Khảo sát đặc điểm thực vật và thành phần hóa học của cây cúc chân voi (elephantopus mollis H.B.K, asteraceae)

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT<br /> VÀ THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA CÂY CÚC CHÂN VOI<br /> (ELEPHANTOPUS MOLLIS H.B.K., ASTERACEAE)<br /> Nguyễn Thành Triết*, Bùi Mỹ Linh*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu - Mục tiêu: Trong dân gian, Cúc chân voi được sử dụng rất nhiều với các công dụng kháng viêm.<br /> Tuy nhiên, chưa có nhiều các công trình nghiên cứu về loại dược liệu này ở trong nước. Do đó, đề tài “Khảo sát<br /> đặc điểm thực vật và thành phần hóa học của Cúc chân voi” được thực hiện nhằm mục đích định danh đúng loại<br /> dược liệu và phân lập các thành phần hóa học chính có trong Cúc chân voi.<br /> Đối tượng và phương pháp: Toàn cây trên mặt đất của Cúc chân voi (Elephantopus mollis H.B.K.) được<br /> thu hái ở Đăk Nông. Đã mô tả đặc điểm hình thái, vi phẫu thân, lá, soi bột dược liệu. Sau đó tiến hành chiết xuất<br /> dược liệu với cồn 96%, cô thu hồi dung môi thu được cao cồn. Chiết phân bố lỏng-lỏng cao cồn thu được cao ether<br /> dầu hỏa (EP), cao dicloromethan (DCM), cao ethyl acetat (EtOAc). Từ cao EP, bằng việc sử dụng các phương<br /> pháp sắc ký cột nhanh, sắc ký cột cổ điển và kết tinh lại chúng tôi đã thu được các hợp chất tinh khiết.<br /> Kết quả: Quan sát và mô tả đặc điểm hình thái vi học của thân và lá Cúc chân voi. Thu được các kết tinh<br /> EM-1, EM-2, EM-3. Đã xác định được cấu trúc EM-1 là stigmasterol, EM-2 là lupeol và EM-3 là 3α-friedelanol.<br /> Kết luận: Từ cao ether dầu hỏa đã thu được 300 mg stigmasterol, 1 g lupeol, 160 mg 3α-friedelanol. Đây là<br /> tiền đề cho các nghiên cứu sâu hơn về hóa học, dược lý và tác dụng sinh học của Cúc chân voi.<br /> Từ khóa: Elephantopus mollis H.B.K., stigmasterol, lupeol, 3α-friedelanol.<br /> ABSTRACT<br /> SURVEY OF BOTANICAL CHARACTERISTICS AND CHEMICAL COMPOSITION<br /> OF ELEPHANTOPUS MOLLIS H.B.K., ASTERACEAE<br /> Nguyen Thanh Triet, Bui My Linh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 1 - 2014: 197 - 202<br /> Background - Objectives: In Viet Nam folk medicine, “Cuc chan voi” Elephantopus mollis is commonly<br /> used as anti-inflammatory drug. However, in Viet Nam, there hasn’t been much scientific research about this<br /> plant. Therefore, this study is designed to identify botanical characteristics and to isolate main chemical<br /> components of E. mollis.<br /> Material and Method: Herba Elephantopi mollis was collected in Dak Nong province. Morphological and<br /> anatomical characteristics of stem, leaf and powder of aerial part of dried plants were studied by general<br /> procedures. Herba Elephantopi mollis was extracted with ethanol 96% by percolation. The extract was diluted in<br /> water and then distributed in ether petroleum (EP), dichloromethane (DCM), ethyl acetate (EtOAc), respectively.