KẾ TOÁN QUẢN TRỊ LÀ GÌ, CÓ VAI TRÒ THẾ NÀO <br />
TRONG DOANH NGHIỆP<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Kế toán quản trị là gì?<br />
<br />
Chúng ta thường nghe nói đến thuật ngữ kế toán quản trị, kế toán tài chính hoặc đơn giản <br />
hơn là hai từ kế toán. Tuy nhiên nếu không phải là một người làm trong ngành kế toán – tài <br />
chính thì đôi khi bạn khó phân biệt rạch ròi các khái niệm này. Kế toán quản trị là gì? Vai trò <br />
của kế toán quản trị ra sao trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp? Bài viết dưới đây <br />
sẽ tập trung phân tích và làm rõ các khái niệm kế toán quản trị để giúp bạn có những kiến <br />
thức cần thiết trước khi tìm hiểu sâu hơn về nghề kế toán.<br />
Dễ dàng hình dung, chúng ta bắt đầu từ thực tế hàng ngày. Bạn biết rằng có rất nhiều cơ <br />
quan, tổ chức, doanh nghiệp đang hoạt động trong nền kinh tế. Các tổ chức này có thể rất <br />
khác nhau về vai trò, sứ mệnh, mục tiêu tuy nhiên bất cứ một tổ chức nào cũng có hai đặc <br />
điểm chính:<br />
Thứ nhất: Mọi tổ chức đều đưa ra mục tiêu hoạt động và chiến lược hoạt động cụ <br />
thể. Chẳng hạn mục tiêu của doanh nghiệp là tối đa doanh thu, giảm tối thiểu chi phí <br />
và tăng tối đa lợi nhuận.<br />
<br />
Đặc điểm 2: Mục tiêu quản trị, mọi nhà quản lý đều cần thông tin để điều hành, kiểm <br />
soát hoạt động của tổ chức. Tổ chức với quy mô càng lớn thì nhu cầu thông tin cho <br />
quản lý đó càng nhiều.<br />
<br />
Thách thức đặt ra là làm thế nào nhà quản trị công ty nắm bắt thông tin quản trị và đưa ra các <br />
quyết định tài chính tối ưu nhất? Các nhà quản trị khi đó sẽ xây dựng cho mình hệ thống <br />
thông tin kế toán để phục vụ cho việc kiểm soát hoạt động ra quyết định quản trị doanh <br />
nghiệp.<br />
<br />
Khái niệm Kế toán quản trị<br />
<br />
Kế toán quản trị là một nhánh mới của ngành kế toán được ra đời trong thời gian hơn 15 năm <br />
trở lại đây và đang trở thành xu thế mới của kế toán hiện đại.<br />
<br />
Một cách dễ hiểu nhất thì Kế toán quản trị là lĩnh vực chuyên môn của kế toán nhằm nắm <br />
bắt các vấn đề thực trạng, đặc biệt là thực trạng tài chính của doanh nghiệp. Qua đó giúp <br />
nhà quản lý doanh nghiệp ra quyết định điều hành một cách tối ưu nhất. Thông tin của kế <br />
toán quản trị đặc biệt quan trọng trong vận hành doanh nghiệp, đồng thời phục vụ kiểm soát <br />
và đánh giá doanh nghiệp đó.<br />
<br />
Có hai loại thông tin mà kế toán quản trị sẽ cung cấp bao gồm thông tin tài chính và thông tin <br />
phi tài chính. Tất cả các thông tin này được gọi chung lại là thông tin quản lý. Thông tin mà <br />
kế toán quản trị cung cấp không phải là thông tin tài chính đơn thuần, trước khi cung cấp <br />
thông tin thì kế toán quản trị cần biết rõ mục đích của những thông tin đó.<br />
<br />
Kế toán quản trị có vai trò thế nào với nhà quản trị doanh nghiệp?<br />
Các giám đốc điều hành đều có mục tiêu chung là quản lý hiệu quả hoạt động kinh doanh. <br />
Các họat động hàng ngày đều xung quanh vấn đề xử lý thông tin và ra quyết định hiệu quả. <br />
Vai trò của kế toán quản trị là cung cấp thông tin cho các giám đốc điều hành để phục vụ cho <br />
