Khóa luận tốt nghiệp: Đánh giá thực hiện sản xuất dứa theo hợp đồng giữa hộ nông dân xã Quang Sơn, thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình và Công ty Cổ phần Thực phẩm Xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO)

Chia sẻ: Le Huy Hieu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:142

Thêm vào BST

Báo xấu

80
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận đánh giá thực hiện sản xuất dứa theo hợp đồng giữa hộ dân xã Quang Sơn và Công ty CPTPXK Đồng Giao (DOVECO), từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường sản xuất theo hợp đồng giữa hộ nông dân và doanh nghiệp trong thời gian tới. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp: Đánh giá thực hiện sản xuất dứa theo hợp đồng giữa hộ nông dân xã Quang Sơn, thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình và Công ty Cổ phần Thực phẩm Xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO)

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN    NGUYỄN ĐĂNG KHOA ĐÁNH GIÁ THỰC HIỆN SẢN XUẤT DỨA THEO HỢP ĐỒNG GIỮA HỘ NÔNG DÂN XÃ QUANG SƠN, THỊ XÃ TAM ĐIỆP, TỈNH NINH BÌNH VÀ CÔNG TY CỔ PHẦN THỰC PHẨM XUẤT KHẨU ĐỒNG GIAO (DOVECO) KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
HÀ NỘI 2015 ii
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN    KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐÁNH GIÁ THỰC HIỆN SẢN XUẤT DỨA THEO HỢP ĐỒNG GIỮA HỘ NÔNG DÂN XÃ QUANG SƠN, THỊ XÃ TAM ĐIỆP, TỈNH NINH BÌNH VÀ CÔNG TY CỔ PHẦN THỰC PHẨM XUẤT KHẨU ĐỒNG GIAO (DOVECO) Tên sinh viên : Nguyễn Đăng Khoa Chuyên ngành đào tạo : Phát triển nông thôn Lớp : PTNTC – K56
Niên khoá : 2011 2015 Giảng viên hướng dẫn : TS. Nguyễn Hữu Khánh HÀ NỘI 2015 ii
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực. Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin được trích dẫn trong khóa luận này đã được ghi rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày 04 tháng 06 năm 2015 Sinh viên Nguyễn Đăng Khoa i
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, ngoài sự nỗ lực cố gắng của bản thân, tôi còn nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ chỉ bảo rất tận tình của thầy giáo, cùng sự giup đ ́ ỡ nhiêt tinh cua nhiêu c ̣ ̀ ̉ ̀ ơ quan, tô ch ̉ ức va ca nhân. ̀ ́ Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới toàn thể các thầy, cô giáo Học viện Nông Nghiệp Việt Nam, những người đã trang bị cho tôi kiến thức cơ bản và định hướng đúng đắn trong học tập và tu dưỡng đạo đức. Tôi đặc biệt biết ơn thầy giáo TS. Nguyễn Hữu Khánh, người đã dành thời gian quý báu nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu đến khi hoàn thành đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc và các phòng, ban của Công ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao, Đội trưởng đội sản xuất Trại Vòng và Thống Nhất; Ban lanh đao UBND xa Quang S ̃ ̣ ̃ ơn va cac hô nông ̀ ́ ̣ ́ ỡ tạo điều kiện thuận lợi cho tôi tiếp cận với thực tế hoạt động dân giup đ kinh doanh tại cơ sở tại thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới gia đình và các bạn bè đã động viên, giúp đỡ tôi trong thời gian học tập và rèn luyện tại trường. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 06 tháng 06 năm 2015 Sinh viên Nguyễn Đăng Khoa ii