<br /> The EP was evaporated to dryness. This fraction was chromatographed on a VLC column with silica gel and<br /> recrystallization to get pure compounds.<br /> Results: The plant was morphological described. EM-1, EM-2, EM-3 were isolated after chromatographed<br /> ether petroleum fraction on VLC column. Structures of EM-1, EM2, EM-3 were stigmasterol, lupeol and 3αfriedelanol respectively.<br /> * Khoa Y học Cổ Truyền – Đại học Y Dược Tp. HCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS. Nguyễn Thành Triết<br /> ĐT: 0977128389<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> email: thanhtrietnguyen@ymail.com<br /> <br /> 197<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> Conclusion: 300 mg of stigmasterol, 1 g of lupeol and 160 mg of 3α-friedelanol were got from ether<br /> petroleum fraction. These results are first step for further study on E. mollis chemical compositions and<br /> pharmacological effects.<br /> Keywords: Elephantopus mollis H.B.K., stigmasterol, lupeol. 3α-friedelanol.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> được các chất tinh khiết.<br /> <br /> Trong dân gian, Cúc chân voi được sử dụng<br /> rất nhiều với các công dụng kháng viêm và gây<br /> độc tế bào (4,5). Tuy nhiên, trong nước chưa có<br /> nhiều các công trình nghiên cứu về loại dược<br /> liệu này. Do đó, chúng tôi tiến hành đề tài “Khảo<br /> sát đặc điểm thực vật và thành phần hóa học của Cúc<br /> chân voi” nhằm mục đích định danh đúng loại<br /> dược liệu và phân lập các thành phần hóa học<br /> chính có trong Cúc chân voi.<br /> <br /> Tiến hành sắc ký cột chân không cao ether<br /> dầu hỏa<br /> <br /> NGUYÊNLIỆU -PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> Nguyên liệu<br /> Phần trên mặt đất cây Cúc chân voi thu hái ở<br /> Đăk Nông vào tháng 7/2012 đã được PGS.TS. Bùi<br /> Mỹ Linh định danh. Mẫu lưu tại Bộ môn Dược<br /> liệu với ký hiệu CCV0712.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Thực vật học<br /> Đặc điểm hình thái<br /> Cúc chân voi là loại cây thảo, có rất nhiều<br /> lông ở lá và thân. Khi còn non, các lá mọc sát<br /> mặt đất, thân không phát triển. Khi cây chuẩn<br /> <br /> Nghiên cứu thực vật.<br /> <br /> bị ra hoa, lá mọc dài theo thân, không cuống,<br /> <br /> Mô tả các đặc điểm thực vật học (lá, thân,<br /> hoa) dựa trên quan sát cây tươi. Tiến hành làm<br /> vi phẫu lá, thân theo các quy định trong Dược<br /> điển Việt Nam IV(1).<br /> <br /> gốc lá ôm thân, mép lá có khía lượn, mặt dưới<br /> lá có rất nhiều lông, gân lá hình lông chim.