việc ra quyết định. Quá trình ra quyết định cho công việc điều hành kinh doanh có thể được <br />
mô tả qua các bước như sau:<br />
<br />
Lập kế hoạch: Các giám đốc doanh nghiệp luôn có kế hoạch kinh doanh rõ ràng vào <br />
đầu các năm tài chính và mục tiêu của họ là đưa công ty cán đích doanh thu. Kế hoạch <br />
này sẽ gắn liền với mục tiêu ngắn hạn, trung hạn hoặc dài hạn. Khi lên kế hoạch, <br />
giám đốc doanh nghiệp cần liên kết tất cả các lực lượng của các bộ phận trong công <br />
ty để hướng tới mục tiêu đã xác định.<br />
<br />
Tổ chức công tác điều hành: Trong việc tổ chức, nhà quản lý sẽ quyết định cách liên <br />
kết tốt nhất giữa tổ chức, con người với các nguồn lực lại với nhau sao cho kế hoạch <br />
được thực hiện có hiệu quả nhất. Trong việc điều hành, các nhà quản lý giám sát hoạt <br />
động hàng ngày và giữ cho cả tổ chức hoạt động trôi chảy.<br />
<br />
Kiểm soát: Sau khi đã lập kế hoạch và tổ chức thực hiện, các giám đốc điều hành là <br />
người phải kiểm tra và đánh giá việc thực hiện kế hoạch. Để thực hiện chức năng <br />
kiểm tra, họ sử dụng các bước công việc cần thiết để đảm bảo cho từng bộ phận và <br />
cả tổ chức đi theo đúng kế hoạch đã vạch ra. Trong quá trình kiểm soát, họ sẽ so sánh <br />
hoạt động thực tiễn với kế hoạch đã thiết lập. So sánh này sẽ chỉ ra ở khâu nào công <br />
việc thực hiện chưa đạt yêu cầu, và cần sự hiệu chỉnh để hoàn thành nhiệm vụ và <br />
mục tiêu đã thiết lập.<br />
<br />
Ra quyết định: Ra quyết định là việc thực hiện những lựa chọn hợp lý trong số các <br />
phương án khác nhau. Ra quyết định không phải là một chức năng riêng biệt, nó là một <br />
chức năng quan trọng, xuyên suốt các khâu trong quá trình quản lý một tổ chức, từ <br />
khâu lập kế hoạch, tổ chức thực hiện cho đến kiểm tra đánh giá. Chức năng ra quyết <br />
định được vận dụng liên tục trong suốt quá trình hoạt động của doanh nghiệp.<br />
Tất cả các quyết định đều có nền tảng từ thông tin. Do vậy, một yêu cầu đặt ra cho công tác <br />
kế toán, đặc biệt kế toán quản trị là phải đáp ứng nhu cầu thông tin nhanh, chính xác cho nhà <br />
quản trị doanh nghiệp nhằm hoàn thành tốt việc ra quyết định.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Vai trò của nhân viên kế toán quản trị trong tổ chức<br />
<br />
Vai trò số 1 của người làm kế toán quản trị là thu thập và cung cấp thông tin thích hợp và <br />
nhanh chóng cho các nhà quản lý để họ thực hiện viêc điều hành, kiểm soát hoạt động của tổ <br />
chức và ra quyết định.<br />
Các giám đốc sản xuất thường vạch kế hoạch và ra quyết định về các phương án và lịch <br />
trình sản xuất, các giám đốc marketing thì ra các quyết định về quảng cáo, khuyến mãi và <br />
định giá sản phẩm. Các giám đốc tài chính thường ra các quyết định về huy động vốn và đầu <br />
tư. Tựu chung lại ứng với mỗi mục tiêu, nhà quản lý đều cần thông tin cho các quyết định. <br />
Người làm kế toán quản trị sẽ cung cấp các thông tin hữu ích cho các nhà quản lý các cấp <br />
trong tổ chức. Vì vậy, một yêu cầu đặt ra cho các nhân viên kế toán quản trị là họ phải am <br />
hiểu các tình huống ra quyết định của các nhà quản lý.<br />
Kế toán quản trị giống và khác kế toán tài chính ở điểm nào?<br />
