Khảo sát tác động hạ đường huyết của vỏ thân vừng quả xoan (careya arboreae roxb. lecythidaceae)

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KHẢO SÁT TÁC ĐỘNG HẠ ĐƯỜNG HUYẾT CỦA VỎ THÂN VỪNG QUẢ<br /> XOAN (CAREYA ARBOREAE ROXB. LECYTHIDACEAE)<br /> Nguyễn Trần Châu Đỗ Mai Anh, Đỗ Mộng Quỳnh**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Trong số các thảo dược được dùng để trị bệnh đái tháo đường, mặc dù Vừng quả xoan (Careya<br /> arboreae) chưa được đưa vào nghiên cứu và sử dụng rộng rãi nhưng trên thế giới đã có một số công trình nghiên<br /> cứu cho thấy Vừng quả xoan có các tác dụng như: kháng khuẩn, chống oxy hóa, ức chế enzyme α-glucosidase.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Khảo sát tác động của cao chiết từ vỏ thân Vừng quả xoan trên bệnh đái tháo đường<br /> type 2 được đánh giá trên chuột nhắt được gây bệnh đái tháo đường.<br /> Phương tiện và phương pháp: Nghiên cứu thực nghiệm có nhóm chứng ngẫu nhiên thực hiện tại Phòng<br /> thí nghiệm Y Dược Cổ Truyền - Khoa Y Học Cổ Truyền - ĐHY Dược TP. HCM. Tác động hạ đường huyết của<br /> cao chiết từ vỏ thân Vừng quả xoan được đánh giá trên chuột được gây đái tháo đường bằng alloxan.<br /> Kết quả: Cao Vừng quả xoan làm giảm nồng độ đường huyết của chuột sau 15 ngày dùng đường uống liều<br /> 2g/kg/ngày.<br /> Kết luận: Tác động hạ đường huyết của cao Vừng được xác định trên mô hình chuột nhắt được gây đái tháo<br /> đường.<br /> Từ khóa: Cây Vừng quả xoan, tác động hạ đường huyết.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> STUDY ON THE EXPERIMENTAL HYPOGLYCEMIC EFFECT OF CAREYA ARBOREAE ROXB.<br /> LECYTHIDACEAE<br /> Nguyen Tran Chau Do Mai Anh, Do Mong Quynh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 – 2012: 175 - 179<br /> Background: Although Careya Arboreae have not been widely used and studied but it has showed some<br /> effects such as: antimicrobial, anti-oxidant, and anti α-glucosidase.<br /> Objectives: In this study, the efficacy of Careya Arboreae extract in type 2 diabetes mellitus was evaluated<br /> on diabetic mice induced by alloxan.<br /> Materials and Methods: This experimental case study (randomized, controlled) was conducted in<br /> Pharmacological Laboratory of Traditional Medicine Faculty - University of Medicine and Pharmacy in HCM<br /> city. The hypoglycemic effect of Careya Arboreae was evaluated in diabetic mice induced by alloxan.<br /> Results: The Careya Arboreae extracts reduced plasma glucose levels of all mice after 15 days of oral dose of<br /> 2g/kg per day.<br /> Conclusions: The hypoglycemic effect of Careya Arboreae was determined in diabetic mice models.<br /> Keywords: Careya Arboreae, hypoglycemic effect.