Kết quả phẫu thuật điều trị viễn thị bằng phương pháp LASIK

Kết quả phẫu thuật điều trị viễn thị<br /> bằng phương pháp LASIK<br /> Tôn Thị Kim Thanh, Cung Hồng Sơn<br /> <br /> Bệnh viện Mắt Trung ương<br /> Tóm tắt<br /> 147 mắt của 84 bệnh nhân viễn thị được phẫu thuật bằng phương pháp LASIK. Chia thành<br /> 3 nhóm: Viễn thị nhẹ (+1D đến + 3D) 22 mắt. Viễn thị vừa (+3,25D đến +6D) 67 mắt. Viễn thị<br /> nặng (+6,25D đến +10D) 58 mắt. Được đánh giá khúc xạ, thị lực trước và sau mổ: 1 tháng, 3<br /> tháng, 6 tháng, 12 tháng, 24 tháng, 36 tháng và 48 tháng. Hỏi ý kiến bệnh nhân sau mổ.<br /> Kết quả<br /> *<br /> Khúc xạ: Trung bình sau phẫu thuật khúc xạ cầu: Viễn thị nhẹ giảm +1,65D, viễn thị vừa<br /> giảm + 4,12D, viễn thị nặng giảm +6,79D.<br /> Khúc xạ nằm trong khoảng ±0,5D sau mổ 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng, 24 tháng, 36<br /> tháng là:<br /> Viễn thị nhẹ: 72,7%; 70,5%; 71,4%; 75%; 80%<br /> Viễn thị vừa: 53,7%; 52,6%; 53%; 57,6%; 58%; 57%<br /> Viễn thị nặng: 32,7%; 29%; 27%; 25%; 25%; 12,5%<br /> *<br /> Thi lực:<br /> Thị lực sau mổ tương đương với thị lực khi chỉnh kính tối đa (tính trung bình): Viễn thị<br /> nhẹ: 79%, viễn thị vừa: 61,5%, viễn thị nặng: 52%<br /> Thị lực trung bình trước và sau phẫu thuật:<br /> Viễn thị nhẹ: Tăng 4,6 hàng<br /> Viễn thị vừa:Tăng 4,3 hàng<br /> Viễn thị nặng: Tăng 1,2 hàng<br /> *<br /> Khúc xạ và thị lực sau mổ viễn thị nhẹ và vừa tốt hơn viễn thị nặng (Fisher's exact test P <<br /> 0,01).<br /> *<br /> Sau phẫu thuật: 46,5% bệnh nhân hài lòng. 51,7% tương đối hài lòng. 1,7% không hài<br /> lòng<br /> * Không có ca nào biến chứng trong phẫu thuật.<br /> <br /> Viễn thị là bệnh lý tật khúc xạ gây<br /> ảnh hưởng đến thị lực, điều trị có thể sử<br /> dụng kính đeo, kính tiếp xúc hoặc phẫu<br /> thuật. Phẫu thuật để điều trị viễn thị đã<br /> được bắt đầu nghiên cứu từ hơn 100 năm<br /> <br /> trước đây. Hiện nay có nhiều phương<br /> pháp<br /> như:<br /> Keratophakia,<br /> Epikeratophakia, Automated lamellar<br /> keratoplasty, Holmium: YAG Laser<br /> Thermal Keratoplasty, tuy nhiên các<br /> <br /> 31<br /> <br /> phương pháp này đều có nhược điểm do<br /> thoái triển nhiều và khó tiên lượng chính<br /> Năm 1991, Dausch, Schroder sử<br /> dụng phương pháp PRK điều trị viễn thị.<br /> Năm 1996, Knoz, Ditzen báo cáo điều trị<br /> viễn thị theo phương pháp Lasik. Sau đó<br /> nhiều tác giả có những nghiên cứu về<br /> phẫu thuật viễn thị theo phương pháp<br /> Lasik cho những kết quả khả quan do thị<br /> lực phục hồi và ổn định nhanh sau phẫu<br /> thuật, do bảo tồn biểu mô và màng<br /> Bowman nên ít đau và ít biến chứng hơn<br /> so với phương pháp PRK.<br /> ở nước ta năm 2003 chúng tôi đã<br /> đưa ra kết quả nghiên cứu ban đầu, từ đó<br /> tới nay nghiên cứu này tiếp tục được tiến<br /> hành và hoàn thiện nhằm 2 mục tiêu sau:<br /> 1. Đánh giá kết quả, biến chứng và xử<br /> lý của phẫu thuật điều trị viễn thị bằng<br /> Laser Excimer theo phương pháp Lasik.