Khảo sát nhu cầu và xây dựng phần mềm quản lý kháng sinh bệnh viện

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KHẢO SÁT NHU CẦU VÀ XÂY DỰNG PHẦN MỀM QUẢN LÝ<br /> KHÁNG SINH BỆNH VIỆN<br /> Trần Ngọc Thanh Ngân*, Nguyễn Tuấn Dũng**, Đỗ Quang Dương**, Chung Khang Kiệt**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Đề kh{ng kh{ng sinh (ĐKKS) hiện tại là một thách thức trong điều trị và quản lý kháng sinh<br /> (QLKS) tại bệnh viện (BV) được xem là một lời giải phù hợp. Có nhiều c{ch để thực hiện QLKS tùy thuộc vào<br /> điều kiện nhân lực, tài lực của bệnh viện v| trước áp lực quá tải BV hiện nay thì phần mềm QLKS là một xu<br /> hướng tất yếu. Từ năm 2013, đã có một số phần mềm QLKS ra đời, tuy nhiên, các phần mềm n|y đa số vẫn<br /> mang tính thu nhập dữ liệu hành chính và thống kê kháng sinh sử dụng. Do đó, việc một phần mềm QLKS có thể<br /> vi tính hóa chiến lược QLKS là rất cần thiết trên thực hành lâm sàng.<br /> Mục tiêu: Khảo sát nhu cầu của ban quản lý BV về phần mềm QLKS tại một số BV Thành phố Hồ Chí<br /> Minh. Xây dựng một phần mềm QLKS mới dùng tại BV.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Khảo sát thực địa về nhu cầu của phần mềm QLKS của ban quản<br /> lý BV được thực hiện tại ba bệnh viện ở thành phố Hồ Chí Minh (bệnh viện quận Thủ Đức, bệnh viện quận 2,<br /> bệnh viện quận 11) từ th{ng 07/2016 đến tháng 08/2016. Xây dựng một phần mềm QLKS mới v| đ{nh gi{ sản<br /> phẩm này theo tiêu chuẩn ISO 14598.<br /> Kết quả: 100% các cán bộ quản lý BV được khảo s{t đều đồng tình với việc cần có một phần mềm chuyên<br /> biệt dùng cho QLKS. Về các công cụ cần có của phần mềm, 100% c{c c{ nh}n được khảo s{t đều cho rằng cần có<br /> một số chức năng như quản lý hành chính, thống kê, cảnh b{o. Sau giai đoạn thiết kế và xây dựng, sản phẩm<br /> phần mềm “Giải pháp sử dụng kh{ng sinh” l| một phần mềm mới với các chức năng chuyên biệt cho QLKS như<br /> là: vi tính hóa hoạt động quản lý sử dụng kháng sinh dự phòng (KSDP) theo chiến lược “xin phép trước”; tra cứu<br /> được nhiều hướng dẫn sử dụng KS; cung cấp các công cụ hỗ trợ kê đơn KS v| thống kê được các thông số sử<br /> dụng KS quan trọng. Kết quả đ{nh gi{ sản phẩm theo bộ tiêu chuẩn ISO 14598 cho thấy, phần mềm có dung<br /> lượng là 7.4 MB; giao diện thân thiện và các chỉ tiêu về giải pháp phần mềm đều có mức “Đạt”.<br /> Kết luận: Việc cần phải có một phần mềm chuyên dụng cho QLKS là nhu cầu tất yếu của các BV. Sản phẩm<br /> “Giải pháp sử dụng kháng sinh” l| một phần mềm mới hoàn toàn, thực hiện được chiến lược QLKS và cung cấp<br /> được các chức năng phù hợp trên lâm sàng.<br /> Từ khóa: quản lý kháng sinh, phần mềm quản lý kháng sinh, Giải pháp sử dụng kháng sinh.