<br /> <br /> <br /> <br /> Khoa Y học cổ truyền - Đại học Y Dược Tp. HCM<br /> ** Khoa Dược –Đại học Y dược Tp. HCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS Nguyễn Trần Châu Đỗ Mai Anh ĐT: 0977979257 email:maianhyhct@ump.edu.vn<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> 175<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Đái tháo đường là một bệnh mạn tính, có tác<br /> động của yếu tố di truyền, do hậu quả của sự<br /> thiếu hụt insulin. Do sự gia tăng quá độ của tỷ<br /> lệ bệnh nhân đái tháo đường nên việc điều trị<br /> bệnh và những biến chứng phức tạp của căn<br /> bệnh này đòi hỏi chi phí khá cao. Trong số các<br /> thảo dược được dùng để trị bệnh đái tháo<br /> đường, mặc dù Vừng quả xoan chưa được đưa<br /> vào nghiên cứu và sử dụng rộng rãi nhưng trên<br /> thế giới đã có một số công trình nghiên cứu cho<br /> thấy Vừng quả xoan có tác dụng điều trị các<br /> bệnh: tiêu chảy, kháng khuẩn, kháng khối u,<br /> chống oxy hoá, tác động ức chế enzyme αglucosidase (4,2). Vì vậy, đề tài này thực hiện với<br /> mục tiêu thử tác dụng điều trị bệnh đái tháo<br /> đường từ dịch chiết nước vỏ thân Vừng quả<br /> xoan.<br /> <br /> Gây đái tháo đường thực nghiệm (5,1)<br /> Chuột sau khi đã nuôi ổn định, trọng lượng<br /> 22-27g. Chọn những chuột khoẻ mạnh để gây<br /> bệnh. Chuột được bỏ đói qua đêm. Sau đó tiến<br /> hành cân để xác định trọng lượng, lấy máu xác<br /> định glucose huyết lúc đói, tiêm tĩnh mạch đuôi<br /> ngay sau đó dung dịch alloxan pha trong nước<br /> muối sinh lý 2% liều 60mg/kg thể trọng (tính<br /> theo alloxan monohydrat).<br /> <br /> PHƯƠNG TIỆN - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN<br /> CỨU<br /> Nguyên liệu<br /> Vỏ thân Vừng quả xoan (Careya arborea Roxb.<br /> Lecythidaceae) được thu hái tại Iagrai Gia Lai,<br /> xay thành bột thô. Độ ẩm trung bình của dược<br /> liệu: 10,81%. Dịch chiết nước được cô cách thuỷ<br /> thành dạng cao đặc. Độ ẩm của cao: 24,05%<br /> <br /> Động vật thí nghiệm<br /> Chuột được mua ở viện Pasteur, giống<br /> Swiss abino, phái đực, khoẻ mạnh, cân nặng từ<br /> 22-27g (khoảng 4-6 tuần tuổi). Do viện Pasteur<br /> Tp. HCM cung cấp, được nuôi ổn định từ 2- 4<br /> ngày trước khi làm thí nghiệm.<br /> <br /> Hoá chất thử nghiệm<br /> Alloxan monohydrat (Sigma Aldrich)<br /> NaCl 0,9%<br /> Acarbose (Glucobay )<br /> ®<br /> <br /> Thiết bị<br /> Que thử nước tiểu: 10 thông số HT-10A<br /> Máy ly tâm: Sigma<br /> Máy đo UV/Vis: HITACHI U-1900<br /> <br /> 176<br /> <br /> Thức ăn và nước uống được cho trở lại 30<br /> phút sau khi tiêm. Sau 72 giờ ghi nhận lại đường<br /> huyết lúc đói, đường niệu, để xác định tình<br /> trạng đái tháo đường ở chuột.<br /> <br /> Phương pháp định lượng glucose huyết (3)<br /> Phần huyết tương sau khi ly tâm với tốc độ<br /> 3000 vòng/ 5 phút ở nhiệt độ 200C sẽ được sử<br /> dụng để xác định glucose huyết bằng phương<br /> pháp enzyme màu (phương pháp glucose<br /> oxidase).<br /> Phương pháp xác định đường niệu<br /> Sử dụng phương pháp dùng que thử để<br /> phát hiện nhanh và chính xác glucose, có trong<br /> nước tiểu.<br /> Phương pháp điều trị<br /> Sau 72 giờ tiêm alloxan, chọn những con<br /> chuột đủ điều kiện để đưa vào điều trị:<br /> Đường huyết đói (sau 12 giờ nhịn đói) <br /> 250mg/dl và  400mg/dl<br /> Đường niệu dương tính.<br /> Cho chuột uống cao Lộc vừng với liều 2g/kg<br /> và liều 2g cao/kg kết hợp acarbose 30mg/kg theo<br /> dõi trong 15 ngày, cứ mỗi 5 ngày lấy máu thử<br /> glucose huyết lúc đói (sau 8 giờ nhịn đói).