Mục tiêu là điểm khác nhau căn bản của kế toán tài chính và kế toán quản trị. Nếu như mục <br />
tiêu của kế toán tài chính là cung cấp thông tin cho đối tượng bên ngoài tổ chức bao gồm cổ <br />
đông, nhà đầu tư hiện tại và tiềm năng, chủ nợ, các cơ quan nhà nước, các nhà phân tích đầu <br />
tư chứng khoán, khách hàng thì kế toán quản trị cung cấp thông tin phục vụ cho nhà quản lý <br />
của chính tổ chức đó. Họ có thể là các giám đốc điều hành, giám đốc marketing, giám đốc tài <br />
chính vv…<br />
Tuy vậy, hệ thống kế toán quản trị và kế toán tài chính cũng có nhiều điểm giống nhau bởi <br />
vì cả hai hệ thống này đều dựa vào dữ liệu thu thập được từ hệ thống kế toán cơ bản của tổ <br />
chức. Hệ thống này bao gồm thủ tục, nhân sự, và hệ thông máy tính để thu thập và lưu trữ <br />
các dự liệu tài chính của tổ chức. Một phần của hệ thống kế toán chung này là hệ thống kế <br />
toán chi phí (cost accounting), có nhiệm vụ thu thập thông tin chi phí được sử dụng trong cả <br />
hệ thống kế toán quản trị và kế toán tài chính. Ví dụ, số liệu về giá thành sản phẩm được <br />
nhà quản lý sử dụng để định giá bán sản phẩm, đó là một mục đích sử dụng thông tin của kế <br />
toán quản trị. Tuy vậy, số liệu giá thành cũng được sử dụng để xác định giá trị hàng tồn kho <br />
trên bảng cân đối kế toán, đó lại là một mục đích sử dụng thông tin của kế toán tài chính.<br />
Xu hướng mới của Kế toán quản trị hiện đại.<br />
<br />
Người làm kế toán quản trị đang chứng kiến một xu thế mới trong ngành kế toán trước sự <br />
thay đổi của khoa học công nghệ. Trước đây các kế toán viên thường dành 80% 90% thời <br />
lượng công việc cho các nghiệp vụ kế toán hàng ngày như ghi chép sổ sách, đối chiếu giao <br />
dịch, lập sổ, theo dõi và quản lý tồn kho, định khoản, lập báo cáo tài chính… Thì ngày nay <br />
mọi chuyện đã trở nên rất khác. Việc ra đời các phần mềm kế toán, các ứng dụng tài chính, <br />
các phần mềm như CRM, ERP đã giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian cho các kế toán viên tài <br />
chính. Một xu thế mới đang dần hình thành khi nghề kế toán trở thành một nghề thiên nhiều <br />
đến quản trị thông tin tài chính. Các kế toán viên sẽ dành nhiều thời gian cho việc phân tích, <br />
lập kế hoạch, dự toán, dự báo, lập ngân sách hoặc đưa ra các thông tin hỗ trợ, tham mưu cho <br />
ban lãnh đạo doanh nghiệp về kế toán quản trị.<br />
Xu hướng này làm cho vai trò của kế toán quản trị ngày càng lớn dần lên, tăng dần lên trong <br />
các doanh nghiệp, dần thay thế dần kế toán tài chính trước đây. Vai trò của kế toán tài chính <br />
sẽ thu nhỏ lại, và các người chủ doanh nghiệp sẽ cần những người làm kế toán quản trị có <br />
thể tham mưu cho Ban lãnh đạo để quản trị doanh nghiệp tốt nhất.<br />
Kết luận.<br />
Kế toán quản trị đã và đang đóng vai trò quan trọng trong hoạt động kinh doanh của doanh <br />
nghiệp. Tất cả các thông tin mà kế toán quản trị cung cấp sẽ là yếu tố then chốt giúp nhà <br />
quản lý hoạch định công việc giám sát và điều hành doanh nghiệp một cách hiệu quả nhất. <br />
Xu thế mới đã hình thành và sự thay đổi là cần thiết đã đặt ra những cơ hội và thách thức to <br />
lớn cho người làm nghề kế toán tài chính.<br />