Khảo sát sự thay đổi nhịp tim khi châm bổ, châm tả huyệt tâm du trên người bình thường sau gắng sức

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> KHẢO SÁT SỰ THAY ĐỔI NHỊP TIM KHI CHÂM BỔ, CHÂM TẢ<br /> HUYỆT TÂM DU TRÊN NGƯỜI BÌNH THƯỜNG SAU GẮNG SỨC<br /> Phan Quan Chí Hiếu*, Nguyễn Thị Tuyết Nga*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Tình hình và mục đích nghiên cứu: Tác dụng sinh học của huyệt vị cụ thể như thế nào luôn là những<br /> điều mà các nhà châm cứu học rất muốn làm sáng tỏ. Việt nam và các nước trên thế giới rất quan tâm và đã có<br /> nhiều công trình nghiên cứu về tác dụng sinh học của huyệt, tuy nhiên các công trình nghiên cứu trên sử dụng<br /> công thức phối hợp nhiều huyệt nên khó xác định tác dụng cụ thể của từng huyệt (1,2,3,4). Đề tài nghiên cứu này<br /> được tiến hành để đánh giá tính an toàn và hiệu quả làm thay đổi nhịp tim khi châm bổ, châm tả huyệt Tâm du<br /> trên người hoạt động gắng sức.<br /> Đối tượng nghiên cứu: 90 sinh viên khỏe mạnh tình nguyện, tuổi từ 18 - 25 (20 nam, 70 nữ) được gây<br /> nhịp nhanh xoang sinh lý và phân vào 3 nhóm theo dõi. Nhóm 1A (châm bổ huyệt Tâm du), nhóm 1B (châm tả<br /> huyệt Tâm du), nhóm 2 (chứng-nghỉ ngơi, không châm). Nhịp tim được theo dõi trước, sau nghiệm pháp gắng<br /> sức 1, 2, 3, 4, 5, 10, 15 phút.<br /> Kết quả: Nhóm châm cứu huyệt TD làm giảm nhịp tim nhiều hơn nhóm không châm cứu, sự khác biệt có ý<br /> nghĩa thống kê (p0.05).<br /> Conclusion: BL.15 has the effect of slowing down sinusal tachycardia after stress test. Both techniques of<br /> tonifying or dispersing are effective but the second was shown better results. No side effects found with<br /> appropriate application of the technique.<br /> Key words: BL.15, dispersing BL.15, tonifying BL.15, sinusal tachycardia.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Tác dụng sinh học của huyệt vị cụ thể như<br /> thế nào luôn là những điều mà các nhà châm<br /> cứu học rất muốn làm sáng tỏ. Việt nam và các<br /> nước trên thế giới rất quan tâm và đã có nhiều<br /> công trình nghiên cứu về tác dụng sinh học của<br /> huyệt, tuy nhiên các công trình nghiên cứu trên<br /> sử dụng công thức phối hợp nhiều huyệt nên<br /> khó xác định tác dụng cụ thể của từng huyệt (1, 2,<br /> 3, 4). Đề tài nghiên cứu này được tiến hành để<br /> đánh giá tính an toàn và hiệu quả làm thay đổi<br /> nhịp tim khi châm bổ, châm tả huyệt Tâm du<br /> trên người hoạt động gắng sức.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Xác định hiệu quả của châm bổ Tâm du trên<br /> nhịp nhanh xoang sinh lý sau nghiệm pháp<br /> gắng sức.<br /> <br /> Không dấu rối loạn nhịp, không dấu thiếu<br /> máu cơ tim trên ECG.<br /> Ở trạng thái thoải mái trong ngày tiến hành<br /> thử nghiệm.<br /> Đồng ý tham gia đề tài, được đọc, giải thích<br /> tường tận và ký tên vào phiếu đồng ý tham gia<br /> nghiên cứu (informed consent form)<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Đang mắc các bệnh có tính chất cấp cứu,<br /> bệnh tim mạch, cường giáp, thiếu máu, sốt.<br /> Sử dụng chất kích thích: rượu, bia, cafe,<br /> thuốc lá trong vòng 24giờ trước khi thực hiện đề<br /> tài.<br /> Chơi thể thao, vận động trước khi tiến hành<br /> thử nghiệm.<br /> Nữ giai đoạn hành kinh, có thai.<br /> Lo âu, sợ kim.<br /> <br /> Xác định hiệu quả của châm tả Tâm du trên<br /> nhịp nhanh xoang sinh lý sau nghiệm pháp<br /> gắng sức.<br /> <br /> Tiêu chuẩn ngưng nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu vựng châm.<br /> <br /> Tỷ lệ những tác dụng không mong muốn<br /> (nếu có) của phương pháp điều trị.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu thay đổi ý định,<br /> không tham gia.<br /> <br /> PHƯƠNG TIỆN NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Định nghĩa các biến số<br /> Huyệt Tâm du: Từ gai đốt sống lưng D5, đo<br /> ra 1,5 thốn (điểm nằm giữa cột sống lưng và bờ<br /> trong xương bả vai).<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn<br /> 1.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Tiêu chuẩn chọn<br /> Sinh viên khỏe mạnh, không phân biệt nam,<br /> nữ, tuổi từ 18 - 25, không có tiền sử mắc bệnh<br /> tim mạch và hô hấp, BMI từ 18 - 23.<br /> Nhịp tim 70-90 l/p, mạch và nhịp tim đi đôi<br /> với nhau.<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> Kỹ thuật châm<br /> Châm bổ: Châm kim thuận đường kinh, lưu<br /> kim 15 phút.<br /> Châm tả: Châm kim ngược đường kinh, lưu<br /> kim 5 phút.<br /> Nghiệm pháp gắng sức<br /> <br /> 79<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Nam<br /> Nữ<br /> <br /> Tất cả đối tượng nghiên cứu được yêu cầu<br /> chạy bộ trên máy với vận tốc 5km/giờ, trong 5<br /> phút.<br /> Phân nhóm<br /> Đối tượng nghiên cứu được phân vào 3<br /> nhóm, mỗi nhóm 30.<br /> <br /> 10<br /> 6<br /> 20<br /> 24<br /> 2<br /> χ = 3,6, P> 0,05<br /> <br /> Sự khác biệt về giới tính giữa 3 nhóm không có<br /> ý nghĩa thống kê. (p>0,05)<br /> Bảng 3. Đặc điểm BMI của 3 nhóm.<br /> CBTD<br /> 19,92± 2,3<br /> <br /> Nhóm1A: Châm bổ huyệt Tâm du.<br /> <br /> CTTD<br /> 20,13±2,03<br /> F= 3,1 P> 0,05<br /> <br /> Nhóm 1B: Châm tả huyệt Tâm du.<br /> Nhóm 2: Nghỉ ngơi – Không châm.<br /> <br /> Tiêu chuẩn theo dõi<br /> Mạch được ghi nhận với oxymeter tại các<br /> thời điểm trước và sau khi châm 1, 2, 3, 4, 5, 10,<br /> 15 phút.<br /> Triệu chứng ngoại ý khác (nếu có).<br /> <br /> Đặc điểm đối tượng nghiên cứu<br /> Bảng 1. Đặc điểm về độ tuổi.<br /> CTTD<br /> NN<br /> 20,13± 0,37<br /> 19,67± 0,26<br /> χ2 =4,86<br /> P> 0,05<br /> <br /> Sự khác biệt về tuổi của ba nhóm không có ý<br /> nghĩa thống kê (p>0,05)<br /> Bảng 2. Đặc điểm giới tính.<br /> Giới tính<br /> <br /> CBTD<br /> <br /> NN<br /> 19,28±1,8<br /> <br /> Sự khác biệt về BMI giữa các nhóm không có ý<br /> nghĩa thống kê (p> 0,05)<br /> Bảng 4. Đặc điểm về mạch lúc ban đầu của 3 nhóm.<br /> CBTD<br /> 76,96 ± 6,73<br /> <br /> CTTD<br /> NN<br /> 76,93± 7,03<br /> 74,55± 6,77<br /> F= 1,588,<br /> P> 0,05<br /> <br /> Sự khác biệt về mạch ban đầu giữa các nhóm<br /> không có ý nghĩa thống kê (p> 0,05)<br /> Bảng 5. Đặc điểm về huyết áp tâm thu, huyết áp tâm<br /> trương lúc ban đầu của 3 nhóm.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> CBTD<br /> 20,8± 0,36<br /> <br /> 4<br /> 26<br /> <br /> CTTD<br /> <br /> NN<br /> <br /> CBTD<br /> 111,78<br /> ±7,22<br /> 68,92<br /> ±4,97<br /> <br /> HATT<br /> HATTR<br /> <br /> CTTD<br /> 110,66<br /> ±6,9<br /> 68,66<br /> ±5,7<br /> <br /> NN<br /> 111<br /> ±6,07<br /> 68,33<br /> ±5,9<br /> <br /> F=3,1,<br /> P> 0,05<br /> F=3,1p>0,05<br /> <br /> Mẫu nghiên cứu có HATT, HATTR lúc ban<br /> đầu tương đương nhau, sự khác biệt không có ý<br /> nghĩa thống kê (p > 0,05).<br /> <br /> Sự thay đổi mạch sau khi gắng sức và điều trị của từng nhóm châm cứu và nghỉ ngơi<br /> Bảng 6. So sánh sự thay đổi mạch sau khi gắng sức và điều trị của nhóm 1A (bổ Tâm du) và nhóm 2 (không<br /> châm).<br /> Tần số tim trung bình<br /> Thời điểm<br /> BĐ<br /> SGS<br /> 1p<br /> 2p<br /> 3p<br /> 4p<br /> 5p<br /> 10p<br /> 15p<br /> <br /> So sánh trước sau<br /> <br /> Nhóm 1A (bổ Tâm du)<br /> <br /> Nhóm 2 (không châm)<br /> <br /> 76,93± 6,73<br /> 131,4 ± 14,07<br /> 105,33±19,29<br /> 91,24±16,95<br /> 83,68±12,55<br /> 80,10±8,57<br /> 78,79±7,56<br /> 77,27±6,99<br /> 77,27±6,99<br /> <br /> 74,06±6,77<br /> 138,3±10,75<br /> 122,35±8,84<br /> 103,23±10,16<br /> 98,89±10,87<br /> 90,06±10,10<br /> 83,24±8,48<br /> 74,41±6,33<br /> 74,41±6,33<br /> <br /> Có sự khác biệt về sự giảm mạch theo thời<br /> gian của 2 nhóm. Châm bổ Tâm du làm giảm<br /> <br /> t<br /> <br /> 4,74<br /> 6,26<br /> 6,3<br /> 5,4<br /> 2,61<br /> 2,25<br /> 2,25<br /> <br /> p<br /> <br /> F<br /> <br /> P<br /> <br /> 180,40<br /> <br />