Khảo sát biến chứng tổn thương mạch vành ở trẻ mắc bệnh kawasaki (2004-2009)

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KHẢO SÁT BIẾN CHỨNG TỔN THƯƠNG MẠCH VÀNH<br /> Ở TRẺ MẮC BỆNH KAWASAKI (2004 – 2009)<br /> Trần Thị Mộng Hiệp*, Lâm Quang An**, Phan Thúy Mai**, Nguyễn Thùy Châu<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu nhằm khảo sát đặc điểm dịch tể, lâm sàng, cận lâm sàng, điều trị và biến chứng tổn<br /> thương mạch vành ở trẻ mắc bệnh Kawasaki nhập viện tại bệnh viện Nhi Đồng 2.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu các ca bệnh<br /> Kết quả: Từ 1/1/2004 đến 30/6/2009, có 351 bệnh nhi Kawasaki được khảo sát: 92% bệnh nhi 3mm (< 5 tuổi) hoặc ><br /> 4mm (> 5 tuổi).<br /> <br /> Hội Nghị KH KT Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch Năm 2011<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> - Đường kính trong của một đoạn ĐMV >1,5<br /> lần đoạn kế cận.<br /> - Lòng ĐMV có bất thường rõ rệt.<br /> Chỉ số z score được tính như sau(7):<br /> Z score<br /> <br /> Đường kính ĐMV thực tế đo được – đường kính ĐMV<br /> theo BSA<br /> <br /> ĐMV =<br /> <br /> Độ lệch chuẩn của ĐMV theo<br /> BSA<br /> <br /> Mét vuông da cơ thể<br /> (BSA-Body Surface Area) =<br /> <br /> (m2)<br /> <br /> chiều cao (cm) x cân nặng<br /> (kg)<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 360<br /> <br /> Xử lý thống kê<br /> Số liệu được xử lý kê bằng phần mềm SPSS<br /> 17,0. Independent sample t test được dùng để so<br /> sánh các biến liên tục và test Chi-square hoặc<br /> Fisher’s exact được dùng để so sánh các biến<br /> không liên tục khi khảo sát các mối tương quan<br /> về lâm sàng, cận lâm sàng và điều trị giữa thể<br /> điển hình và không điển hình, giữa nhóm có tổn<br /> thường động mạch vành và nhóm không tổn<br /> thương động mạch vành theo tiêu chuẩn của Bộ<br /> Y Tế Nhật Bản và giữa nhóm có z score ĐMV ≥<br /> 2,5 và nhóm có z score ĐMV < 2,5. Ngưỡng ý<br /> nghĩa thống kê được định nghĩa khi p 1,5<br /> cm chiếm 52%.<br /> <br /> Bất thường trên ECG trong 54 ca được làm<br /> ECG cho thấy có rối loạn nhịp trong 8/54 ca<br /> (14,%), thay đổi ST-T trong 5/54 ca (9,3%) và PR<br /> kéo dài trong 5/54 ca (9,3%).<br /> <br /> Hội Nghị KH KT Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch Năm 2011<br /> <br /> 197<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> Biến chứng động mạch vành<br /> Số ca có tổn thương động mạch vành theo<br /> tiêu chuẩn của Bộ Y Tế Nhật Bản chiếm 1/3 số<br /> bệnh nhi mắc bệnh Kawasaki (103/351).<br /> Tổn thương động mạch vành trái chiếm ưu<br /> thế (43%) so với tổn thương động mạch vành<br /> phải (26%) và tổn thương cả 2 mạch vành (31%).<br /> Nếu tính theo z score ≥ 2,5, thì 2/3 bệnh nhi<br /> Kawasaki có Z score ≥ 2,5 ở 1 hoặc/và 2 nhánh<br /> động mạch vành. Trong các trường hợp động<br /> mạch vành có z score ≥ 2,5, số trường hợp chỉ ở<br /> động mạch vành trái là 50%, ở cả 2 mạch vành là<br /> 44%, và chỉ ở động mạch vành phải là 6%.<br /> <br /> Đặc điểm về điều trị ở bệnh nhi Kawasaki<br /> Bệnh nhân được bắt đầu điều trị IVIG lần 1<br /> là 3,5 ± 2,8 ngày sau nhập viện; vào khoảng<br /> ngày thứ 8,0 ± 3,0 của đợt bệnh. Có 1/5 số ca<br /> không đáp ứng với điều trị.<br /> <br /> So sánh giữa thể Kawasaki điển hình và<br /> thể không điển hình<br /> Bệnh nhi Kawasaki thể điển hình có thời<br /> gian sốt trước khi nhập viện, số ngày sốt trước<br /> khi điều trị IVIG lần 1 và tổng số ngày sốt ít<br /> hơn. Những bệnh nhân này cũng được chẩn<br /> đoán và điều trị với IVIG sớm hơn so với nhóm<br /> Kawasaki không điển hình. Tuy nhiên, bệnh<br /> nhân ở nhóm điển hình có thời gian sốt sau khi<br /> điều trị IVIG lần đầu dài hơn (p< 0,001).<br /> Phản ứng viêm ở nhóm Kawasaki điển hình<br /> xảy ra rầm rộ hơn so với nhóm không điển hình<br /> biểu hiện qua số Neutrophil, Fibrinogen, CRP<br /> lần đầu nhiều hơn, số Neutrophil lớn nhất và<br /> Fibrinogen lớn nhất cũng nhiều hơn (p< 0,03).<br /> Bệnh nhi Kawasaki thể điển hình có tỉ lệ hở<br /> van 2 lá và tràn dịch màng tim thấp hơn so với<br /> thể không điển hình (p< 0,03).<br /> Tuy nhiên, thể không điển hình có đáp ứng<br /> với IVIG lần 1 nhiều hơn thể điển hình (p=0,04).<br /> <br /> 198<br /> <br /> So sánh giữa bệnh nhân Kawasaki có tổn<br /> thương mạch vành và không có tổn thương<br /> mạch vành<br /> Nhóm có tổn thương mạch vành theo Bộ Y<br /> Tế Nhật Bản có tỉ lệ mắc hồng ban, thay đổi<br /> đầu chi ít hơn và có tỉ lệ phải điều trị với IVIG<br /> lần 2 nhiều hơn nhóm không tổn thương<br /> ĐMV (p< 0,001).<br /> Theo tiêu chuẩn của Bộ Y Tế Nhật Bản, trẻ bị<br /> tổn thương mạch vành có số ngày sốt trước khi<br /> điều trị IVIG lần 1, tổng số ngày sốt nhiều hơn<br /> nhóm không tổn thương hình (p< 0,002). Nhóm<br /> này được chẩn đoán trễ hơn và điều trị với IVIG<br /> lần 1 trễ hơn. Không ghi nhận có sự liên quan<br /> giữa kết quả của các xét nghiệm cận lâm sàng<br /> với biến chứng tổn thương mạch vành.<br /> <br /> So sánh đặc điểm lâm sàng và điều trị<br /> nhóm có z score ĐMV ≥ 2,5 và nhóm có z<br /> score ĐMV < 2,5<br /> Nhóm có z score động mạch vành ≥ 2,5 có tỉ<br /> lệ mắc hồng ban ít hơn và có tỉ lệ điều trị với<br /> IVIG lần 2 nhiều hơn so với nhóm có z score<br /> động mạch vành