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> STUDY ON THE CURRENT DEMANDS<br /> AND CONSTRUCT ANTIMICROBIAL MANAGEMENT SOFTWARE<br /> Tran Ngoc Thanh Van, Nguyen Tuan Dung, Do Quang Duong, Chung Khang Kiet<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 1- 2018: 137 - 142<br /> Introduction: Antimicrobial resistance is the current challenge in treatment and antibiotic stewardship (AS)<br /> is considered as a suitable solution. There are many methods to implement AS in hospital that depend on not only<br /> the human resources but also the financial condition. At present, the working pressure in hospital is overloaded,<br /> thus, antimicrobial management software (AMS) will become indispensable solution. Since 2013, there has been<br /> *Bệnh viện Đa khoa quốc tế Hạnh Phúc ** Khoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc Ths Trần Ngọc Thanh Ngân<br /> ĐT: 0902819294<br /> Email: ngantran06@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> 137<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> some software which can provide user with limited tools as: collect administrative information and statistic<br /> antibiotic used. Therefore, an AMS which can computerize antimicrobial management strategy is very necessary<br /> in clinical practice.<br /> Objectives: To investigate the demands of AMS from hospital managers at some hospitals in Ho Chi Minh<br /> city. Construct new AMS.<br /> Materials and methods: Field survey of the demands of AMS from hospital managers was conducted on<br /> three hospitals in Ho Chi Minh city (Thu Duc District hospital, Hospital District 2, Hospital District 11) from<br /> July 2016 to August 2016. Construct new AMS product and evaluate it in accordance with ISO 14598 standard.<br /> Results: 100% respondents agreed the necessary of specialized software for antimicrobial management.<br /> About its tools, hospital managers totally agreed with some functions such as: administrative management,<br /> statistics and alert. After the design and construction period, a new AMS named “Giai phap su dung khang sinh”<br /> is completed. Its functions include computerize management of using antibiotic prophylaxis according to “Prior<br /> Authorization” strategy; provide new antimicrobial treatment guidelines; provide supportive tools for<br /> prescription and analysis important antibiotic using parameters. Product evaluation results have shown that the<br /> software has a capacity of 7.4 MB; its interface is appropriate and the software solution indicators are at<br /> “Archived” level in accordance with ISO 14598 standard.<br /> Conclusions: The demand of software with specialized functions for antimicrobial management is<br /> maintained. The “Giai phap su dung khang sinh” is a new software which can computerize “Prior Authorization”<br /> strategy and provide many functions corresponding to clinical demands.<br /> Key words: Antimicrobial management, antimicrobial stewardship, antibiotic management software, Giai<br /> phap su dung khang sinh.<br /> t|i được tiến hành với mục tiêu là xây dựng một<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> phần mềm QLKS cho BV.<br /> V|o năm 2010, tổ chức y tế thế giới kết luận,<br /> ĐỐI TƢỢNG– PHƢƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> đề kh{ng kh{ng sinh (ĐKKS) l| một trong ba<br /> mối đe dọa lớn nhất đến sức khỏe con người(4).