iii
TÓM TẮT Nền nông nghiệp Việt Nam hiện nay đang đứng trước nhiều khó khăn đặt ra về vấn đề tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ khoa học kỹ thuật, sản xuất còn lạc hậu, lối sản xuất nhỏ lẻ manh mún, dẫn tới chất lượng sản phẩm chưa cao. “ Được mùa rớt giá” là một bài toán diễn ra với nhiều loại nông sản của Việt Nam. Chính vì vậy, tăng cường mối quan hệ liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông sản được xác định là vấn đề then chốt để phát triển sản xuất nông nghiệp hiệu quả, nâng cao giá trị của nông sản thông qua chế biến, góp phần cải thiện đời sống cho người dân, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chế biến nông sản phát triển bền vững với nguồn cung nguyên liệu ổn định. Xã Quang Sơn là một xã miền núi có diện tích lớn nhất trên đại bàn TX. Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình đã và đang phát triển theo hướng liên kết thông qua hợp đồng sản xuất và tiêu thụ với công ty CPTPXK Đồng Giao trong nhiều năm qua đã đạt hiệu quả kinh tế đáng khích lệ. Trong mối liên kết này công ty đóng vai trò cung cấp vốn,vật tư , kỹ thuật trồng, chăm sóc cho các hộ dân và bao tiêu toàn bộ sản phẩm đã ký kết trong hợp đồng. Các hộ dân sản xuất trên đất của công ty, phải tuân thủ định hướng sản xuất và bán dứa nguyên liệu cho công ty. Tuy nhiên trong quá trình liên kết đã phát sinh nhiều bất cập, nhất là vấn đề vi phạm các điều khoản hợp đồng của cả hai phía mà nguyên nhân chủ yếu là do sự che đậy thông tin trước và sau khi ký hợp đồng của cả hai phía công ty và hộ dân. Việc hộ dân hợp tác với công ty có thuận lợi và khó khăn gì? Cùng với đó là việc tuân thủ theo các yêu cầu về quy trình kỹ thuật và chất lượng do công ty đặt ra có mang lại lợi nhuận cao hơn cho người nông dân hay không? Chính vì thực tiễn đó mà tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá thực iii
hiện sản xuất dứa theo hợp đồng giữa hộ nông dân xã Quang Sơn, thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình và công ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO)”. ̣ ̀ ằm phân tích hiệu quả của mô hình sản xuất Muc tiêu chung la nh dứa theo hợp đồng bao tiêu sản phẩm giữa hộ dân và công ty để từ đó đưa ra một số giải pháp phát triển liên kết bền vững có hiệu quả trong thời gian tới, đê tai đ ̀ ̀ ược nghiên cưu v ́ ơi năm muc tiêu cu thê sau: ́ ̣ ̣ ̉ Góp phần hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về sản xuất và tiêu thụ dứa theo hợp đồng; Tìm hiểu thực trạng sản xuất và tiêu thụ dứa theo hợp đồng trên địa bàn xã Quang Sơn, TX.Tam Điệp; Nghiên cứu môi liên k ́ ết giữa doanh nghiệp và hộ nông dân của công ty CPTPXK Đồng Giao; Đánh giá hiệu quả thực hiện hợp đồng giữa hộ dân và công ty CPTPXK Đồng Giao; Đề xuất một số giải pháp để tạo nên mối liên kết bền vững nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và tiêu thụ của công ty chế biến với các hộ nông dân trong các mô hình liên kết trên. iv
