Kết quả ứng dụng nội soi trong chẩn đoán và điều trị 6 BN rách chóp xoay tại Bệnh viện 175

Chia sẻ: ViThimphu2711 ViThimphu2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đặc điểm khớp vai là khớp có biên độ hoạt động rộng rãi, nên dễ bị tổn thương. Tỷ lệ BN rách chóp xoay khá cao đặc biệt phụ nữ lớn tuổi. Bệnh lý này thường gây đau nhiều, làm yếu cơ vùng vai ảnh hưởng tới sinh hoạt và lao động. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá kết quả ứng dụng nội soi khớp vai trong chẩn đoán và điều trị rách chóp xoay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kết quả ứng dụng nội soi trong chẩn đoán và điều trị 6 BN rách chóp xoay tại Bệnh viện 175

KẾT QUẢ ỨNG DỤNG NỘI SOI TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ 6 BN RÁCH CHÓP XOAY TẠI BỆNH VIỆN 175 Phan Đình Mừng TÓM TẮT Địa chỉ nơi nghiên cứu: Môû ñaàu: Raùch choùp xoay laø toån thöông hay gaëp nhaát trong caùc beänh lyù vuøng khôùp vai, Khoa chấn thương chỉnh nhaát laø nöõ giôùi lôùn tuoåi. Noäi soi khôùp giuùp chaån ñoaùn roõ raøng vaø choïn loïc kyõ thuaät ñieàu hình Bệnh Viện 175, trò nhöõng toån thöông naøy. số 786, nguyễn kiệm, phường 3 Gò Vấp, Muïc tieâu: Ñaùnh giaù keát quaû öùng duïng noäi soi khôùp vai trong chaån ñoaùn vaø ñieàu trò TP.HCM raùch choùp xoay. Ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu: Moâ taû tieán cöùu 06 BN (4 nöõ, 2 nam tuoåi töø 49 tôùi 54) noäi soi khôùp vai taïi khoa CTCH Beänh Vieän 175 töø thaùng 02/2010 ñeán 8/2010. Keát quaû: 100% BN khoâng coù bieán chöùng trong vaø sau moå. 02 BN raùch choùp xoay theo doõi 15 thaùng vaø 10 thaùng sau moå ñaït keát quaû toát theo thang ñieåm Constant, taàm vaän ñoäng phuïc hoài hoaøn toaøn, söùc cô caûi thieän roõ reät so vôùi tröôùc moå, heát ñau. Coøn laïi 04BN coù keát quaû trung bình. Keát luaän: Noäi soi ñieàu trò toån thöông khôùp vai ít ñau sau moå, thôøi gian naèm vieän ngaén, ít nguy cô bieán chöùng, BN phuïc hoài sôùm sau moå. Taàm vaän ñoäng vaø chöùc naêng khôùp vai phuïc hoài trong thôøi gian ngaén. Töø khoùa: Noäi soi khôùp vai, choùp xoay, ñieàu trò Results of shoulder arthroscopy application in diagnosis and treatment 06 patients rotator cuff tear at the The Military Hospital 175 Phan Dinh Mung SUMMARY Background: Rotator cuff tears were popular injured among pathologic shoulder, especially in old female. Arthroscopic shoulder allows the surgeon to make diagnosis clearly and apply techniques for treatment of shoulder lesions. Objective: Report of results of shoulder arthroscopy application in diagnosis and treatment of rotator cuff tears. Materials and methods: Performed a prospective cohort study of 06 patients (4 female, 2 male; ranging from 49 to 54 years old) at the Traumatology and Orthopedic Department - The Military Hospital 175 from Feburary 2010 to August 2010. Results: 100% patients had no complications in- and post-operation. Two patients rotator cuff tears with 15 months and 10 months follow-up were excellent based