vậy trẻ sanh từ mẹ mang HBsAg cần được sử dụng Immunoglobulin và văcxin ngừa viêm gan cùng lúc trong 24 giờ đầu sau sanh. Biện pháp này rất có hiệu quả để ngăn ngừa lây truyền từ mẹ sang con và đang được áp dụng ở tất c ả các bệnh viện phụ sản hiện nay. * Viêm gan siêu vi B từ khi bị bệnh đến khi bị ung thư mất thời gian bao lâu? Khi phát hiện bệnh nên kiểm tra định kỳ bao nhiêu lâu một lần? Bị bệnh nên ăn và không nên ăn những loại thức ăn gì? Dấu hiệu nào để biết mình b ị ung th ư gan? (vu quang duong, 28 tuổi, vuquangduong@... ) - BS Trần Nguyên Hà: Chào em, về liên quan giữa viêm gan siêu vi B và ung thư gan, người ta thấy có sự liên quan chặt ch ẽ và có sự gia tăng rõ xu ất đ ộ ung thư gan theo thời gian nhiễm virus. Ở người nhiễm HBV lâu năm thì nguy cơ bị ung thư gan tăng gấp từ 100-200 lần so với người bình th ường không bị nhiễm. Ngược lại, tỉ lệ ung thư gan có HBsAg dương tính cũng đặc biệt cao ở người châu Á và châu Phi (chiếm từ 60-90%). Ở TP.HCM thì tỉ lệ này là trên 70%, ở Hà Nội trên 80%. Khoảng từ 20-30% những người mang HBV lâu năm sẽ có biến chứng xơ gan và khoảng 3% trong số này sẽ bị ung thư gan. Tùy theo mức độ nhiễm HBV và tùy theo từng trường hợp từ lúc nhiễm HBV cho đến khi bị ung thư gan có thể từ 10 năm cho đến 20 năm hoặc hơn nữa. Khi phát hiện bệnh nên kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần. Khi bị b ệnh, tùy theo giai đoạn mà có thể ăn uống từ bình thường cho đến một ch ế độ ăn đ ặc bi ệt dành cho những người bị bệnh xơ gan hay còn gọi là chai gan và ung th ư gan. Nhìn chung, nên ăn nhiều rau quả tươi, chất xơ, hạn ch ế ch ất béo, th ịt đ ỏ... T ốt nhất là có sự tư vấn về dinh dưỡng của bác sĩ trong những trường hợp đặc biệt. 3
Về những dấu hiệu nào để biết mình bị ung thư gan, đa số trường hợp triệu chứng đầu tiên thường là đau tức hoặc khó chịu ở dười b ờ sườn ph ải. Đôi khi, đau lói ra sau lưng hoặc lên vai, đau vùng chấn th ủy xảy ra khi bướu to và ở thùy bên trái. Khởi đầu thường là triệu chứng đau âm ỉ nhưng đôi khi cũng có những cơn đau đột ngột, cấp tính do bướu vỡ gây xuất huyết nội. Các triệu chứng khác như trướng bụng, sụt cân, mệt mỏi, chán ăn, rối loại tiêu hóa... Bác sĩ khám sẽ thấy gan to là triệu ch ứng rất th ường g ặp - t ừ 50-90% trường hợp ung thư gan. Có nước trong bụng - có từ khoảng 30-60% tr ường hợp. Sốt, suy kiệt, vàng da, nổi những gân máu ớ da vùng bụng... Sau đó, bác sĩ sẽ làm những xét nghiệm để khẳng định thêm như siêu âm vùng bụng, thử một loại protein phôi thai (AFP) hoặc bác sĩ có thể chọc hút bằng kim nh ỏ dưới hướng dẫn của siêu âm để xem trên kính hiển vi loại t ế bào ung th ư hay không. Các xét nghiệm khác bác sĩ có thể làm thêm như chụp CT vùng bụng cũng nh ư các xét nghiệm về chức năng hoạt động của gan. * Điều trị viêm gan siêu vi B bằng thuốc Tây hay thuốc Nam sẽ tốt h ơn? Nếu uống thuốc Tây thì thời gian là bao lâu thì hết b ệnh? (LÊ ĐÌNH LONG, 29 tuổi, ledinhlong1982@... ) - ThS ThS.Bs Lê Thị Tuyết Phượng: Hiện nay việc điều trị viêm gan siêu vi B có các loại thuốc chính thức được FDA công nh ận g ồm các lo ại thu ốc uống diệt siêu vi và Interferon, Peg - Interferon. Tuy nhiên chỉ định và chọn lựa loại thuốc nào tùy từng trường hợp cụ thể phải được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa. Một vài loại thuốc hỗ trợ có thể sử dụng nh ưng hiệu quả ch ưa được ghi nhân rõ ràng. Thời gian điều trị viêm gan siêu vi B mạn khó xác định c ụ th ể, tùy vào từng trường hợp. Tuy nhiên ít nhất là phải vài năm. Trong quá trình điều trị bệnh nhân không được tự ý ngưng thuốc nếu không có ch ỉ định của bác sĩ, n ếu không sẽ gây tình trạng bùng phát siêu vi và kháng thuốc gia tăng t ỉ l ệ t ổn th ương gan, xơ gan, ung thư gan... * Ba tôi năm trước có bị viêm gan siêu vi B hay C gì đó, chỉ biết là ph ải chích thuốc và điều trị 1 năm. Mỗi tháng chích 4 lần, chi phí mỗi tháng 18-20 triệu đồng. Liệu ba tôi có chắc chắn hết bệnh? Và làm cách nào đ ể h ạn ch ế nguy cơ tái phát bệnh? Cám ơn. (Lâm Thành Chiến, 20 tuổi, vokj_kaka@...) - BS Nguyễn Hữu Chí: Thông tin về tình trạng bệnh của ba bạn quá sơ sài nên chúng tôi không rõ loại viêm gan cũng như mức độ bệnh nên khó có câu trả lời chính xác. Hiện nay, đối với viêm gan siêu vi B hay C đi ều có th ể đi ều tr ị bằng thuốc chích, nhưng cách sử dụng có đôi chút khác nhau và k ết qu ả ph ụ thuộc rất nhiều yếu tố: chẩn đoán muộn, thể bệnh, tuổi tác, bệnh kèm theo... * Tôi đi khám bệnh và xét nghiệm, kết quả báo tăng men gan. V ậy có bị viêm gan không? (Nguyễn Văn Hòa, 30 tuổi, nvhoa1983@... ) - BS Trần Nguyên Hà: Chào bạn, tăng men gan chưa hẳn đã bị viêm gan, đó chỉ là yếu tố gợi ý, bạn cần làm thêm một số xét nghiệm khác do bác sĩ chỉ định để xác định tình trạng gan của mình. 4
