Kế hoạch Đồng bằng sông Cửu Long - Tầm nhìn và chiến lược dài hạn nhằm phát triển Đồng bằng sông Cửu Long an toàn, trù phú và bền vững

Kế hoạch Đồng bằng sông Cửu Long<br /> <br />  <br />  <br /> <br /> Tầm nhìn và chiến lược dài hạn<br /> Nhằm phát triển Đồng bằng sông Cửu Long an toàn, trù phú và bền vững<br /> <br />  <br />  <br />  <br /> Tháng 12/2013<br /> <br /> Kế hoạch Đồng bằng sông Cửu Long<br /> <br /> Tháng 12/2013<br /> <br /> trang 2/132<br /> <br /> Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Vương quốc Hà Lan đã ký Thỏa thuận Đối tác chiến<br /> lược về Thích ứng với Biến đổi Khí hậu và Quản lý nước (tháng 10/2010). Kế hoạch Đồng bằng<br /> Sông Cửu Long (Kế hoạch ĐBSCL) đã được lập ra theo Thỏa thuận này.  <br /> Chương trình Partners for Water của Chính phủ Hà Lan đã tài trợ kinh phí cho các hoạt động của<br /> phía Hà Lan để lập Kế hoạch ĐBSCL trong khuôn khổ Chương trình Nước toàn cầu của Hà Lan.<br /> Chính phủ Việt Nam tài trợ kinh phí cho các hoạt động của phía Việt Nam.<br /> Các đối tác phía Việt Nam<br /> <br /> Bộ Tài nguyên và Môi trường<br /> <br /> Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn<br /> <br /> Các đối tác phía Hà Lan<br /> <br /> Chính phủ Hà Lan<br /> Bộ Hạ tầng cơ sở và Môi trường<br /> Chương trình Partners for Water<br /> Đại sứ quán Vương quốc Hà Lan tại Hà Nội<br /> <br /> Royal HaskoningDHV<br /> Đối tác đứng đầu liên danh tư vấn<br /> <br /> Trường đại học Wageningen<br /> Thành viên trong liên danh tư vấn<br /> <br /> Deltares<br /> Thành viên trong liên danh tư vấn<br /> Rebel<br /> Thành viên trong liên danh tư vấn<br /> WATER.NL<br /> Thành viên trong liên danh tư vấn<br /> <br /> Kế hoạch Đồng bằng sông Cửu Long<br /> <br /> Tháng 12/2013<br /> <br /> trang 3/132<br /> <br /> Mục lục<br /> <br /> Lời nói đầu ......................................................................................................................................... 7 <br /> Tóm tắt ............................................................................................................................................... 8 <br /> 1  Giới thiệu ..................................................................................................................................... 15 <br /> 1.1  Hợp tác giữa Việt Nam và Hà Lan trong việc xây dựng Kế hoạch ĐBSCL ......................................... 15 <br /> 1.2  Từ các quy hoạch tổng thể ngành đến quy hoạch chiến lược tổng hợp ĐBSCL ................................. 16 <br /> 2  Phương pháp tiếp cận xây dựng Kế hoạch ĐBSCL ........................................................................ 19 <br /> 2.1  Kế hoạch ĐBSCL có vị trí rất quan trọng trong hệ thống quy hoạch của Việt Nam ............................ 19 <br /> 2.2  Thực trạng của ĐBSCL, điểm mạnh, điểm yếu, các cơ hội và các mối đe dọa .................................. 20 <br /> 2.3  Các kịch bản dài hạn miêu tả các hướng phát triển đối với ĐBSCL ................................................. 20 <br /> 2.3.1  Các kịch bản kinh tế - xã hội và các kịch bản sử dụng đất – nước ........................................ 20 <br /> 2.3.2  Các kịch bản biến đổi khí hậu ......................................................................................... 22 <br /> 2.3.3  Các phát triển thượng lưu .............................................................................................. 22 <br /> 2.4  Tầm nhìn và chiến lược tổng hợp dài hạn .................................................................................. 22 <br /> 2.5  Phân tích các giải pháp, các nguyên tắc và các biện pháp khả thi .................................................. 23 <br /> 2.6  Từ tầm nhìn ĐBSCL đến việc tích cực thực hiện các chính sách mới ............................................... 24 <br /> 2.7  Sự tham gia của các bên liên quan trong xây dựng Kế hoạch ĐBSCL ............................................. 25 <br /> 3  Tình hình hiện nay của ĐBSCL: nhiều tiềm năng và dễ bị tổn thương .......................................... 27 <br /> 3.1  Đồng bằng sông Cửu Long ...................................................................................................... 27 <br /> 3.1.1  Vị trí địa lý .................................................................................................................. 27 <br /> 3.1.2  Phát triển kinh tế thành công trong môi trường phức tạp .................................................... 27 <br /> 3.2  Tìm hiểu và phân tích những vấn đề hiện tại và những động lực thay đổi ....................................... 29 <br /> 3.2.1  Phát triển không gian và công nghiệp hóa tự phát ............................................................. 29 <br /> 3.2.2  Phòng chống lũ lụt ........................................................................................................ 30 <br /> 3.2.3  Xâm nhập mặn ............................................................................................................ 30 <br /> 3.2.4  Chất lượng nước và cấp nước ......................................................................................... 31 <br /> 3.2.5  Bảo tồn các hệ sinh thái ở ĐBSCL.................................................................................... 31 <br /> 3.2.6  Biến đổi khí hậu ........................................................................................................... 32 <br /> 3.2.7  Lún đất và khai thác nước ngầm ..................................................................................... 33 <br /> 3.2.8  Phát triển thượng lưu .................................................................................................... 