<br /> Cụm hoa dài thường mọc ở ngọn cành đôi khi<br /> ở nách lá, nhánh hoa mang nhiều hoa đầu kép<br /> <br /> Nghiên cứu hóa học<br /> Phân tích sơ bộ thành phần hóa thực vật<br /> theo qui trình của Bộ môn Dược liệu<br /> <br /> Sử dụng 500 g silica gel pha thuận, cỡ hạt<br /> trung bình (0,040 – 0,063 mm) của Trung Quốc,<br /> tiến hành sắc ký cột nhanh (VLC) với 74 g cao<br /> EP, sử dụng phương pháp nhồi cột khô, khai<br /> triển với hệ dung môi n-hexan – EtOAc với tỷ lệ<br /> EtOAc tăng dần. Kiểm tra phân đoạn bằng sắc<br /> ký lớp mỏng, phát hiện dưới UV 254 nm, UV 365<br /> nm và thuốc thử H2SO4 10%/ cồn 96%.<br /> <br /> (3)<br /> <br /> được<br /> <br /> cải tiến và sửa đổi từ qui trình phân tích của I.<br /> Ciuley (Đại học Dược Bucarest, Rumani).<br /> Dược liệu được ngấm kiệt bằng cồn 96%. Tiến<br /> hành phân bố lỏng – lỏng cao cồn 96% lần lượt<br /> với các dung môi là ether dầu hỏa (EP),<br /> diclorometan (DCM) và ethyl acetat (EtOAc)<br /> <br /> trong một bao chung, có các hoa đầu phụ, cụm<br /> hoa mang 4 – 5 hoa màu trắng. Quả bế có<br /> rãnh, mào lông có 5 tơ.<br /> <br /> Đặc điểm vi học<br /> Thân<br /> Có tiết diện tròn, phần vỏ chiếm 1/3, phần tủy<br /> chiếm 2/3. Cấu tạo từ ngoài vào trong như sau:<br /> Biểu bì<br /> <br /> thu được các cao tương ứng. Cao ether dầu<br /> <br /> Gồm một lớp tế bào hình đa giác, mặt ngoài<br /> <br /> hỏa được lựa chọn để phân lập tiếp tục. Từ<br /> <br /> được phủ một lớp cutin hình răng cưa và rất<br /> <br /> cao này, sử dụng các phương pháp sắc ký cột<br /> <br /> nhiều lông che chở đơn bào xuất phát từ biểu bì,<br /> <br /> nhanh, sắc ký cột cổ điển và kết tinh lại để thu<br /> <br /> lông che chở rất dài.<br /> <br /> 198<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Là một lớp tế bào hình chữ nhật ngăn cách<br /> giữa phần vỏ và phần tủy.<br /> <br /> nhiều lông che chở đơn bào. Lông che chở rất<br /> dài. Dưới biểu bì trên và biểu bì dưới là lớp mô<br /> dày góc với 3 - 4 lớp tế bào vách tẩm cellulose<br /> dày lên ở các góc. Phía trong lớp mô dày là mô<br /> mềm đạo, tế bào hình tròn, vách tẩm cellulose.<br /> Giữa gân lá là 7 bó libe gỗ xếp hình chữ V, mỗi<br /> bó libe gỗ có lớp mô dày trên và dưới. Libe rất<br /> phát triển, gồm những tế bào nhăn nheo, xếp lộn<br /> xộn, vách tẩm cellulose. Gỗ là những tế bào vách<br /> tẩm mộc tố, xếp khá lộn xộn. Khi bóc tách biểu<br /> bì, ta thấy rải rác lỗ khí kiểu hỗn bào.<br /> <br /> Trụ bì<br /> <br /> Phiến lá<br /> <br /> Là nhiều lớp tế bào hình đa giác khá đều<br /> nhau, nằm ngay trong nội bì hóa sợi thành từng<br /> cụm không liên tục bao ngoài bó libe - gỗ.