Kết quả đánh giá một số tổ hợp lúa lai hai dòng tại Thái Nguyên

Phạm Văn Ngọc và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 88(12): 135 - 142<br /> <br /> KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ MỘT SỐ TỔ HỢP LÚA LAI HAI DÒNG<br /> TẠI THÁI NGUYÊN<br /> Phạm Văn Ngọc*, Vũ Văn Liết, Phạm Ngọc Lương<br /> Trường ĐH Nông lâm Thái Nguyên - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Tiến hành đánh giá khả năng kết hợp các dòng TGMS tại Thái Nguyên, kết quả chọn đƣợc 2 dòng<br /> TG10 và Peiai64S có khả năng kết hợp chung cao về năng suất. Hai dòng mẹ TG10 và Peiai64S<br /> đƣợc sửa dụng làm dòng mẹ lai với 22 dòng bố (P) đƣợc 40 tổ hợp lai F1. Các tổ hợp lai đƣợc<br /> đánh giá chọn lọc qua các thí nghiệm: OYT, HYT và AYT. Qua thí nghiệm quan sát sơ bộ (OYT)<br /> chọn đƣợc 11 tổ hợp lai : Pei64S/AK01, TG10/KD, TG10/TN13, TG10/R171/1, Pei64S/TN13,<br /> TG10/RC5, TG10/R17/9, TG10/R17BTO, TG10/D42/1, TG10/AD, Pei64S/R17/9 có thời gian từ<br /> gieo đến trỗ tƣơng đƣơng TH3-3 và năng suất cao hơn TH3-3. Trong thí nghiệm khảo nghiệm sơ<br /> bộ (HYT) chọn đƣợc 3 tổ hợp: TG10/KD, Peiai64S/AK01 và TG10/D42-1 có thời gian sinh từ<br /> gieo đến trỗ vụ mùa tƣơng đƣơng giống đối chứng TH3-3, nhƣng năng suất cao hơn đối chứng<br /> TH3-3. Trong thí nghiệm khảo nghiệm tác giả (AYT) từ 3 tổ hợp lai chọn đƣợc 2 tổ hợp lai có<br /> triển vọng: TG10/KD và Peiai64S/AK01 có năng suất cao hơn Việt lai 20 và BTST. Đặc biệt tổ<br /> hợp TG10/KD năng suất (79,1 tạ/ha) cao hơn tất cả các giống đối chứng: TH3-3(72,4 tạ/ha) và<br /> BTST (61,8 tạ/ha).<br /> Từ khóa: Lúa lai Thái Nguyên. Lúa lai hai dòng. Đánh giá lúa lai hai dòng.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Việt Nam là Quốc gia đầu tiên thử nghiệm<br /> trồng giống lúa lai Trung Quốc có diện tích<br /> lớn nhất lớn nhất các nƣớc khu vực châu Á.<br /> Năm 1992, Việt Nam trồng thử nghiệm lúa lai<br /> 11.340 ha (Nguyễn Công Tạn, 2002). Sau đó<br /> lúa lai thƣơng phẩm phát triển mạnh ở Việt<br /> Nam và các nƣớc châu Á. Năm 2008, Trung<br /> Quốc có diện tích lúa lai lớn nhất thế giới (<br /> 29,4 triệu ha). Diện tích lúa lai Việt Nam<br /> đứng thứ 4 (0,645 triệu ha) sau Ấn Độ và<br /> Bangladesh (Aldash, 2010).<br /> Ở Việt Nam, nhìn chung lúa lai hai dòng phát<br /> triển nhiều các tỉnh phía bắc, lúa lai ba dòng<br /> phát triển nhiều các tỉnh phía nam (Nguyen<br /> Tri Hoan, 2010). Chọn tạo giống lúa lai<br /> mang thích ứng điều kiện sinh thái Việt Nam<br /> đã góp phần tăng diện tích trồng lúa lai trong<br /> nƣớc. Hiện nay, Việt Nam chọn tạo đƣợc 6<br /> giống lúa lai công nhận quốc gia và 11 giống<br /> công nhận sản xuất thử (Nguyễn Thị Trâm,<br /> 2011). Lúa lai có khả năng thích ứng rộng,<br /> trồng đƣợc nhiều vùng sinh thái cả nƣớc.