Kết quả điều trị dẫn nhập bệnh lupus đỏ có tổn thương thận ở trẻ em bằng mycophenolatemofetil

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ DẪN NHẬP BỆNH LUPUS ĐỎ  <br /> CÓ TỔN THƯƠNG THẬN Ở TRẺ EM BẰNG MYCOPHENOLATE MOFETIL <br />  Trần Thị Mộng Hiệp*  <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt vấn đề: Các thuốc độc tế bào được sử dụng trước đây đã làm thay đổi tiên lượng của bệnh Lupus <br /> đỏ có tổn thương thận nặng nhưng lại có nhiều tác dụng phụ. Mycophenolat mofetil (MMF) được đề nghị <br /> trong điều trị dẫn nhập do hiệu quả cao và ít biến chứng.  <br /> Mục  tiêu: Đánh giá kết quả ban đầu trong điều trị dẫn nhập bệnh Lupus đỏ có tổn thương thận ở trẻ <br /> em bằng MMF.  <br /> Phương  pháp: Nghiên cứu cắt ngang mô tả được thực hiện trên 16 bệnh nhi dưới 15 tuổi được chẩn <br /> đoán Lupus đỏ có tổn thương thận nặng với kết quả sinh thiết thận nhóm III hoặc IV, nhập bệnh viện Nhi <br /> Đồng  2  từ  tháng  01/2008  đến  12/2011.  Các  bệnh  nhi  được  điều  trị  bằng  MMF  và  Prednisolone  trong  6 <br /> tháng. Xét nghiệm nước tiểu, chức năng thận, kháng thể Anti Double stranded DNA và bổ thể C3 và C4 <br /> được đánh giá trước và sau điều trị. <br />  Kết  quả:  Sau 6 tháng điều trị dẫn nhập, độ lọc cầu thận trung bình từ 52,6 ± 18,4 mL/phút/1,73m2 <br /> tăng  lên  75,4  ±  15,6  mL/phút/1,73m2.  Đạm  niệu  24  giờ  giảm  từ  2,5  ±  0,8g  xuống  1,2±  0,6g.  Tất  cả  các <br /> trường hợp có C4, AntiDsDNA bất thường trước điều trị đều trở về bình thường sau 6 tháng điều trị. Sinh <br /> thiết thận lần 2 sau 6 tháng ghi nhận có cải thiện về chỉ số hoạt động, nhưng chỉ số mạn tính không thay đổi. <br /> Sau 6 tháng, lui bệnh một phần được ghi nhận trong 11/16 ca và lui bệnh hoàn toàn trong 5/16 ca. Biến <br /> chứng rối loạn tiêu hóa nhẹ được ghi nhận trên 3 bệnh nhân và biến chứng nhiễm trùng xảy ra trên 2 bệnh <br /> nhi. Không ghi nhận biến chứng giảm bạch cầu do thuốc trong thời gian điều trị dẫn nhập.  <br />  Kết  luận:  Mycophenolat mofetil hiệu quả và ít biến chứng trong điều trị dẫn nhập Lupus đỏ có tổn <br /> thương thận nặng ở trẻ em. <br /> Từ khóa: viêm cầu thận, bổ thể, sinh thiết thận <br /> <br /> ABSTRACT <br /> MYCOPHENOLATE MOFETIL IN INDUCTION THERAPY  <br /> FOR SEVERE LUPUS NEPHRITIS IN CHILDREN <br /> Tran Thi Mong Hiep * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 2 ‐ 2013: 99 ‐104 <br /> Background: Prognostic of severe Lupus nephritis has improved with cytotoxic drugs, but there were <br /> many side effects. Mycophenolat mofetil (MMF) was used in induction therapy with efficacy and less side <br /> effects.  <br /> Objectives:  The  aim  of  the  study  was  to  evaluate  the  efficacy  of  MMF  in  the  induction  therapy  for <br /> severe lupus nephritis in children.  <br /> Methods:  This  cross  sectional  study  was  conducted  from  January  2008  to  December  2011  on  16 <br /> children  with  severe  focal,  and  diffuse  proliferative  lupus  nephritis  hospitalized  at  Hospital  Nhi  Dong  2. <br /> * Bộ Môn Nhi Trường Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch ‐ Khoa Thận – Máu‐ Nội Tiết BV Nhi Đồng 2 <br /> Tác giả liên lạc : TS.BS Trần Thị Mộng Hiệp <br /> ĐT : 0908.198.104   Email : tranmonghiep@yahoo.fr <br /> <br /> These patients were treated with MMF and Prednisolone for 6 months. Urinalysis was performed, and renal <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Nguyễn Tri Phương <br /> <br /> 99<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013<br /> <br /> function  was  evaluated.  Serum  anti‐double‐stranded  DNA  antibody,  and  also  serum  C3  and  C4  were <br /> measured.  <br /> Results:  Sixteen  children  (mean  age  12.6  ±  2.5  years)  were  treated  with  induction  therapy.  After  6 <br /> months,  glomerular  function  renal  increased  from  52.6  ±  18.4  mL/min/1,73m2  to  75.4  ±  15.6 <br /> mL/min/1.73m2,  urine  protein  decreased  from  2.5  ±  0.8g  to  1.2±  0.6g  per  24  hours.  