* Viêm gan siêu vi C và siêu vi A nguy hiêm như thế nao? (Anh Hoa, 28 ̉ ̀ ́ tuổi, Auhoa... @... ) - BS Nguyễn Hữu Chí: Bệnh viêm gan siêu vi A chủ yếu lây qua đường tiêu hóa, biểu hiện bệnh chủ yếu vào giai đoạn cấp tính, không để lại h ậu qu ả và dư chứng lâu dài về sau. Bệnh viêm gan siêu vi C thường diễn tiến mạn tính, kéo dài trong nhiều chục năm. Biến chứng quan trọng nhất là xơ gan và ung thư gan, vì thế đây là bệnh có nhiều nguy cơ tử vong. Với tình hình dịch nhi ễm HIV lan r ộng, m ức đ ộ nhiễm bệnh viêm gan siêu vi C cũng có khuynh hướng gia tăng. * Em bị viên gan B mạn tính, uống thuốc BARACLUDE từ năm 2007. Uống liên tục khoảng 15 tháng và định lượng thì dưới ngưỡng phát hiện. C ứ khoảng 4 tháng định lượng 1 lần, lúc có em uống thêm một th ời gian, đ ến lúc không phát hiện nữa thì uống thêm 2 tháng là ngưng. Cuối năm 2010 em định lượng thì phát hiện bị lại và uống thuốc đến nay nhưng 3 lần định lượng vi rút giảm không đáng kể. Xin bác sĩ cho biết có phải vi rút đã lờn thuốc? Hiện có thuốc nào điều trị tốt mà rẻ tiền hơn? Em th ấy k ết quả ghi là: 271000 CSBT/ngưỡng 300 copies/ml. Vậy số VR của em là/ml máu hay toàn bộ trong cơ thể. Xin cảm ơn. (NGÔ LỢI, 38 tuổi, LOIDOOR@... ) - TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Baraclude là loại thuốc có hoạt lực chống siêu vi B mạnh. Tuy nhiên trên người đã sử dụng Lamivudin và bị kháng thuốc thì hiệu quả không cao. Khi đang điều trị trên 6 tháng mà m ật độ siêu vi trên 100000copies/ml có thể nghi ngờ là đáp ứng virut kém, nếu em dùng thuốc liên tục đúng thời điểm trong ngày (cùng thời điểm và cách xa bữa ăn), không có bị gián đoạn. Em không nên tự điều trị mà cần được theo dõi và quy ết đ ịnh tr ị li ệu của bác sĩ chuyên khoa. Hiện nay trên thị trường có Entecavir với rất nhiều biệt dược khác nhau, là loại thuốc tương đương sinh học như Baraclude, có giá thành thấp hơn. * Người bị viêm gan B mạn tính thì cần làm gì để giữ sức khoẻ tốt? Ăn uống như thế nào? Tập thể thao các môn gì? Uống thêm thuốc gì đ ể b ồi b ổ cho gan? Cảm ơn. (Nguyễn thị kim Chi, 30 tuổi, nhoc_ot_0503@... ) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Người bị nhiễm siêu vi B mạn tính cần lưu ý các vấn đề sau: + Theo dõi và tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa. + Hạn chế tối đa các chất kích thích như rượu bia các loại nước có gas, các loại hóa chất, các loại phụ gia thực phẩm. + Hạn chế chất béo động vật. + Tập thể dục đều đặn. + Không sử dụng bất ký loại thuốc gì nếu không có ch ỉ định c ủa bác sĩ đặc biệt các loại thuốc giảm đau, thuốc an thần, thuốc ngủ... 5
Hiện nay có vài nghiên cứu ghi nhận sử dụng cà phê, chocolate đen có th ể tốt cho những người có bệnh lý gan, hạn chế tỷ lệ dẫn đến xơ gan. * Có phải bệnh viêm gan B gây nên ung thư gan không? (Nguy ễn Minh Đại, 38 tuổi, conho.nguyenminh@... ) - BS Trần Nguyên Hà: Ung thư gan là một trong những bệnh phổ biến nhất và có thể gặp mọi nơi trên thế giới, nhất là ở các nước đang phát tri ển. Người ta ước tính có khoảng hơn 1.200.000 ca ung thư gan mới mỗi năm trên toàn thế giới. Theo số liệu mới nhất của thống kê ghi nhận ung thư trên toàn c ầu (GLOBOCAN 2008) thì ở VN ung thư gan đứng hàng đầu trong năm b ệnh ung thư thường xảy ra nhất ở cả hai giới. Tần xuất bệnh thay đổi rất nhiều ở các khu vực địa lý. Tần suất bệnh cao nhất ở châu Á và châu Phi, đặc biệt ở vùng Đông Nam Á. Người ta nhận thấy, ở thành thị, ung thư gan xảy ra nhi ều h ơn ở nông thôn do môi trường chật chội, ẩm ướt, thức ăn dễ bị nhiễm độc tố... Các yếu tố nguy cơ gây ung thư gan gồm có: nhiễm HBV (tức viêm gan B), viêm gan C, xơ gan, nhiễm các độc tố như nấm Aspergillus flavus và ch ất aflatoxin... có thể tìm thấy trong nhiều loại ngũ cốc bị quá h ạn, đặc biệt ở các nước có khí hậu nóng ẩm - đây là yếu tố nguy cơ ung thư gan đặc biệt nghiêm trọng ở những người mang mầm bệnh HBV mãn tính. Như vậy, b ệnh viêm gan B là một trong những yêu tố nguy cơ quan trọng gây ung thư gan. * Cách phòng tránh bệnh viêm gan siêu vi B, C? Tầm soát bệnh viêm gan như thế nào là đúng? (Trần Anh Tuấn, 44 tuổi, huy...@... ) - ThS.Bs Lê Thị Tuyết Phượng: VGSV B, C lây qua ba đường máu, tình dục và mẹ truyền cho con. Vì vậy để phòng ngừa chúng ta lưu ý các vấn đề sau: 1/ Không tiêm chích, sử dụng chung những vật dụng có khả năng dính máu với người khác 2/ Không sử dụng ma túy 3/ Quan hệ tình dục an toàn 4/ Thăm khám thai và tuân theo chỉ dẫn của BS khi mang thai đ ặc bi ệt ở những bà mẹ mang thai có nhiễm virus B, C. * Tầm soát bệnh viêm gan: Xét nghiệm máu để tầm soát người bị nhiễm. Nếu xét nghiệm máu nghi ngờ có nhiễm siêu vi viêm gan B, C nên đến bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa gan mật để được tư vấn cụ thể hơn. * Bệnh viêm gan B có thể điều trị khỏi được không? Phác đồ điều trị như thế nào, kéo dài bao lâu? Ở VN có những trung tâm nào điều trị bệnh viên gan B hiệu quả? Cảm ơn bác sĩ. (trần trung long, 21 tuổi, changngoctimvo90@... ) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Viêm gan siêu vi B có 2 dạng: 6
+ Cấp tính: có thể khỏi bịnh hoàn toàn và tạo được kháng thể miễn dịch suốt đời. Việc điều trị trong giai đoạn cấp đa số chỉ cần nghỉ ngơi và các biện pháp hỗ trợ thích hợp. + Mạn tính: Dạng không hoạt động chỉ cần theo dõi định kỳ chưa cần điều trị đặc trị. Dạng hoạt động tùy từng trường hợp bác sĩ sẽ lựa chọn thuốc điều trị đặc trị uống (Lamivudin, adefovir, entercavir, tenofovir,...) hoặc chích (Interferon hoặc Peg - interferon). Thời gian điều trị tùy từng trường hợp cụ thể nh ưng thường phải kéo dài từ một đến vài năm thậm chí một số trường hợp phải điều trị suốt đời. * Kháng thể kháng siêu vi C gây viêm gan tồn tại trong máu bao lâu? Kháng thể này có khả năng giúp cơ thể tránh tái nhiễm siêu vi C hay không? Vì sao trong bệnh viêm gan thì hay có Ferritine máu cao? Xin cảm ơn. (Nguy ễn Quốc Hội, 40 tuổi, quoc...