<br /> Vùng trung du miền núi Bắc Bộ nói chung<br /> <br /> *<br /> <br /> Email: ngocnonglam@gmail.com<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> vùng núi Đông Bắc nói riêng là vùng có nhiều<br /> tiềm năng phát triển lúa lai.<br /> Chọn giống lúa lai “hai dòng” cần phải đánh<br /> giá nguồn vật liệu bố mẹ, lai tạo và đánh giá<br /> các tổ hợp lai và khảo nghiệm mở rộng ra sản<br /> xuất. Vụ xuân 2007 chúng tôi đã tiến hành<br /> đánh giá khả năng kết hợp các dòng bố mẹ.<br /> Kết quả chọn đƣợc 2 dòng TG10 và Peiai64S<br /> có khả năng kết hợp chung cao về các tính<br /> trạng năng suất và số hạt trên bông (Phạm<br /> Văn Ngọc, 2010). Hai dòng: TG10, Peiai64S<br /> lai với 22 dòng bố đƣợc 40 tổ hợp lai. Các tổ<br /> hợp lai đƣợc đánh giá chọn lọc qua các thí<br /> nghiệm với mục đích chọn lọc đƣợc 1-2 tổ<br /> hợp lai có triển vọng để đƣa đi khảo nghiệm<br /> các vùng sinh thái.<br /> VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP<br /> Vật liệu: gồm 40 tổ hợp lúa lai hai dòng:<br /> Peiai64S/V5,Peiai64S/AK01,TG10/KD,<br /> TG10/AK01, TG10/R171/10, TG10/R171/7,<br /> Peiai64S/D42/1,Peiai64S/R17/7,Peiai64S/R1<br /> 7BTO,Peiai64S/KD,TG10/TN13,TG10/R17/1<br /> ,TG10/R171/1,Peiai64S/TN,Peiai64S/Tthinh,<br /> TG10/E321,TG10/RC5,TG10/HCOM,TG10/<br /> ĐB,TG10/V5,TG10/Tthinh,TG10/R17/9,TG1<br /> 0/R17BTO,Peiai64S/R171/7,Peiai64S/R17/1,<br /> Peiai64S/E321,TG10/D42/1,TG10/R26,TG10<br /> <br /> 135<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Phạm Văn Ngọc và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> /R17/7,Peiai64S/R26,Peiai64S/AD,TG10/R17<br /> /8,Peiai64S/R171/10,Peiai64S/ĐB,TG10/T15,<br /> Peiai64S/HCOM,TG10/AD,Peiai64S/R17/9,P<br /> eiai64S/R171/1vàPeiai64S/R931.<br /> Phương pháp nghiên cứu:<br /> - Bố trí thí nghiệm: Thí nghiệm đánh giá khảo<br /> sát (OYT) , thí nghiệm khảo nghiệm sơ bộ<br /> (HYT), thí nghiệm khảo nghiệm tác giả<br /> (AYT) đƣợc tiến hành theo phƣơng pháp<br /> đánh giá tổ hợp lúa lai của IRRI (Virmani<br /> S.S, 2003).<br /> - Mùa vụ gieo cấy lúa: vụ xuân 2008 thực<br /> hiện OYT, vụ mùa 2008 thực hiện HYT và vụ<br /> xuân 2009 thực hiện AYT.<br /> - Chỉ tiêu theo dõi và đánh giá: Chỉ tiêu nông<br /> sinh học đƣợc đánh giá theo tiêu chuẩn khảo<br /> nghiệm VCU, chỉ tiêu đặc điểm bất dục lúa<br /> lai đƣợc đánh giá theo tiêu chuẩn nguồn gen<br /> cây lúa của IRRI (IRRI, 2002).<br /> - Phƣơng pháp phân tích số liệu:<br /> + Phân tích biến động: Đối với thí nghiệm<br /> OYT số liệu phân tích trên phần mềm Excel<br /> và IRRISTAT 5.0. Thí nghiệm HYT, AYT<br /> phân tích trên IRRISTAT 5.0 (Vũ Văn Liết,<br /> 2009).<br /> + Phân tích khả năng thích nghi và ổn định<br /> giống: theo mô hình Eberhart & Russel,1966<br /> (Bùi Chí Bửu, 2003)<br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> Kết quả đánh giá chọn lọc ở OYT.