BỘ Y TẾ<br />
<br />
ICD 10 – Tập 2<br />
<br />
HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG<br />
Bảng phân loại thống kê Quốc tế về<br />
bệnh tật và các vấn đề sức khỏe có<br />
liên quan phiên bản lần thứ 10<br />
(ICD 10)<br />
<br />
Hà Nội, 2015<br />
<br />
-1-<br />
<br />
1. Giới thiệu<br />
Tập 2 của Bảng Phân loại Quốc tế bệnh tật và những vấn đề liên quan đến sức khỏe<br />
(ICD-10) bao gồm hướng dẫn ghi chép, mã hóa bệnh; cập nhật các nội dung thực hành<br />
phân loại bệnh và sơ lược lịch sử của Bảng phân loại bệnh tật quốc tế. Quyển ICD-10 tập<br />
2 được biên soạn như một tài liệu riêng biệt, giúp tra cứu, phân loại bệnh ở Tập 1 và Tập<br />
3 dễ dàng hơn.<br />
Tập này mô tả cấu trúc cơ bản của Bảng Phân loại Quốc tế bệnh tật (ICD), những hướng<br />
dẫn thực hành cho người mã hóa bệnh tật, tử vong, cách trình bày và phiên giải số liệu.<br />
Tuy nhiên, cuốn sách này bao gồm các hướng dẫn cụ thể cách sử dụng ICD. Trong quá<br />
trình đào tạo, giảng viên cần phải đưa ra những tình huống cụ thể để cùng thảo luận và<br />
giải quyết.<br />
Nếu có khó khăn trong quá trình sử dụng ICD mà không thể tìm được sự giúp đỡ tại cơ<br />
sở/địa phương, hãy liên lạc với Trung tâm hợp tác về phân loại Quốc tế bệnh tật của Tổ<br />
chức Y tế thế giới (WHO) (xem Tập 1).<br />
<br />
-2-<br />
<br />
2. Mô tả Bảng Phân loại Quốc tế thống kê bệnh tật và những vấn<br />
đề liên quan đến sức khỏe<br />
2.1. Mục đích và khả năng áp dụng<br />
Phân loại bệnh tật là phân chia bệnh theo nhóm dựa trên các tiêu chuẩn được quy ước từ<br />
trước. Mục đích của ICD là giúp cho việc phân tích, phiên giải và so sánh số liệu bệnh<br />
tật, tử vong thu thập tại những thời điểm, quốc gia, khu vực khác nhau một cách có hệ<br />
thống. ICD dùng để mã hóa chẩn đoán và vấn đề sức khỏe thành các mã ký tự, giúp cho<br />
công tác lưu trữ, khai thác và phân tích số liệu dễ dàng hơn.<br />
Trên thực tế, ICD đã trở thành tiêu chuẩn phân loại chẩn đoán quốc tế cho lĩnh vực dịch<br />
tễ học nói chung và nhiều mục đích quản lý y tế khác, gồm có phân tích tổng quan thực<br />
trạng sức khỏe của các nhóm quần thể; giám sát tỷ lệ mới mắc, tỷ lệ hiện mắc của một<br />
bệnh; những vấn đề sức khỏe liên quan như đặc điểm, hoàn cảnh của người bệnh. ICD<br />
không phù hợp để liệt kê các ca bệnh riêng lẻ cũng như có nhiều hạn chế nếu sử dụng<br />
ICD để nghiên cứu khía cạnh tài chính như phương thức chi trả hoặc phân bổ nguồn lực.<br />
ICD có thể dùng để phân loại bệnh tật và những vấn đề sức khỏe được ghi chép trên<br />
nhiều loại hồ sơ, bệnh án khác nhau. Mục đích ban đầu của ICD là phân loại nguyên nhân<br />
tử vong, sau đó được mở rộng để phân loại chẩn đoán bệnh tật. Một điều quan trọng cần<br />
lưu ý là mặc dù ICD được xây dựng để phân loại chẩn đoán bệnh tật và chấn thương<br />
nhưng không phải tất cả các trường hợp đến cơ sở y tế đều có thể phân loại theo ICD. Do<br />
đó, ICD đã đưa ra nhiều đặc điểm như dấu hiệu, triệu chứng, phát hiện bất thường, bệnh<br />
tật và hoàn cảnh xã hội để thay thế cho một chẩn đoán (Xem Tập 1, chương XVIII và<br />
XXI). Vì vậy, ICD có thể được sử dụng để phân loại các dạng thông tin khác nhau khác<br />
nhau như “chẩn đoán”; “lý do nhập viện”, “điều kiện điều trị”, “lý do tới khám”, những<br />
nội dung trên được thấy ở các cuộc thống kê, các thông tin về tình trạng sức khỏe khác.<br />
<br />
2.2. Khái niệm về “họ” bệnh tật và phân loại các vấn đề sức khỏe liên quan<br />
Mặc dù, ICD phù hợp cho nhiều ứng dụng khác nhau nhưng nó không thể đáp ứng được<br />
tất cả các yêu cầu từ phía người dùng. ICD không thể liệt kê đầy đủ tất cả mã bệnh đối<br />