on Constant scoring system. The range of motion was recovered completely, power of muscle improved clearly, no pain. The others have average results. Conclusions: Arthroscopic shoulder introduces some advantages: less post-operative pain, reduced hopitalization time, decreased risk of complications and improved early rehabilitation. Recovered range of motion and shoulder function in a short period of hospitalization. Key words: Shoulder arthroscopy, rotator cuff, therapeutics. Phản biện khoa học: TS. Trần Trung Dũng 71
TẠP CHÍ CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH VIỆT NAM - SỐ ĐẶC BIỆT - 2013 I. ĐẶT VẤN ĐỀ * Với thương tổn rách gân trên gai và dưới gai: Đặc điểm khớp vai là khớp có biên độ hoạt động • Tạo hình mỏm cùng vai nếu có hẹp khoang dưới rộng rãi, nên dễ bị tổn thương. Tỷ lệ BN rách chóp mỏm cùng xoay khá cao đặc biệt phụ nữ lớn tuổi. Bệnh lý này • Tạo nền chảy máu tại diện bám của chóp xoay ở thường gây đau nhiều, làm yếu cơ vùng vai ảnh mấu động lớn, đóng hai neo sát bờ sụn chỏm xương hưởng tới sinh hoạt và lao động. Việc ứng dụng nội cánh tay, xuyên chỉ qua gân chóp xoay buộc chỉ và soi trong điều trị tổn thương khớp vai giúp tiếp cận kéo lần lượt ra ngoài cố định hình lưới bằng hai neo tổn thương dễ dàng và chọn lựa phương án điều trị. Pushlock. Nội soi khớp vai thăm dò kỹ các tổn thương sụn + Xử trí tổn thương phối hợp: đốt hoạt mạc viêm, viền, bao khớp, dây chằng, chóp xoay. Hơn nữa, ít lấy dị vật khớp… đau sau mổ, đường mổ ngắn, ít nguy cơ cứng khớp - Sau mổ: chườm đá vùng vai, đeo đai Desault sau mổ và biên độ vận động nhanh phục hồi[1]. Tuy 4-6 tuần tùy kích thước lỗ rách. Ngày thứ 1 sau mổ: nhiên việc thực hiện kỹ thuật này đòi hỏi trang thiết gồng cơ, co duỗi khuỷu và nắm thả bàn tay, lau rửa bị dụng cụ đắt tiền và kinh nghiệm của phẫu thuật nách hàng ngày. viên[2]. Báo cáo này mục đích nhằm đánh giá kết - Đánh giá: quả ứng dụng nội soi dùng chỉ neo khâu phục hồi chóp xoay 06BN rách chóp xoay tại khoa CTCH + Tình trạng liền vết mổ, tái khám, theo dõi tình Bệnh Viện 175. trạng đau, chức năng khớp vai, biên độ vận động, sức cơ… ở các thời điểm 1, 3, 6, 9 tháng… Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá kết quả ứng dụng nội soi khớp vai trong chẩn đoán và điều trị rách + Phân loại kết quả theo thang điểm Constant. chóp xoay. Kết quả chung chia 4 mức: Rất tốt, Tốt, Trung bình và Kém. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU III. KẾT QUẢ 1. Đối tượng nghiên cứu 1. Đặc điểm BN: - 06 BN (4 nữ, 2 nam; tuổi từ 49 tới 54) nội soi 06 BN: 02 nam, 04 nữ tuổi từ 49-54, không có khớp vai tại khoa CTCH Bệnh Viện 175 từ tháng yếu tố chấn thương, trước mổ hạn chế vận động khớp 02/2010 đến 8/2010. Các BN có khả năng kinh tế vai và đau vai nhiều, tăng lên về đêm. Các BN này chấp nhận được chi phí điều trị bằng phẫu thuật nội trước đó đã được điều trị bảo tồn bằng tập VLTL, soi khớp. uống NSAIDs hoặc tiêm cocticoid nhưng không cải thiện. Thời gian theo dõi trung bình: 11,5 