<br /> Vật liệu 40 tổ hợp lai F1 đƣợc bố trí 5 khối,<br /> mỗi khối 8 tổ hợp lai và 4 giống đối chứng:<br /> Bồi tạp sơn thanh (BTST), Việt lai 20, TH7-2<br /> và TH3-3. Qua theo dõi, chúng tôi thấy: Thời<br /> gian từ gieo đến trỗ 50% của đa số tổ hợp lai<br /> có thời gian sinh trƣởng ngắn (không trình<br /> bày số liệu), tƣơng đƣơng TH3-3 (95 ngày).<br /> Hai giống TH7-2 và BTST có thời gian từ<br /> gieo đến trỗ 50% dài, tƣơng ứng 99 ngày và<br /> 100 ngày (bảng 2). Việt lai 20 có thời gian từ<br /> gieo đến trỗ 50% ngắn nhất (91 ngày). Do đa<br /> số các tổ hợp lai năng suất cao có thời gian từ<br /> gieo đến trỗ 50% tƣơng đƣơng TH3-3, nên<br /> chúng tôi dùng TH3-3 làm đối chứng đánh<br /> giá chọn lọc..<br /> Để đánh giá chọn lọc tổ hợp lai thí nghiệm<br /> đánh giá sơ bộ (OYT), cần hiệu chỉnh năng<br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 88(12): 135 - 142<br /> <br /> suất (AD) các tổ hợp lai trƣớc khi so sánh.<br /> Năng suất hiệu chỉnh các tổ hợp lai khối 1 và<br /> khối 2 đƣợc tính bằng năng suất thực thu (O)<br /> trừ hệ hệ số điều chỉnh 0,77 tấn và 3,3 tấn. Năng<br /> suất hiệu chỉnh các tổ hợp lai ở khối 3, khối 4<br /> và khối 5 bằng năng suất thực thu cộng hệ số<br /> hiệu chỉnh tƣơng ứng: 1,8 tạ, 2,0 tạ và 0,2 tạ.<br /> Trong OYT chọn đƣợc 11 tổ hợp lai:<br /> Peiai64S/AK01, TG10/KD, TG10/TN13,<br /> TG10/R171/1, Peiai64S/TN13, TG10/RC5,<br /> TG10/R17/9, TG10/R17BTO, TG10/D42/1,<br /> TG10/AD, Peiai64S/R17/9 có năng suất cao<br /> hơn TH3-3, ở mức độ tin cậy 95% (bảng 2).<br /> Các tổ hợp lai có năng suất giao động từ 67,9<br /> tạ/ha (Pei64S/R17/9) đến 79,1 tạ/ha<br /> (TG10/KD). Các tổ hợp lai biểu hiện độ<br /> thuần đồng ruộng và hạt phấn hữu dục cao<br /> (điểm 1), chiều cao cây trung bình dao động<br /> 107 cm (Peiai64S/AK01, Peiai64S/R17/9)<br /> đến 120 cm (TG10/RC5, TG10/R171/1), tỷ lệ<br /> lép dao động từ 8,7% (Peiai64S/AK01) đến<br /> 22,4% (TG10/R171/1), khối lƣợng 1000 hạt<br /> dao động 23,1 gam (TG10/KD) đến 27,4 gam<br /> (TG10/D42/1), số bông hữu hiệu dao động từ<br /> 5,5 bông/khóm (TG10/TN13) đến 7,5<br /> bông/khóm (TG10/R17/9) và số hạt/bông<br /> giao động từ 153 hạt/bông (TG10/R17/9) đến<br /> 194 hạt/bông (TG10/KD). Mƣời một tổ hợp<br /> lai có thời gian sinh trƣởng ngắn, năng suất<br /> cao hơn TH3-3 đƣợc đƣa vào thí nghiệm khảo<br /> nghiệm sơ bộ (HYT) vụ mùa 2008.