<br /> <br /> Dưới biểu bì trên là mô giậu, mô mềm đạo<br /> và biểu bì dưới. Biểu bì trên và dưới có rất nhiều<br /> lông che chở và rải rác có lông tiết, mặt dưới có<br /> nhiều che chở hơn. Lông che chở đầu đơn bào.<br /> Lông tiết có đầu đa bào, chân đơn bào. Mô giậu<br /> là những tế bào hình chữ nhật xếp vuông góc với<br /> phiến lá, chứa nhiều hạt tinh bột. Mặt dưới có<br /> khá nhiều lỗ khí kiểu hỗn bào.<br /> <br /> Mô dày<br /> Trong lớp biểu bì là mô dày góc, gồm 4 - 5<br /> lớp tế bào hình đa giác vách tẩm cellulose, bao<br /> quanh thân.<br /> Mô mềm đạo<br /> Các tế bào hình tròn, không đều xếp lộn xộn<br /> để lại nhiều khoảng gian bào nhỏ.<br /> Nội bì<br /> <br /> Hệ dẫn cấp 2<br /> Libe 2 và gỗ 2 phát triển thành từng cụm bao<br /> quanh tiết diện thân (hậu thể gián đoạn), uốn<br /> lượn. Libe 1 nằm ngay dưới vùng mô cứng, các<br /> tế bào kích thước nhỏ, nhăn nheo (do sự phát<br /> triển của libe 2 đè lên libe 1), vách tẩm cellulose.<br /> Libe 2 là các lớp tế bào hình chữ nhật xếp xuyên<br /> tâm. Libe phát triển khá mạnh. Gỗ 2 bao gồm mô<br /> mềm gỗ phát triển thành một vòng xung quanh<br /> thân, vách tẩm lignin, mạch gỗ 2 to và xếp lộn<br /> xộn. Gỗ 1 gồm các mạch gỗ nằm dưới chân gỗ 2,<br /> vách tẩm mộc tố, phân hóa li tâm. Một vài lớp<br /> mô mềm tủy tiếp giáp với bó libe – gỗ hóa mô<br /> cứng.<br /> Mô mềm tủy<br /> Là mô mềm đạo, các tế bào hình tròn không<br /> đều nhau, sắp xếp lộn xộn tạo các khoảng gian<br /> bào nhỏ.<br /> Lá<br /> Gân giữa có hai mặt lồi, mặt dưới lồi rõ<br /> thành hình bán nguyệt, mặt trên lồi ít hơn và ở<br /> giữa hơi lõm. Bao ngoài là biểu bì, là một lớp<br /> tế bào hình chữ nhật, có phủ một lớp cutin<br /> răng cưa.<br /> Lông tiết xuất hiện ở mặt trên, khá nhiều ở<br /> phần tiếp giáp của phiến lá và gân lá. Lông tiết<br /> chân đơn bào, đầu đa bào. Ở mặt dưới có rất<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> Hình 1. Vi phẫu thân<br /> <br /> Hình 2. Vi phẫu lá<br /> <br /> Đặc điểm bột dược liệu<br /> Cảm quan: Bột có màu xanh, hơi đen, có mùi<br /> đặc trưng, dễ gây kích ứng da.<br /> Soi bột: Quan sát dưới kính hiển vi nhìn thấy<br /> các thành phần như sau:<br /> - Lông che chở đơn bào rất dài và nhọn.<br /> - Đầu lông tiết đa bào (2 tế bào).<br /> - Tế bào lỗ khí kiểu hỗn bào.<br /> - Hạt tinh bột hình bầu dục có tễ ở giữa.<br /> - Ngoài ra, trên bột còn nhìn thấy mạch xoắn,<br /> mạch mạng.<br /> <br /> Hóa học<br /> Phân tích sơ bộ thành phần hóa thực vật cho<br /> thấy thành phần của Cúc chân voi gồm có: Chất<br /> <br /> 199<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> béo, triterpenoid tự do, coumarin, flavonoid,<br /> saponin.<br /> <br /> hiệu đặc trưng của Hα gắn với C-3 nhóm<br /> carbinol trong vòng.