tháng. Có 2. Phương pháp nghiên cứu 02 BN có thời gian theo dõi và tái khám liên tục, 04 - Thu thập số liệu về đặc điểm BN, khám và làm BN ở xa nên thời gian theo dõi không liên tục. các test lâm sàng, cận lâm sàng. 2. Chẩn đoán: - Vô cảm: mê NKQ, tư thế nằm nghiêng (Lateral MRI Decubitus). - Kỹ thuật mổ: Loaïi toån thöông Soá ca + Vào khoang khớp vai và khoang dưới mỏm Gaân treân gai Raùch nhoû 3 cùng xác định tổn thương: sụn viền, bao khớp, chỏm Raùch lôùn 2 xương cánh tay, chóp xoay, gân nhị đầu, màng hoạt Raùch lôùn, co ruùt ñoä I 1 dịch … + Xử trí tổn thương: Raùch gaân döôùi vai 1 * Với thương tổn rách gân dưới vai: chà rướm Heïp 2 Khoang MCV máu nơi bám gân dưới vai vào mấu chuyển bé, đóng Coù gai xöông 1 một chỉ neo Bio-CorkScrew, luồn các nhánh chỉ trên neo vào phần rách ở gân dưới vai và buộc chắc bằng Bảng 1: Phân loại tổn các nút buộc Revo. 72
Nội soi BN liền sẹo vết mổ kỳ đầu, hài lòng với cuộc mổ. Thời gian nằm viện trung bình: 06 ngày. Loaïi toån thöông Soá ca - Kết quả gần: Gaân treân gai Raùch nhoû 3 + 4 tuần sau mổ: tái khám tháo đai Desault, hướng dẫn Raùch lôùn 2 BN tập vận động (với những BN rách lớn thời gian bất Raùch lôùn, co ruùt ñoä II 1 động lâu hơn: 06 tuần). Tập gấp duỗi khuỷu, sấp ngửa bàn tay, tập nắm bàn tay, dạng khép các ngón. Tiếp tục hẹn BN Raùch gaân döôùi vai 2 tái khám sau đó 2 và 3 tháng sau để hướng dẫn tập vận Xô hoùa 3 động theo chương trình. Khoang döôùi Heïp 2 + 06 tuần đến 03 tháng sau mổ: tập thụ động không MCV Coù gai xöông 1 đau: ra trước đến 140 độ, xoay ngoài đến 40 độ, dạng đến 60 độ. Chườm nóng trước khi tập, chườm lạnh sau khi tập. Baùn traät 2 Gaân nhò ñaàu Bắt đầu các bài tập chủ động có trợ giúp. Vieâm 3 + 03 tháng đến 06 tháng: thực hiện các bài tập sức cơ Chuoät khôùp 1 bằng dây chun dạng, đưa tay ra trước, ra sau, xoay trong, Vieâm maøng hoaït dòch 6 xoay ngoài. + 10 tháng sau mổ (06BN): kết quả theo (thang điểm Bảng 2: Phân loại thương tổn trên nội soi Constant) trước mổ trung bình: 57 thấp hơn hẳn so với chỉ số Constant sau mổ: 73.5 3. Kỹ thuật điều trị: Các BN phục hồi nhanh, tập vận động sớm theo Kyõ thuaät Soá BN chương trình, nhưng xoay ngoài và xoay ngoài theo tư thế Taïo hình moûm cuøng vai 5 dạng vẫn khá hạn chế cho đến 5 - 7 tháng. Khaâu phuïc hoài gaân Gaân treân gai 3 IV. BÀN LUẬN Gaân treân gai döôùi vai 2 1. Đặc điểm Bệnh Nhân Gaân treân gai, döôùi gai, Có 4BN rách chóp xoay là nữ giới, 02 BN nam giới, Raùch gaân döôùi vai 1 döôùi vai đều tuổi trung niên, nguyên nhân chấn thương không rõ Caét gaân nhò ñaàu 2 ràng. Ñoát maøng hoaït dòch vieâm 6 2. Kết quả chẩn đoán Nội soi qua một sẹo mổ nhỏ mà tiếp cận được tổn Thôøi gian moå trung bình 2 h 45’ thương toàn diện, ít tổn thương phần mềm[1], giúp phát Bieán chöùng trong moå 0 hiện được các tổn thương kèm theo mà trước đây mổ mở Bảng 3: Các kỹ thuật điều trị khó phát hiện và dễ bỏ sót điều trị, thông qua nội soi đánh giá toàn bộ vùng chóp xoay cả mặt khớp và mặt dưới mỏm BN có rách gân dưới vai