<br /> 2.<br /> Tìm hiểu các đặc điểm kỹ thuật của<br /> phương pháp Lasik trong điều trị viễn thị.<br /> <br /> xác kết quả sau mổ.<br /> Phụ nữ có thai hoặc cho con bú<br /> Bệnh nhân sau mổ thời gian theo<br /> dõi dưới 1 tháng.<br /> Bệnh nhân còn 1 mắt duy nhất.<br /> 2.<br /> <br /> Phương pháp:<br /> Phương pháp nghiên cứu lâm sàng<br /> tiến cứu, không đối chứng.<br /> 2.1. Khám trước mổ:<br /> Đo thị lực trước mổ không kính và<br /> có kính.<br /> Khúc xạ tự động, khúc xạ bằng<br /> Retinoscopy khi đã tra thuốc dãn đồng tử.<br /> Đo khúc xạ giác mạc.<br /> Đo nhãn áp kế Goldmann.<br /> Đo bản đồ giác mạc (Corneal<br /> Topography).<br /> Đo chiều dầy giác mạc.<br /> Đếm tế bào nội mô giác mạc.<br /> Làm siêu âm và điện võng mạc.<br /> Khám bán phần trước và bán phần<br /> sau nhãn cầu.<br /> Tất cả các bệnh nhân được tư vấn và<br /> giải thích về phẫu thuật và hướng dẫn cụ<br /> thể những điều phải làm trước và sau<br /> phẫu thuật.<br /> 2.2. Phẫu thuật:<br /> Sử dụng máy Laser Excimer, dùng<br /> đầu Microkeratome tạo vạt giác mạc cho<br /> những trường hợp phẫu thuật viễn thị<br /> rộng hơn phẫu thuật cận thị, đường kính<br /> khoảng 9,5mm.<br /> Các thông số phẫu thuật: Độ dầy<br /> giác mạc cắt: 0,220 micromet/xung,năng<br /> lượng tác động: 150mJ/cm2, thời gian:<br /> 10ns/xung. Tần số nhắc lại: 120Hz, bước<br /> sóng: 192nm.<br /> <br /> Đối tượng và phương pháp<br /> 1.<br /> Đối tượng:<br /> Bệnh nhân viễn thị được phẫu thuật<br /> theo phương pháp Lasik từ tháng 8/2001<br /> đến tháng 8/2006 (5 năm).<br /> Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân:<br /> Tuổi bệnh nhân từ 18 - 39 tuổi<br /> Độ viễn thị phẫu thuật: > +1D<br /> ổn định khúc xạ trước mổ tối thiểu 6<br /> tháng<br /> Sau phẫu thuật được theo dõi ít nhất<br /> từ 1 tháng<br /> Nếu đeo kính tiếp xúc, phải bỏ kính<br /> trước 2 tuần<br /> Tiêu chuẩn loại trừ:<br /> Bệnh nhân đang có viêm nhiễm tại<br /> mắt và toàn thân<br /> <br /> 32<br /> <br /> Bệnh nhân được tra thuốc tê tại chỗ<br /> Novesine 2%, tra 2 lần 10 phút và 5 phút<br /> trước mổ. Hầu hết các bệnh nhân đều<br /> được mổ 2 mắt trong cùng 1 lần phẫu<br /> thuật. Sau khi sát trùng bằng dung dịch<br /> Betadine 5 %, phủ khăn mổ lên mắt được<br /> phẫu thuật. Rửa sạch mắt bằng dung dịch<br /> BSS. Đặt vòng hút quanh vùng rìa áp lực<br /> nội nhãn trên 65mmHg. Tạo vạt giác mạc<br /> với đường kính 9,5mm, chiều dầy 130<br /> micromet. Sau khi giác mạc được thấm<br /> khô, vạt giác mạc lật về phía mũi, tiến<br /> hành bắn laser theo các thông số đặt theo<br /> độ viễn thị, loạn thị nếu có. Khi kết thúc<br /> laser, dùng dung dịch BSS rửa sạch nền<br /> giác mạc và vạt giác mạc. Bờ cắt vạt giác<br /> mạc được thấm khô, kiểm tra độ dính vạt<br /> giác mạc, đặt kính tiếp xúc mềm. Sau mổ<br /> bệnh nhân được tra dung dịch Torbradex<br /> và Okacin lần/1 ngày trong 1 tuần đầu, từ<br /> tuần thứ 2 trở đi tra 2 lần/ngày trong 3<br /> tuần.