@... ) - BS Nguyễn Hữu Chí: Đối với các trường hợp nhiễm viêm gan siêu vi C, kháng thể Anti-HCV xuất hiện khoảng 3 tháng sau khi ti ếp xúc v ới siêu vi C và tồn tại trong nhiều năm. 10-15% người nhiễm có kháng thể Anti-HCV nh ưng không có siêu vi C trong máu. Muốn hạn chế khả năng tái nhiễm, cách tốt nhất là không tiếp xúc với siêu vi C qua các đường: máu và các ph ẩm vật của máu, các vật dụng bén nhọn có dính máu, quan hệ tình dục không an toàn. Đối với những trường hợp bệnh gan có nồng độ Ferritine trong máu cao thường có liên quan đến đáp ứng không tốt với điều trị và có th ể liên quan ph ần nào đến biến chứng. * Tôi là nam giới, năm nay 23 tuổi. Theo kết quả xét nghi ệm tôi nhi ễm c ả siêu vi B lẫn siêu vi C. Hiện nay tôi vẫn đi khám bệnh định kỳ, và theo nh ư l ời các bác sĩ thì do chức năng gan tôi vẫn bình thường nên chỉ theo dõi ch ứ không đặc trị. Tôi lo lắng, muốn các bác sĩ tư vấn là có cách nào đ ể sau này l ấy v ợ, v ợ và con tôi sẽ không bị lây bệnh từ tôi không? Xin chân thành c ảm ơn. (M ột b ạn nam giấu tên, 23 tuổi, nhanqu...@... ) - BS Nguyễn Hữu Chí: Đối với việc lây nhiễm viêm gan siêu vi C qua các quan hệ vợ chồng, theo các nghiên cứu khoa học, là tương đối thấp. Nhiều cặp vợ chồng chung sống trong nhiều năm, tỉ lệ lây nhiễm không vượt quá 5%. Lây niễm siêu vi C từ mẹ sang con cũng rất thấp nên bạn đừng quá lo lắng. Đối với việc lây nhiễm viêm gan siêu vi B, lây nhiễm qua quan hệ quan hệ vợ chồng tương đối cao. Đồng thời, viêm gan siêu vi B lại có thuốc ch ủng ng ừa hiệu quả. Bạn nên đưa vợ đến trung tâm y tế để xác đ ịnh xem có b ị nhi ễm siêu vi B từ trước không? Nếu không nhiễm, vợ bạn có thể được chích ng ừa và nh ư thế vợ bạn sẽ không bị nhiễm viêm gan siêu vi B từ bạn và cũng sẽ không lây nhiễm cho con bạn về sau này. * Sau khi chữa khỏi bệnh viêm gam siêu vi B, tôi có thể chích ngừa viêm gam B được không? (Phạm Văn Thụy, 59 tuổi, phamvanthuy52@... ) 7
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Khi bị nhiễm siêu vi B mạn tính mục tiêu điều trị là làm sao thải trừ được virut đến mức không phát hi ện được trong máu, hạn chế tối đa gây tổn thương gan, hạn chế tỉ lệ xơ gan, ung thư gan. Tỉ lệ chữa khỏi hẵn siêu vi B mạn tính rất rất thấp (được g ọi là kh ỏi h ẵn bịnh khi HbsAg (-) anti Hbs (+)), khi đã có anti Hbs nghĩa là b ạn đã kh ỏi b ịnh và không cần phải chích ngừa. * Xin bác sĩ cho biết những biểu hiện nhận biết sớm của bệnh viêm gan siêu vi A, B và C. Khi đã nhiễm vi rút viêm gan siêu vi thì có th ể tiêm ng ừa đ ược nữa không? Xin cảm ơn và chúc sức khoẻ đến các bác sĩ. (Hoàng Thành, 33 tuổi, tancongdhtl@... ) - BS Nguyễn Hữu Chí: Đa số các bệnh viêm gan siêu vi A, B, C đ ều không có triệu chứng rõ ràng. Vì vậy, tốt nhất bạn nên làm xét nghiệm để xác định. Hiện nay, chúng ta chỉ có thuốc chủng ngừa đối với 2 lo ại b ệnh viêm gan A và B. Đối với những trường hợp đã nhiễm phải siêu vi A, người nhi ễm thường có kháng thể bảo vệ nên không cần thiết phải chích ngừa. Đối với những người đã nhiễm phải siêu vi B, cần làm xét nghi ệm ki ểm tra đ ể xác đ ịnh xem có nên chích ngừa hay không. Nếu người này vẫn còn mang kháng nguyên của siêu vi B, cần được theo dõi thường xuyên. Đối với những người đã có kháng thể chống siêu vi B ở mức độ cao thì cũng không cần thi ết ph ải ch ủng ngừa. * Thưa Ts. BS Pham Thị Lệ Hoa. Trước đây khoang 2 thang tôi có đi xet ̣ ̉ ́ ́ đinh lượng viêm gan B, C tai bênh viên Thông Nhât TP.HCM, kêt quả đinh l ượng ̣ ̣̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ cho thây tôi bị nhiêm viêm gan siêu vi C(344coppies/100coppies). ́ ̃ Sau đó khoang 1 thang tôi có đinh lượng lai lân 2 tai Trung tâm Á Châu TP. ̉ ́ ̣ ̣̀ ̣ HCM, kêt quả không phat hiên mâu bênh viêm gan siêu vi C (ngưỡng phat hiên ́ ́ ̣ ̃ ̣ ́ ̣ cua may đo là 300 coppies). Xin hoi, như vây tôi có bị nhiêm viên gan C không? ̉ ́ ̉ ̣ ̃ Nêu có thì điêu trị thế nao? Thời gian và chi phí ra sao? Xin cam ơn. (Nguyên ́ ̀ ̀ ̉ ̃ Thanh Binh, 34 tuổi, thanhbinhtnxp@... ) ̀ - TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Bệnh nhân nhiễm virut viêm gan C với HCV- RNA dương tính được xem là nhiễm siêu vi có hoạt tính. Nếu có kèm men gan tăng cần được cân nhắc điều trị để tránh biến chứng. Trong vòng 6 tháng sau khi nhiễm viêm gan C có 40 đến 70% trường hợp tự đào thải được virut và biến mất HCV-RNA trong máu. Tuy nhiên dấu ấn antiHCV ở trong máu vẫn còn dương tính và không có ý nghĩa virut còn hoạt tính và không cần phải điều trị. Hiện nay có nhiều kỹ thuật xét nghiệm HCV-RNA với ngưỡng phát hiện khác nhau. Xét nghiệm lần 1 là 344Copies/ml là ở mức thấp, vì vậy có thể không phát hiện được nếu sử dụng kỹ thuật với ngưỡng là 300copies/ml. Như vậy bạn có nhiễm virut viêm gan nhưng có thể đang đào thải được virut. Bạn có th ể xét nghiệm kiểm tra HCV-RNA sáu tháng sau để bảo đảm kết quả xét nghiệm âm tính. 8
* Chào BS Trần Nguyên Hà cho hỏi thăm giữa triệu ch ứng đau dạ dày và ung thư gan khác nhau ở chỗ nào? Sao có những người đau dạ dày cũng bị đau nơi vùng bụng giống như đau ung thư gan? (Nguyễn Hữu Lộc, 44 tuổi, nhloc1667@... ) - BS Trần Nguyên Hà: Bạn có thể tham khảo ở các phần trả lời trên về triệu chứng ung thư gan. Ung thư gan thường có triệu ch ứng đau ở bờ s ườn bên phải, khi bướu ở gan lớn hoặc ở vị trí thùy bên trái của gan thì người bệnh có thể đau ở vị trí như đau dạ dày. Đặc biệt ung thư gan ở th ời kỳ đ ầu th ường không đau hoặc chỉ đau mông lung, âm ỉ vì gan ít có dây th ần kinh c ảm giác. Khi bệnh đã nặng, bướu to làm căng vỏ bao gan thì mới có triệu chứng đau nhiều. Tốt nhất bạn nên đi khám bác sĩ để bác sĩ cho ch ỉ định làm siêu âm b ụng, để loại trừ bướu hoặc ung thư ở gan. * Tôi bị bệnh viêm gan siêu vi B cách nay khoảng 2 năm. Khi khám ở Bệnh viện nhiệt đới, bác sĩ không cho thuốc uống mà chỉ kêu đ ịnh kì 3 tháng hoặc 6 tháng đi xét nghiệm máu. Vậy bệnh của tôi có nặng không? Ở nhà tôi có mua một số thuốc như Giải độc gan Tuệ linh, Diệp hạ châu u u ống có đ ược không?