intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Khảo sát sự biến thiên của nồng độ phân suất khí nitric oxide trong hơi thở ra (FeNO) ở bệnh nhi hen tại Bệnh viện Nhi Đồng 1

Chia sẻ: ViHani2711 ViHani2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

47
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

FeNO tăng trong bệnh hen, nhưng giá trị của FeNO trong dự báo mất kiểm soát hen thì vẫn còn nhiều tranh cãi. Chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm khảo sát khả năng của FeNO trong việc dự báo mất kiểm soát hen ở các bệnh nhi hen sau khi xuất viện.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Khảo sát sự biến thiên của nồng độ phân suất khí nitric oxide trong hơi thở ra (FeNO) ở bệnh nhi hen tại Bệnh viện Nhi Đồng 1

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT SỰ BIẾN THIÊN CỦA NỒNG ĐỘ PHÂN SUẤT KHÍ NITRIC<br /> OXIDE TRONG HƠI THỞ RA (FeNO) Ở BỆNH NHI HEN<br /> TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 1<br /> Nguyễn Ngọc Huyền Mi*, Lê Đông Nhật Nam**, Đinh Xuân Anh Tuấn**, Trần Anh Tuấn***,<br /> Phan Hữu Nguyệt Diễm****<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: FeNO tăng trong bệnh hen, nhưng giá trị của FeNO trong dự báo mất kiểm soát hen thì vẫn<br /> còn nhiều tranh cãi. Chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm khảo sát khả năng của FeNO trong việc dự báo<br /> mất kiểm soát hen ở các bệnh nhi hen sau khi xuất viện.<br /> Phương pháp NC: 55 trẻ (34 nam, 21 nữ, độ tuổi: 4-14 tuổi, trung bình = 7,9 ± 2,5 tuổi), trong đó có 40 trẻ<br /> nhập viện theo dõi trong khoảng 48 giờ hoặc hơn. FeNO (NIOX VERO, Aerocrine) được đo vào thời điểm đến<br /> khám, sau đó đo lần lượt vào thời điểm 24h, 48h, sau xuất viện 1 tuần với nhóm nhập viện, và 1 tháng sau lần<br /> khám đầu với tất cả BN. Phân tích Bayes được sử dụng để đánh giá sự thay đổi FeNO.<br /> Kết quả: Tại thời điểm đầu, FeNO ở ngưỡng trung bình đến cao, trung vị = 11,5 ppb (5 – 51 ppb) được ghi<br /> nhận trên nhóm BN có cơn hen. Mô hình phân bố FeNO cho thấy FeNO giảm có ý nghĩa thống kê trong vòng<br /> 48h sau nhập viện (khoảng tin cậy 95% từ -1 đến -20% lúc 24 giờ; yếu tố Bayes (BF) = 332,33 sau đó từ -21 đến -<br /> 58% lúc 48h; BF=249), so với lần đầu. Một tuần sau xuất viện, FeNO có xu hướng tăng so với FeNO lúc 48h<br /> (BF=362,64). Sau khi xuất viện, sự thay đổi FeNO lúc 1 tháng so với lúc 1 tuần càng cao thì nguy cơ mất kiểm<br /> soát hen càng cao so với sự thay đổi FeNO ở những trẻ có tình trạng lâm sàng vẫn ổn định trong quá trình theo<br /> dõi (BF=84,11).<br /> Kết luận: Điều trị với corticosteroid uống làm giảm FeNO có ý nghĩa thống kê song hành với cải thiện triệu<br /> chứng lâm sàng trong vòng 48 giờ đầu sau cơn hen ở trẻ em. Việc theo dõi viêm đường thở sau khi xuất viện có<br /> thể giúp dự báo nguy cơ mất kiểm soát hen và tái phát cơn hen sau xuất viện.<br /> Từ khóa: FeNO, phân suất khí Nitric oxide trong hơi thở ra.