<br /> Kết quả đánh giá chọn lọc ở HYT<br /> Kết quả bảng 3 và bàng 4 cho thấy các tổ hợp<br /> lai trong HYT nhìn chung có độ thuần cao và<br /> sinh trƣởng phát triển tốt. Độ dài giai đoạn trỗ<br /> thuộc nhóm trung bình, dao động từ 4-7<br /> ngày(điểm 5). Độ thoát cổ bông biểu hiện<br /> bông trỗ thoát, có 8/11 tổ hợp biểu hiện mức<br /> độ trỗ thoát trung bình (điểm 3), tuy nhiên có<br /> hai tổ hợp: TG10/KD và Peiai64S/AK01 biểu<br /> hiện bông trỗ thoát tốt (điểm 1), còn<br /> TG10/R171/1 có độ trỗ thoát cổ bông vừa<br /> đúng cổ bông. Độ cứng cây của các tổ hợp<br /> lai biểu hiện cứng trung bình (mức 3). Chiều<br /> cao tổ hợp biểu hiện nhóm cao cây trung<br /> bình, dao động từ 95 cm (TG10/AD) đến 121<br /> cm (Peiai64S/R17/9). Thời gian sinh trƣởng<br /> thuộc giống ngắn ngày, thời gian từ gieo đến<br /> <br /> 136<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Phạm Văn Ngọc và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> trỗ 50% ngắn hơn so với vụ xuân, dao động<br /> từ 74 ngày (TG10/D42-1) đến 77 ngày<br /> (TG29/AK01, TG10/R171/1, TG10/RC5), có<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> <br /> Tổ hợp lai<br /> <br /> thời gian tƣơng đƣơng TH3-3, do vậy giống<br /> TH3-3 đƣợc sử dụng làm đối chứng để đánh<br /> giá chọn lọc.<br /> <br /> Bảng 1. Năng suất hiệu chỉnh 40 tổ hợp lai ở OYT<br /> <br /> 1.<br /> TT<br /> <br /> 88(12): 135 - 142<br /> <br /> Năng suất<br /> (tấn/ha)<br /> O<br /> AD<br /> <br /> Khối<br /> <br /> TT<br /> <br /> Tổ hợp lai<br /> <br /> Khối<br /> <br /> Năng suất<br /> (tấn/ha)<br /> O<br /> AD<br /> <br /> Peiai64S/V5<br /> Peiai64S/AK01<br /> TG10/KD<br /> <br /> 1<br /> 4<br /> 3<br /> <br /> 62,8<br /> 72,1<br /> 77,3<br /> <br /> 62,1ns<br /> 74,2*<br /> 79,1*<br /> <br /> 22<br /> 23<br /> 24<br /> <br /> TG10/R17/9<br /> TG10/R17BTO<br /> Peiai64S/R171/7<br /> <br /> 2<br /> 1<br /> 3<br /> <br /> 72,6<br /> 67,6<br /> 64,2<br /> <br /> 69,3*<br /> 66,9*<br /> 66,0ns<br /> <br /> TG10/AK01<br /> TG10/R171/10<br /> TG10/R171/7<br /> Peiai64S/D42/1<br /> Peiai64S/R17/7<br /> Peiai64S/R17BTo<br /> <br /> 4<br /> 1<br /> 4<br /> 3<br /> 4<br /> 3<br /> <br /> 57,6<br /> 59,9<br /> 63,0<br /> 58,7<br /> 48,0<br /> 64,0<br /> <br /> 59,6ns<br /> 59,2ns<br /> 65,0ns<br /> 60,5ns<br /> 50,0*<br /> 65,8ns<br /> <br /> 25<br /> 26<br /> 27<br /> 28<br /> 29<br /> 30<br /> <br /> Peiai64S/R17/1<br /> Peiai64S/E321<br /> TG10/D42/1<br /> TG10/R26<br /> TG10/R17/7<br /> Peiai64S/R26<br /> <br /> 1<br /> 5<br /> 4<br /> 2<br /> 3<br /> 2<br /> <br /> 57,3<br /> 57,7<br /> 65,8<br /> 68,0<br /> 62,8<br /> 69,3<br /> <br /> 56,6*<br /> 57,9ns<br /> 67,8*<br /> 64,6ns<br /> 64,6ns<br /> 65,9ns<br /> <br /> Peiai64S/KD<br /> TG10/TN13<br /> TG10/R17/1<br /> TG10/R171/1<br /> Peiai64S/TN13<br /> Peiai64S/Tthinh<br /> <br /> 4<br /> 5<br /> 2<br /> 5<br /> 4<br /> 3<br /> <br /> 58,1<br /> 67,9<br /> 58,6<br /> 66,9<br /> 66,8<br /> 58,1<br /> <br /> 60,2ns<br /> 68,1*<br /> 55,2*<br /> 67,1*<br /> 68,9*<br /> 59,9ns<br /> <br /> 31<br /> 32<br /> 33<br /> 34<br /> 35<br /> 36<br /> <br /> Peiai64S/AD<br /> TG10/R17/8<br /> Peiai64S/R171/10<br /> Peiai64S/ĐB<br /> TG10/T15<br /> Peiai64S/HCOM<br /> <br /> 1<br /> 5<br /> 4<br /> 2<br /> 3<br /> 5<br /> <br /> 58,4<br /> 49,3<br /> 53,6<br /> 45,1<br /> 61,9<br /> 53,8<br /> <br /> 57,7ns<br /> 49,5*<br /> 55,6*<br /> 41,8*<br /> 63,7ns<br /> 54,0*<br /> <br /> TG10/E321<br /> 2<br /> 18 TG10/RC5<br /> 1<br /> 18 TG10/HCOM<br /> 5<br /> 19 TG10/ĐB<br /> 2<br /> 20 TG10/V5<br /> 1<br /> 21 TG10/Tthinh<br /> 5<br /> * Độ tin cậy 95%<br /> Hệ số hiệu chỉnh: Khối 1: 0,7tạ<br /> <br /> 58,8<br /> 68,0<br /> 51,5<br /> 51,0<br /> 59,9<br /> 55,8<br /> <br /> 55,5*<br /> 67,3*<br /> 51,7*<br /> 47,7*<br /> 59,2ns<br /> 56,0*<br /> <br /> 37<br /> TG10/AD<br /> 1<br /> 69,0<br /> 38<br /> Peiai64S/R17/9<br /> 3<br /> 66,1<br /> 39<br /> Peiai64S/R171/1<br /> 5<br /> 60,9<br /> 40<br /> Peiai64S/R931<br /> 2<br /> 61,3<br /> 41<br /> TH3-3 (đ/c)<br /> 1<br /> 61,8<br /> SE (Công thức AD so đối chứng)<br /> <br /> 68,3*<br /> 67,9*<br /> 61,1ns<br /> 58,0ns<br /> <br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> 16<br /> <br /> Khối 2: 3,3tạ<br /> <br /> Khối 3: -1,8tạ<br /> <br /> Khối 4: -2,0 tạ<br /> <br /> 5,1<br /> <br /> Khối 5: -0,2 tạ<br /> <br /> Bảng 2. Một số đặc điểm của 11 tổ hợp chọn từ OYT<br /> <br /> TT<br /> <br /> Tên tổ hợp lai<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> <br /> Peiai64S/AK01<br /> TG10/KD<br /> TG10/TN13<br /> TG10/R171/1<br /> Peiai64S/TN13<br /> TG10/RC5<br /> TG10/R17/9<br /> TG10/R17BTO<br /> TG10/D42/1<br /> TG10/AD<br /> <br /> Chiều<br /> cao cây<br /> (cm)<br /> 107<br /> 109<br /> 111<br /> 120<br /> 110<br /> 120<br /> 116<br /> 119<br /> 110<br /> 119<br /> <br /> Độ<br /> thuần<br /> (điểm)<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> Số<br /> bông<br /> trên<br /> khóm<br /> 5,7<br /> 5,8<br /> 5,5<br /> 5,7<br /> 6,3<br /> 6,8<br /> 7,5<br /> 5,9<br /> 5,6<br /> 5,9<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> Số<br /> hạt<br /> trên<br /> bông<br /> 181<br /> 194<br /> 188<br /> 183<br /> 156<br /> 158<br /> 153<br /> 168<br /> 166<br /> 155<br /> 137<br /> <br /> Hạt<br /> phấn<br /> hữu dục<br /> (điểm)<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> Tỷ<br /> lệ<br /> lép<br /> (%)<br /> 8,7<br /> 9,9<br /> 15,6<br /> 22,4<br /> 17,6<br /> 18,6<br /> 13,4<br /> 18,6<br /> 18,2<br /> 11,3<br /> <br /> KL<br /> 1000<br /> hạt<br /> (g)<br /> 24,2<br /> 23,2<br /> 24,5<br /> 26,0<br /> 25,9<br /> 24,0<br /> 23,5<br /> 26,7<br /> 27,4<br /> 26,2<br /> <br /> TG từ<br /> gieo đến<br /> trỗ 50%<br /> (ngày)<br /> 95<br /> 95<br /> 94<br /> 94<br /> 95<br /> 96<br /> 96<br /> 94<br /> 94<br /> 96<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Phạm Văn Ngọc và Đtg<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> <br /> Peiai64S/R17/9<br /> TH3-3<br /> BTST<br /> TH72<br /> Viêt lai20<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> 107<br /> 104<br /> 104<br /> 114<br /> 103<br /> <br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 6,3<br /> 6,2<br /> 6,8<br /> 5,5<br /> 5,9<br /> <br /> Tổ hợp lai trong HYT có độ thuần khá (điểm<br /> 1), có khối lƣợng 1000 hạt tƣơng đƣơng khối<br /> lƣợng 1000 hạt ở OYT. Số bông trên khóm<br /> cao hơn vụ xuân (OYT), biến động từ 5,7<br /> bông/khóm<br /> (TG10/R171/1)<br /> đến<br /> 8,6<br /> bông/khóm (TG10/KD). Tỷ lệ hạt chắc dao<br /> động 8,0% (Pei64S/AK01) đến 12,6%<br /> (TG10/RC5). Số hạt/bông đạt từ 122 hạt<br /> (Peiai64S/R17/9) đến 141 hạt (TG10/KD).<br /> Trong HYT có 3 tổ hợp lai có năng suất cao<br /> hơn đối chứng TH3-3 (62,72 tạ/ha, hạng c):<br /> TG10/KD<br /> (77,95<br /> tạ/ha,<br /> hạng<br /> a),<br /> Pei64S/AK01 (73,27 tạ/ha, hạng ab) và<br /> TG10/D42-1 (71,74 tạ/ha, hạng b). Các tổ<br /> <br /> 156<br /> 149<br /> 144<br /> 159<br /> 153<br /> <br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 88(12): 135 - 142<br /> 13,4<br /> 11,8<br /> 22,2<br /> 20,7<br /> 16,2<br /> <br /> 24,9<br /> 25,5<br /> 21,9<br /> 28,4<br /> 28,2<br /> <br /> 95<br /> 95<br /> 100<br /> 99<br /> 91<br /> <br /> hợp lai còn lại có năng suất thấp hơn hoặc<br /> bằng đối chứng TH3-3.<br /> Các tổ hợp ở HYT có mức độ biểu hiện sâu<br /> bệnh hại trên đồng ruộng ít (bảng 5). Bệnh<br /> đạo ôn biểu hiện nhẹ (từ 0-1 điểm). Bệnh khô<br /> vằn biểu hiện chỉ gây rải rác, cũng ở mức độ<br /> nhẹ từ 0 đến 3 điểm (bảng 5), riêng tổ hợp<br /> TG10/KD và Peiai64S/AK01 bị gây hại nhẹ<br /> nhất, tƣơng ứng với mức độ từ 0-1 điểm và<br /> 0-2 điểm. Sâu đục thân và sau cuốn lá gây hại<br /> nhẹ ở các tổ hợp lai, hầu hết ở điểm từ 0-1,<br /> riêng tổ hợp TG10/D42-1 biểu hiện nặng hơn<br /> cũng chỉ điểm 3. Điều đáng chú ý tất cả các<br /> tổ hợp không bị rầy nâu gây hại.<br /> <br /> Bảng 3. Đặc điểm sinh trưởng các tổ hợp lai ở HYT<br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> <br /> Tên tổ hợp lai<br /> Pei64S/AK01<br /> TG10/KD<br /> TG10/R17/9<br /> Peiai64S/TN13<br /> TG10/AD<br /> TG10/R17BTO<br /> TG10/R171/1<br /> TG10/D42-1<br /> Peiai64S/R17/9<br /> TG10/RC5<br /> TG10/TN13<br /> TH3-3<br /> BTST<br /> <br /> Độ dài<br /> giai đoạn<br /> trỗ (điểm)<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> <br /> Độ thoát<br /> cổ bông<br /> (điểm)<br /> 1<br /> 1<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 5<br /> 5<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> <br /> Độ cứng<br /> cây<br /> (điểm)<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> <br /> Độ tàn<br /> lá<br /> (điểm)<br /> 1<br /> 1<br /> 5<br /> 1<br /> 9<br /> 5<br /> 9<br /> 5<br /> 1<br /> 