<br /> Đối tƣợng nghiên cứu<br /> Theo đó, tỉ lệ ĐKKS tăng lên nhanh chóng trên<br /> Đề tài gồm 2 phần chia l|m 3 giai đoạn, mỗi<br /> tất cả các khu vực trên thế giới trong khi việc<br /> giai đoạn có đối tượng nghiên cứu khác nhau:<br /> phát minh kháng sinh (KS) mới vẫn chưa thu<br /> - Giai đoạn 1: khảo sát nhu cầu phần mềm<br /> được nhiều kết quả khả quan. Việt Nam là một<br /> QLKS tại 3 BV ở thành phố Hồ Chí Minh:<br /> quốc gia thuộc “vùng trũng” trong đề kháng<br /> đối tượng nghiên cứu là nhu cầu phần mềm<br /> ĐKKS vì nhiều nguyên nh}n đa dạng, phức tạp.<br /> QLKS tại 3 BV thành phố Hồ Chí Minh.<br /> Bên ngoài bệnh viện (BV) là tình trạng lạm dụng<br /> - Giai đoạn 2 v| giai đoạn 3: xây dựng phần<br /> KS trong cộng đồng, trong chăn nuôi dẫn đến<br /> mềm QLKS v| đ{nh gi{ sản phẩm phần<br /> ĐKKS trước khi vào BV. Còn tại BV lại là việc<br /> mềm: đối tượng nghiên cứu là phần mềm<br /> điều trị KS không hợp lý.<br /> QLKS.<br /> Trước những thách thức nguy cấp trên,<br /> Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> chương trình quản lý kháng sinh (QLKS) là một<br /> Khảo sát nhu cầu phần mềm QLKS tại 3 BV<br /> giải pháp hợp lý, hiệu quả vì đã có nhiều minh<br /> chứng cho thấy giúp tối ưu hóa điều trị, tối thiểu<br /> thành phố Hồ Chí Minh<br /> hóa đề kháng, cải thiện chất lượng chăm sóc v|<br /> - Khảo sát thực địa tại 3 BV đa khoa ở 3 phân<br /> tiết kiệm ngân sách BV(1). Bằng cách ứng dụng<br /> hạng chuyên môn kỹ thuật khác nhau: BV<br /> sức mạnh của công nghệ thông tin v|o QLKS, đề<br /> <br /> 138<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> Quận Thủ Đức - hạng 1, BV Quận 2 - hạng 2<br /> và BV Quận 1 - hạng 3.<br /> -<br /> <br /> Đối tượng khảo sát: ban quản lý BV (giám<br /> đốc, phó gi{m đốc), thành viên hội đồng<br /> thuốc v| điều trị, bác sĩ trưởng phó khoa và<br /> trưởng khoa Dược.<br /> <br /> -<br /> <br /> Hình thức khảo sát: phiếu khảo sát.<br /> <br /> -<br /> <br /> Nội dung khảo sát: nhu cầu (giao diện, chức<br /> năng) về một phần mềm QLKS.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> viết phần mềm dựa trên các yêu cầu. Nguồn dữ<br /> liệu cung cấp cho phần mềm gồm: hướng dẫn sử<br /> dụng KS Sanford 2017(3), hướng dẫn sử dụng KS<br /> của hội Dược sĩ của Hệ thống Sức khoẻ Hoa Kỳ<br /> (American<br /> Society<br /> of<br /> Health-Systems<br /> (5)<br /> Pharmacists – ASHP) 2016 .<br /> <br /> Đánh giá phần mềm<br /> Sử dụng bảng đ{nh gi{ sản phẩm phần mềm<br /> theo tiêu chuẩn ISO - 14598. Nội dung đ{nh gi{<br /> gồm 3 phần: c|i đặt, thiết kế và giải pháp.<br /> <br /> Xây dựng phần mềm<br /> KẾT QUẢ<br /> Xây dựng yêu cầu phần mềm dựa vào kết<br /> quả khảo s{t v| hướng dẫn của Bộ y tế Việt Nam<br /> Kết quả khảo sát nhu cầu phần mềm QLKS<br /> theo quyết định 772/QĐ - BYT. Nội dung yêu<br /> Kết quả khảo sát nhu cầu phần mềm QLKS<br /> cầu gồm: kỹ thuật, giao diện và chức năng. Nh|<br /> tại 3 bệnh viện được trình bày tại bảng 1.