(ĐĂNG HƯƠNG, 30 tuổi, phancao...@...) - ThS.Bs Lê ThS Thị Tuyết Phượng (Phó khoa N ội tiêu hóa BVND 115): Viêm gan siêu vi B đa số ở dạng không hoạt động, không c ần đi ều tr ị đ ặc trị. Tuy nhiên vẫn có một tỉ lệ bệnh nhân nhiễm siêu vi B ở dạng không hoạt động sẽ chuyển sang dạng hoạt động. Vì vậy tuy không điều trị đ ặc tr ị b ạn v ẫn phải theo dõi định kỳ từ 3 đến 6 tháng để phát hiện kịp th ời n ếu bịnh chuy ển sang dạng hoạt động hoặc có nguy cơ viêm gan m ạn. Các lo ại thu ốc chi ết xu ất từ cây Diệp hạ châu đắng có thể sử dụng được nhưng hiệu quả chưa rõ ràng. * Cách tốt nhất để kiểm tra xem có nhiễm virus viêm gan siêu vi B hoặc C không là gì? Tiêm ngừa virut siêu vi B và C sao cho hiệu qu ả vì tôi nghe m ột bác sĩ nói có loại tiêm 1 lần, có loại tiêm mấy lần? - Những bệnh vi ện y t ế vùng sâu vùng xa cấp huyện như Phú Quốc, có đáng tin để xét nghi ệm và tiêm ng ừa virus viêm gan B hoặc C không? Vì tôi thấy rất nhiều ng ười có ti ền ở đây đ ều đi đ ất liền xét nghiệm và chữa bệnh. (NGUYỄN HỮU BẢO, 31 tuổi, bao.phuquoc@) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Cách tốt nhất để kiểm tra xem có nhiễm siêu vi B hay C không là c ần làm xét nghiệm máu. Hiện nay chưa có thuốc chủng ngừa siêu vi C. Thuốc chủng người siêu vi B đã có từ lâu và mang lại hiệu quả rất cao. Phác đồ chủng ngừa tùy một số trường hợp, có thể 0-1-6, 0-1-2-12. Vi ệc ch ủng ngừa có thể nhắc lại một mũi sau 5-8 năm tùy lượng kháng thể có trong máu. Tất cả những Trung tâm y tế hoặc bệnh viện có điều kiện bảo quản thuốc chủng ngừa đều có thể chích ngừa được không cần đi đến những nơi xa khác. 9
* Tôi năm nay 21 tuổi. Cách đây 9 tháng, tôi đi xét nghiệm viêm gan siêu vi B tại viện Pasteur và kết quả là dương tính nh ưng bác sĩ không cho thu ốc, nói là chỉ theo dõi, sau 6 tháng sau thì xét nghiệm lại. Vào ngày 18-2 vừa rồi, tôi đi xét nghiệm lại và kết quả là dương tính 910,4(HBeAg, S/Co
* Khi đến giai đoạn ung thư gan là bó tay phải không bác sĩ? (nguyen thi * Tôi chích ngừa viêm gan siêu vi B mao, tuổi, 78 được hai lần, lần thứ ba cách sau đó một năm vì haiannguyenvanan@... ) công việc tôi quên không chích. Như vậy có tác - BS Trần Nguyên dụng gì không? Xin cảm ơn. (nguyen hoang viet, Hà: Tùy theo giai đoạn của 36 tuổi, vietnguyenhoang76@... ) bệnh mà tiên lượng của - TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Bạn nên đi người bị bệnh ung thư gan kiểm tra antiHBs. Nếu antiHBs trên 10 UI/L là bạn có khác nhau. Nếu phát hiện đã có kháng thể. Khi antiHBs vượt trên 100 UI/L là sớm bướu còn nhỏ và không miễn dịch của bạn đủ mạnh để được bảo vệ khi có bệnh lý gan khác đi kèm có tiếp xúc với virut và không cần chủng ngừa như xơ gan thì phẫu thuật là thêm. Trường hợp nghề nghiệp của bạn có nguy phương pháp có thể điều trị cơ nhiễm virut viêm gan B cao (y tế, cán bộ trại tận gốc. giam,...) bạn cần duy trì antiHBs trên 100 UI/L. Nếu không phẫu Nếu bạn chưa đạt được mức kháng thể nói trên thuật được, thì cũng có thì có thể chủng ngừa nhắc lại một liều và kiểm những phương pháp khác tra kháng thể 1 tháng sau khi tiêm. để điều trị như là TOCE, * Tỉ lệ người mắc bệnh viêm gan C chuyển TACE, phẫu thuật đông sang ung thư gan là bao nhiêu phần trăm? (nguy ễn lạnh, diệt bướu bằng sóng văn minh, 30 tuổi, minhhoangbt@... ) cao tần... cũng có ích cho một số trường hợp thích - BS Trần Nguyên Hà: Bên cạnh nhiễm hợp. Ngoài ra mới đây viêm gan B, bệnh viêm gan C được coi là yếu tố người ta còn điều trị ung nguy cơ gây ung thư gan ở các nước phát triển thư gan giai đoạn trễ bằng như ở Nhật, Mỹ... Người ta nhận thấy sự gia tăng thuốc sinh học hay còn là ung thư gan trong ba thập kỷ qua ở Nhật là do liệu pháp nhắm trúng đích. HCV. Tỉ lệ nhiễm HCV ở các nước này rất cao, từ Thuốc này khi vào cơ thể 40-80%, tuy nhiên tại VN, tình trạng nhiễm HCV làm ngăn chặn đường dẫn ở người ung thư gan không cao. Qua khảo sát h ơn truyền tín hiệu làm bướu 300 bệnh nhân tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM phát triển cũng như ngăn thì chỉ có khoảng 3% bị nhiễm HCV. chặn sự phát triển của Như vậy tại VN, tỉ lệ nhiễm HCV không những mạch máu tới nuôi cao. Tuy nhiên, khi bị nhiễm HCV cần phải được bướu. điều trị đúng mức vì nguy cơ ung thư gan ở người bị nhiễm HCV cao hơn HBV. * Chồng tôi bị viêm gan B từ lúc lọt lòng (di truyền từ mẹ), tôi thì không bị do có tiêm ngừa. Hiện tại tôi đang mang thai được 7,5 tháng. Xin h ỏi BS sau này con tôi có bị viêm gan B như bố hay không? (Nguyễn Cát Tường, 28 tuổi, cattuong@... ) - TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa : Bệnh viêm gan B có thể lây truyền từ mẹ sang con nếu mẹ mang virut viêm gan B lúc có thai. B ạn đã có tiêm ng ừa và b ạn đã có kháng thể antiHBs, tức là bạn đã được bảo vệ với viêm gan B. Con c ủa bạn không bị ảnh hưởng bởi tình trạng nhiễm siêu vi B của b ố. Sau khi sinh con bạn vẫn cần được chích ngừa siêu vi B bắt buộc nh ư trong ch ương trình tiêm chủng mở rộng để tránh nhiễm siêu vi từ mọi nguồn lây khác. 11