<br /> 2.3. Theo dõi sau mổ:<br /> Bệnh nhân được theo dõi theo định<br /> kỳ: Sau phẫu thuật 1 ngày (lấy kính tiếp<br /> xúc), 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12<br /> tháng, 18 tháng, 24 tháng, 36 tháng, 48<br /> tháng.<br /> Đánh giá kết quả phẫu thuật: Tình<br /> trạng mắt phẫu thuật, vạt giác mạc, thị lực<br /> sau mổ, khúc xạ giác mạc, biến chứng sau<br /> mổ.v.v…<br /> 2.4. Xử lý số liệu:<br /> 1.<br /> <br /> Sử dụng Fisher’s exact test để so<br /> sánh 2 tỷ lệ độc lập khi trong bảng 2x2 có<br /> số dưới 5, đây là test được sử dụng có<br /> hiệu quả trong nghiên cứu có số lượng<br /> nhỏ. Dùng chương trình phần mềm<br /> EPISTAT, lập trình do Tracy L.<br /> Gustafson – Round Rock - Texas - Mỹ<br /> Kết quả và bàn luận<br /> 147 mắt của 84 bệnh nhân viễn thị<br /> được phẫu thuật từ tháng 8/2001 đến<br /> tháng 8/2006.<br /> Trong đó có 60 nam và 24 nữ:<br /> Tuổi từ 18 – 39 tuổi. (Tuổi trung<br /> bình: 24)<br /> 22 bệnh nhân được mổ 1 mắt, 62<br /> bệnh nhân mổ 2 mắt, chia thành 3 nhóm<br /> sau:<br /> a.<br /> Viễn thị nhẹ (+1D  +3D): 22 mắt<br /> Trong đó có: 12 mắt viễn thị đơn<br /> thuần (54,5%); 10 mắt viễn loạn (45,5%)<br /> b.<br /> Viễn thị vừa (+3,25D  +6D): 67<br /> mắt<br /> Trong đó có: 47 mắt viễn thị đơn<br /> thuần (70%); 20 mắt viễn loạn (30%)<br /> c.<br /> Viễn thị nặng (  +6,25D  +10D):<br /> 58 mắt<br /> Trong đó có: 46 mắt viễn thị đơn<br /> thuần (79%); 12 mắt viễn loạn (21%).<br /> <br /> Số mắt theo dõi sau mổ:<br /> Viễn<br /> thị<br /> Nhẹ<br /> <br /> Trước<br /> mổ<br /> 22<br /> <br /> Bảng 1: Số mắt theo dõi sau mổ<br /> 12<br /> 24<br /> 1 tháng 3 tháng 6 tháng<br /> tháng<br /> tháng<br /> 22<br /> 17<br /> 14<br /> 12<br /> 5<br /> <br /> 33<br /> <br /> 36<br /> tháng<br /> 2<br /> <br /> 48<br /> tháng<br /> 2<br /> <br /> Vừa<br /> Nặng<br /> Tổng<br /> số<br /> <br /> (100%)<br /> 67<br /> (100%)<br /> 58<br /> (100%)<br /> 147<br /> (100%)<br /> <br /> (100%)<br /> 67<br /> (100%)<br /> 58<br /> (100%)<br /> 147<br /> (100%)<br /> <br /> (77%)<br /> 38<br /> (57%)<br /> 34<br /> (59%)<br /> 89<br /> (61%)<br /> <br /> (63%)<br /> 32<br /> (48%)<br /> 26<br /> (45%)<br /> 68<br /> (49%)<br /> <br /> Bảng trên thấy số lượng bệnh nhân<br /> theo dõi sau mổ chung cho cả 3 nhóm: 1<br /> tháng: 100%, 3 tháng: 61%, 6 tháng:<br /> <br /> (54%)<br /> 26<br /> (39%)<br /> 24<br /> (41%)<br /> 57<br /> (42%)<br /> <br /> (23%)<br /> 24<br /> (36%)<br /> 12<br /> (21%)<br /> 41<br /> (28%)<br /> <br /> (9%)<br /> 14<br /> (21%)<br /> 8<br /> (14%)<br /> 24<br /> (16%)<br /> <br /> (9%)<br /> 3<br /> (4%)<br /> 2<br /> (3%)<br /> 7<br /> (4%)<br /> <br /> 49%, 12 tháng: 42%. 