<br /> <br /> Dược liệu (4 kg) được ngấm kiệt bằng cồn<br /> 96%. Tiến hành phân bố lỏng – lỏng cao cồn 96%<br /> lần lượt với các dung môi là ether dầu hỏa (EP),<br /> diclorometan (DCM) và ethyl acetat (EtOAc) thu<br /> được các cao tương ứng.<br /> <br /> Căn cứ vào các tính chất lý hóa, tính chất phổ<br /> và nhất là dựa vào sự so sánh các số liệu phổ<br /> carbon của chất EM-1 với phổ của chất<br /> stigmasterol theo tài liệu tham khảo (6) (Bảng 1)<br /> có thể đề nghị EM-1 là stigmasterol.<br /> <br /> Phân lập các chất chất từ cao EP bằng VLC<br /> Từ cao EP qua VLC thu được 11 phân đoạn<br /> từ E-1 đến E-11. Ở phân đoạn E-6 thu được hợp<br /> chất EM-1 (300 mg), từ phân đoạn E-2 thu được<br /> hợp chất EM-2 (1 g) và từ phân đoạn E-3 thu<br /> được hợp chất EM-3 (160 mg).<br /> Xác định cấu trúc các chất phân lập được<br /> Cấu trúc EM-1: EM-1 có dạng kết tinh hình<br /> kim, màu trắng, tan tốt trong dicloromethan,<br /> cloroform, kém tan trong methanol. Căn cứ trên<br /> phổ hồng ngoại cho thấy rằng EM-1 cho 1 peak<br /> 3423 cm-1 – nằm trong vùng đặc trưng của nhóm<br /> -OH alcol, 1 peak ở 1055 cm-1 – đặc trưng cho liên<br /> kết C-O-, không có peak nằm trong vùng 910 –<br /> 650 cm-1, như vậy trong công thức không có nhân<br /> thơm. Kết quả đo khối phổ ESI+ của EM-1 cho<br /> một peak ở m/z 413 ứng với phân mảnh [M +<br /> H]+, như vậy phù hợp với công thức phân tử<br /> C29H48O (Ω = 6). Dựa vào phổ 13C-NMR cho thấy<br /> có 4 C có độ dịch chuyển hóa học δC lần lượt là<br /> 121,86; 129,46; 138,46; 140,93 là 4 C của nhóm<br /> olefinic, tại δC 71,96 là tín hiệu của C-3 liên kết<br /> với nhóm -OH. Mà Ω = 6, do đó hợp chất EM-1<br /> phải mang 4 vòng và hai nối đôi. Căn cứ vào<br /> phản ứng Liebermann, màu sắc vết trên sắc ký<br /> lớp mỏng (cho màu xanh tím) cùng với các dữ<br /> kiện phổ có thể dự đoán EM-1 là một hợp chất<br /> sterol có 2 nối đôi.<br /> Điều này càng được khẳng định thêm trên<br /> phổ 1H-NMR với các tín hiệu đặc trưng tại δH<br /> 5,35 (1H, t) là tín hiệu proton trong liên kết olefin<br /> (C=C) trong vòng. Hai tín hiệu δH 5,16 (1H, dd, J =<br /> 15,2 Hz và 8,65 Hz) và δH 5,03 (1H, dd, J = 15,2 Hz<br /> và 8,65 Hz) đặc trưng cho hai proton liên kết với<br /> hai carbon ở liên kết đôi ngoài vòng có cấu hình<br /> trans. Tín hiệu δH 3,52 (1H, m, J = 4,95 Hz) là tín<br /> <br /> 200<br /> <br /> Stigmasterol<br /> Bảng 1. So sánh dữ liệu phổ 13C-NMR giữa EM-1 và<br /> stigmasterol (trong CDCl3, ppm) theo (6).