Serum  anti‐double‐<br /> stranded DNA antibody decreased, and serum C3 and C4 increased. Among 16 patients who had a second <br /> biopsy after MMF therapy, all the patients showed a reduction for activity index but there was no change for <br /> chronic index. Partial remission occurred in 11/16 and total remission in 5/16 of the cases. Minor digestive <br /> side effects was found in 3 patients and infection episodes occurred in 2 patients. No case with leucopenia <br /> was reported.  <br /> Conclusions:  MMF  is  an  effective  induction  therapy  with  uncommon  side  effects  for  severe  lupus <br /> nephritis in children. <br />  Key words: glomerulonephritis, complement, renal biopsy. <br /> nghị  sử  dụng  trong  điều  trị  dẫn  nhập  và  duy <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> trì(6). <br /> Tần  suất  bệnh  Lupus  đỏ  có  tổn  thương <br /> Mục  tiêu  của  nghiên  cứu  nhằm  đánh  giá <br /> thận  thay  đổi  tùy  các  nước  và  tùy  chủng  tộc. <br /> kết quả ban đầu trong điều trị dẫn nhập bằng <br /> Theo  nghiên  cứu  tại  Mỹ  của  Lehman  JA,  tần <br /> MMF trong bệnh Lupus đỏ có tổn thương thận <br /> suất  bệnh  trên  10  tuổi  là  57/100.000(8)  và  theo <br /> nhóm III và nhóm IV ở trẻ em. <br /> một nghiên cứu ở Nhật của Masahiko Okuri, tỉ <br /> lệ này là 47/100.000 trẻ(9). Tại Tp Hồ Chí Minh, <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> có  50  trường  hợp  trẻ  bị  Lupus  đỏ  mới  mắc(4) <br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu <br /> được ghi nhận tại 2 bệnh viện Nhi Đồng 1 và <br /> Từ tháng 01/2008 đến 12/2011,  nghiên  cứu <br /> Nhi Đồng 2 từ tháng 1‐2002 đến tháng 3‐2003 <br /> cắt ngang mô tả trên 16 bệnh nhi dưới 15 tuổi, <br /> và  riêng  tại  bệnh  viện  Nhi  Đồng  2,  trong  thời <br /> nhập  viện  lần  đầu  tại  bệnh  viện  Nhi  Đồng  2, <br /> gian từ 2001‐2008, có 53 ca mới mắc Lupus đỏ <br /> được chẩn đoán Lupus đỏ, có tổn thương thận <br /> có tổn thương thận(11). <br /> nặng với kết quả sinh thiết thận nhóm III hoặc <br />  Ở  Việt  Nam  có  nhiều  công  trình  nghiên <br /> IV được đưa vào nghiên cứu.  <br /> cứu  về  Lupus  đỏ  nhưng  đa  số  tập  trung  ở <br /> Các  bệnh  nhi  chưa  được  điều  trị  đặc  hiệu <br /> người lớn và có ít công trình nghiên cứu ở trẻ <br /> trước khi vào viện.  <br /> em.  Lupus  đỏ  thường  diển  tiến  đến  suy  thận <br /> Lupus đỏ được chẩn đoán theo tiêu chuẩn <br /> mạn  và  tử  vong  rất  cao  trong  nhóm  có  tổn <br /> của  Hiệp  Hội  Thấp  Hoa  Kỳ  khi  có  ≥  4/11  tiêu <br /> thương thận nặng(4).  <br /> chuẩn như sau(2): <br /> Trước  đây  các  thuốc  độc  tế  bào  được  sử <br /> dụng trong điều trị Lupus đỏ ở trẻ em đã làm <br /> thay đổi tiên lượng của bệnh nhưng các thuốc <br /> này có nhiều tác dụng phụ như vô kinh, viêm <br /> bàng  quang  xuất  huyết,  ung  thư  bàng  quang, <br /> bạch huyết cấp…Từ 2005, nhiều nghiên cứu đã <br /> sử  dụng  Mycophenolat  mofetil  (MMF)  trong <br /> điều trị dẫn nhập(3,5). Vào năm 2012, Hiệp Hội <br /> Thấp Hoa kỳ đã đưa ra các hướng dẫn mới để <br /> chẩn  đoán  và  điều  trị  bệnh  Lupus  có  tổn <br /> thương thận và Mycophenolat mofetil được đề <br /> <br /> 100<br /> <br /> 1. Hồng ban cánh bướm <br /> 2. Hồng ban dạng đĩa <br /> 3. Nhạy cảm ánh sáng <br /> 4. Loét họng <br /> 5. Viêm khớp <br /> 6. Viêm các màng (màng phổi, màng ngoài <br /> tim) <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Nguyễn Tri Phương <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013 <br /> 7.  Tổn  thương  thận  (tiểu  đạm  kéo  dài  > <br /> 0,5g/24  giờ  hay  >  3+  nếu  không  định  lượng <br /> được, hoặc có sự hiện diện của trụ tế bào). <br /> 8. Tổn thương thần kinh. <br /> 9.  Bất  thường  huyết  học  (thiếu  máu  tán <br /> huyết  hoặc  giảm  bạch  cầu