Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br />
<br />
Nghiên cứu Y học<br />
<br />
KHẢO SÁT TỶ LỆ KHÁNG NGUYÊN Rh(D) ÂM VÀ Rh(D) YẾU<br />
TRÊN NGƯỜI HIẾN MÁU TẠI BỆNH VIỆN TRUYỀN MÁU HUYẾT HỌC<br />
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br />
Lâm Trần Hòa Chương*, Nguyễn Thị Như Nguyện*, Lê Thị Hồng Loan*, Huỳnh Thị Ngọc Trinh*,<br />
Đoàn Thị Tuyết Thu*, Phan Nguyễn Thanh Vân*<br />
<br />
TÓM TẮT<br />
Phát hiện, lưu trữ và cung cấp đủ các nhóm máu hiếm như Rh(D) âm hay Rh(D) yếu là rất quan trọng<br />
nhằm bảo đảm an toàn truyền máu.<br />
Mục tiêu: khảo sát tỷ lệ Rh(D) âm và Rh(D) yếu trên người hiến máu tại Bệnh viện Truyền máu Huyết học<br />
Thành phố Hồ Chí Minh.<br />
Đối tượng và phương pháp: xác định kháng nguyên Rh(D) bằng phương pháp ống nghiệm và phương<br />
pháp Card gel cho 83.992 người hiến máu.<br />
Kết quả: tỷ lệ Rh(D) âm là 0,17%, tỷ lệ Rh(D) yếu là 0,005%.<br />
Kết luận: khảo sát tỷ lệ kháng nguyên hồng cầu của các nhóm máu hiếm thì cần thiết cho việc lưu trữ, cung<br />
cấp máu tốt hơn cho bệnh nhân.<br />
Từ khóa: hệ nhóm máu Rhesus, kháng nguyên Rh(D) âm, kháng nguyên Rh(D) yếu.<br />
<br />
ABSTRACT<br />
THE RATE OF Rh(D) NEGATIVE AND Rh(D) WEAK IN BLOOD DONORS AT BLOOD<br />
TRANSFUSION HEMATOLOGY HOSPITAL HO CHI MINH CITY<br />
Lam Tran Hoa Chuong, Nguyen Thi Nhu Nguyen, Le Thi Hong Loan, Huynh Thi Ngoc Trinh,<br />
Doan Thi Tuyet Thu, Phan Nguyen Thanh Van<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 4 - 2011: 391 - 393<br />
Discover, store and distribute the rare blood group such as Rh(D) negative or Rh(D) weak is very necessary<br />
for safety transfusion.<br />
Objective: the rate of Rh(D) in blood donor at Blood Transfusion Hematology Ho Chi Minh city.<br />
Subject and method: we identify Rh(D) by tube and card gel method for 83 992 donors.<br />
Result: the rate of Rh(D) negative is 0.17%, the rate of Rh(D) weak is 0.005%.<br />
Conclusion: studying the rate of rare blood group is necessary for storing and distributing blood for<br />
patients.<br />
Keywords: Rhesus blood group, antigen Rh(D) negative, antigen Rh(D) weak.<br />
không kém phần quan trọng trong truyền máu<br />
ĐẶT VẤN ĐỀ<br />
là hệ nhóm máu Rhesus. Ngày nay, người ta đã<br />
Hệ nhóm máu ABO là hệ nhóm máu chính<br />
nhận ra có trên 50 kháng nguyên thuộc hệ nhóm<br />
của cơ thể, đóng vai trò rất quan trọng trong<br />
máu Rhesus, đặc biệt là kháng nguyên D là<br />
lãnh vực truyền máu. Bên cạnh đó, người ta<br />
kháng nguyên quan trọng nhất bởi đặc tính sinh<br />
cũng phát hiện ra một hệ nhóm máu có vai trò<br />
miễn dịch rất mạnh, có thể gây ra các tai biến<br />
* Bệnh viện Truyền máu Huyết học TPHCM<br />
Tác giả liên lạc: BS. Lâm Trần Hòa Chương, ĐT: 0908.128.035, Email: lthchuong79@yahoo.com.<br />