<br /> Vị trí C<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> <br /> δC của<br /> EM-1<br /> 37,4<br /> 32,0<br /> 72,0<br /> 42,5<br /> 140,9<br /> 121,9<br /> 32,1<br /> 32,0<br /> 50,3<br /> 36,7<br /> 21,2<br /> 39,8<br /> 42,4<br /> 57,0<br /> 24,5<br /> <br /> δC của<br /> stigmast Vị trí C<br /> erol<br /> 37,6<br /> 16<br /> 31,9<br /> 17<br /> 72,0<br /> 18<br /> 42,5<br /> 19<br /> 140,8<br /> 20<br /> 121,8<br /> 21<br /> 32,1<br /> 22<br /> 32,2<br /> 23<br /> 50,5<br /> 24<br /> 36,5<br /> 25<br /> 21,2<br /> 26<br /> 40,0<br /> 27<br /> 42,2<br /> 28<br /> 57,1<br /> 29<br /> 24,5<br /> <br /> δC của<br /> EM-1<br /> 29,1<br /> 56,1<br /> 12,4<br /> 19,5<br /> 40,6<br /> 21,3<br /> 138,4<br /> 129,5<br /> 51,4<br /> 31,8<br /> 21,2<br /> 19,1<br /> 25,5<br /> 12,2<br /> <br /> δC của<br /> stigmaster<br /> ol<br /> 28,9<br /> 56,3<br /> 12,2<br /> 19,5<br /> 40,4<br /> 21,4<br /> 138,3<br /> 129,3<br /> 51,5<br /> 32,2<br /> 21,2<br /> 19,2<br /> 25,4<br /> 12,2<br /> <br /> Cấu trúc EM-2:<br /> EM-2 có dạng kết tinh hình kim, màu trắng,<br /> tan tốt trong n-hexan, dicloromethan và<br /> clorofom, kém tan trong methanol. Trên phổ IR,<br /> EM-2 cho một đỉnh ở 3421 cm-1 đặc trưng cho<br /> nhóm -OH trên cấu trúc; 1014,5 và 1043,4 thể<br /> hiện liên kết –C-O-, 2869,9; 2941,2 là của liên kết<br /> –CH. Dựa vào phổ 13C-NMR và phổ DEPT cho<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> thấy rằng EM-2 có 30 C, trong đó có 7 nhóm -<br /> <br /> lupeol (trong CDCl3, ppm) theo (2).<br /> <br /> CH3, 11 nhóm -CH2, 6 nhóm -CH, 6 C bậc IV.<br /> <br /> Vị trí C δC của<br /> EM-2<br /> 1<br /> 38,7<br /> 2<br /> 27,4<br /> 3<br /> 79,0<br /> 4<br /> 38,8<br /> 5<br /> 55,3<br /> 6<br /> 18,3<br /> 7<br /> 34,3<br /> 8<br /> 40,9<br /> 9<br /> 50,5<br /> 10<br /> 37,2<br /> 11<br /> 21,0<br /> 12<br /> 25,2<br /> 13<br /> 38,1<br /> 14<br /> 42,9<br /> 15<br /> 27,5<br /> <br /> Như vậy, căn cứ trên các dữ liệu phổ IR và<br /> DEPT có thể dự đoán công thức phân tử EM-2<br /> có khả năng là C30H49OH hay C30H50O (Ω = 6).<br /> Trên phổ<br /> <br /> C-NMR có 2 tín hiệu carbon ở δC<br /> <br /> 13<br /> <br /> 109,34 và 150,96 là tín hiệu của 2 carbon olefin<br /> tương ứng với 1 nối đôi, mà Ω = 6 nên hợp chất<br /> có 5 vòng. Căn cứ vào tính chất lý hóa, phản<br /> ứng Liebermann, màu sắc vết trên SKLM (nâu<br /> đỏ) cùng các dữ liệu phổ nói trên có thể khẳng<br /> định EM-2 là một hợp chất triterpen tự do có 5<br /> vòng với một nối đôi và 1 nhóm hydroxyl trong<br /> phân tử.<br /> Trên phổ 1H-NMR ở vùng trường thấp có tín<br /> hiệu của 2 proton olefinic ở δH = 4,56 (s, Hα-C29),<br /> δH = 4,69 (s, Hβ-C29). Các tương tác trên HSQC<br /> cho thấy 2 proton này thuộc về nhóm methylen<br /> olefin (=CH2). Nhóm methylen này rất đặc trưng<br /> cho các triterpen khung lupan. Ở vùng trường<br /> cao hơn có tín hiệu công hưởng của một proton<br /> hydroxymethin ở δH = 3,19 (1H, m, H-3, J = 5 Hz).