33 <br /> 3.3  Những khó khăn gây cản trở phát triển ở ĐBSCL ........................................................................ 33 <br /> 3.3.1  Những khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội .............................................................. 34 <br /> 3.3.2  Những khó khăn về tài nguyên nước................................................................................ 35 <br /> 3.3.3  Các giải pháp hạ tầng bền vững về mặt kinh tế ................................................................. 36 <br /> <br /> Kế hoạch Đồng bằng sông Cửu Long<br /> <br /> Tháng 12/2013<br /> <br /> trang 4/132<br /> <br /> 3.4  Ứng phó và nắm bắt cơ hội ..................................................................................................... 36 <br /> 3.5  Quy hoạch và quản lý thể chế ................................................................................................. 37 <br /> 4  Các kịch bản phát triển kinh tế xã hội.......................................................................................... 39 <br /> 4.1  Các chính sách và kịch bản để ĐBSCL giải quyết những vấn đề chưa chắc chắn .............................. 39 <br /> 4.2  Các chính sách trong quá khứ và hiện tại .................................................................................. 39 <br /> 4.3  Các kịch bản hợp lý trong tương lai .......................................................................................... 40 <br /> 4.3.1  Dân số và phát triển kinh tế ........................................................................................... 40 <br /> 4.3.2  Bốn kịch bản phát triển kinh tế xã hội ở ĐBSCL ................................................................. 41 <br /> 4.3.3  Kịch bản Công nghiệp hóa hành lang ............................................................................... 44 <br /> 4.3.4  Kịch bản sản xuất lương thực ......................................................................................... 46 <br /> 4.3.5  Kịch bản Công nghiệp hóa kinh doanh nông nghiệp ........................................................... 48 <br /> 4.3.6  Kịch bản công nghiệp hóa nút kép................................................................................... 48 <br /> 4.4  Thay đổi quan điểm an ninh lương thực trong các kịch bản phát triển kinh tế .................................. 51 <br /> 4.5  Tác động các kịch bản kinh tế lên con người, sử dụng đất, nước và nền kinh tế ............................... 52 <br /> 4.6  Liên kết các kịch bản khác nhau............................................................................................... 54 <br /> 5  Tầm nhìn kinh tế dài hạn về sống chung với lũ ở ĐBSCL .............................................................. 59 <br /> 5.1  So sánh việc phát triển kinh tế thịnh vượng với lợi thế cạnh tranh của ĐBSCL ................................. 59 <br /> 5.1.1  Tăng trưởng kinh tế và thịnh vượng cho nền kinh tế nông thôn ........................................... 59 <br /> 5.1.2  Thích hợp và thích nghi với nguồn tài nguyên đất và nước .................................................. 60 <br /> 5.1.3  Sử dụng nguồn nhân lực, tài nguyên đất và nước ở ĐBSCL ................................................. 60 <br /> 5.2  Công nghiệp hóa kinh doanh nông nghiệp phù hợp với những lợi thế cạnh tranh của ĐBSCL ............. 62 <br /> 5.2.1  Tầm nhìn Công nghiệp hóa kinh doanh nông nghiệp .......................................................... 62 <br /> 5.2.2  Quyết định của Thủ tướng về “nông nghiệp công nghệ cao” ................................................ 63 <br /> 5.3  Những ví dụ hấp dẫn về công nghiệp hóa kinh doanh nông nghiệp ................................................ 66 <br /> 5.3.1  Hà Lan là nước cung cấp hoa, cây trồng và cây ăn trái hàng đầu thế giới .............................. 66 <br /> 5.3.2  Nông dân trồng rau khu vực Westland đi lên trong chuỗi giá trị ........................................... 67 <br /> 5.3.3  Cộng tác quản lý chuỗi giá trị: từ trồng cỏ đến ly sữa......................................................... 67 <br /> 5.3.4  Hợp tác tài chính và giảm rủi ro ...................................................................................... 67 <br /> 5.3.5  Viễn cảnh kinh doanh nông nghiệp nhằm nuôi trồng thủy sản ở ĐBSCL ................................ 68 <br /> 5.4  Những ách tắc trong chuỗi giá trị nông nghiệp hiện tại ở ĐBSCL ................................................... 71 <br /> 5.4.1  Những ách tắc trong chuỗi giá trị nông nghiệp hiện tại ở ĐBSCL .......................................... 71 <br /> 5.4.2  Các hiệp hội sản xuất của nông dân ................................................................................ 72 <br /> 5.4.3  Vai trò của chính phủ trong chuỗi giá trị ........................................................................... 72 <br /> 6  Cải thiện thể chế ở ĐBSCL ........................................................................................................... 79  <br /> 6.1  Tập trung vào chuỗi giá trị kinh doanh nông nghiệp để quản lý thể chế và lập quy hoạch hiệu<br /> quả<br /> 79 <br /> 6.1.1  Vấn đề đất và nước đòi hỏi các giải pháp xuyên biên giới và quản lý tổng thể ĐBSCL .............. 79 <br /> 6.1.2  ĐBSCL không phải chỉ cần có quản lý đất và nước ............................................................. 79 <br /> 6.1.3  Đưa vai trò thể chế hóa tổng hợp vào quản lý thể chế vùng ................................................ 80 <br /> Kế hoạch Đồng bằng sông Cửu Long<br /> <br /> Tháng 12/2013<br /> <br /> trang 5/132<br /> <br />