<br /> <br /> Phương pháp phân tích kết quả<br /> Số liệu được xử lý thống kê bằng phần mềm<br /> minitab 15. Các đồ thị được vẽ bằng phần mềm<br /> sigma plot 10.0. Số liệu trước khi xử lý thống kê<br /> sẽ được kiểm tra về phân phối đồng đều,<br /> phương sai tương đương. Dùng T-test hay<br /> Mann-Whitney để so sánh giữa các số liệu.<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Khảo sát invivo tác động ức chế α – glucosidase trên chuột bình thường của cao Lộc vừng<br /> <br /> Đường huyết (mg/dl)<br /> (mg/dl)<br /> <br /> Khảo sát hiệu quả gây tăng đường huyết của saccharose<br /> <br /> Thời gian (phút)<br /> <br /> Hình 1: Sự thay đổi đường huyết giữa 2 nhóm chuột uống saccharose<br /> thời điểm 60 phút sau khi uống saccharose, sau<br /> Trên biểu đồ cho thấy: nhóm 1 đường huyết<br /> đó giảm dần cho đến khi kết thúc thực nghiệm.<br /> tăng nhưng không cao bằng nhóm 2. Sử dụng<br /> saccharose ở liều 4g/kg để làm nhóm chứng<br /> Khảo sát hiệu quả ức chế α-glucosidase của<br /> trong quá trình khảo sát tác dụng ức chế αacarbose<br /> glucosidase của cao Lộc vừng. Mặt khác cho<br /> Chuột được uống acarbose với liều<br /> thấy đường huyết của các nhóm đạt đỉnh tại<br /> 50mg/kg, 30mg/kg và 10mg/kg ngay trước khi<br /> <br /> Đường huyết (mg/dl)<br /> <br /> uống saccharose.<br /> <br /> Thời gian (Phút)<br /> <br /> Hình 2: Sự thay đổi đường huyết của các nhóm<br /> Acarbose liều 30mg/kg làm giảm có ý nghĩa<br /> đỉnh đường huyết tại thời điểm 60 phút (p 0,05) và<br /> khác với lô trắng không gây bệnh.<br /> Bảng 2: Tỉ lệ glucose niệu âm tính (%) qua các thời<br /> điểm:<br /> Nhóm<br /> <br /> n<br /> <br /> Ngày 1<br /> <br /> Ngày 5<br /> <br /> Chứng (BL)<br /> <br /> 9<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 9,2<br /> <br /> 16,4<br /> <br /> 0<br /> <br /> 22<br /> <br /> 36,4<br /> <br /> 42,7<br /> <br /> 0<br /> <br /> 14,2<br /> <br /> 21,1<br /> <br /> 29,7<br /> <br /> 0<br /> <br /> 28,4<br /> <br /> 41,7<br /> <br /> 52,8<br /> <br /> Acarbose<br /> 9<br /> 30mg/kg<br /> Cao LV<br /> 10<br /> 2g/kg<br /> Acarbose +<br /> 9<br /> Cao LV<br /> <br /> Ngày 10 Ngày 15<br /> <br /> Sau 5 ngày theo dõi, glucose huyết các nhóm<br /> chuột ở các lô bệnh có/không điều trị đi vào ổn<br /> định và khác có ý nghĩa thống kê so với lô trắng.<br /> Hiệu quả điều trị của nhóm chuột uống cao vẫn<br /> chưa thể hiện rõ và glucose huyết vẫn còn duy<br /> trì ở mức cao. Tuy nhiên ở nhóm chuột uống<br /> acarbose và nhóm kết hợp acarbose/cao đã thể<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> hiện hiệu quả điều trị, glucose huyết giảm và<br /> khác có ý nghĩa thống kê so với lô chứng<br /> (p250mg/dl). Trong khi đó nồng độ glucose<br /> huyết ở nhóm chuột uống acarbose và kết hợp<br /> acarbose/cao tiếp tục giảm, khác có ý nghĩa với<br /> glucose huyết nhóm chứng. Đặc biệt với nhóm<br /> chuột được điều trị kết hợp acarbose và cao,<br /> glucose huyết giảm xuống dưới mức tiêu chuẩn<br /> chọn bệnh (< 190mg/dl).<br /> Sau 15 ngày theo dõi, ở nhóm chuột uống<br /> cao Lộc vừng hay cao Lộc vừng kết hợp<br /> acarbose đã thể hiện hiệu quả điều trị, glucose<br /> huyết giảm khác có ý nghĩa thống kê so với lô<br /> chứng (p