5<br /> 5<br /> 1<br /> 5<br /> <br /> Chiều<br /> cao cây<br /> (cm)<br /> 108<br /> 108<br /> 112<br /> 104<br /> 95<br /> 111<br /> 99<br /> 120<br /> 121<br /> 111<br /> 104<br /> 107<br /> 108<br /> <br /> TG từ gieo<br /> đến trỗ 50%<br /> (ngày)<br /> 77<br /> 75<br /> 76<br /> 75<br /> 76<br /> 76<br /> 77<br /> 74<br /> 76<br /> 77<br /> 75<br /> 75<br /> 79<br /> <br /> Bảng 4. Độ thuần đồng ruộng và các yếu tố cấu thành năng suất tổ hợp lai ở HYT<br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> <br /> Tên tổ hợp lai<br /> TG29/AK01<br /> TG10/KD<br /> TG10/R17/9<br /> Peiai64S/TN13<br /> TG10/AD<br /> TG10/R17BTO<br /> TG10/R171/1<br /> TG10/D42-1<br /> Peiai64S/R17/9<br /> TG10/RC5<br /> <br /> Độ<br /> thuần<br /> (điểm)<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> Số bông<br /> trên<br /> khóm<br /> 8,0<br /> 8,6<br /> 5,8<br /> 6,1<br /> 6,5<br /> 6,6<br /> 5,7<br /> 7,2<br /> 6,4<br /> 6,6<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> Số hạt<br /> trên<br /> bông<br /> 136<br /> 141<br /> 128<br /> 132<br /> 135<br /> 134<br /> 131<br /> 132<br /> 122<br /> 134<br /> 138<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> lép<br /> (%)<br /> 8,0<br /> 8,4<br /> 11,2<br /> 9,3<br /> 8,3<br /> 9,2<br /> 8,5<br /> 12,4<br /> 10,4<br /> 12,6<br /> <br /> P1000<br /> hạt (g)<br /> <br /> Năng suất<br /> (tạ/ha)<br /> <br /> 24,4<br /> 23,2<br /> 23,8<br /> 28,8<br /> 26,5<br /> 26,0<br /> 26,6<br /> 27,2<br /> 24,8<br /> 28,4<br /> <br /> 73,27ab<br /> 77,95a<br /> 48,9d<br /> 61,85c<br /> 66,61bc<br /> 50,66d<br /> 41,24e<br /> 71,74b<br /> 58,09c<br /> 44,27de<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Phạm Văn Ngọc và Đtg<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> TG10/TN13<br /> TH3-3<br /> BTST<br /> CV(%)<br /> 5%LSD<br /> <br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 7,4<br /> 6,6<br /> 6,0<br /> <br /> 131<br /> 132<br /> 150<br /> <br /> 9,4<br /> 8,4<br /> 12,0<br /> <br /> 88(12): 135 - 142<br /> 26,5<br /> 25,2<br /> 22,2<br /> <br /> 49,25d<br /> 62,72c<br /> 57,07c<br /> 6,03<br /> <br /> Bảng 5. Mức độ biểu hiện sâu bệnh hại các tổ hợp lai ở HYT<br /> Đơn vị tính: điểm<br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> <br /> Tên tổ hợp lai<br /> Peiai64S/AK01<br /> TG10/KD<br /> TG10/R17/9<br /> TG10/R17BTO<br /> TG10/TN13<br /> TG10/R17BTO<br /> TG10/R171/1<br /> TG10/D42-1<br /> Peiai64S/R17/9<br /> TG10/RC5<br /> TG10/TN13<br /> TH3-3<br /> <br /> Bệnh<br /> đạo ôn<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> <br /> Bệnh<br /> khô vằn<br /> 0-2<br /> 0-1<br /> 1-3<br /> 1-3<br /> 1-3<br /> 1-3<br /> 1-3<br /> 1-3<br /> 1-3<br /> 1-3<br /> 1-3<br /> 1-3<br /> <br /> Biểu hiện sâu bệnh ít là một trong những đặc<br /> tính tốt của giống rất đƣợc quan tâm, nó<br /> không những làm giảm chi phí phòng trừ mà<br /> còn góp phần tăng năng suất, chất lƣợng và<br /> hiệu quả sản xuất. Nhƣ vậy, qua HYT, đánh<br /> giá chọn đƣợc 3 tổ hợp lai: TG10/KD,<br /> Peiai64S/AK01 và TG10/D42-1 ƣu tú tiếp<br /> tục đánh giá trong AYT.