được khâu ngay khi nội soi cùng, giúp chẩn đoán chính xác hình dạng rách, kích thước bằng một chỉ neo Bio-CockScrew tại nơi bám gân vào và độ rách, mức độ co rút. Từ đó lựa chọn kỹ thuật điều trị, mấu động bé, sau đó mới vào khoang dưới mỏm cùng ngay cả với những BN lâm sàng và MRI còn chưa rõ ràng khâu gân trên dưới gai. Có 1 BN rách lớn chóp xoay có thì nội soi đưa ra hình ảnh trực tiếp và PTV có thể dùng co rút gân trên gai độ II, nên cần giải phóng mặt trên và dụng cụ đánh giá trực tiếp các tổn thương[1]. Nhờ quan dưới gân để di động gân, kéo gân ra cố định vào mấu động sát trực tiếp, nội soi phát hiện được những tổn thương mà lớn. Đa phần các BN có tạo hình mỏm cùng vai, đốt màng không tìm thấy trên MRI hoặc không phát hiện trên MRI. hoạt dịch viêm. Có hai BN rách lớn chóp xoay nên cắt gân Thời gian mổ trung bình 2 giờ 45 phút. Không gặp tai biến nhị đầu. trong mổ. 4. Kết quả điều trị: 3. Kết quả điều trị - Sau mổ: Sau mổ và kết thúc tháng đầu tiên, các BN hài lòng với Không tổn thương TK, mạch máu trong, sau mổ; 100% cuộc mổ, không biểu hiện nhiễm trùng, tổn thương mạch Phần 2: Phần nội soi và thay khớp 73
TẠP CHÍ CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH VIỆT NAM - SỐ ĐẶC BIỆT - 2013 máu, thần kinh. Thời gian nằm viện ngắn. BN được rách rất lớn và có co rút gân trên gai độ hai nhưng kết tập phục hồi sớm ngay sau mổ theo chương trình. quả sau mổ 15 tháng tốt hơn rất nhiều so với BN có BN rách chóp xoay sau 03 tháng theo dõi đã giảm vết rách nhỏ hơn, điều này cho thấy những BN nào đau nhiều so với trước mổ, đêm ngủ được; không còn tập VLTL đầy đủ, đều đặn sẽ hồi phục nhanh hơn[2]. đau ban đêm, biên độ vận động và sức cơ vùng vai Khâu chóp xoay qua nội soi có nhiều thuận lợi: hồi phục dần. Mặc dù cần theo dõi thêm, nhưng kết đường mổ nhỏ, không bóc tách cơ delta, thời gian quả bước đầu là đáng khích lệ khi các BN này đã hồi phục sau mổ nhanh hơn phương pháp mổ mở hay thất bại với điều trị nội khoa. Các BN này trước đó mini-open[4]. Có 2BN sử dụng kỹ thuật khâu kiểu đã được điều trị bảo tồn: uống NSAIDs hoặc tiêm bắc cầu với hai hàng chỉ neo, kỹ thuật phức tạp hơn cocticoid nhưng thất bại. Theo tác giả Ruotolo, điều khâu một hàng, nhưng những bằng chứng lâm sàng trị bảo tồn chỉ giảm đau hợp lý ở 50% BN và không cho thấy về lâu dài không có sự khác biệt giữa hai có cải thiện về sức cơ sau thời gian dài theo dõi[9]. nhóm[2,3]. Tác giả khác khi nghiên cứu về vấn đề Nếu phẫu thuật, sử dụng đường mổ nhỏ ít nguy cơ này thì đưa ra nhận định: nên áp dụng khâu một hàng teo cơ delta hơn mổ mở khâu chóp xoay, thời gian với những rách nhỏ và vừa; còn với rách lớn hoặc phục hồi nhanh hơn[10]. rất lớn thì nên phục hồi chóp xoay bằng kỹ thuật hai Trong số 06 BN, có 02 BN Rách chóp xoay có hàng[6]. thời gian theo dõi liên tục 15 tháng và 10 tháng, đều V. KẾT LUẬN có thể có tầm vận động và sức cơ tương đối để có Kết quả ứng dụng nội soi điều trị 06 BN rách chóp thể trở về sinh hoạt hàng ngày, kết quả rất tốt và tốt xoay tại khoa CTCH – Bệnh Viện 175 cho thấy: theo thang điểm Constant. Còn 04 BN (2 BN nữ, 02 BN nam) có thời gian theo dõi không liên tục kết quả 1. 100% BN liền sẹo kỳ đầu, không có tai biến, chức năng còn hạn chế. Có lẽ do BN không tuân thủ biến chứng trong và sau mổ. Kết quả (Constant) sau chế độ tập luyện. Hơn nữa BN ở xa nên điều kiện đi mổ trung bình 73.5 cải thiện rõ rệt so với trước mổ: lại khó khăn, không tái khám đầy đủ. 57; Có 02 BN theo dõi liên tục trên 10 tháng, kết quả rất tốt và tốt theo thang điểm Constant. Tác giả Hoàng Mạnh Cường sử dụng đường mổ nhỏ khâu gân có hỗ trợ nội soi đánh giá kết quả tốt 2. Nội soi đánh giá trực tiếp những thương tổn và rất tốt 84,5%. Có tác giả cho rằng mổ mở không khớp vai mà ít gây sang chấn, hỗ trợ chẩn đoán chính mang lại kết quả tốt bằng đường mổ nhỏ hay mổ xác và lựa chọn kỹ thuật điều trị phù hợp. Sau mổ nội soi. Tác giả Tăng Hà Nam Anh khâu phục hồi ít nguy cơ biến chứng và chức năng khớp vai được chóp xoay qua nội soi 25 BN, kết quả tốt và rất tốt phục hồi sớm. 72%[1,2]. Trong nghiên cứu này 01 BN mặc dù vết Tài liệu tham khảo 1. Hoàng Mạnh Cường, Nguyễn Văn Thái: ‘ Báo cáo 4. Giuseppe Porcellini, Fabrizio Campi: ‘Biomechanics kết quả bước đầu ứng dụng nội soi khớp vai trong of Massive Rotator Cuff Tears: Implications for chẩn đoán và điều trị các thương tổn của chóp xoay’. Treatment’. J Bone Joint Surg Am. 2008;90:316-325. 2. Tăng Hà Nam Anh, Bùi Hồng Thiên Khanh, Lê 5. Hiroyuki Sugaya, Kazuhiko Maeda: ‘Repair Integrity Tường Viễn, Dương Đình Triết): “Hiệu quả điều trị and Functional Outcome After Arthroscopic Double- rách chóp xoay một phần và toàn phần qua nội soi: so Row Rotator Cuff Repair. A Prospective Outcome sánh kết quả hai nhóm”. Báo cáo hội nghị nội soi toàn Study’. J Bone Joint Surg Am. 2007;89:953-960. quốc, 2008. 6. Jin-Young Park, Sang-Hoon Lhee, Jin-Hyung Choi, 3. Daniel J. Reardon, Nicola Maffulli: ‘Clinical Hong-Keun Park, Je-Wook Yu, and Joong-Bae Evidence Shows No Difference Between Single- Seo: ‘Comparison of the Clinical Outcomes of Single- and Double-Row Repair for Rotator Cuff Tears’. The and Double-row Repairs in Rotator Cuff Tears’. The Journal of Arthroscopic and Related Surgery, 2007, American Journal of Sports Medicine, 2008, Vol. 36, Vol 23, No 6 (June), pp 670-673. No. 7 74
7. Naiquan Zheng, Howard W. Harris and James R. 9. Ruotolo C, Nottage W.M: ‘Surgical and nonsurgical Andrews: ‘Failure Analysis of Rotator Cuff Repair: management of rotator cuff tears’. Arthroscopy, 2002, A Comparison of Three Double-Row Techniques’. J vol 18, No 5 (May-June), pp 527-531) Bone Joint Surg Am. 2008;90:1034-1042. 10. Yukihiko Hata, Satoru Saitoh, Narumichi Murakami: 8. Pol E. Huijsmans, Mark P. Pritchard: ‘Arthroscopic ‘Atrophy of the deltoid Muscle Following Rotator Cuff Rotator Cuff Repair with Double-Row Fixation’ J Bone Surgery’.J Bone Joint Surg Am. 2004;86:1414-1419 Joint Surg Am. 2007;89:1248-1257. Phần 2: Phần nội soi và thay khớp 75