<br /> lập trình (công ty TNHH MTV Giải pháp mềm)<br /> Bảng 1: Kết quả khảo sát nhu cầu phần mềm QLKS tại 3 bệnh viện<br /> B<br /> QLKS có cần thiết dùng phần mềm<br /> Nhu cầu phần giao diện chính<br /> Hành chính<br /> Vi sinh (kết quả háng sinh đồ)<br /> KS sử dụng<br /> Nhu cầu phần chức năng thống kê<br /> Phần mềm có cần phần thống kê gồm: Thống kê tình hình<br /> ĐKKS, thống kê sử dụng KS<br /> Nhu cầu phần chức năng cảnh báo<br /> Phần mềm có cần cảnh báo<br /> Cảnh áo hi KS ê đơn h ng nằm trong phác đồ điều trị<br /> Cảnh báo khi liều d ng KS vƣợt quá hƣớng dẫn<br /> Cảnh báo khi KS thuộc danh mục cần phê duyệt ê đơn<br /> Cảnh báo khi cho y lệnh 2 KS cùng nhóm<br /> <br /> BV qu n Thủ ức<br /> Có<br /> <br /> BV qu n 2<br /> Có<br /> <br /> BV qu n 11<br /> Có<br /> <br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> <br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> <br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> <br /> Có<br /> <br /> Có<br /> <br /> Có<br /> <br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> <br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> <br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> Có<br /> <br /> Kết quả khảo sát nhu cầu phần mềm QLKS<br /> cho thấy rằng: 100% c{ nh}n được khảo s{t đều<br /> cho rằng việc QLKS cần phải có một phần mềm<br /> chuyên dụng. Tương tự, về chức năng của phần<br /> mềm: 100% c{ nh}n được khảo s{t đều cho rằng<br /> phần mềm cần có các chức năng cơ bản như:<br /> hành chính, KS sử dụng, thống kê và chức năng<br /> cảnh báo.<br /> Kết quả xây dựng phần mềm QLKS<br /> <br /> Khái quát sản phẩm phần mềm<br /> Sản phẩm với tên gọi “Giải pháp sử dụng<br /> kh{ng sinh”, ý tưởng cốt lõi “lấy người bệnh<br /> l|m trung t}m” (Hình 1, Hình 2).<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> Hình 1: Biểu tượng của phần mềm “Giải pháp sử<br /> dụng kh{ng sinh”<br /> <br /> 139<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Do đó, biểu tượng và giao diện của phần<br /> mềm là 4 hình tam giác, tam giác trung tâm là<br /> chức năng “Bệnh nh}n”, 3 tam gi{c còn lại<br /> <br /> tương ứng với 3 chức năng bổ trợ, bao gồm:<br /> hướng dẫn điều trị, hỗ trợ kê đơn v| thống kê<br /> sử dụng.<br /> <br /> Hình 2: Giao diện chính của phần mềm “Giải pháp sử dụng kh{ng sinh”<br /> Phần mềm gồm 4 đề mục chính, các chức<br /> năng được trình bày tại bảng 2<br /> <br /> Chức năng phần mềm<br /> Bảng 2: Chức năng của phần mềm<br /> ề mục chính<br /> <br /> Chức năng<br /> <br /> Hoạt động<br /> <br /> Hành chính<br /> <br /> Ghi nhận và lƣu trữ th ng tin ngƣời bệnh, thông tin phản ứng<br /> không mong muốn của thuốc (ADR) KS.<br /> Ghi nhận và lƣu trữ thông tin y lệnh KSDP<br /> <br /> Bệnh nhân<br /> <br /> Y lệnh KSDP<br /> <br /> Y lệnh KS điều trị<br /> <br /> Ghi nhận và lƣu trữ thông tin y lệnh KS điều trị<br /> <br /> Tổng kết sử dụng KS<br /> <br /> Tổng hợp tất cả th ng tin KS mà ngƣời bệnh đã d ng<br /> <br /> ƣớng dẫn Sanford 2017<br /> <br /> Lƣu trữ và tra cứu các hƣớng dẫn sử dụng KS gồm 2 hƣớng dẫn<br /> điều trị KS có tính học thuật chính thống và cập nhật, (Sanford<br /> (3)<br /> (5)<br /> 2017 và hƣớng dẫn của ASHP 2016 ). Mỗi hƣớng dẫn bao gồm<br /> 9 loại nhiễm tr ng đi m với KS đƣợc khuyến cáo sử dụng và liều<br /> dùng cụ thể.