với một số chuyên ngành, đôi khi cả những thông tin đặc thù về tình trạng sức khỏe. ICD<br />
cũng không hiệu quả khi mô tả chức năng và tàn tật liên quan tới khía cạnh sức khỏe, và<br />
không bao gồm đầy đủ các cấu phần của can thiệp y tế hoặc lý do can thiệp.<br />
Năm 1989, tại Hội nghị Quốc tế về ICD-10 một số Tổ chức đã đưa ra lý thuyết cơ bản để<br />
phát triển một “họ” phân loại sức khỏe (Xem Tập 1, Báo cáo Hội nghị Quốc tế ICD-10,<br />
Phần 6). Trong những năm gần đây, do phạm vi sử dụng ICD và hệ thống phân loại liên<br />
quan tới sức khỏe của Tổ chức Y tế thế giới được mở rộng, khái niệm “họ” đã được định<br />
nghĩa cụ thể hơn. Hiện nay, “họ” được chỉ rõ như là một tập hợp các hệ thống phân loại<br />
được lồng ghép với nhau để chia sẻ một số đặc điểm chung và có thể sử dụng riêng rẽ<br />
<br />
-3hoặc phối hợp nhằm cung cấp thông tin về các khía cạnh sức khỏe và hệ thống chăm sóc<br />
y tế khác nhau. Ví dụ, ICD là một cách phân loại chủ yếu được sử dụng để thu thập thông<br />
tin bệnh tật và tử vong. Các lĩnh vực khác liên quan tới sức khỏe cũng đã được xây dựng,<br />
như lĩnh vực chức năng, tàn tật có Bảng phân loại Quốc tế về chức năng, khuyết tật và<br />
sức khỏe (ICF). Nhìn chung, hệ thống phân loại Quốc tế của Tổ chức Y tế thế giới có<br />
mục tiêu là đưa ra khung khái niệm các thông tin liên quan tới sức khỏe và quản lý y tế.<br />
Trên cơ sở đó, Tổ chức Y tế thế giới đã hình thành một ngôn ngữ phổ biến để tăng cường<br />
truyền thông và cho phép số liệu của các quốc gia có thể so sánh được với nhau. Tổ chức<br />
Y tế thế giới và Mạng lưới hệ thống phân loại Quốc tế của Tổ chức Y tế thế giới (WHOFIC) đang nỗ lực để xây dựng một hệ thống phân loại dựa trên nguyên tắc khoa học, gồm<br />
có các nhóm phân loại chính; sự phù hợp về mặt văn hóa; khả năng quốc tế hóa; tập trung<br />
các khía cạnh khác nhau của y tế, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng.<br />
Hệ thống phân loại Quốc tế của Tổ chức Y tế thế giới (WHO-FIC) đang cố gắng trở<br />
thành những tiêu chuẩn khung Quốc tế nhằm cung cấp cho các cấu phần hệ thống thông<br />
tin y tế (6 cấu phần).<br />
Bảng 1. Các Bảng phân loại phân loại thuộc WHO-FIC<br />
Các bảng phân loại<br />
liên quan<br />
Phân loại Quốc tế về chăm<br />
sóc ban đầu (ICPC)<br />
<br />
Các bảng phân loại<br />
tham khảo<br />
Phân loại bệnh tật Quốc<br />
tế (ICD)<br />
<br />
Phân loại quốc tế về các<br />
nguyên nhân ngoại cảnh<br />
gây thương tích<br />
Danh mục hoạt chất thuốc<br />
phân loại theo cấu trúc hóa<br />
học, tác dụng điều trị và giải<br />
phẫu (ATC) của Tổ chức Y<br />
tế Thế giới<br />
<br />
ISO 9999 hỗ trợ kỹ thuật cho<br />
người tàn tật: Phân loại và<br />
thuật ngữ<br />
<br />
Các bảng phân loại thứ<br />
cấp<br />
Phân loại Ung thư Quốc<br />
tế, Tái bản lần thứ 3<br />
(ICD-O-3)<br />
Phân loại Rối loạn tâm<br />
thần và hành vi ICD-10<br />
<br />
Phân loại Quốc tế về<br />
chức năng, tàn tật và<br />
sức khỏe (ICF)<br />
<br />
Ứng dụng của phân loại<br />
Quốc tế về răng hàm mặt,<br />
Tái bản lần 3 (ICD-DA)<br />
Ứng dụng của phân loại<br />
Quốc tế về thần kinh<br />
(ICD-10-NA)<br />
<br />
Phân loại Quốc tế về<br />
can thiệp y tế (ICHI)<br />
Đang xây dựng<br />
<br />
Phân loại Quốc tế về<br />
chức năng, khuyết tật và<br />
sức khỏe, cho trẻ em,<br />
thanh niên (ICF-CY)<br />
<br />
Các bảng phân loại tham khảo<br />
Các bảng phân loại tham khảo hiện nay bao gồm nhiều lĩnh vực như bệnh tật, tử vong,<br />
chức năng, khuyết tật, sức khỏe và can thiệp y tế. Các bảng phân loại tham khảo của Tổ<br />
<br />