<br /> ABSTRACT<br /> SURVEY OF VARIATION OF FRACTIONAL EXHALED NITRIC OXIDE IN PETRIATRIC ASTHMA IN<br /> CHILDREN’S HOSPITAL 1<br /> Nguyen Ngoc Huyen Mi, Le Dong Nhat Nam, Dinh Xuan Anh Tuan, Tran Anh Tuan,<br /> Phan Huu Nguyet Diem<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 21 - No 1 - 2017: 278 - 285<br /> <br /> Background: FeNO is increased in asthma, but its value to predict exacerbation is debated. We aimed to<br /> assess the ability of FeNO to predict the occurrence of exacerbation in asthmatic children after hospitalization<br /> discharge.<br /> Methods: 55 children (34M, 21F, age range: 4-14 yrs, median = 7,9 ± 2,5 yrs), 40 of whom were<br /> subsequently hospitalized for 48 hrs or more. FeNO (NIOX VERO, Aerocrine) was measured at entry, then<br /> serially at 24h, 48h, 1 week in hospitalized patients, and at 1 month after the first visit in all patients. Level of<br /> <br /> <br /> *Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, **Đại học Cochin, Pháp, ***Đại học Y Dược TP.HCM,<br /> ****Bệnh viện Nhi Đồng 1.<br /> Tác giả liên lạc: PGS.TS. Phan Hữu Nguyệt Diễm ĐT: 0908858904 Email: diem.phan@ump.edu.vn<br /> 278 Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản – Bà Mẹ Trẻ Em<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> asthma control and FeNO were obtained at all visits. Bayesian analysis was used to assess FeNO changes during<br /> hospitalization and the follow-up period.<br /> Results: At baseline, moderate to high FeNO levels (Median = 11,5 ppb; range: 5-51 ppb) were observed in<br /> hospitalized children. Posterior distribution showed that FeNO decreased significantly during the first 48h of<br /> hospitalization (95%CI of decreasing rates were -1 to -20% at 24h; Bayes factor (BF) = 332,33 then -21 to -58% at<br /> 48h; BF=249), compared to baseline. One week after hospitalization, FeNO values had a tendency to increase<br /> (BF=362,64) as compared with FeNO levels at 48h. After hospitalization discharge, the higher the FeNO change<br /> measured at the first month with regards to FeNO measured at first week the greater the risk of exacerbation as<br /> compared with FeNO change in children whose clinical conditions remained stable during the follow-up period<br /> (BF=84,11).<br /> Conclusions: Treatment with oral corticosteroid significantly decreased FeNO whilst improving clinical<br /> symptoms during the first 48h after acute exacerbations in asthmatic children. Monitoring airways inflammation<br /> after hospitalization discharge may help to predict the risk of asthma relapse and reoccurrence of asthma<br /> exacerbations after hospitalization discharge.<br /> Keywords: FeNO.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ này trong mối tương quan với tình trạng lâm<br /> sàng trước và sau khi được điều trị cắt cơn, và<br /> Nitric oxide (NO) là một chất khí và là một<br /> ở giai đoạn phòng ngừa bằng corticosteroid<br /> chất dẫn truyền thông tin trong và giữa các tế hít ở bệnh nhi hen nhập viện vì đợt kịch phát<br /> bào, luôn hiện diện trong nhiều hoạt động sinh hen, tại khoa Hô hấp và Nội tổng quát 2 của<br /> lý của cơ thể. Vì sự tổng hợp NO tăng lên khi có Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM, từ tháng<br /> đáp ứng viêm của cơ thể nên NO có thể sử dụng 12/2015 đến tháng 04/2016.