<br /> Proton này rất đặc trưng cho cấu hình α của<br /> hydro nội vòng. Ngoài ra còn có các tín hiệu<br /> pronton ở cùng trường cao δH : 0,76; 0,79; 0,83;<br /> 0,94; 0,97; 1,03; 1,68 tương ứng với 7 nhóm -CH3.<br /> Tóm lại, căn cứ vào các tính chất lý hóa, các tính<br /> chất phổ và nhất là dựa trên sự so sánh với các<br /> số liệu phổ 13C-NMR của EM-2 với lupeol ở tài<br /> liệu tham khảo<br /> <br /> (2)<br /> <br /> (Bảng 2), có thể đề nghị cấu<br /> <br /> trúc EM-2 là lupeol.<br /> <br /> lupeol<br /> Bảng 2. So sánh dữ liệu phổ 13C-NMR giữa EM-2 và<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> δC của Vị trí C δC của<br /> Lupeol<br /> EM-2<br /> CH2 38,7<br /> 16<br /> 35,6<br /> CH2 27,4<br /> 17<br /> 43,0<br /> CH 79,0<br /> 18<br /> 48,3<br /> C 38,8<br /> 19<br /> 48,0<br /> CH 55,3<br /> 20<br /> 151,0<br /> CH2 18,3<br /> 21<br /> 29,9<br /> CH2 34,3<br /> 22<br /> 40,0<br /> C 40,8<br /> 23<br /> 28,0<br /> CH 50,4<br /> 24<br /> 15,4<br /> C 37,2<br /> 25<br /> 16,0<br /> CH2 20,9<br /> 26<br /> 16,1<br /> CH2 25,2<br /> 27<br /> 14,6<br /> CH 38,1<br /> 28<br /> 18,0<br /> C 42,9<br /> 29<br /> 109,3<br /> CH2 27,5<br /> 30<br /> 19,3<br /> <br /> δC của<br /> lupeol<br /> CH2 35,6<br /> C 43,0<br /> CH 48,3<br /> CH 48,0<br /> C 151,0<br /> CH2 29,9<br /> CH2 40,0<br /> CH3 28,0<br /> CH3 15,4<br /> CH3 16,0<br /> CH3 16,1<br /> CH3 14,6<br /> CH3 18,0<br /> CH2 109,3<br /> CH3 19,3<br /> <br /> Cấu trúc EM-3: Trên phổ IR, EM-3 cho một<br /> đỉnh ở 3475 cm-1 đặc trưng cho nhóm -OH alcol<br /> trên cấu trúc; 2928; 2870 là của liên kết -CH.<br /> Không có peak của vùng nhân thơm và vùng<br /> ceton (C=O) trên phổ đồ.<br /> Dựa vào phổ 13C-NMR và phổ DEPT cho<br /> thấy rằng EM-3 có 30 C, trong đó có 8 nhóm CH3, 11 nhóm -CH2, 6 nhóm -CH, 6 C bậc IV.<br /> Như vậy, căn cứ trên các dữ liệu phổ IR và DEPT<br /> có thể dự đoán công thức phân tử EM-3 là<br /> C30H51OH hay C30H52O (Ω = 5). Điều này được<br /> xác định khi trên HRMS của EM-3 cho phân<br /> mảnh [M + H]+ = 429, tương ứng M = 428. Trên<br /> phổ NMR không thấy tín hiệu của carbon hay<br /> hydro olefin, do đó hợp chất EM-3 không có nối<br /> đôi trong phân tử. Căn cứ vào màu sắc vết trên<br /> sắc ký lớp mỏng và phản ứng Liebermann (cho<br /> màu nâu đỏ nhạt) cùng các dữ liệu phổ và độ bội<br /> (Ω) có thể thấy rằng EM-3 là một hợp chất<br /> triterpen 5 vòng no chứa một nhóm –OH trong<br /> phân tử.<br /> Trên phổ 1H-NMR cho các tín hiệu δH: 0,85<br /> (3H, s, H-24), 0,93 (3H, s, H-25), 0,94 (3H, d, H23), 0,96 (3H, s, H-30), 0,99 (3H, s, H-26), 0,99 (3H,<br /> s, H-29), 1,00 (3H, s, H-27), 1,17 (3H, s, H-28) là<br /> tín hiệu của 8 nhóm –CH3 trên khung phân tử.<br /> Ngoài ra còn có tín hiệu ở δH 3,73 (1H, brs, H-3) là<br /> tín hiệu đặc trưng của Hβ liên kết với C-3 trong<br /> <br /> 201<br /> <br />