KHẢO SÁT SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM TIỂU PHẾ QUẢN

Chia sẻ: Van Tien | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

123
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xác định tỉ lệ nhiễm trùng đi kèm và thứ phát trong VTPQ; tỉ lệ sử dụng KS, loại KS và thời gian trung bình trong nhóm VTPQ có bằng chứng nhiễm trùng (BCNT) và không có BCNT; phân tích các yếu tố làm gia tăng tỉ lệ sử dụng KS trong điều trị VTPQ. Phương pháp: Nghiên cứu tiền cứu, cắt ngang mô tả và phân tích 559 trường hợp VTPQ nhập khoa Hô Hấp Bệnh Viện Nhi Đồng 2 (BVNĐ2) từ 08/2005 - 06/2006. Kết quả: Tỉ lệ nhiễm trùng đi kèm và thứ phát (28,8%). ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: KHẢO SÁT SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM TIỂU PHẾ QUẢN

KHẢO SÁT SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM TIỂU PHẾ QUẢN TÓM TẮT Mục tiêu: Xác định tỉ lệ nhiễm trùng đi kèm và thứ phát trong VTPQ; tỉ lệ sử dụng KS, loại KS và thời gian trung bình trong nhóm VTPQ có bằng chứng nhiễm trùng (BCNT) và không có BCNT; phân tích các yếu tố làm gia tăng tỉ lệ sử dụng KS trong điều trị VTPQ. Phương pháp: Nghiên cứu tiền cứu, cắt ngang mô tả và phân tích 559 trường hợp VTPQ nhập khoa Hô Hấp Bệnh Viện Nhi Đồng 2 (BVNĐ2) từ 08/2005 - 06/2006. Kết quả: Tỉ lệ nhiễm trùng đi kèm và thứ phát (28,8%). Tỉ lệ sử dụng KS (24,5%), loại KS thường dùng (C3, C2, Amox + Cla. a), thời gian sử dụng KS trung bình (6,9 ngày) trong nhóm VTPQ có BCNT (161 tr ẻ). Tỉ lệ sử dụng KS (39,4%), loại KS thường dùng (C3, Amox + Cla. a, C2), thời gian sử dụng KS trung bình (5,6 ngày) trong nhóm VTPQ không có BCNT (398 tr ẻ). Yếu tố làm gia tăng sử dụng KS trong điều trị VTPQ: trẻ < 3 tháng (OR = 3,2), trẻ sinh non (OR = 14), suy dinh dưỡng (SDD) (OR = 11), thở nhanh (OR = 2), ran ẩm (OR = 2).
Kết luận: Tỉ lệ sử dụng KS trong điều trị VTPQ cao (63,9%) gấp 2,2 lần bằng chứng nhiễm trùng đi kèm và thứ phát (28,8%). SUMMARY Objectives: The aim of this study are to identify the percentage of co - infection and surinfection of bronchiolitis; the percentage of ant ibiotics usage, the kind of antibiotics, the mean lengths of antibiotic usage in treatment of bronchiolitis with and without evidence-based infection and to analyze factors that increase the percentage of antibiotic usage in treatment of bronchiolitis. Methods: A prospective, cross-sectional study was performed on 559 children with bronchiolitis at the respiratory department of children hospital no 2, from August 2005 to May 2006. Results: We selected 559 patients into our study. The percentage of co - infection and surinfection were 28.8%. In 161 bronchiolitis with evidence -based infection, there was 24.5% using antibiotics. The most common antibiotics were C3, C2, Amox + Cla. a. The mean lengths of antibioctic usage was 6.9 days. In 398 bronchiolitis without evidence-based infection, there was 39.4% using antibiotics. The most common antibiotics were C3, Amox + Cla. A. C2. The mean lengths of antibioctic usage was 5.6 days. The risk factors that increase the percentage of antibiotics usage in treatment bronchiolitis were: age under 3 months old (OR = 3.2), premature (OR = 14), malnutrition (OR = 11), tachypnea (OR = 2), moist rales (OR = 2).
Conclusions: The percentage of antibiotic usage in treatment of bronchiolitis is still high (63.9%) 2.2 times of the pe rcentage of co-infection and surinfection (28.8%). ĐẶT VẤN ĐỀ Viêm tiểu phế quản (VTPQ) là một trong những dạng bệnh th ường gặp nhất trong nhiễm trùng cấp tính đường hô hấp dưới ở trẻ em, thường xảy ra ở trẻ nhỏ hơn 2 tuổi mà nhiều nhất là ở trẻ từ 2 tháng đến 8 tháng, phần lớn do vi rút hợp bào hô hấp (respiratory syncytial virus: RSV)(9). Hơn nữa việc nhiễm trùng đi kèm và thứ phát sau VTPQ chiếm tỉ lệ rất thấp 1,2%(6,1). Nhưng thực tế trong điều trị VTPQ ở trẻ em người ta sử dụng KS khá rộng rãi. Theo nghiên cứu của De Bilderling G tỉ lệ sử dụng KS là 63,8%(3). Tác giả P. T.M.Hồng cho thấy tỉ lệ sử dụng KS trong VTPQ tại khoa Hô Hấp BVNĐ2 năm 2001-2002 là 85,4% trong khi tỉ lệ nhiễm trùng đi kèm và thứ phát chỉ chiếm 31%(13). Chính vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài này nhằm khảo sát việc sử dụng KS trong điều trị VTPQ ở trẻ em nhập khoa Hô Hấp BVNĐ2, góp phần khuyến cáo cách sử dụng KS hợp lý. Mục tiêu tổng quát: Khảo sát việc sử dụng KS trong điều trị bệnh VTPQ ở trẻ em nhập khoa Hô Hấp BVNĐ2 từ 08/2005 – 06/2006.