<br /> như là chất đánh dấu viêm cấp và / hoặc mạn<br /> tính. Việc đo lường phân suất nồng độ NO trong Mục tiêu cụ thể<br /> hơi thở ra (FeNO) nhằm phát hiện viêm đường Xác định giá trị trung bình của FeNO trên<br /> dẫn khí, từ đó cải thiện chẩn đoán hen cũng như những bệnh nhi có và không có cơn hen<br /> cải thiện kiểm soát bệnh hen nhắm trúng đích, kịch phát.<br /> đang là một trong những xu thế nghiên cứu mới Xác định tỷ lệ của từng phân độ FeNO trong<br /> gần đây trong lĩnh vực hô hấp. Phương pháp đo thời gian nằm viện theo độ nặng cơn hen<br /> FeNO đang được xem như là một phương tiện kịch phát.<br /> đánh giá chức năng hô hấp mới, dễ sử dụng và Xác định sự biến thiên của FeNO trên những<br /> có thể đo lặp lại nhiều lần. Mục tiêu lâu dài của bệnh nhi nằm viện trong thời gian nằm viện, lúc<br /> nghiên cứu này là xây dựng mô hình dự đoán tái khám 1 tuần và 1 tháng sau xuất viện.<br /> cơn hen kịch phát trong quá trình kiểm soát hen<br /> Xác định sự biến thiên của FeNO giữa 2<br /> dựa trên chỉ số FeNO. Hoàn thành mục tiêu này<br /> nhóm có và không có mất kiểm soát hen trong<br /> sẽ giúp cho việc điều chỉnh kiểm soát hen chính<br /> quá trình theo dõi.<br /> xác hơn và nhận diện những cá nhân có nguy cơ<br /> vào cơn hen kịch phát cao để can thiệp sớm và ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> giảm quy mô tử vong vì hen trong cộng đồng Đối tượng nghiên cứu<br /> Việt Nam.<br /> Nghiên cứu được tiến hành với thiết kế<br /> Mục tiêu tổng quát nghiên cứu hàng loạt ca tiến cứu theo thời gian<br /> Khảo sát nồng độ phân suất khí NO trong trên các đối tượng bệnh nhi 4 - ≤ 15 tuổi được<br /> khí thở ra (FeNO) và sự biến thiên của chỉ số chẩn đoán hen và đến khám tại BVNĐ1.<br /> <br /> <br /> <br /> Nhi Khoa 279<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017<br /> <br /> Mẫu khảo sát gồm 55 bệnh nhi (7,9 ± 2,5 loại mức độ nặng và mức độ kiểm soát hen<br /> tuổi) có chẩn đoán xác định hen (trong đó 40 dựa theo tài liệu GINA 2014.<br /> trường hợp nhập viện và điều trị cắt cơn hen Phương pháp nghiên cứu<br /> kịch phát). Biến số kết quả là FeNO được khảo<br /> Phương pháp thống kê: Phân tích số liệu :<br /> sát lặp lại (máy NIOX VERO-Aerocrine) trên<br /> được thực hiện bằng ngôn ngữ lập trình thống<br /> mỗi bệnh nhi tại 5 thời điểm: T0 = thời điểm<br /> kê R. Phương pháp hồi quy theo Bayes được<br /> đến khám, sau 24 giờ, 48 giờ nằm viện, 1 tuần<br /> áp dụng cho cả 2 câu hỏi nghiên cứu. Suy diễn<br /> và 1 tháng sau khi xuất viện. Tiêu chuẩn phân<br /> thống kê dựa vào tỉ trọng chứng cứ<br /> (Bayes factor).<br /> Sơ đồ nghiên cứu<br /> BN hen thỏa tiêu chuẩn chọn vào và không có tiêu chuẩn loại trừ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> - Thông tin và lấy phiếu chấp thuận tham gia nghiên cứu<br /> - Ghi nhận triệu chứng lâm sàng, phân độ cơn hen nếu có,<br /> chỉ định phòng ngừa theo phác đồ<br /> - Đo FeNO lần 1 (T0)<br /> <br /> <br /> <br /> Có chỉ định Không có chỉ định<br /> nhập viện nhập viện<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> - Đo FeNO lần 2 sau 24h (T1) và lần 3 sau 48h (T2)<br /> - Ghi nhận dữ liệu lâm sàng sau đợt điều trị<br /> - Hẹn tái khám tại khoa sau 1 tuần<br /> <br /> <br /> <br /> Sau 1 tuần Loại BN bỏ tái<br /> khám<br /> <br /> - Đo FeNO lần 4 (T3)<br /> - Hẹn tái khám sau 1 tháng<br /> <br /> Loại Sau 1 tháng<br /> Sau 1 tháng Loại BN bỏ<br /> tái khám<br /> - Đo FeNO lần 5 (T4) - Đo FeNO lần 2 (T’1)<br /> - Ghi nhận mức độ kiểm soát hen - Ghi nhận mức độ kiểm soát hen<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 280 Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản – Bà Mẹ Trẻ Em<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU lệ 100%).<br /> <br /> Bảng 1: Đặc điểm lâm sàng của dân số nghiên cứu. 100%<br /> 90%<br /> Đặc trưng dân số nghiên cứu Số lượng Tỷ lệ (%) 80%<br /> 70%<br /> (người) 60%<br /> Giới nam 34 61,8 50%<br /> 40%<br /> Cơ địa dị ứng 38 69,1 30%<br /> 20%<br /> Độ nặng của hen 10%<br /> 0%<br /> Hen ngắt quãng 42 76,4 T0<br /> 24h<br /> Hen dai dẳng nhẹ 7 12,7 48h<br /> <br /> Hen dai dẳng trung bình 6 10,9 T0 24h 48h<br /> > 35 ppb 11.10% 0% 0%<br /> Hen dai dẳng nặng 0 0<br /> 20 - 35 ppb 11.10% 0% 0%<br /> Độ nặng cơn hen < 20 ppb 77.80% 100% 100%<br /> Không cơn 15 27,3<br /> Cơn hen nhẹ 18 32,7 Hình 1: Phân bố tỷ lệ phân độ FeNO theo thời gian ở<br /> Cơn hen trung bình 21 38,2 nhóm cơn hen nhẹ (n = 18).<br /> Cơn hen nặng 1 1,8<br /> Khảo sát diễn tiến phân độ FeNO theo ATS ở<br /> Phòng ngừa hen (trước khi vào<br /> nghiên cứu) nhóm BN cơn hen trung bình<br /> Không phòng ngừa 31 56,3<br /> Corticoid dạng hít (ICS) 10 18,2 100%<br /> ICS + đồng vận beta tác 4 7,3<br /> dụng kéo dài 50%<br /> 10 18,2<br /> Kháng leucotrien<br /> 0%<br /> Kết quả theo dõi diễn tiến FeNO<br /> T0<br /> Tại thời điểm nhập viện: Có sự tương phản 24h<br /> 48h<br /> về FeNO giữa 2 phân nhóm có và không có<br /> T0 24h 48h<br /> cơn hen kịch phát, với FeNO trung vị lần lượt<br /> > 35 ppb 4.80% 0% 0%<br /> là 11,5 ppb và 15 ppb, tuy nhiên không có ý<br /> 20 - 35 ppb 19.00% 11% 0%<br /> nghĩa thống kê.<br /> < 20 ppb 76.20% 89% 100%<br /> Tỷ lệ của từng phân độ FeNO (theo ATS)<br /> theo độ nặng cơn hen kịch phát Hình 2: Phân bố tỷ lệ phân độ FeNO theo thời gian ở<br /> Khảo sát diễn tiến phân độ FeNO theo ATS ở nhóm cơn trung bình (n = 21).<br /> nhóm BN cơn hen nhẹ Trước can thiệp điều trị cơn hen kịch phát<br /> Trước can thiệp điều trị cắt cơn trên 18 BN trên 21 BN có cơn hen kịch phát mức độ trung<br /> cơn hen nhẹ: có 14 trẻ có nồng độ FeNO < 20 ppb bình, có 16 trẻ có nồng độ FeNO < 20 ppb<br /> (chiếm tỷ lệ 77,8%), có 2 trẻ có nồng độ FeNO từ (chiếm tỷ lệ 76,2%), có 4 trẻ có nồng độ FeNO<br /> 20 ppb đến 35 ppb (chiếm tỷ lệ 11,1%) và 2 trẻ từ 20 ppb đến 35 ppb (chiếm tỷ lệ 19%) và 1 trẻ<br /> còn lại có nồng độ FeNO > 35 ppb (chiếm tỷ lệ còn lại có nồng độ FeNO > 35 ppb (chiếm tỷ lệ<br /> 11,1%). Sau can thiệp điều trị 24 giờ có 13 trẻ 4,8%). Sau can thiệp điều trị 24 giờ có 3 BN<br /> xuất viện sau khi điều trị ổn. Còn lại 5 BN nằm được xuất viện. Còn lại 18 BN nằm viện sau 24<br /> viện sau 24 giờ có FeNO lúc 24 giờ sau điều trị giờ, trong đó hầu hết BN này có chỉ số FeNO<br /> đều dưới 20 ppb (chiếm tỷ lệ 100%). Sau nằm sau can thiệp 24 giờ đều < 20 ppb (16 BN,<br /> viện 48 giờ có 15 trẻ đã xuất viện sau khi điều trị chiếm tỷ lệ 88,9%). Sau can thiệp điều trị nằm<br /> ổn. Còn lại 3 BN nằm viện sau 48 giờ có FeNO viện 48 giờ có 9 BN được xuất viện. Còn lại 12<br /> lúc 48 giờ sau điều trị đều dưới 20 ppb (chiếm tỷ BN nằm viện sau 48 giờ có FeNO lúc 48 giờ<br /> <br /> <br /> Nhi Khoa 281<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017<br /> <br /> sau điều trị đều dưới 20 ppb (chiếm hướng diễn biến của FeNO giảm dần trong thời<br /> tỷ lệ 100%). gian điều trị tại BV. Tại thời điểm tái khám 1<br /> Khảo sát diễn tiến phân độ FeNO theo ATS tuần và 1 tháng, FeNO có khuynh hướng gia<br /> trên 1 BN nhập viện vì cơn hen kịch phát mức tăng trở lại.<br /> độ nặng<br /> <br /> 80<br /> 70<br /> 67<br /> 60<br /> 50 51<br /> 40<br /> FeNO<br /> 30 31<br /> 20<br /> 10<br /> 0<br /> T0 T24h T48h<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3: Diễn tiến FeNO trên BN cơn hen nặng<br /> (n = 1).<br /> Diễn tiến FeNO ở 1 BN nặng trong nghiên<br /> cứu cũng cho thấy tại thời điểm đầu tiên lúc<br /> vào cơn (T0) và 24 giờ sau, thì FeNO ở ngưỡng<br /> cao theo phân độ ATS (> 35 ppb); sau 48 giờ<br /> nằm viện, FeNO đã giảm ở ngưỡng trung bình<br /> (20 – 35 ppb).<br /> Hình 4: Diễn tiến của FeNO từ T0 đến 24h, 48h, 1<br /> Sự biến thiên chung của FeNO theo thời gian<br /> tuần và 1 tháng ở nhóm nhập viện.<br /> Biểu đồ hộp (hình 4) mô tả ngắn gọn các giá<br /> trị trung vị với khoảng tứ phân vị 25% và 75%<br /> của FeNO tại các thời điểm lần đầu, 24 giờ, 48<br /> giờ ở nhóm BN nhập viện, cho thấy khuynh<br /> Bảng 2: Kết quả yếu tố Bayes của Log(FeNO) qua 5 thời điểm T0, 24h, 48h, 1 tuần và 1 tháng sau.<br /> Nội dung giả thuyết H1 Tỉ trọng chứng cứ Mức độ đáng tin cậy<br /> (yếu tố Bayes)<br /> FeNO trung bình lúc 24h thấp hơn lúc nhập viện (T0) 332,33 Cực kỳ cao<br /> FeNO trung bình lúc 48h thấp hơn 24h trước đó 249 Cực kỳ cao<br /> FeNO 1 tuần sau tăng cao hơn so với lúc 48h 362,64 Cực kỳ cao<br /> FeNO 1 tháng sau tăng cao hơn FeNO lúc 1 tuần sau 234,29 Cực kỳ cao<br /> FeNO vào 1 tuần sau vẫn còn thấp hơn FeNO trong đợt kịch phát trước đó (T0) 104,26 Cực kỳ cao<br /> <br /> FeNO vào 1 tháng sau vẫn còn thấp hơn FeNO trong đợt kịch phát trước đó (T0) 0,17 Loại bỏ giả thuyết H1<br /> <br /> FeNO vào 1 tháng sau cao hơn FeNO trong đợt kịch phát trước đó (T0) 5,91 Trung bình, không<br /> đáng tin cậy<br /> Kết quả khảo sát ban đầu bằng tỉ trọng sau 24 giờ giảm so với lúc mới nhập viện, và<br /> chứng cứ mô hình Bayes về xu hướng FeNO FeNO sau 48 giờ tiếp tục giảm so với thời điểm<br /> trong thời gian nằm viện cho thấy FeNO giảm 24 giờ. Sau xuất viện, FeNO tăng dần trở lại với<br /> dần trong thời gian điều trị cắt cơn tại BV. FeNO FeNO lúc 1 tuần tăng cao hơn so với thời điểm<br /> <br /> <br /> <br /> 282 Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản – Bà Mẹ Trẻ Em<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> lần cuối cùng đo khi nằm viện (48 giờ). Ở lần tái có và không có mất kiểm soát hen sau 1 tháng<br /> khám thứ 2 sau 1 tháng, FeNO đã tăng cao rõ rệt theo dõi. Ở nhóm mất kiểm soát hen, % hiệu<br /> so với lần tái khám trước đó, tuy nhiên khi so với số FeNO 1 tháng – FeNO l tuần là 136%. Ở<br /> giá trị cao nhất trong lần kịch phát khi nhập viện nhóm không bị mất kiểm soát hen, % hiệu số<br /> thì khuynh hướng cụ thể của FeNO sau 1 tháng FeNO 1 tháng – FeNO l tuần là 32%. FeNO lúc<br /> chưa rõ ràng. 1 tháng so với lúc 1 tuần thì tăng cao hơn ở<br /> Sự thay đổi FeNO và tình trạng mất kiểm nhóm có mất kiểm soát hen so với nhóm<br /> không mất kiểm soát hen, p < 0,05.