* Tôi bị viêm gan B, có nên uống thuốc Diệp hạ châu BVP không? Cám ơn bác sĩ. (Lương văn Nhiền, 1972 tuổi, luongvan.nhien@... ) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Diệp hạ châu đắng có thể sử dụng cho người bị viêm gan B nhưng không phải là thuốc điều trị đặc trị. * Tôi 32 tuổi, bị VG B mãn tính trên 20 năm, khám siêu âm m ỗi 3 tháng/ lần và điều trị bằng Baraclude 1v/ ngày cùng với 2v Garis (hoặc thay b ằng Dusmarus, …) từ năm 2007 đến nay. Ban đầu test HBV-DNA phát hiện virus 5 triệu đv, sau đó giảm còn 2,5tr, sau đó âm tính trong vòng 1 năm cho đến nay. Hiện nay tôi v ẫn duy trì đi ều tr ị và khám đều đặn, HBV-DNA âm tính, kết quả siêu âm tốt, chỉ bị gan nhi ễm m ỡ nhẹ (men gan AST không cao, ALT cao hơn chuẩn nh ưng không nhi ều). Quý Bác sĩ cho hỏi tôi phải điều trị bao lâu nữa, có dừng sử dụng thuốc được không ạ? Chân thành cám ơn. (Hoang, 32 tuổi, huhu68...@...) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng : Baraclude là thuốc điều trị đặc trị viêm gan B, thời gian điều trị và chỉ định ngưng điều trị không chỉ dựa vào HBV_DNA, men gan mà còn, dựa vào HbeAg, antiHbe và HbsAg, antiHbs. Do vậy việc chỉ định ngưng điều trị bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ đang điều trị cho bạn để có câu trả lời chính xác nhất. * Tôi bệnh viêm gan C, trị bằng Pegasys và uống Ribavirin nhưng không đáp ứng. Nay tôi đọc trên mạng thấy có loại thuốc Telaprevir, Boceprevir (Mỹ) vậy tôi có nên dùng không? Nếu được thì trị bao lâu? (Trần văn phương bình dương, 1957 tuổi, phongba...@... ) - BS Nguyễn Hữu Chí: Qua những hội nghị quốc tế gần đây, hai loại thuốc trên có thể phối hợp với điều trị chuẩn (pegasys+ ribavirin ) cho kết quả khả quan hơn. Tuy nhiên, những loại thuốc này ch ưa được tung ra trên th ị trường quốc tế và VN. * Vợ tôi bị nhiểm viêm gan siêu vi B trước khi có thai, nay con trai tôi 1 tuổi. Con tôi có bị nhiễm viêm gan không? Tôi đã chích thuốc ngừa viêm gan, xét nghiệm đã có kháng thể. Vậy tôi có bị lây nhiễm viêm gan từ vợ không (vợ chồng tôi quan hệ tình dục bình thường)? (Nguyễn Văn Cang, 36 tuổi, vancang1205@... ) - TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa : Bạn đã được chích ngừa và có kháng thể nên không còn lo ngại bị lây nhiễm siêu vi B. Nếu khi mang thai vợ bạn có HBeAg dương tính thì có thể truyền siêu vi B cho con. Tuy nhiên hi ện nay t ất c ả các bé sanh từ mẹ bị nhiễm siêu vi B đều được chích văcxin và dùng HBIg ngay sau sanh để được bảo vệ trong tháng đầu đời. Con trai của bạn cần được xét nghiệm HBsAg và antiHBs sau 18 tháng để bảo đảm việc chủng ngừa theo chương trình tiêm chủng mở rộng là hiệu quả và có kháng thể bảo vệ. * Tôi uống rượu nhiều có phải là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh viêm gan siêu vi không? (paul, 23 tuổi, quocuy...@... ) 12
- BS Nguyễn Hữu Chí: Bia rượu gây nên hậu quả nhiều mặt và nhiều nơi trên cơ thể của bạn chứ không hẳn chỉ riêng ở gan. Siêu vi gây viêm gan là nguyên nhân khác. Nếu cùng lúc bị viêm gan siêu vi và u ống quá nhi ều bia r ượu sẽ gây ra nhiều hậu quả trầm trọng hơn. Tốt nhất, bạn nên hạn chế tối đa bia rượu để giảm bớt nguy cơ và có sức khỏe tốt hơn. * Khả năng chuyển từ viêm gan siêu vi B tới ung th ư gan là chắc ch ắn hay tùy vào từng điều kiện chủ quan của mỗi bệnh nhân? Th ời gian là bao lâu? Kh ả năng di truyền của bệnh có hay không? Nếu chích ngừa lúc chưa bị nhiễm bệnh thì khả năng mắc bệnh có là 0%? (Kiều Mạnh Trường, 19 tuổi, kmt_tix92@... ) - BS Trần Nguyên Hà: Như đã trả lời ở trên, viêm gan siêu vi B chỉ là yếu tố nguy cơ cao chứ không phải là nguyên nhân gây ra bệnh nên khả năng chuyển từ viêm gan siêu vi B tới ung thư gan không ph ải là chắc ch ắn mà còn tùy vào điều kiện chủ quan của bệnh nhân như em nói. Viêm gan mạn tính cho dù bất cứ nguyên nhân nào (nh ư do siêu vi, do rượu, do độc tố... ) đều là yếu tố nguy cơ dẫn đến ung th ư gan. M ột l ối s ống và chế độ ăn thích hợp cũng như việc chủng ngừa viêm gan siêu vi B được cho là giải pháp hợp lý để phòng ngừa ung thư gan tại VN. * Tôi bị viêm gan siêu vi B và đã uống thuốc được nửa năm. Tuy nhiên, việc uống thuốc không đều đặn vì bệnh viện cách nhà khá xa, không ti ện cho việc đi khám và lấy thuốc. Vậy bệnh của tôi có bị nặng thêm không? Nếu ch ỉ uống thuốc thì có điều trị dứt điểm không? Viêm gan B có dẫn đ ến ung th ư gan? (Lê Mạnh Hùng, 45 tuổi, lethuy_nt2112@... ) - TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Bệnh nhân viêm gan B khi có chỉ định điều trị cần tuân thủ điều trị tốt (uống thuốc đúng giờ, không bỏ cử thuốc). Nếu bệnh nhân tuân thủ tốt và kiểm soát được virut, mất HBeAg thì có th ể ngừng đi ều tr ị để theo dõi giám sát virut. Việc điều trị không liên tục sẽ dẫn đến kháng thuốc làm tăng chi phí điều trị và hạn chế thành công. Ngoài ra kháng thu ốc còn d ẫn đến những đợt viêm gan bùng phát có thể nguy hiểm đến tính m ạng ho ặc là diễn tiến nhanh đến xơ gan, ung thư gan. Khi bệnh nhân kháng thuốc thì phải thay đổi phác đ ồ ho ặc ph ối h ợp thêm thuốc. Hiện nay chỉ có 4 nhóm thuốc để điều trị viêm gan B nên nhi ều trường hợp việc điều trị trở nên nan giải vì không có thuốc khác để thay thế. Bạn không nên ngưng điều trị hoặc tự ý thay đổi thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ. * Cách đây 2 năm tôi đi xét nghiệm máu và phát hiện HBsag , bác sỹ nói chưa cần điều trị, 6 tháng sau đến tái khám. Tuy nhiên, vì nghĩ có điều trị cũng không khỏi nên 2 năm qua tôi không đi khám lại. Hằng ngày tôi v ẫn t ập th ể d ục đều đặn, ăn ngủ rất tốt liệu như vậy có đẩy lùi đ ược b ệnh. Tôi s ắp l ấy v ợ (v ợ đã tiêm ngừa viêm gan B, C) vậy viêm gan có ảnh h ưởng đến tinh trùng hoặc khả năng có con không?. Cảm ơn bác sỹ.(Phi, 29 tuổi, cub....@...) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng : Như đã trả lời ở các câu trả lời khác có liên quan, người mang virus viêm gan B mạn không hoạt động có thể vẫn chuyển sang dạng hoạt động gây viêm gan mạn, xơ gan, ung thư gan. 13