<br />
Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br />
<br />
391<br />
<br />
Nghiên cứu Y học<br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br />
<br />
trầm trọng trong truyền máu hoặc tán huyết ở<br />
trẻ sơ sinh.<br />
<br />
Card gel.<br />
<br />
Trên thế giới một số báo cáo đã ghi nhận tỷ<br />
lệ D yếu ở Châu Âu là từ 0,23-0,5%, tỷ lệ D yếu<br />
tại Mỹ là 3%(3). Theo nghiên cứu của tác giả<br />
Z.A.Jeremiah, trên 400 mẫu thực hiện ở Nigeria,<br />
cảng Harcourt cho thấy tỷ lệ D âm là 5%(4).<br />
<br />
pháp thống kê Y học.<br />
<br />
Tại Việt Nam, theo công trình nghiên cứu<br />
của tác giả Trần Văn Bé, tỷ lệ D âm là 0,04%.<br />
Thực tế hiện nay, trong vấn đề thực hiện an toàn<br />
truyền máu ngoài hệ nhóm máu ABO, người ta<br />
cũng đã chú trọng đến kháng nguyên D; tuy<br />
nhiên, để đảm bảo về vấn đề miễn dịch nhằm<br />
tránh khả năng sinh kháng thể cho bệnh nhân<br />
cần phải xác định rõ ràng các túi máu mang<br />
kháng nguyên D âm hay kháng nguyên D yếu.<br />
Do vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này<br />
với mục tiêu: “Xác định tỷ lệ kháng nguyên D<br />
âm và tỷ lệ kháng nguyên D yếu trên người<br />
hiến máu tại Bệnh viện Truyền máu Huyết<br />
học” để có thể lưu trữ cũng như cung cấp máu<br />
tốt hơn cho bệnh nhân.<br />
<br />
ĐỐI TƯỢNG – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br />
Thiết kế nghiên cứu<br />
Nghiên cứu mô tả tiến cứu.<br />
<br />
Đối tượng nghiên cứu<br />
Tất cả người hiến máu tại Bệnh viện Truyền<br />
máu – Huyết học TP Hồ Chí Minh trong thời<br />
gian từ tháng 01/2011 đến tháng 06/2011.<br />
<br />
Vật liệu nghiên cứu<br />
Mẫu xét nghiệm: đối với mỗi người hiến<br />
máu cần lấy 2 mL máu vào trong ống xét<br />
nghiệm có chống đông.<br />
Thuốc thử:<br />
<br />
- Thống kê mô tả số liệu bằng các phương<br />
<br />
KẾT QUẢ<br />
Đặc điểm người hiến máu<br />
Tỷ lệ người hiến máu nam (60,4%) nhiều<br />
hơn nữ (39,6%) (Bảng 1). Trong quần thể nghiên<br />
cứu, độ tuổi trẻ < 30 tuổi chiếm đa số (66,2%)<br />
(Bảng 2).<br />
Bảng 1. Phân bố theo giới tính<br />
Giới tính<br />
Nam<br />
Nữ<br />
Tổng số<br />
<br />
Trường hợp<br />
50731<br />
33261<br />
83992<br />
<br />
Tỷ lệ %<br />
60,4<br />
39,6<br />
100<br />
<br />
Bảng 2. Phân bố theo độ tuổi<br />
Độ tuổi<br />
< 30 tuổi<br />
30 - 50 tuổi<br />
> 50 tuổi<br />
Tổng số<br />
<br />
Trường hợp<br />
55602<br />
23937<br />
4453<br />
83992<br />
<br />
Tỷ lệ %<br />
66,2<br />
28,5<br />
5,3<br />
100<br />
<br />
Tỷ lệ Rh(D) âm và Rh(D) yếu<br />
Tỷ lệ Rh(D) âm tương đối cao (0,17%) và tỷ<br />
lệ Rh(D) yếu là 0,005% (Bảng 3).<br />
Bảng 3. Tỷ lệ Rh(D) âm, Rh(D) yếu trên người hiến<br />
máu<br />
Kháng nguyên<br />
Rh(D) âm<br />
Rh(D) yếu<br />
Rh(D) dương<br />
Tổng số<br />
<br />
Trường hợp<br />
146<br />
5<br />
83841<br />
83992<br />
<br />
Tỷ lệ %<br />
0,17<br />
0,005<br />
99,825<br />
100<br />
<br />
Tỷ lệ Rh(D) âm và Rh(D) yếu ở nam (57,5%)<br />
cao hơn ở nữ (42.5%) (Bảng 4). Trong khi đó, tỷ<br />
lệ Rh(D) âm ở nhóm người hiến máu có độ tuổi<br />
< 30 chiếm tỷ lệ tương đối cao 59,6% (Bảng 5). tỷ<br />
<br />
- Huyết thanh kháng Globulin đa giá (CSL,<br />
Úc).<br />
<br />
lệ Rh(D) âm ở người hiến máu có nhóm máu O<br />
<br />
- Huyết thanh chống kháng nguyên D của<br />
hệ Rhesus (CSL, Úc).<br />
<br />
Bảng 4. Tỷ lệ Rh(D) âm và Rh(D) yếu theo giới<br />
<br />
Phương pháp nghiên cứu<br />
- Xác định kháng nguyên Rh(D) bằng<br />
phương pháp ống nghiệm và phương pháp<br />
<br />
392<br />
<br />
chiếm tỷ lệ cao nhất 47,9% (Bảng 6).<br />
Giới Rh(D) dương Rh(D) âm Rh(D) yếu<br />
Nam<br />
50644<br />
84(57,5%) 3(60%)<br />
Nữ<br />
33197<br />
62(42,5%) 2(40%)<br />
Tổng số<br />
83841<br />
146<br />
5<br />
<br />
Tổng số<br />
50731<br />
33261<br />
83992<br />
<br />
Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br />
Bảng 5. Tỷ lệ Rh(D) âm và Rh(D) yếu theo độ tuổi<br />
Độ tuổi<br />
< 30 tuổi<br />
30 - 50<br />
tuổi<br />
> 50 tuổi<br />
Tổng số<br />
<br />
Rh(D)<br />
dương<br />
55512<br />
23882<br />
<br />
Rh(D) âm<br />
<br />
Rh(D) yếu Tổng số<br />
<br />
87(59,6%)<br />
53(36,3%)<br />
<br />
3<br />
2<br />
<br />
55602<br />
23937<br />
<br />
4447<br />
83841<br />
<br />
6(4,1%)<br />
146<br />
<br />
0<br />
5<br />
<br />
4453<br />
83992<br />
<br />
Bảng 6. Tỷ lệ Rh(D) âm và Rh(D) yếu theo nhóm<br />
máu<br />
Nhóm<br />
máu<br />
A<br />
B<br />
O<br />
AB<br />
Tổng số<br />
<br />
Rh(D)<br />
dương<br />
17948<br />
22887<br />
38985<br />
4021<br />
83841<br />
<br />
Rh(D) âm Rh(D) yếu Tổng số<br />
26(17,8%)<br />
40(27,4%)<br />
70(47,9%)<br />
10(6,9%)<br />
146<br />
<br />
0<br />
2<br />
3<br />
0<br />
5<br />
<br />
17974<br />
22929<br />
39058<br />
4031<br />
83992<br />
<br />
BÀN LUẬN<br />
Theo nghiên cứu thực hiện tại Viện huyết<br />
học Trung ương, tỷ lệ Rh(D) âm ở người Việt<br />
Nam khoảng 0,07%; nghiên cứu này của chúng<br />
tôi phát hiện tỷ lệ Rh(D) âm là 0,17%. Tỷ lệ của<br />
chúng tôi tương đối cao hơn có thể do TP. Hồ<br />
Chí Minh là thành phố lớn, lượng người nhập<br />
cư đông và có nhiều người nước ngoài sinh<br />
sống và làm việc. Trong nghiên cứu này, tỷ lệ<br />
Rh(D) yếu chiếm 0,005%; chúng tôi hiện chưa<br />
thấy có nghiên cứu nào tại Việt Nam về tỷ lệ<br />
này. Trên thế giới, một số báo cáo đã ghi nhận tỷ<br />
lệ D yếu ở Châu Âu là từ 0,23-0,5%, tỷ lệ D yếu<br />
tại Mỹ là 3%. Sự khác biệt này có lẽ do phụ<br />
thuộc vào sự khác biệt chủng tộc.<br />
Tỷ lệ Rh(D) âm ở độ tuổi