<br /> soát hen<br /> Kết quả phân phối hậu nghiệm cho thấy:<br /> So sánh sự thay đổi FeNO tương đối (%)<br /> Nhóm có mất kiểm soát hen có FeNO tăng trung<br /> trong 2 lần tái khám giữa 2 nhóm có và không có<br /> bình là +136% (khoảng tin cậy 95%: +66% tới<br /> mất kiểm soát hen. Thay đổi tương đối (%) của<br /> +200,5%), trong khi nhóm không có mất kiểm<br /> FeNO giữa 2 lần tái khám, là % hiệu số FeNO<br /> soát hen thì FeNO tăng + 32% (khoảng tin cậy<br /> giữa lần tái khám lúc 1 tháng so với lần đo FeNO<br /> 95%: -15% tới +82%). Giả thuyết H1 khi được<br /> gần nhất trước đó là lúc 1 tuần, ký hiệu là<br /> kiểm tra cho thấy yếu tố Bayes = 84,11 (mức độ<br /> %difFeNO. Đơn vị: %.<br /> khả tín cao) và có ý nghĩa thống kê ở ngưỡng<br /> alpha = 0,05.<br /> BÀN LUẬN<br /> Giá trị FeNO trung vị trên BN có cơn hen<br /> không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với<br /> nhóm BN không có cơn hen. Kết quả quan sát<br /> của chúng tôi cũng tương tự với đa số các<br /> nghiên cứu khác trên thế giới(5,7,8,10). Một số tác<br /> giả cũng ghi nhận hiện tượng tương tự và đưa<br /> ra giả thuyết rằng đường kính của phế quản<br /> cũng có thể ảnh hưởng đến nồng độ FeNO<br /> trong khí thở ra, và chính vì thế sự co thắt<br /> đường thở có khả năng làm hạn chế luồng khí<br /> thở ra và từ đó có lẽ “làm mờ nhạt đi” tình<br /> trạng tăng nồng độ FeNO tại phế quản đang<br /> viêm, do đó không tạo ra được sự khác biệt<br /> FeNO lúc trong cơn và ngoài cơn(5,7,8,10).<br /> Kết quả nghiên cứu của chúng tôi về diễn<br /> tiến về giá trị trung vị của FeNO tại thời điểm lúc<br /> nhập viện – sau 24 giờ – sau 48 giờ trên nhóm<br /> BN nhập viện trong thời gian nằm viện gợi ý cho<br /> thấy giá trị FeNO có xu hướng giảm dần theo<br /> thời gian điều trị, tương tự với một vài nghiên<br /> Hình 5: Sự thay đổi FeNO tương đối giữa 2 nhóm có cứu khác trên thế giới(7,10). Sau 24h, FeNO giảm<br /> và không có mất kiểm soát hen. từ 5-10% và FeNO đạt mức thấp nhất vào lúc<br /> Biểu đồ biểu diễn sự khác biệt FeNO 48h, tương ứng với -20 tới -30% so với T0. Ở thời<br /> tương đối (tính bằng tỷ lệ % thay đổi) gợi ý có điểm sau xuất viện 1 tuần và 1 tháng (khi đã<br /> sự khác biệt về % thay đổi FeNO giữa 2 nhóm ngưng corticoid toàn thân), giá trị trung vị của<br /> <br /> <br /> <br /> Nhi Khoa 283<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017<br /> <br /> FeNO tăng dần lần lượt là 9 ppb (6 – 15,75) ppb thuẫn, ý kiến trái chiều và đó là lý do quan trọng<br /> và 14,5 ppb (10 – 26,25 ppb), đặc biệt là so với mà chúng tôi muốn nghiên cứu sử dụng FeNO<br /> thời điểm 48 giờ sau điều trị corticoid toàn thân như là một công cụ hỗ trợ tìm ra tình trạng mất<br /> 5,5 ppb (5 – 8 ppb). Rõ ràng tại thời điểm tái kiểm soát hen trên lâm sàng(3). Theo kết quả<br /> khám lúc 1 tuần và 1 tháng, sau khi đã kết thúc nghiên cứu của chúng tôi, nhóm có mất kiểm<br /> đợt điều trị 3 – 5 ngày với corticoid toàn thân tại soát hen có FeNO lúc 1 tháng tăng trung bình tới<br /> BV, thì FeNO có dấu hiệu tăng lên trở lại có ý +136% (khoảng tin cậy 95%: +66% tới +200,5%) so<br /> nghĩa thống kê so với lúc đang điều trị, điều này với lúc 1 tuần (thời điểm đo FeNO gần nhất<br /> gợi ý cho thấy tình trạng viêm đường thở mạn trước đó). Trong khi đó, nhóm không có mất<br /> tính vẫn tiếp tục tồn tại sau đợt điều trị và có vẻ kiểm soát hen thì FeNO lúc 1 tháng tăng trung<br /> “phục hồi” trở về trạng thái vốn dĩ ban đầu. Hệ bình 32% (khoảng tin cậy 95%: -15% tới +82%).<br /> số biến thiên cá thể của FeNO trên một người Do khoảng tin cậy 95% của nhóm “Không bị mất<br /> khỏe mạnh là dưới 10%, hoặc không quá 4 kiểm soát hen” bao gồm giá trị 0 nên chúng ta<br /> ppb(2,3). Do đó sự thay đổi 20% đã được hội đồng không chắc chắn tuyệt đối về kết quả ở nhóm<br /> thuận ATS khuyến cáo là mốc chỉ điểm cho sự này. Tuy nhiên, giả thuyết rằng nhóm có mất<br /> tăng hoặc giảm có ý nghĩa khi đo FeNO ở các kiểm soát hen thì có % hiệu số FeNO cao hơn<br /> thời điểm khác nhau(3). Theo y văn, để đánh giá nhóm không bị mất kiểm soát hen thì cho thấy<br /> sự đáp ứng với steroid trong điều trị cắt cơn ở yếu tố Bayes = 84,11 tương ứng với mức độ khả<br /> trẻ em cần thông qua đánh giá tình trạng viêm tín cao. Một số tác giả cho rằng việc theo dõi<br /> bằng lượng bạch cầu ái toan trong đàm hoặc FeNO tại nhà mỗi ngày(1), hay mỗi 3 tháng trong<br /> FeNO, và sự đáp ứng giảm viêm với steroid chỉ vòng 1 năm(9), hoặc 5 lần trong vòng 6 tuần lễ(4)<br /> quan sát thấy được sau khởi trị ít nhất 4 giờ đến đều chưa tìm thấy lợi ích trong việc cải thiện<br /> vài ngày(3). Và trong tình huống bệnh hen không mức độ kiểm soát hen. Tuy nhiên, về việc sử<br /> tăng bạch cầu ái toan đường dẫn khí với FeNO dụng FeNO như một công cụ để dựa vào đó mà<br /> có thể thấp, thì FeNO vẫn có thể làm yếu tố giúp chỉnh liều ICS trên lâm sàng thì chưa được<br /> dự đoán đáp ứng với điều trị steoid có giá trị cao khuyến cáo. Một báo cáo tổng quan meta-<br /> ngay cả khi không có tăng bạch cầu ái toan trong analysis thực hiện năm 2012 chưa chứng minh<br /> đàm. Một số kết quả nghiên cứu trước đây trên được lợi ích của việc sử dụng FeNO nhằm chỉnh<br /> thế giới cho thấy có một phần mâu thuẫn với báo liều ICS ở trẻ em trong thực hành lâm sàng<br /> cáo của chúng tôi, mà có thể lý giải là vì sự khác thông thường(6). Rõ ràng còn cần rất nhiều<br /> biệt về thời điểm tái đánh giá hiệu quả điều trị nghiên cứu lớn hơn về vai trò của FeNO và khả<br /> và sự khác biệt về phương pháp can thiệp giữa năng áp dụng của phương tiện này để kiểm soát<br /> các nghiên cứu. Theo ATS, phép đo NO có tiềm hen ở đối tượng trẻ em.<br /> năng đánh giá khả năng thành công hay thất bại KẾT LUẬN<br /> với điều trị kháng viêm(3).