<br /> <br /> ƣớng dẫn ASHP 2016<br /> Ngƣời suy thận<br /> ƣớng dẫn điều trị<br /> <br /> Quản lý sử dụng KSDP theo chiến lƣợc “hạn chế thuốc” Theo đó,<br /> KSDP ch đƣợc ghi vào y lệnh khi giống trong khuyến cáo hoặc<br /> đƣợc ban QLKS chấp thuận phê duyệt. (Hình 3, Hình 4)<br /> <br /> Ngƣời suy gan<br /> <br /> Ngoài ra, phần mềm cũng cung cấp thêm 3 hƣớng dẫn cho các<br /> Phụ nữ mang thai và cho con bú đối tƣợng ngƣời bệnh suy thận, ngƣời bệnh suy gan và phụ nữ<br /> mang thai và cho con bú. (Hình 5)<br /> <br /> Hỗ trợ ê đơn<br /> <br /> T nh độ thanh thải Creatinin<br /> <br /> Nhập thông số và nhận kết quả độ thanh thải Creatinin theo công<br /> thức tính Cockcroft – Gault<br /> <br /> T nh phân độ suy gan<br /> <br /> Nhập thông số và nhận kết quả độ suy gan theo công thức tính<br /> phân độ suy gan của Child - Turcotte – Pugh. (Hình 6)<br /> <br /> Tra cứu danh mục thuốc<br /> <br /> Lƣu trữ và tra cứu danh mục thuốc KS hiện tại BV có<br /> Số trƣờng hợp dùng KSDP<br /> <br /> KSDP<br /> <br /> Số trƣờng hợp không dùng KSDP<br /> Số trƣờng hợp dùng KSDP không hợp lý<br /> <br /> Thống kê sử dụng<br /> <br /> DOT (ngày điều trị)<br /> <br /> ADR<br /> <br /> 140<br /> <br /> Thống kê DOT (Hình 7)<br /> <br /> DDD (liều ác định hàng ngày) và<br /> Thống kê DDD và DDD/100 ngày-giƣờng<br /> DDD/100 ngày-giƣờng<br /> Thống kê ADR<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Các hình minh họa giao diện phần mềm.<br /> <br /> Hình 3: Giao diện y lệnh KSDP<br /> <br /> Hình 4: Giao diện phê duyệt yêu cầu KSDP<br /> <br /> Hình 5: Minh họa một giao diện hướng dẫn điều trị<br /> <br /> Hình 6: Minh họa một giao diện thống kê<br /> dụng các chỉ tiêu giải pháp phần mềm theo tiêu<br /> chuẩn ISO 14598 thì cho kết quả như tại bảng 3.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> <br /> Hình 7: Giao diện hỗ trợ tính độ suy gan<br /> <br /> Đánh giá sản phẩm phần mềm<br /> Bảng 3: Kết quả đ{nh gi{ chỉ tiêu giải pháp phần<br /> mềm theo tiêu chuẩn ISO 14598<br /> Nội dung khảo sát<br /> Tính năng<br /> Tính tin cậy<br /> Tính khả dụng<br /> Tính hiệu quả<br /> Khả năng bảo trì<br /> Tính khả chuyển<br /> <br /> Kết quả<br /> Đạt<br /> Đạt<br /> Đạt<br /> Đạt<br /> Đạt<br /> Đạt<br /> <br /> Phần mềm có kích thước gọn (7.4 MB), thời<br /> gian c|i đặt nhanh (tối đa l| 15 phút), phông chữ<br /> hoàn toàn tiếng Việt, giao diện thân thiện. Sử<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> Giai đoạn 1 (khảo sát ý kiến từ ban lãnh<br /> đạo của 3 BV ở 3 mức phân hạng chuyên môn<br /> kỹ thuật - từ hạng 1 đến hạng 3) - cho thấy<br /> hiện nay đang có nhu cầu về một phần mềm<br /> chuyên dụng cho các hoạt động QLKS tại BV.<br /> 100% c{ nh}n được khảo s{t cũng đồng ý với<br /> chức năng cần có của phần mềm là: hành<br /> chính, thống kê và cảnh báo.<br /> Giai đoạn 2 – thiết kế và xây dựng sản phẩm:<br /> phần mềm “Giải pháp sử dụng kh{ng sinh”<br /> cung cấp những chức năng mới: thực hiện được<br /> quản lý KSDP theo chiến lược “xin phép trước”một trong hai chiến lược chính của QLKS3; tra<br /> cứu được 5 hướng dẫn sử dụng KS; hỗ trợ tính<br /> to{n độ thanh thải Creatinin, tính ph}n độ suy<br /> gan; đ{nh gi{ tính hợp lý về thời điểm dùng và<br /> thời gian dùng KSDP; thống kê các chỉ số sử<br /> dụng KS như l|: DOT, DDD, ADR.<br /> Giai đoạn 3 – đ{nh gi{ sản phẩm phần mềm<br /> theo chỉ tiêu ISO 14598: kết quả bảng đ{nnh gi{<br /> <br /> 141<br /> <br />