Viêm gan siêu vi B được gọi là tên giết người thầm l ặng, vì di ễn bi ến r ất âm thầm không biểu hiện triệu chứng gì chỉ đến khi có bi ến ch ứng nặng n ề thì mới biểu hiện rõ gây khó khăn và giảm hiệu quả đi ều trị. Vì v ậy, b ắt bu ộc b ạn phải theo dõi định kỳ từ 6-12 tháng. Nếu vợ bạn đã chích ngừa viêm gan B và có đủ kháng thể bảo vệ thì s ẽ không bị lây nhiễm từ bạn. Nhiễm viêm gan B ở dạng không hoạt động sẽ không ảnh hưởng đến tinh trùng hoặc khả năng có con, tuy nhiên nếu viêm gan mạn hoặc xơ gan thì sẽ có ảnh hưởng. * Xét nghiệm HBsAg: NEG;S/Co=0.14 ( so với csbt NEG: S/Co
+ Khi sinh bác sĩ sẽ có những biện pháp cụ thể và sử dụng vacxin chủng ngừa cho em bé để hạn chế tối đa khả năng lây nhiễm từ mẹ sang bé. Hiện tại chưa có khuyến cáo không cho con bú ở ng ười m ẹ mang virus B mạn tính, tuy nhiên trong quá trình cho con bú cố g ắng h ạn ch ế s ự tr ầy s ướt núm vú và miệng em bé. Nếu lo lắng bạn có thể vắt sữa mẹ vào bình cho bé bú. * Mẹ tôi mắc bệnh viêm gan C điều trị nhiều năm rồi (chích thuốc, uống thuốc v.v..) ở các bệnh viện, trong đó có BV Nhiệt Đới nhưng vẫn không dứt. Các bác sĩ cho tôi hỏi: 1. Ở Việt Nam hiện tại có thể điều trị được dứt điểm C không? 2. Điều trị ở đâu hiệu quả? Bệnh viện nào có thể điều trị được? 3. Những loại thuốc nào hỗ trợ cầm cự hoặc tốt hơn nữa là trị được dứt bệnh loại viêm gan này? 4. Chi phí điều trị hết bao nhiêu? Và thời gian điều trị là khoảng bao lâu? Tôi xin cám ơn các bác sĩ đã tư vấn! (Nguyễn Cường, 28 tuổi, truongan...@...) - BS Nguyễn Hữu Chí: Ở nước ta cũng như trên thế giới, phác đồ điều trị tốt nhất cũng không mang lại kết quả 100%. Tuy nhiên, đối với viêm gan siêu vi C, điều trị thành công là khi sau 6 tháng ngưng thuốc (th ời gian đi ều tr ị tùy thuộc vào type siêu vi C) mà không tìm thấy siêu vi C trong máu của bệnh nhân. Những trường hợp này, tỉ lệ tái phát sau 5 năm không vượt quá 1%, vì v ậy có thể được xem là hết bệnh. Những loại thuốc hỗ trợ ch ỉ giải quy ết ph ần nào triệu chứng và dĩ nhiên là không giải quyết được nguyên nhân gây b ệnh. V ề chi phí, tùy thuộc vào các loại thuốc điều trị, th ời gian đi ều trị cũng nh ư m ức đ ộ bệnh. * Tôi bị nhiễm viêm gan siêu vi B đã lâu, tuy nhiên HBeAg âm tính, SGOT
Việc điều trị bằng thuốc gì và thời gian điều trị tùy thu ộc vào đáp ứng điều trị của bạn. Trường hợp đáp ứng tốt có thể ngưng điều trị sau 2 năm. Cũng có trường hợp cần điều trị kéo dài trên 5 năm. Các thuốc điều trị có trong danh mục bảo hiểm y tế. * Có HBsAg ,SGOT, SGPT trong giới h ạn bình th ường, gammaGT bình thường. Vậy cho hỏi cần theo dõi như thế nào để phát hiện ung th ư gan sớm nhất trên những đối tượng này? (Trấn Hiếu Phượng, 49 tuổi, bsttphuonggm@... ) - BS Trần Nguyên Hà: Không biết đối tượng này có bị các yếu tố nguy cơ kể trên có thể dẫn tới ung thư gan không. Nếu có, nên khám đều đặn ở bác sĩ và làm các xét nghiệm như siêu âm, thử AFP và các xét nghiệm bổ sung khác... * Xin cho biết phương pháp TACE là gì? Hiện đã có thuốc đ ặc tr ị tiêm dưới da để điều trị viêm gan siêu vi C mạn tính? Tôi bị viêm gan B, vậy nên tiêm thuốc đặc trị gì? Tôi đang uống thuốc Diệp Hạ Châu vì khi khám b ệnh đ ịnh kỳ, bác sĩ nói tôi không cần uống thuốc, chỉ cần ăn uống tránh tổn hại cho gan. (NGUYỄN NHẬT TÂM, 42 tuổi, nhattam99@... ) - BS Trần Nguyên Hà: Phương pháp TACE là một kỹ thuật làm tắt mạch máu bằng hóa chất qua động mạch, được dùng trong trường h ợp ung th ư gan tiến triển tại chỗ nhưng không thể mổ được. Thuốc đặc trị để điều trị viêm gan siêu vi C bạn có thể tham khảo ở phần trả lời của các bác sĩ ở trên. Tùy theo tình trạng bệnh lý của gan, việc uống thuốc thảo dược cần nên cẩn trọng vì có khi làm bệnh thêm trở nặng. Vì vậy bạn nên tuân theo l ời ch ỉ dẫn của bác sĩ điều trị, không nên tự ý dùng thuốc. * Tôi phát hiện nhiễm virut B vào khoảng năm 2005, không dùng phương pháp điều trị nào. Đến năm 2010 tôi có vào TP.HCM xét nghi ệm, bác sĩ nói b ệnh tôi bình thường, virut không hoạt động, không cần điều trị, có thể s ống chung với bệnh hoặc chữa bằng phương pháp dân gian (uống cây hạ diệp châu). Xin hỏi, tôi phải làm gì để có lá gan khỏe? (không tên, 31 tuổi, khongten@... ) - TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa : Việc xác định virut viêm gan B là không hoạt động cần có hai dữ kiện là HBeAg âm tính và HBV-DNA dưới 1000copies/ml. Ngay cả trong trường hợp virut không hoạt động, người nhiễm siêu vi B cũng cần được theo dõi để bảo đảm không có tổn thương gan do virut tái ho ạt. Cũng có trường hợp không có biểu hiện tổn thương gan với men gan không tăng nhưng vẫn diễn biến đến ung thư gan. Ông cần theo dõi định kỳ ở một đơn vị khám chuyên khoa để xét nghiệm siêu âm bụng, ALT, HBsAg, HBeAg và AFP mỗi 6 tháng, HBV-DNA (m ỗi 12 tháng). Ngoài ra cũng cần theo một chế độ dinh dưỡng khỏe mạnh, ít chất béo, hạn chế bia rượu, không lạm dụng chất bột, đường và kiểm soát tốt cân nặng để tránh tổn thương gan do nhiễm mỡ. * Tôi bị bệnh viêm gan C 20 năm nay. Th ời gian g ần đây, men gan c ủa tôi cao gấp 5 lần so với bình thường, bác sĩ theo dõi cho uống thuốc nhưng không giảm. Xin hỏi, như vậy bệnh có phải là giai đoạn cuối hay không? Có cách nào 16