<br /> Kết quả đánh giá chọn lọc ở AYT<br /> Bảng 6 cho thấy 3 tổ hợp: TG10/KD,<br /> Peiai64S/AK01 và TG10/D42-1 biểu hiện độ<br /> thuần đồng ruộng cao (điểm 1), đều này nói<br /> lên các dòng bố mẹ đã thuần độ thuần cao.Tỷ<br /> lệ lép các tổ hợp lai thấp, dao động từ 6,9%<br /> (TG10/KD) đến 15,6% (TG10/D42-1).<br /> Tổ hợp TG10/KD và TG29/AK01 có số bông<br /> khóm khá, tƣơng ứng 8,9 và 9,4 bông; số<br /> hạt/bông lớn: 160 và 167 hạt; tỷ lệ lép thấp:<br /> 7,2% và 6,9% nên có năng suất cao nhất.<br /> TG10/KD đạt 79,1 tạ/ha (hạng a) cao hơn 2<br /> giống đối chứng, ở độ tin cậy 95% (bảng 6).<br /> Tổ hợp Peiai64S/AK01 có năng suất đạt 74,7<br /> <br /> Sâu<br /> đục thân<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 3<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> <br /> Sâu<br /> cuốn lá<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-3<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> 0-1<br /> <br /> Rầy nâu<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> tạ/ha (hạng ab) tƣơng đƣơng TH3-3 (72,4<br /> tạ/ha, hạng bcd), nhƣng cao hơn BTST (61,8<br /> tạ/ha, hạng f). Tổ hợp TG10/DT42-1 có năng<br /> suất (67,2 tạ/ha, hạng df) tƣơng đƣơng đối<br /> chứng BTST (hạng f), nhƣng thấp hơn TH33(hạng bcd).<br /> - Đánh giá tính thích nghi và ổn định của tổ<br /> hợp lai qua các vụ.<br /> Tƣơng tác gen với môi trƣờng (GxX) là hiện<br /> tƣợng phổ biến trong nghiên cứu nông<br /> nghiệp. Giá trị kiểu gen có thể tăng hay giảm<br /> ở môi trƣờng này hay môi trƣờng khác, điều<br /> đó gây nên kiểu gen xếp hạng vị trí khác nhau<br /> ở các môi trƣờng (Bondari, 2003). Theo các<br /> nhà khoa học Mather and Jinks (1982), Mukai<br /> (1988), and Wu and OíMalley (1998) thì có 2<br /> loại kiểu môi trƣờng: (1).Môi trƣờng vi mô là<br /> môi trƣờng không dễ dàng xác định hay dự<br /> đoán, nhƣ : lƣợng mƣa, nhiệt độ, sâu bệnh hại<br /> …(2). Môi trƣờng vĩ mô là môi trƣờng có thể<br /> xác định hay dự đoán, nhƣ: Loại đất, phƣơng<br /> pháp thực hiện, điều khiển nhiệt độ.<br /> <br /> Bảng 6. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất AYT<br /> TT<br /> <br /> Tên tổ hợp lai<br /> <br /> Độ thuần<br /> (điểm)<br /> <br /> Số bông<br /> trên<br /> khóm<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> Số hạt<br /> trên<br /> bông<br /> <br /> 139<br /> <br /> Tỷ lệ lép<br /> (%)<br /> <br /> KL 1000<br /> hạt (g)<br /> <br /> Năng suất<br /> (tấn/ha)<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />