Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân viêm gan, xơ gan và ung thư gan có hoặc không rối loạn đông máu tại Bệnh viện Thống Nhất từ tháng 01/2011 đến tháng 10/2011

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KHẢO SÁT YẾU TỐ V Ở BỆNH NHÂN VIÊM GAN, XƠ GAN<br /> VÀ UNG THƯ GAN CÓ HOẶC KHÔNG RỐI LOẠN ĐÔNG MÁU<br /> TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT TỪ THÁNG 01/2011 ĐẾN THÁNG 10/2011<br /> Nguyễn Quang Đẳng*, Nguyễn Trương Quỳnh Nga*, Tạ Tấn Vũ*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Yếu tố V là một yếu tố của phức hợp Prothrombin của cơ chế đông máu huyết tương. Đây là<br /> một xét nghiệm thường dùng ở lâm sàng để phân biệt bệnh suy gan và thiếu vitamin K. Định lượng yếu tố V là<br /> một kỹ thuật xét nghiệm có độ nhạy cao, dễ bị sai lầm kết quả đòi hỏi kỹ thuật làm thật chính xác.<br /> Mục tiêu: Để tìm hiểu mức độ tổn thương gan ở bệnh nhân có viêm gan, xơ gan và ung thư gan chúng tôi<br /> tiến hành nghiên cứu đề tài: “Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân viêm gan, xơ gan và ung thư gan có hoặc không rối<br /> loạn đông máu tại Bệnh viện thống nhất từ tháng 10/ 2010 đến tháng 10/2011”.<br /> Đối tượng – phương pháp nghiên cứu: Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang. Đối tượng là tất cả bệnh<br /> nhân được chẩn đoán viêm gan, xơ gan và k gan có hoặc không có rối loạn đông máu nhập viện Thống nhất từ<br /> tháng 10/2010 đến tháng 10/2011. Số liệu được xử lý qua phần mềm SPSS 11.0 for window.<br /> Kết quả: Kết quả nghiên cứu từ 92 bệnh nhân cho định lượng yếu tố V, trong đó 70 bệnh nhân viêm gan,<br /> 16 bệnh nhân xơ gan và 6 bệnh nhân k gan cho kết quả: bệnh nhân có tổn thương gan càng nhiều thì yếu tố V<br /> giảm càng nhiều > 50% (yếu tố V < 50%), tỉ lệ bệnh nhân có rối loạn đông máu (tỉ lệ Prothrombin < 50%) nhưng<br /> tỉ lệ yếu tố V không tương ứng (yếu tố V < 50% là 3,26%, yếu tố V > 50% là 3,25%).<br /> Kết luận: Yếu tố V càng giảm thì mức độ tổn thương tế bào gan càng nhiều, nên cần làm xét nghiệm định<br /> lượng yếu tố V cho tất cả bệnh nhân có bệnh lý về gan. Yếu tố V không đánh giá được rối loạn đông máu của<br /> bệnh nhân. Định lượng yếu tố V còn giúp chúng ta phân biệt được bệnh nhân tổn thương gan (suy gan) với<br /> thiếu vitamin K.<br /> Từ khoá: Yếu tố V, viêm gan, xơ gan, ung thư gan, thiếu vitamin K.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> INVESTIGATING V FACTOR IN HEPATITIS, CIRRHOSIS AND HEPATIC CANCER PATIENTS WITH<br /> OR WITHOUT COAGULATION DISORDER AT THONG NHAT HOSPITAL FROM JANUARY 2011<br /> TILL OCTOBER 2011<br /> Nguyen Quang Dang, Nguyen Truong Quynh Nga, Ta Tan Vu<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 115 - 117<br /> Background: V factor is one of factors which build up Prothrombin complex. It plays an role in plasma<br /> coagulation mechanism. This is a test applied to distinguish hepatic failure and vitamin K insufficiency. V factor<br /> quantification is test having high sensitivity. However, it’s result can incorrect easily. So, V factor quantification<br /> technique has to be performed accurately.<br /> Objectives: To find out hepatic damaged level in hepatitis, cirrhosis and hepatic cancer patients, we studied<br /> the thesis investigating V factor in hepatitis, cirrhosis and hepatic cancer patients with or without coagulation<br /> disorder at Thong Nhat hospital from January 2011 to October 2011.<br /> * Bệnh viện Thống Nhất TP.Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BS. Nguyễn Quang Đẳng ĐT : 01207686847<br /> <br /> Email : bsquangdang@gmail.com<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br /> 115<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Method: A cross-sectional descriptive study. Subjects were all patients diagnosed as hepatitis, cirrhosis and<br /> hepatic cancer with or without coagulation disorder admitted at Thong Nhat hospital from January 2011 till<br /> October 2011. Data was processed by SPSS 11.0 software for window.<br /> Results: The thesis was carried out on 92 patients composed of 70 ones with hepatitis, 16 ones with hepatic<br /> cancer. It showed that over 50 percent hepatopathy patient had plasma V factor concentration under 50%. Among<br /> the patients with Prothrombin rate under 50 percent, the rate of patient with V factor under 50 percent and over<br /> 50 percent were equal (3.26%).<br /> Conclusion: There was a significant negative correlation between V factor plasma concentration and injured<br /> level of liver. Quantification V factor plasma concentration helps us to differentiate hepatopathy and vitamin K<br /> insufficiency. So, we should indicate V factor plasma concentration quantification for all patients with<br /> hepatopathy.<br /> Keywords: V factor, hepatitis, cirrhosis, hepatic cancer, vitamin K insufficiency.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Yếu tố V là một yếu tố của phức hợp<br /> Prothrombin của cơ chế đông máu huyết<br /> tương. Đây là một xét nghiệm thường dùng ở<br /> lâm sàng để phân biệt bệnh suy gan và thiếu<br /> vitamin K(1). Định lượng yếu tố V là một kỹ<br /> thuật xét nghiệm có độ nhạy cao, dễ bị sai lầm<br /> kết quả đòi hỏi kỹ thuật làm thật chính xác.<br /> Để tìm hiểu mức độ tổn thương gan ở bệnh<br /> nhân có viêm gan, xơ gan và ung thư gan<br /> chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Khảo<br /> sát yếu tố V ở bệnh nhân viêm gan, xơ gan và<br /> ung thư gan có hoặc không rối loạn đông máu<br /> tại Bệnh viện Thống Nhất từ tháng 10/ 2010<br /> đến tháng 10/2011”.<br /> <br /> Mục tiêu<br /> Mục tiêu tổng quát<br /> Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân viêm gan, xơ<br /> gan và ung thư gan có hoặc không có rối loạn<br /> đông máu.<br /> Mục tiêu cụ thể<br /> - Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân viêm gan.<br /> - Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân xơ gan.<br /> - Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân ung thư<br /> gan.<br /> - Mối quan hệ giữa yếu tố V và rối loạn<br /> đông máu.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng<br /> 116<br /> <br /> Tất cả bệnh nhân được chẩn đoán viêm gan,<br /> xơ gan và ung thư gan có hoặc không có rối<br /> loạn đông máu nhập viện từ tháng 10/2010 đến<br /> 10/2011 tại bệnh viện Thống nhất.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Mô tả cắt ngang.<br /> <br /> Cách tiến hành<br /> Chọn đúng đối tượng nghiên cứu tiến hành<br /> xét nghiệm định lượng yếu tố V và TQ (thời<br /> gian Quick).<br /> Lấy máu tĩnh mạch bệnh nhân buổi sáng<br /> chưa ăn 2ml cho vào ống đông máu có chất<br /> chống đông Citrat 3,8%, quay ly tâm 1.250 vòng<br /> trong 10 phút, sau đó đưa vào máy đông máu tự<br /> đông Sta-compact để tiến hành định lượng yếu<br /> tố V và đo TQ.<br /> Mẫu bệnh phẩm tiến hành xét nghiệm<br /> không quá 2 giờ kể từ lúc lấy máu.<br /> Bình thường: Yếu tố V khoảng > 70%.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Mẫu bệnh phẩm bị đông sau ly tâm.<br /> Mẫu bệnh phẩm để quá 2 giờ sau lấy máu.<br /> <br /> Xử lý kết quả<br /> Tất cả số liệu được nhập vào phần mềm<br /> SPSS 11.0 để xử lý.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Qua nghiên cứu 92 mẫu định lượng yếu tố V<br /> trong đó có 70 bệnh nhân chẩn đoán viêm gan,<br /> 16 bệnh nhân xơ gan và 6 bệnh nhân ung thư<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> gan cho kết quả như sau.<br /> Bảng 1: Tuổi.<br /> Tuổi<br /> n<br /> %<br /> <br /> < 40<br /> 25<br /> 27,1<br /> <br /> 40 – 60<br /> 45<br /> 49,9<br /> <br /> > 60<br /> 22<br /> 23<br /> <br /> Nhận xét: Tuổi trung bình 54 ± 5,2. Tuổi cao<br /> nhất là 79 tuổi, thấp nhất là 27 tuổi.<br /> Bảng 2: Giới.<br /> Nam<br /> 60<br /> 65,2<br /> <br /> n<br /> %<br /> <br /> Nữ<br /> 32<br /> 34,8<br /> <br /> Nhận xét: Tỷ lệ Nam / Nữ = 2/1.<br /> Viêmgan<br /> n=70<br /> 15<br /> 18<br /> 67<br /> p > 0,05<br /> <br /> Xơ gan<br /> n=16<br /> 50<br /> 37,5<br /> 12,5<br /> p < 0,05<br /> <br /> P < 50<br /> 3,26<br /> 2,17<br /> 1,08<br /> n =6<br /> <br /> P = 50 – 70<br /> 4,30<br /> 6,52<br /> 8,72<br /> n =18<br /> <br /> P> 70<br /> 4,34<br /> 8,72<br /> 58,69<br /> n = 68<br /> <br /> Nhận xét: Yếu tố V không phụ thuộc vào tỉ<br /> lệ Prothrombin, bệnh nhân có TQ dài nhưng yếu<br /> tố V có thể bình thường hoặc giảm.<br /> - Nếu TQ dài, yếu tố V bình thường thì là<br /> thiếu vitamin K.<br /> - Nếu TQ dài, yếu tố V giảm thì là suy gan(2).<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> <br /> Bảng 3: Yếu tố V.<br /> Yếu tố V<br /> (%)<br /> < 50<br /> 50 – 70<br /> > 70<br /> p<br /> <br /> Yếu tố V(%)<br /> < 50<br /> 50 – 70<br /> > 70<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ung thư gan<br /> n=6<br /> 50<br /> 33,4<br /> 16,6<br /> p < 0,05<br /> <br /> Nhận xét: Qua bảng 3 chúng tôi nhận thấy<br /> bệnh nhân càng có tổn thương tế bào gan càng<br /> nhiều thì yếu tố V càng giảm (p < 0,05) có ý<br /> nghĩa thống kê.<br /> <br /> Mối quan hệ giữa yếu tố V và TQ (tỉ lệ<br /> Prothrombin)<br /> Bảng 4: Mối quan hệ giữa yếu tố V và TQ.<br /> <br /> Yếu tố V càng giảm thì mức độ tổn thương<br /> tế bào gan càng nhiều, nên cần làm xét nghiệm<br /> định lượng yếu tố V cho tất cả bệnh nhân có<br /> bệnh lý về gan.<br /> Yếu tố V không đánh giá được rối loạn đông<br /> máu của bệnh nhân.<br /> Định lượng yếu tố V còn giúp chúng ta<br /> phân biệt được bệnh nhân tổn thương gan (suy<br /> gan) với thiếu vitamin K.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> Trần Văn Bé (2003): Thực hành truyền máu và bệnh lý huyết<br /> học. Nhà xuất bản Y học 2003.<br /> Trần Văn Bé (1998): Lâm sàng huyết học. Nhà xuất bản Y học<br /> năm 1998.<br /> <br /> Tỉ lệ Prothrombin(%)<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012<br /> <br /> 117<br /> <br />