điều trị khỏi không? Xin cảm ơn bác sĩ. (nguyen van tan, 41 tu ổi, khon_ten...@... ) - BS Nguyễn Hữu Chí: Theo ý kiến chúng tôi, đã đến lúc bạn phải vào bệnh viện để xác định mức độ và giai đoạn bệnh, từ đó, các bác sĩ s ẽ h ướng dẫn những biện pháp và phương cách điều trị phù hợp cho bạn. Đ ừng quá bi quan, hãy cố gắng lên! * Tôi bị bệnh viêm gan B đã hơn 2 năm, trị hoài không kh ỏi. Xin h ỏi, bệnh này thời gian bao nhiêu lâu thì chuyển qua ung thư và tử vong? (Huỳnh chí Trung, 30 tuổi, Trungcd98@... ) - BS Trần Nguyên Hà: Không phải bệnh viêm gan B nào cũng chuyển qua ung thư gan và tử vong như bạn nghĩ. Bạn chớ quá lo lắng, nên kiên trì đi khám bệnh và tuân thủ theo việc điều trị cũng như thiết lập cho mình một chế độ ăn uống, lối sống thích hợp thì sẽ không sao cả. Nhiều người vẫn bị viêm gan đấy thôi, quan trọng là s ống với b ệnh viêm gan như thế nào cho đúng, hạn chế tối đa khả năng biến ch ứng của nó. Chúc bạn may mắn! * Các bác sĩ cho tôi hỏi bệnh viêm gan siêu vi B có lây qua đường ăn uống không? Nếu ăn ở chung phòng với người bi bệnh này thì nguy cơ lây lan nh ư th ế nào? Tôi xin cảm ơn! (nguyễn văn thi, 24 tuổi, nguyenvanthi...@...) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng : Siêu vi B không lây qua đường ăn uống và những tiếp xúc thông thường như ăn chung, bắt tay, làm việc chung... * Nên làm gi khi biết mình viêm gan B? Có nên đi khám th ường xuyên không? Tôi có nên lập gia đình và sinh con không, nếu có thì cần lưu ý gì ? Xin cảm ơn bác sĩ và chương trình! (Lương Quốc Sinh, 24 tuổi, sinhauto@...) - TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Bệnh viêm gan B có thể tự giới hạn và cũng có thể điều trị được. Người bị nhiễm siêu vi B vẫn lập gia đình và có con bình thường. Tuy nhiên người nhiễm siêu vi B cần được theo dõi và điều trị khi có chỉ định nhằm ngăn ngừa biến chứng bùng phát viêm gan, xơ gan, ung thư gan. Đa số người nhiễm siêu vi B chỉ cần theo dõi định kỳ và không cần dùng thuốc. Chỉ có dưới 30% trường hợp người trẻ cần điều trị đặc hiệu. Khi điều trị thành công bệnh nhân cũng chỉ cần được theo dõi định kỳ để bảo đảm virut ngừng hoạt tính. Trường hợp phụ nữ nhiễm siêu vi B khi có thai thì cần có những biện pháp riêng để ngừa lây truyền từ mẹ sang con. Tất cả những biện pháp điều trị và theo dõi cần thiết đều thực hiện được tại Việt Nam. Bạn nên đến phòng khám chuyên khoa để được bác sĩ tư vấn rõ hơn. * Tôi đã chích ngừa viêm gan B, như vậy thì kh ả năng lây nhi ễm viêm gan C như thế nào đối với trường hợp khi đã chích ngừa viêm gan B? (Thái H ữu Tiến, 30 tuổi, thaiitien...@... ) - BS Nguyễn Hữu Chí: Bạn đã chích ngừa viêm gan siêu vi B, như vậy, bạn có khả năng ngừa được bệnh viêm gan siêu vi B, không ngừa được viêm gan siêu vi C. Rất tiếc, hiện nay chưa có thuốc chủng ngừa viêm gan siêu vi C. 17
* Tôi bị viêm gan siêu vi B gần 10 năm. Tôi dự đ ịnh sang năm sinh em bé, vậy phải làm những gì để con tôi sinh ra an toàn và kh ỏe m ạnh nh ất? T ừ nh ỏ đến giờ tôi chưa chích ngừa bất kỳ mũi vacxin nào, vậy giờ tôi ph ải tiêm nh ững vacxin nào để chuẩn bị tốt nhất khi mang thai (tôi đã xét nghiệm rubella bác sĩ nói tôi không cần chích ngừa vì đã bị trong quá khứ)? Trong số những người bị viêm gan siêu vi B mạn tính có bao nhiêu ph ần trăm chuyển thành ung thư gan hay xơ gan? Em trai thứ hai của tôi cũng bị nh ư tôi, em trai thứ 3 thì không. Cô ruột tôi mất năm 34 tuổi vì b ị x ơ gan. Xin h ỏi đó có phải là di truyền không? (nguyễn thi thùy anh, 28 tuổi, doigiohu@... ) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Bạn cần phải làm những việc sau đây trước khi mang thai: + Khám và xin tư vấn về tình trạng nhiễm siêu vi B của bạn hi ện đang ở giai đoạn nào có cần điều trị hay không (phải được tư vấn b ởi bác sĩ chuyên khoa gan mật). + Ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, không sử dụng các loại thuốc nếu không có sự chỉ định của bác sĩ. + Chích ngừa viêm gan siêu vi A, và các vacxin khác n ếu ch ưa được mi ễn nhiễm. + Khi có thai phải theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ. + Khi sinh em bé phải chích ngừa siêu vi B ngay cho em bé trong vòng 24 giờ đầu sau sinh. Viêm gan siêu vi B mạn tính có khoảng 20% ở dạng hoạt động, có kh ả năng diễn tiến xơ gan, ung thư gan. Viêm gan siêu vi B không di truyền, chỉ lây nhiễm qua 3 đường: đường máu, đường tình dục, đường mẹ truyền cho con. * Em bị viêm gan B. Gần đây em thấy người mệt mỏi và nóng, tính tình hay cáu gắt, đặc biệt vùng lưng phía sau cứ nóng từng hồi liên tục rất khó ch ịu đối với nhân viên văn phòng. Có phải những dấu hiệu đó cho thấy bệnh gan B ngày càng nặng hơn không? (nguyễn văn minh, 28 tuổi, minhqn_0410@... ) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Viêm gan siêu vi B được mệnh danh là kẻ giết người thầm lặng, vì vậy muốn biết bệnh có diễn tiến hay không, có biến chứng gì hay chưa phải được khám và làm xét nghiệm. Bạn nên đ ến bác sĩ chuyên khoa gan mật để được khám và tư vấn thêm. * Tôi phát hiện bị VGSV B khoảng 6 năm nay và không điều trị bằng thuốc gì. Tôi vừa xét nghiệm có kết quả như sau: SGOT : 22 , SGPT : 28 HbsAg ( ) , Anti Hbs (-) Anti Hbc total( IgG): ( ) HbeAg (-) , Anti Hbe ( ) HBV-DNA < 2000 copies/ ml (giới hạn phát hiện). Như vậy tôi cần điều trị gì nữa không và có thể khỏi bệnh không. Xin tư vấn điều trị. Cám ơn rất nhi ều!! (nguyen phung vu, 28 tuổi, phungvu...@...) 18