<br /> FeNO có khả năng biểu hiện mức độ viêm<br /> Mất kiểm soát hen là một chuyển biến quan<br /> đường dẫn khí trong bệnh hen, tuy nhiên việc<br /> trọng trong quá trình bệnh lý mà cần phải thay<br /> theo dõi diễn tiến FeNO qua nhiều thời điểm sẽ<br /> đổi phương cách điều trị (như tăng liều<br /> mang lại thông tin chính xác và hữu ích hơn giá<br /> corticoids hít, chuyển sang dạng uống…). Ở lĩnh<br /> trị đo được tại 1 thời điểm duy nhất.<br /> vực hô hấp người lớn đã có khá nhiều nghiên<br /> cứu theo dõi FeNO để đánh giá mức độ kiểm FeNO có thể được sử dụng để đánh giá sự<br /> soát hen đã đạt được những thành công ban đầu. cải thiện triệu chứng lâm sàng và tình trạng<br /> Còn ở trẻ em, các bằng chứng chính thống vẫn viêm đường hô hấp trong vòng 48h, đáp ứng với<br /> chưa có đầy đủ và các kết quả còn rất nhiều mâu<br /> <br /> <br /> 284 Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản – Bà Mẹ Trẻ Em<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> điều trị cắt cơn hen bằng corticosteroid toàn thân 6. Jartti T, et al (2012), Childhood asthma management guided by<br /> repeated FeNO measurements: a meta-analysis. Paediatr Respir<br /> ở trẻ em. Rev, 13 (3): p. 178-83.<br /> Việc theo dõi FeNO định kì sau khi xuất viện 7. Kwok MY, Walsh-Kelly CM, and Gorelick MH (2009), The role<br /> of exhaled nitric oxide in evaluation of acute asthma in a<br /> có thể giúp dự báo nguy cơ mất kiểm soát hen và pediatric emergency department. Acad Emerg Med, 16(1): p 21-<br /> tái phát cơn hen. 8.<br /> 8. Khoo SM and Lim TK (2009), Effects of inhaled versus systemic<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO corticosteroids on exhaled nitric oxide in severe acute asthma.<br /> 1. De Jongste JC, et al (2009), Daily telemonitoring of exhaled Respiratory Medicine, 103 (4): p614-620.<br /> nitric oxide and symptoms in the treatment of childhood 9. Pijnenburg MW, et al (2005), Titrating Steroids on Exhaled<br /> asthma. Am J Respir Crit Care Med, 179 (2): p93-7. Nitric Oxide in Children with Asthma. Am J Respir Crit Care<br /> 2. Dinh-Xuan AT, et al (2015), Contribution of exhaled nitric Med, 172 (7): p831-836.<br /> oxide measurement in airway inflammation assessment in 10. Raj D, et al (2014), Fractional exhaled nitric oxide in children<br /> asthma. A position paper from the French Speaking with acute exacerbation of asthma. Indian Pediatr, 2014. 51 (2):<br /> Respiratory Society. Rev Mal Respir, 32 (2): p193-215. p105-11.<br /> 3. Dweik RA, et al (2011), An official ATS clinical practice<br /> guideline: interpretation of exhaled nitric oxide levels (FENO)<br /> Ngày nhận bài báo: 24/11/2016<br /> for clinical applications. Am J Respir Crit Care Med, 184 (5):<br /> p602-15. Ngày phản biện nhận xét bài báo: 21/12/2016<br /> 4. Fritsch M, et al (2006), Exhaled nitric oxide in the management<br /> Ngày bài báo được đăng: 10/03/2017<br /> of childhood asthma: a prospective 6-months study. Pediatr<br /> Pulmonol, 41 (9): p855-62.<br /> 5. Harkins MS, Fiato KL, and Iwamoto GK (2004), Exhaled nitric<br /> oxide predicts asthma exacerbation. J Asthma, 41 (4): p471-6.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nhi Khoa 285<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2