Kết quả phẫu thuật nội soi ngoài phúc mạc điều trị ung thư tuyến tiền liệt khu trú

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ PHẪU THUẬT NỘI SOI NGOÀI PHÚC MẠC ĐIỀU TRỊ  <br /> UNG THƯ TUYẾN TIỀN LIỆT KHU TRÚ <br /> Vũ Lê Chuyên*, Nguyễn Tiến Đệ* <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt vấn đề và Mục tiêu: Đánh giá kết quả điều trị sau phẫu thuật tuyến tiền liệt tận gốc qua nội soi ngoài <br /> phúc mạc ở những bệnh nhân ung thư khu trú điều trị tại khoa Niệu C, Bệnh viện Bình Dân. <br /> Phương pháp nghiên cứu: Là phương pháp tiền cứu. <br /> Kết quả: Từ 2009‐2012 nghiên cứu đã tiến hành điều trị 53 bệnh nhân bằng phương pháp phẫu thuật tận <br /> gốc tuyến tiền liệt qua nội soi ngoài phúc mạc. Biến chứng tiểu không kiểm soát sau mổ 3,8% sau 12 tháng. Tỉ lệ <br /> bệnh nhân không bị rối loạn cương sau 12 tháng là 28,3%. Tỉ lệ bệnh nhân có PSA/máu tăng sau mổ 13,6%. <br /> Đánh giá kết quả phẫu thuật 83,0% tốt, trung bình là 11,3% và xấu là 5,7%. <br /> Kết luận: Ung thư tuyến tiền liệt khu trú có thể điều trị bằng phương pháp nội soi. Kết quả phẫu thuật nội <br /> soi có thể chấp nhận được. <br /> Từ khóa: Phẫu thuật nội soi ngoài phúc mạc điều trị tận gốc ung thư tuyến tiền liệt khu trú. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> RESULT OF TRANSPERINEAL LAPAROSCOPY IN TREATMENT  <br /> OF LOCALIZED PROSTATE CANCER <br /> Vu Le Chuyen, Nguyen Tien De  <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 3 ‐ 2013: 306 ‐ 309 <br /> Introduction  and  objectives:  The  goal  of  the  report  was  to  determine  the  result  of  laparoscopic  radical <br /> prostatectomy at urologic department C, Bình Dân hospital. <br /> Patients and methods: This is a prospective study. <br /> Results:  This  study  was  used  to  evaluate  53  patients  who  were  treated  with  laparoscopic  radical <br /> prostatectomy from 2009 to 2012. Complications were confirmed and treated. The complications were recognized. <br /> After 12 months 96.2% patients had urinary continence and 28.3% patients had not erectile dysfunction, 13.6% <br /> patients had the clinical state of a rising PSA level after laparoscopic radical prostatectomy. <br /> Conclusions: Clinically localized prostate cancer can be treated by laparoscopic radical prostatectomy. The <br /> result of this procedure may be acceptable. <br /> Key words: laparoscopic radical prostatectomy; result of the procedure <br /> cho bệnh nhân có cuộc sống tốt sau phẫu thuật. <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Các  di  chứng  của  phẫu  thuật  nếu  có  như  tiểu <br /> Ung  thư  tuyến  tiền  liệt  là  ung  thư  thường <br /> không  kiểm  soát,  liệt  dương...  làm  cho  chất <br /> gặp trong niệu khoa. Phẫu thuật vẫn được nhiều <br /> lượng  cuộc  sống  của  người  bệnh  không  trọn <br /> bác sĩ niệu khoa chọn lựa. Khác với những ung <br /> vẹn.  Chính  vì  vậy,  mục  đích  bài  viết  đánh  giá <br /> thư  khác,  trong  phẫu  thuật  tận  gốc  ung  thư <br /> kết quả điều trị sau phẫu thuật. <br /> tuyến  tiền  liệt  ngoài  vấn  đề  phải  lấy  hết  tế  bào <br /> ung thư, nhằm tránh tái phát, còn phải đảm bảo <br /> * Bệnh viện Bình Dân <br /> Tác giả liên lạc: THS. BS. Nguyễn Tiến Đệ <br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu <br /> <br /> ĐT: 0903622073<br /> <br /> Email: nguyende116@yahoo.com <br /> <br /> 307<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013<br /> Tiểu không kiểm soát sau mổ <br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Phương pháp nghiên cứu <br /> Tiền cứu.Thời gian nghiên cứu: 2009‐2012. <br /> <br /> Cách thức thực hiện <br /> Những bệnh nhân được chẩn đoán ung thư <br /> tuyến  tiền  liệt  khu  trú  sẽ  được  tiến  hành  phẫu <br /> thuật nội soi ngoài phúc. Kết qủa nghiên cứu sẽ <br /> được  ghi  nhận  lại,  và  xử  lý  bằng  phần  mềm <br /> SPSS‐16  for  Window  để  thống  kê  các  kết  quả <br /> phẫu thuật nội soi. <br /> <br /> KẾT QUẢ <br /> Phương pháp phẫu thuật <br /> Trong 53 bệnh nhân thực hiện cắt tuyến tiền <br /> liệt tận gốc qua nội soi trong nghiên cứu, có 17% <br /> bệnh nhân cắt tuyến tiền liệt tận gốc. 83% bệnh <br /> nhân có kết hợp nạo hạch chậu. <br /> <br />  <br /> Biểu đồ 3. Diễn tiến tiểu không kiểm soát sau mổ. <br /> Sau 1 tháng tỉ lệ bệnh nhân rối loạn tiểu là 47 <br /> bệnh nhân (88,6%). Những bệnh nhân này phải <br /> mang tã từ 2‐4 tã/ ngày. Càng về sau tỉ lệ bệnh <br /> nhân  tiểu  không  kiểm  soát  càng  giảm.  Sau  3 <br /> tháng tỉ lệ bệnh nhân mang tã giảm đáng kể còn <br /> 11  bệnh  nhân  (20,7%).  Sau  12  tháng,  chỉ  còn  2 <br /> bệnh nhân (3,8%) mang tã. <br /> Bảng 1. Tái phát sau mổ. <br /> Không tái phát<br /> Psa tăng<br /> Tổng số<br /> Số BN không theo dõi<br /> Tổng số<br /> <br /> Số BN Tỉ lệ %<br /> 38<br /> 71.7<br /> 6<br /> 11.3<br /> 44<br /> 83.0<br /> 9<br /> 17.0<br /> 53<br /> 100<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> 86.4<br /> 13.6<br /> 100.0<br /> 100<br /> <br /> Bảng 2. Đánh giá kết quả phẫu thuật. <br />  <br /> Biểu đồ 1. Phương pháp phẫu thuật. <br /> <br /> Rối loạn cương sau mổ <br /> <br /> Tốt<br /> Trung bình<br /> Kém<br /> Tổng số<br /> <br /> Số BN<br /> 44<br /> 6<br /> 3<br /> 53<br /> <br /> Tỉ lệ (%)<br /> 83,0<br /> 11,3<br /> 5,7<br /> 100<br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> <br />  <br /> Biểu đồ 2. Diễn biến rối loạn cương sau mổ. <br /> Trong nghiên cứu, sau 3 tháng tỉ lệ này tăng <br /> lên là 22,6% (12 bệnh nhân). Sau 6 tháng tỉ lệ này <br /> thay  đổi  không  nhiều  24,5%  (13  bệnh  nhân)  và <br /> sau  24  tháng  tỉ  lệ  này  tăng  lên  28,3%  (15  bệnh <br /> nhân không rối loạn cương). <br /> <br /> 308<br /> <br /> Khác  với  những  ung  thư  khác,  trong  phẫu <br /> thuật tận gốc ung thư  tuyến  tiền  liệt  ngoài  vấn <br /> đề  phải  lấy  hết  tế  bào  ung  thư,  nhằm  tránh  tái <br /> phát, còn phải đảm bảo cho bệnh nhân có cuộc <br /> sống tốt sau phẫu thuật. Các di chứng của phẫu <br /> thuật  nếu  có  như  tiểu  không  kiểm  soát,  liệt <br /> dương...  làm  cho  chất  lượng  cuộc  sống  của <br /> người  bệnh  không  trọn  vẹn(2,3,4,6).  Chính  những <br /> di  chứng  này  gây  cho  bệnh  nhân  nhiều  phiền <br /> toái, do đó các yếu tố đánh giá kết quả sau mổ <br /> dựa  vào  PSA/máu  tăng,  tình  trạng  tiểu  không <br /> kiểm soát, và rối loạn cương sau mổ. <br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Rối loạn cương <br /> <br /> Tình trạng lâm sàng PSA tăng sau mổ <br /> <br /> Để  tránh  rối  loạn  cương,  trong  mổ  cố  gắng <br /> tránh đụng chạm dây thần kinh, tránh dùng dao <br /> đốt  điện  nhiều,  vì  có  thể  trong  khi  mổ  không <br /> làm đứt dây thần kinh, nhưng điện năng có thể <br /> làm  thương  tổn  thần  kinh(1,3,4).  Nói  chung, <br /> thương tổn thần kinh do dao điện hoặc do đụng <br /> chạm  sẽ  có  thể  hồi  phục  nhưng  chậm.  Trong <br /> nghiên  cứu,  sau  1  tháng  ghi  nhận  không  có <br /> trường hợp nào cương được, nhưng sau 3 tháng <br /> tỉ lệ này tăng lên là 22,6% (12 bệnh nhân). Sau 6 <br /> tháng tỉ  lệ  này  thay  đổi  không  nhiều  24,5%  (13 <br /> bệnh  nhân).  Sau  một  năm  tỉ  lệ  bệnh  nhân  rối <br /> loạn cương vẫn chỉ có 24,5%, và sau 24 tháng, tỉ <br /> lệ  này  tăng  lên  28,3%  (15  bệnh  nhân  cương <br /> được). <br /> <br /> Nếu  sau  mổ  trị  số  PSA/máu  >0,2ng/ml <br /> nhiều  tác  giả  cho  rằng  ung  thư  tái  phát,  mặc <br /> dù  từ  khi  có  PSA  tăng  đến  khi  tìm  thấy  bằng <br /> chứng  ung  thư  đòi  hỏi  một  thời  gian  dài. <br /> Trong  nghiên  cứu,  số  bệnh  nhân  theo  dõi  sau <br /> mổ  là  44  bệnh  nhân  (chiếm  tỉ  lệ  83%)  và  thời <br /> gian theo dõi sớm nhất là một tháng sau mổ và <br /> dài nhất là 36 tháng sau mổ. <br /> <br /> Kết quả phẫu thuật <br /> Đánh  giá  kết  quả  điều  trị  dựa  vào  tái  phát <br /> ung  thư,  di  chứng  rối  loạn  cương,  tiểu  không <br /> kiểm soát.  <br /> Bảng 5. Kết quả điều trị phân chia thành 3 nhóm tốt, <br /> trung bình, và xấu. <br /> K tái phát<br /> <br /> Bảng 3. So sánh tỉ lệ cương sau mổ với các tác giả khác. <br /> Hoznek<br /> Turk<br /> Guillonneau<br /> Roumeguere<br /> Stolzenburg<br /> Rassweiler<br /> Nghiên cứu<br /> <br /> Số bệnh<br /> nhân<br /> 200<br /> 125<br /> 550<br /> 88<br /> 700<br /> 5842<br /> 53<br /> <br /> Thời gian sau<br /> mổ<br /> 1 tháng<br /> 12 tháng<br /> 1,5tháng<br /> 12 tháng<br /> 6 tháng<br /> 12 tháng<br /> 12 tháng<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> cương%<br /> 46%<br /> 59%<br /> 66%<br /> 65,3%<br /> 47%<br /> 52%<br /> 28,3%<br /> <br /> Tiểu không kiểm soát <br /> Khâu nối niệu đạo‐cổ bàng quang sau khi đã <br /> cắt tuyến tiền liệt cũng đóng vai trò quan trọng <br /> hạn chế tiểu không kiểm soát sau mổ. Nếu bảo <br /> tồn tối đa cơ thắt niệu đạo và thực hiện khâu nối <br /> kín,  sẽ  không  dò  nước  tiểu  sau  mổ.  Tỉ  lệ  bệnh <br /> nhân tiểu không kiểm soát sau mổ 12 tháng của <br /> nghiên cứu là 96,2%. <br /> Bảng 4. So sánh tiểu không kiểm soát sau mổ. <br /> Catolina<br /> Ahlering<br /> Guillonneau<br /> Patel<br /> Joseph<br /> Stolzenburg<br /> Nghiên cứu<br /> <br /> Sau 1 tháng Sau 3 tháng Sau 12 tháng<br /> 96%<br /> 76%<br /> 82.3%<br /> 98%<br /> 96%<br /> 92%<br /> 11,4%<br /> 79,3%<br /> 96,2%<br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu <br /> <br /> Tốt<br /> Trung bình<br /> Xấu<br /> <br /> Không<br /> Không<br /> Có<br /> <br /> Tiểu không<br /> kiểm soát<br /> Không<br /> Có<br /> Có<br /> <br /> Rối loạn cương<br /> Không<br /> Không<br /> Có<br /> <br /> Nếu  dựa  vào  các  tiêu  chuẩn  trên  kết  quả <br /> nghiên  cứu  như  sau:  tốt  ghi  nhận  83%  các <br /> trường hợp. Tỉ lệ xấu chiếm 5,7%, kết quả trung <br /> bình là 11,3%. <br /> <br /> KẾT LUẬN <br /> Phẫu  thuật  nội  soi  ngày  nay  đã  được  công <br /> nhận là phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền <br /> liệt khu trú. Để đạt kết quả tốt ngoài yếu tố đảm <br /> bảo  ung  thư  khôn  tái  phát,  cò  phải  đảm  bảo <br /> bệnh  nhân  không  bị  di  chứng  do  phẫu  thuật <br /> như rối loạn cương, tiểu không kiểm soát. <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO <br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> 5.<br /> <br /> Guillonneau  B  (2002).  Perioperative  complications  of <br /> laparoscopic  radical  prostatectomy.  The  Montsouris  3‐years <br /> experience. J urol;167; pp 51‐56. <br /> Li MS (2007). Laparoscopic and Robotic –Assisted Laproscopic <br /> Radical  Prostatectomy  and  Pelvic  Lymphadenectomy. <br /> Campbell Urol; pp 2985‐3004. <br /> Partin  AW  (1997).  Combination  of  PSA,  clinical  stage,  and <br /> Gleason  score  to  predict  pathological  stage  of  localizied <br /> prostate cancer. JAMA; 277; pp 1445‐1451.  <br /> Trần  Ngọc  Sinh  (2004).  Ung  thư  tiến  liệt  tuyến.  Sổ  tay  Niệu <br /> Học Lâm Sàng, pp 64‐67. <br /> Trần văn Sáng (1998). Bướu ác tiền liệt tuyến. Bài giảng bệnh <br /> học Niệu Khoa, pp 251‐264. <br /> <br /> 309<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> 6.<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013<br /> <br /> Vũ lê Chuyên và cs (2005). Những kinh nghiệm bước đầu về <br /> phẫu thuật tận gốc ung thư tiền liệt tuyến tại bệnh viện Bình <br /> Dân. Y học Việt nam, 313, pp 629‐637. <br /> <br />  <br /> <br /> Ngày nhận bài báo <br />  <br />  <br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: <br /> Ngày bài báo được đăng: <br />   <br /> <br /> 14‐05‐2013 <br /> 15‐06‐2013 <br /> 15–07‐2013 <br /> <br />  <br /> <br /> 310<br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu  <br /> <br />