24 tháng: 28%. 36<br /> tháng: 16%. 48 tháng: 4%.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> Khúc xạ trước và sau mổ:<br /> Bảng 2: Khúc xạ trước và sau mổ<br /> Viễn Trước<br /> 3<br /> 6<br /> 12<br /> 24<br /> 36<br /> 1 tháng<br /> thị<br /> mổ<br /> tháng tháng tháng tháng tháng<br /> +0,22 +0,2D<br /> Nhẹ +1,93 +0,38D +0,32<br /> D<br /> D<br /> D<br /> +0,56<br /> Vừa +4,68 +0,52D +0,58 +0,54 +0,56 +0,58<br /> D<br /> 1 mắt<br /> D<br /> D<br /> D<br /> D<br /> D<br /> bổ sung<br /> +1,36 +1,38<br /> Nặn +8,12 +1,22D +1,24 +1,35 +1,42<br /> D<br /> 2 mắt<br /> D<br /> D<br /> D<br /> D<br /> D<br /> g<br /> bổ sung<br /> <br /> Sau phẫu thuật khúc xạ ở cả 3 nhóm<br /> đều giảm, khoảng 1 tháng sau mổ chỉ số<br /> khúc xạ đã khá ổn định.<br /> Tính trung bình sau phẫu thuật<br /> Viễn thị nhẹ: Giảm khoảng +1,65D<br /> Viễn thị vừa: Giảm khoảng + 4,12D<br /> <br /> Trung Giảm<br /> bình Sau mổ<br /> +0,28<br /> 1,65D<br /> D<br /> +0,56<br /> 4,12D<br /> D<br /> +1,33<br /> D<br /> <br /> 6,79D<br /> <br /> -<br /> <br /> Viễn thị nặng: Giảm khoảng +6,79D<br /> Kết quả của chúng tôi tương tự như<br /> kết quả của tác giả Luis Antonio Ruiz<br /> (2000) – Columbia, phẫu thuật 350 mắt<br /> theo phương pháp Lasik.<br /> <br /> Bảng 3: Kết quả của Luis Antonio Ruiz (2000) – Santa Bogota – Colombia<br /> Viễn thị<br /> Trước mổ<br /> 1 tháng<br /> 6 tháng<br /> +2,15D<br /> +0,39D<br /> +0,48D<br /> +0.75D  +4D<br /> +5,29D<br /> +0,75D<br /> +0,62D<br /> +4,25D  +8D<br /> +8,25D  +17D<br /> <br /> +12,77D<br /> <br /> +1,22D<br /> <br /> Kết quả nghiên cứu của Rashad<br /> (2001) – Hy lạp, cho thấy 85 mắt/53 bệnh<br /> <br /> +1,1D<br /> <br /> nhân viễn thị từ +1 đến +5D , 3 tháng sau<br /> khi mổ độ khúc xạ tương đối ổn định. Sau<br /> <br /> 34<br /> <br /> 1 năm theo dõi độ viễn thị trung bình là<br /> +0.43D. Nếu tính chung cho 2 nhóm viễn<br /> thị nhẹ và vừa trong nghiên cứu của chúng<br /> 3.<br /> *<br /> <br /> tôi thì độ viễn thị trung bình sau 1 năm<br /> cũng là +0,42D.<br /> <br /> Phân bố khúc xạ cầu sau mổ:<br /> Khúc xạ sau mổ nằm trong khoảng ±0,5D<br /> <br /> Viễn thị<br /> Nhẹ<br /> Vừa<br /> Nặng<br /> Fisher’s<br /> exact test<br /> <br /> Bảng 4: Khúc xạ sau mổ nằm trong khoảng ±0,5D<br /> 12<br /> 24<br /> 36<br /> 1 tháng 3 tháng 6 tháng<br /> tháng<br /> tháng<br /> tháng<br /> 16/22<br /> 12/17<br /> 10/14<br /> 9/12<br /> 4/5<br /> (72,7%) (70,5%) (71,4%)<br /> (75%)<br /> (80%)<br /> 36/67<br /> 20/38<br /> 17/32<br /> 15/26<br /> 14/24<br /> 8/14<br /> (53,7%) (52,6%)<br /> (53%)<br /> (57,6%)<br /> (58%)<br /> (57%)<br /> 19/58<br /> 10/34<br /> 17/26<br /> 6/24<br /> 3/12<br /> 1/8<br /> (32,7%)<br /> (29%)<br /> (27%)<br /> (25%)<br /> (25%)<br /> (12,5%)<br /> P