Mục tiêu chuyên biệt: Xác định tỉ lệ nhiễm trùng đi kèm và thứ phát. Xác định tỉ lệ sử dụng KS, loại KS, thời gian điều trị trung bình trong nhóm VTPQ có BCNT và không có BCNT. Phân tích các yếu tố làm gia tăng tỉ lệ sử dụng KS trong điều trị VTPQ. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP Thiết kế nghiên cứu Tiền cứu, cắt ngang mô tả và phân tích. Đối tượng nghiên cứu Bệnh nhi từ 1 tháng đến 2 tuổi bị VTPQ cấp tính nhập khoa Hô Hấp BVNĐ2 TP.Hồ Chí Minh từ 08/2005 – 06/2006. Tiêu chuẩn chẩn đoán viêm tiểu phế quản - Nhiễm siêu vi hô hấp trên: sốt, ho, hắt hơi, sổ mũi. - 48-72 giờ sau xuất hiện khó thở kiểu tắc nghẽn kèm thở nhanh và/hoặc co lõm ngực. - Khò khè lần đầu hoặc lần 2 - Khám phổi: ran rít, ran ngáy và/hoặc ran ẩm nhỏ hạt. có thể ngực cặng phồng, gõ vang, phế âm giảm hoặc không nghe ran. - X quang phổi: ứ khí có hoặc không kèm xẹp phổi. Tiêu chuẩn loại trừ
Trẻ khò khè ³ 3 lần. Cỡ mẫu Được tính theo công thức của nghiên cứu cắt ngang: Trong đó: + a: xác suất sai lầm loại I. Chọn a = 0,05. + Z: trị số từ phân phối chuẩn. Khi a = 0,05, Z1-a/2 =1,96. + d: độ chính xác (sai số cho phép). Chọn d = 0,05. Theo nghiên cứu của P.T.M.Hồng tỉ lệ sử dụng KS là 85,4% Như vậy, cần tối thiểu 196 trẻ VTPQ. Phương pháp thu thập và xử lý số liệu Chọn vào lô nghiên cứu những trẻ nhập Khoa Hô Hấp, BVNĐ2 trong thời gian từ 08/2005 đến 06/2006 thỏa tiêu chuẩn chọn mẫu đã nêu trên đều được ghi nhận: tuổi, giới, địa phương cư trú, ngày tháng nhập viện – xuất viện, tiền căn, tổng trạng, dấu hiệu sinh tồn, triệu chứng hô hấp, bạch cầu v à công thức bạch cầu máu, CRP huyết thanh, X quang phổi, các xét nghiệm khác: ion đồ, cấy máu và cấy DNT,..., sử dụng KS theo bệnh án mẫu. Số liệu sẽ được mã hóa, nhập vào máy tính xử lý và phân tích bằng phần mềm STATA 8.0. Chúng tôi tính giá trị trung bình và độ lệch chuẩn cho biến số định lượng, tính tần số và tỉ lệ phần trăm cho biến số định tính.
Dùng phép kiểm ÷2 đối với những biến định tính và t - test đối với những biến định lượng có phân phối bình thường để đánh giá mức ý nghĩa thống kê. Sự khác biệt được xem có ý nghĩa khi p < 0.05. Một số tiêu chuẩn - Bằng chứng nhiễm trùng đi kèm hoặc thứ phát: khi có 1 trong những biểu hiện sau(2). · Ngưng thở tái phát Trụy tim mạch · Sốt kéo dài hoặc sốt cao đột ngột ³ 390C · Diễn tiến lâm sàng xấu nhanh trong 24 – 48 giờ đầu · · Tăng BCĐNTT ³ 5800/mm3 · CRP ³ 20 mg/L Thâm nhiễm tiến triển nặng lên trên X quang phổi · Cấy bệnh phẩm: đàm, máu, nước tiểu, dịch màng phổi, dịch não tủy, · da... (+) - Phân độ VTPQ theo Stephen Berman (1996)(1) VTPQ nặng khi: nhóm nguy cơ: tuổi < 3 tháng có tiền sử sanh non, - bệnh tim bẩm sinh, loạn sản phế quản phổi hoặc bệnh phổi mạn tính khác, bệnh lý
thần kinh cơ, suy giảm miễn dịch. Hoặc nhịp thở > 70 l/p. Hoặc co lõm ngực rõ. Hoặc thở rên ở trẻ < 2 tháng tuổi. Hoặc tím tái. VTPQ trung bình khi: hoặc thở nhanh theo tuổi, hoặc co lõm ngực - vừa. VTPQ nhẹ khi: nhịp thở không nhanh, không co l õm ngực hoặc co - lõm ngực nhẹ. - Đánh giá suy dinh dưỡng dựa vào cân nặng theo tuổi(10): Không suy dinh dưỡng: CN/T ³ 80% · · Suy dinh dưỡng độ 1: 71% £ CN/T < 80%. · Suy dinh dưỡng độ 2: 61% £ CN/T < 70%. · Suy dinh dưỡng độ 3: CN/T £ 60% KẾT QUẢ Đặc điểm dân số nghiên cứu Trong thời gian nghiên cứu chúng tôi thu thập được 559 trường hợp VTPQ. Trong đó 86,4% trẻ dưới 12 tháng tuổi, nhỏ nhất 1 tháng 8 ngày lớn nhất 24 tháng. Tỉ lệ nam gấp 2,23 lần nữ. Tình trạng dinh dưỡng bình thường 93,6%, SDD nhẹ 0,9%, SDD trung bình 5,5%. Trẻ sống tập trung ở thành phố 62,5%, tỉnh 37,5%. VTPQ có phân bố rải đều trong năm nhưng tập trung chủ yếu tháng 8, 9, 10, 11. Bảng 1: Phân loại độ nặng của VTPQ
Mức độ VTPQ Tần số (n=559) Tỉ lệ (%) Nặng Trung bình Nh ẹ 62 25 472 11,1 4,5 84,4 Nhiễm trùng đi kèm và nhiễm trùng thứ phát Bảng 2: Bằng chứng nhiễm trùng trong VTPQ
Bằng chứng nhiễm trùng Tần số (n=559) Tỉ lệ (%) BCĐNTT ³ 5800/mm3 X quang thâm nhiễm phổi Sốt ³ 390C CRP ³ 20 mg/L Lâm sàng diễn tiến xấu Viêm tai giữa cáp chảy mủ 105 58 44 4 1 1
18,8 10,4 7,9 0,7 0,2 0,2 Bảng 3: Nhiễm trùng đi kèm và thứ phát Nhiễm trùng Tần số (n=559) Tỉ lệ (%) Nhiễm trùng thứ phát: Bội nhiễm phổi 160
28,6 Nhiễm trùng đi kèm: Viêm tai giữa cấp chảy mủ 1 0,2 Tổng cộng 161 28,8 Kháng sinh trong điều trị VTPQ Bảng 4: Kháng sinh trong điều trị VTPQ chung
Kháng sinh Bằng chứng nhiễm trùng Tổng cộng Có Không Có 137 24,5% 220 39,4% 357 63,9% Không 24 4,3%
178 31,8% 202 36,1% Tổng cộng 161 28,8% 398 71,2% 559 100% Bảng 5: Các loại KS sử dụng trong điều trị VTPQ có BCNT Kháng sinh Tần suất (n=137) Tỉ lệ (%) Cephalosporin 3
Cephalosporin 2 Amoxicillin/Clavulinic acid Erythromycin Amoxicillin Cephalosporin 1 Vancomycin Bactrim Oxaciline Cephalosporin 4 Negram 65 23 20 10 8 6 2
1 1 1 1 47,4 16,8 14,6 7,3 5,8 4,4 1,5 0,7 0,7 0,7 0,6 Bảng 6: Thời gian sử dụng KS trung bình trong VTPQ có BCNT
Trung bình (ngày) Ngắn-dài nhất (ngày) Nhóm uống (n=59) 5,53 ± 1,94 1 – 10 Nhóm uống-tĩnh mạch (n=18) 10,44 ± 4,58 4 – 21 Nhóm tĩnh mạch (n=60) 7,38 ± 2,91
2 – 15 VTPQ có BCNT 6,9 ± 3,0 1 – 21 Bảng 7: Các loại KS sử dụng trong điều trị VTPQ không có BCNT Kháng sinh Tần suất (n=220) Tỉ lệ (%) Cephalosporin 3 Amoxicillin/Clavulinic acid Cephalosporin 2 Erythromycin Amoxicillin Cephalosporin 1
Bactrim Oxacillin 101 49 40 32 28 11 5 1 45,9 22,3 18,2 14,5 12,7 4,5
2,3 0,5 Bảng 8: Thời gian sử dụng KS trung bình trong VTPQ không có BCNT Trung bình (ngày) Ngắn-dài nhất (ngày) Nhóm uống (n=132) 4,84 ± 1,94 1 – 12 Nhóm uống-tĩnh mạch (n=15) 7,8 ± 4,36 5 – 20
Nhóm tĩnh mạch (n=73) 6,52 ± 2,79 1 – 19 VTPQ không BCNT 5,6 ± 2,64 1 – 20 Bảng 9: Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng KS trong VTPQ không BCNT Yếu tố (n=398) OR (KTC 95%) P Tuổi < 3 tháng