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng : Theo kết quả xét nghiệm của bạn, bạn đã mất kháng nguyên bề mặt HbsAg (là một mục tiêu lý tưởng trong đi ều tr ị viêm gan B) tuy nhiên, lý tưởng nhất khi anti Hbs (+). Một vài nghiên cứu hiện nay có thể áp dụng một vài phác đ ồ đ ể c ố g ắng tạo được anti Hbs, bạn có thể tư vấn thêm ở bác sĩ chuyên khoa gan mật. * Xin hỏi BS Nguyễn Hữu Chí bệnh siêu vi B, C lây lan qua đ ường nào? Cách phòng tránh như thế nào? (Phạm Hoàng Long, 34 tuổi, minhw...@...) - BS Nguyễn Hữu Chí: Bệnh viêm gan siêu vi B và C có những đường lây tương tự: - Lây truyền qua máu và các phẩm vật của máu. Con đ ường này hi ện nay đã được khắc phục nhờ vào biện pháp tầm soát người cho máu. Đối v ới các v ật bén nhọn có dính máu chứa siêu vi B, C, làm trầy xước da niêm, có th ể lây nhiễm cho người có vết thương. - Lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn. Mức đ ộ lây nhi ễm viêm gan siêu vi B lớn hơn viêm gan siêu vi C nhiều lần. - Lây nhiễm từ mẹ sang con của viêm gan siêu vi B quan trọng hơn viêm gan siêu vi C. Đây là con đường lây quan trọng ở nh ững n ước có tỉ l ệ nhi ễm viêm gan siêu vi B cao như ở VN. Đối với các sinh hoạt thường ngày, lây nhiễm các bệnh viêm gan B và C không đáng ngại. Rất tiếc, hiện nay, y học chưa có thuốc ch ủng ng ừa viêm gan siêu vi C. Ở nước ta, cũng như nhiều nước đang có chương trình ch ủng ngừa viêm gan siêu vi B hiệu quả. * Xét nghiệm fibroscan có thay thế được sinh thiết gan không? Số lượng virus trong máu bao nhiêu bản copy thì điều trị? Các thu ốc đi ều tr ị t ốt nh ất hi ện nay thành công bao nhiêu phần trăm? (Lý Nguyên Th ạch, 39 tuổi, lynguyenthach....@...) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Hiện nay fibroscan chỉ để tham khảo thêm chưa được công nhận chính thức thay thế cho sinh thiết gan. Tùy từng trường hợp, thông thường lượng virus lớn hơn hay bằng 100.000 copy/ml máu kèm theo tăng men gan có thể được xem xét điều trị. Tuy nhiên trong trường hợp tổn thương gan nhiều, xơ gan, nhiễm virus đột biến, đang sử dụng một vài loại thuốc ức chế miễn dịch, nam lớn tuổi, gia đình có tiền căn ung thư gan... có thể chỉ định sớm hơn. * Bệnh viêm gan siêu vi B có thể chữa khỏi được không? Khi nào thì cần thiết nhập viện và khi nào chuyển qua giai đoạn xơ gan? (nguyễn văn cường, 25 tuổi, cuongsp...@...) - BS Trần Nguyên Hà: Chỉ bị nhiễm viêm gan siêu vi B mà không bị viêm gan thì không cần phải điều trị. Có một số loại thuốc để điều trị viêm gan siêu vi B nhưng kết quả cũng còn hạn chế. Tốt nhất là phòng ngừa và nên có ch ế đ ộ ăn uống dinh dưỡng thể dục hợp lý. Một điều nữa là h ạn chế lây b ệnh cho những người khác trong gia đình. 19
Giai đoạn đầu của bệnh xơ gan thì không cần nh ập viện. Khi xơ gan tiến triển thì tùy theo trường hợp người bệnh phải nhập viện để bác sĩ xử trí. * Cha tôi bị viêm gan siêu vi B và đã chuyển sang ung th ư gan đang đi ều trị. Trên cơ sở đó tôi có đi xét nghiệm kiểm tra có bị nhiễm siêu vi B hay không để chích ngừa. Kết quả kiểm tra bác sĩ bảo tôi đã bị nhiễm siêu vi B, tuy nhiên đã bị kháng thể xem như đã được chích ngừa. Tôi chưa hiểu rõ về hiện trạng này. Kính nhờ bác sĩ giải thích thêm về vấn đề này. (Lưu Văn Th ắng, 32 tu ổi, luuwin...@...) - BS Trần Nguyên Hà: Bạn đã rất đúng khi đi xét nghiệm kiểm tra có nhiễm siêu vi B hay không để chích ngừa. Vì xét nghiệm cho th ấy b ạn có b ị nhiễm viêm gan siêu vi B (mang siêu vi trùng viêm gan B trong máu). Xét nghiệm này mang tên HBsAg. Một xét nghiệm khác để nhận biết bạn đã đ ược phòng v ệ với HBV là xét nghiệm mang tên anti-HBs nên không cần phải chích ngừa. * Em có người nhà có triệu chứng mệt mỏi, chán ăn, ăn không th ấy ngon, sụt cân, đi tiểu nhiều. Khi đi khám bệnh, làm các xét nghi ệm đ ược ch ẩn đoán là viêm gan siêu vi B nhưng ở trạng thái ngủ. Người nhà có dùng thuốc Tây y nhưng không thấy khỏi các triệu chứng trên, sau đó chuyển sang dùng thuốc Đông y, thấy ăn ngon miệng, thèm ăn, lên cân, da dẻ hồng hào lại. Như vậy là chiều hướng bệnh tốt hay xấu? Việc dùng thuốc Đông y để trị viêm gan siêu vi B có được hay không và có tốt hơn so với thuốc Tây y không. Nếu dùng thuốc Tây y cho em hỏi cách dùng như thế nào, có thể gửi cho em một vài phác đồ điều trị được không? Em xin chân thành cảm ơn.(Phan Th ị Di ệu Trâm, 24 tuổi, thienan0512@...) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Các triệu chứng mệt mỏi, chán ăn, ăn không ngon, sụt cân, đi tiểu nhiều... có thể gặp trong rất rất nhiều bệnh khác nhau không thể quy cho viêm gan nếu chưa có xét nghiệm cụ thể. Nếu bạn đã được xét nghiệm xác định chẩn đoán viêm gan siêu vi B d ạng không hoạt động thì không cần điều trị đặc trị. Bạn nên ki ểm tra s ức kh ỏe t ổng quát để xác định bệnh chính xác, đôi khi đây ch ỉ là tình trạng suy nh ược do căng thẳng làm việc quá sức. Hiện tại có một vài bệnh nhân của tôi sử dụng thuốc đông y th ấy ăn ngon và lên cân nhưng sau một thời gian người phù lên giữ nước và có nhi ều bi ến chứng nghiêm trọng là do có corticoid trong thuốc đó, rất nguy hiểm khi s ử d ụng lâu dài. * Tôi đã bị viêm gan B, theo dõi tại BV Hòa Hảo khoảng 2 năm thì h ết bệnh. Sau đó bác sĩ cho chích ngừa siêu vi B, chích 10 mũi kéo dài trong 1 năm mà vẫn không có kháng thể. Sau đó tôi không chích ngừa nữa, hiện sau h ơn 1 năm tôi bị nhiễm viêm gan B lại. Xin hỏi, sao tôi chích ngừa như vậy mà v ẫn không tạo được kháng thể? Sao tôi lại bị viêm gan B lại dù nhà tôi không ai b ị nhiễm bệnh? (ngo thi thuy hang, 31 tuổi, thuyhangnt80@... ) - Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Bạn không cho các kết quả xét nghiệm cụ thể nên không thể có trả lời chính xác, tuy nhiên theo tôi nghĩ bạn đã nhiễm 20