Đề tài điều tra 50 hộ nông dân trồng dứa trên địa bàn xã Quang Sơn và công ty CPTPXK Đồng Giao đat đ ̣ ược môt sô kêt qua nh ̣ ́ ́ ̉ ư sau: liên ́ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ kêt kinh tê trong san xuât va tiêu thu la môt xu thê tât yêu qua trinh phat ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ Ở Viêt Nam, vân đê kinh tê đa đ triên va hôi nhâp kinh tê quôc tê. ̣ ́ ̀ ́ ̃ ược đăṭ ra từ rât lâu. Trong nên kinh tê hang hoa, liên kêt kinh tê trong qua trinh ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ̣ ̉ ược đăt lên hang đâu, đo san xuât – tiêu thu cua doanh nghiêp cang phai đ ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ́ không chi la vân đê câp thiêt trong n ́ ước ma hiên nay cac n ̀ ̣ ́ ước trên thế giơi vân đê vê liên kêt cung đang la vân đê đang đ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ̀ ́ ̀ ược quan tâm. Qua quá trinh nghiên c ̀ ưu, đê tai đa đat đ ́ ̀ ̀ ̃ ̣ ược môt sô kêt qua sau: Môi liên kêt ̣ ́ ́ ̉ ́ ́ ̉ ̣ ứa giưa doanh nghiêp va hô nông dân cua trong san xuât va tiêu thu d ́ ̀ ̃ ̣ ̀ ̣ ̉ công ty khá bền vững. Công ty CPTPXK Đông Giao co môi liên kêt rât ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ơi cac hô nông dân tham gia san xuât d tôt v ́ ́ ̣ ̉ ́ ứa trên đia ban xa Quang S ̣ ̀ ̃ ơn thông qua hợ p đông văn ban, đây la loai ph ̀ ̉ ̀ ̣ ươ ng th ức liên kêt co tinh ́ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ợ i va nghia vu cua ca hai bên tham gia liên rang buôc cao vê quyên l ̀ ̃ ̣ ̉ ̉ kêt. ́ ̣ ́ Công ty rât chu trong t ́ ới viêc xây d ̣ ựng va duy tri môi liên kêt v ̀ ̀ ́ ́ ới hộ ̀ ́ ưc răng đây la nguôn cung câp nông dân vi công ty luôn y th ́ ̀ ̀ ̀ ́ đâu vao ̀ ̀ ̣ ̉ ̉ quan trong trong qua trinh san xuât kinh doanh cua công ty. ́ ̀ ́ Ở Quang Sơn, nông dân chi biêt đên môi quan hê cua hô va doanh nghiêp ma ̉ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ ơi tâm anh h không biêt nhiêu t ́ ́ ̀ ̉ ưởng cua chinh quyên đia ph ̉ ́ ̀ ̣ ương. Cać ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ư công con han chê.. Công ty chinh sach khuyên khich san xuât, đâu t ́ ̀ ̣ ́ ̀ ơn vi co môi liên hê mât thiêt v CPTPXK Đông Giao la đ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ ới cac tr ́ ương ̀ ̣ chuyên nghiêp nh ư Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cac tram khuyên ́ ̣ ́ nông…nhăm th ̀ ương xuyên câp nhât thông tin thi tr ̀ ̣ ̣ ̣ ương, quy trinh ky ̀ ̀ ̃ ̣ thuât tiên tiên, giông m ́ ́ ơi…nhăm ap dung vao san xuât d ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ứa ... Công ty ̀ ơn vi nhiêu năm kinh doanh co lai thi viêc đâu CPTPXK Đông Giao la đ ̀ ̣ ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ̀ tư phat triên thi tr ́ ̉ ̣ ương, m ̀ ở rông vung cua công ty la điêu tât yêu. B ̣ ̀ ̉ ̀ ̀ ́ ́ ởi ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ới hoat đông san vây, vai tro cua nha tin dung co y nghia quan trong đôi v ́ ́ ̃ ̣ ̣ ̉ v
́ ̉ ̀ ̀ ̣ xuât kinh doanh cua công ty trong tinh hinh hiên nay va trong t ̀ ương lai. Một số biện pháp để tăng cường mối liên kết đó là: nâng cao vai tro cua ̀ ̉ ̀ ̣ chinh quyên đia ph ́ ương cung nh ̃ ư vai tro cua nha n ̀ ̉ ̀ ươc trong viêc quan ́ ̣ ̉ ̉ quyêt́ mâu thuân cung ly, giai ́ ̃ ̃ như linh ̃ vực đâu ̀ tư công ở từng điạ phương hiên nay. ̣ ̉ ́ ̀ ững cân phai co môt sô giai Ngoai ra, đê liên kêt bên v ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̉ ̣ ́ ới hô nông dân, cân phap cho cac hô san xuât va doanh nghiêp. Đôi v ́ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ nâng cao nhân th ức cua ng ̉ ươi dân vê vai tro cua liên kêt trong san xuât ̀ ̀ ̀ ̉ ́ ̉ ́ ̣ ứa với doanh nghiêp. Bên canh đo la môt sô giai phap đôi va tiêu thu d ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ́ với doanh nghiêp nh ̣ ư: hoan thiên chê tai vê gia; giai phap vê c ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ơ chế ̉ ̉ thanh khoan cua công ty; tăng c ường môi liên kêt gi ́ ́ ữa doanh nghiêp va ̣ ̀ ̣ ̉ ̣ Khi thực hiên cac giai phap nha khoa hoc; giai phap vê vôn tin dung. ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ự mở rông quy mô cua môi liên kêt, nhăm hoan trên, kêt qua đem lai la s ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ thiên hê thông tiêu thu, nâng cao s ́ ự hiêu biêt vê vai tro cua h ̉ ́ ̀ ̀ ̉ ợp đông ̀ ̉ ̣ ưa đôi v trong san xuât tiêu thu d ́ ́ ́ ới nông dân, tao hanh trang cho nông ̣ ̀ ̀ ́ ̣ dân tham gia vao liên kêt. Bên canh đo, la con đ ́ ̀ ường đung đăn đê co thê ́ ́ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̣ tim ra tiêng noi chung cho doanh nghiêp va hô nông dân trong qua trinh ́ ̀ ́ ̉ ́ ̉ ̉ ợi ich va nghia vu cua cac bên liên kêt san xuât kinh doanh, đam bao l ́ ̀ ̃ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ợi cho viêc duy tri môi liên kêt bên tham gia liên kêt, tao điêu kiên thuân l ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̀ vưng gi ̃ ưa doanh nghiêp va hô nông dân trong san xuât – tiêu thu d ̃ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ứa. vi
MỤC LỤC Đề tài điều tra 50 hộ nông dân trồng dứa trên địa bàn xã Quang Sơn và công ty CPTPXK Đồng Giao đat đ ̣ ược môt sô kêt qua nh ̣ ́ ́ ̉ ư sau: liên kêt kinh tê trong san ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ̣ xuât va tiêu thu la môt xu thê tât yêu qua trinh phat triên va hôi nhâp kinh tê quôc ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ tê. ́ Ở Viêt Nam, vân đê kinh tê đa đ ̣ ́ ̀ ́ ̃ ược đăt ra t ̣ ư rât lâu. Trong nên kinh tê hang ̀ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ̉ ̣ ̀ ̉ hoa, liên kêt kinh tê trong qua trinh san xuât – tiêu thu cua doanh nghiêp cang phai được đăt lên hang đâu, đo không chi la vân đê câp thiêt trong n ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ́ ươc ma hiên nay ́ ̀ ̣ ́ ươc trên thê gi cac n ́ ́ ơi vân đê vê liên kêt cung đang la vân đê đang đ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ̀ ́ ̀ ược quan tâm. Qua qua trinh nghiên c ́ ̀ ưu, đê tai đa đat đ ́ ̀ ̀ ̃ ̣ ược môt sô kêt qua sau: Môi liên kêt ̣ ́ ́ ̉ ́ ́ ̉ ̣ ưa gi trong san xuât va tiêu thu d ́ ̀ ́ ưa doanh nghiêp va hô nông dân cua công ty khá ̃ ̣ ̀ ̣ ̉ bền vững. Công ty CPTPXK Đông Giao co môi liên kêt rât tôt v ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ơi cac hô nông ́ ́ ̣ ̉ ́ ưa trên đia ban xa Quang S dân tham gia san xuât d ́ ̣ ̀ ̃ ơn thông qua hợp đông văn ̀ ̉ ̀ ̣ ương thưc liên kêt co tinh rang buôc cao vê quyên l ban, đây la loai ph ́ ́ ́́ ̀ ̣ ̀ ̀ ợi va nghia ̀ ̃ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ ơi viêc xây d vu cua ca hai bên tham gia liên kêt. Công ty rât chu trong t ́ ́ ́ ̣ ựng va duy ̀ ̀ ́ ́ ơi hô nông dân vi công ty luôn y th tri môi liên kêt v ́ ̣ ̀ ́ ưc răng đây la nguôn cung câp ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ̉ đâu vao quan trong trong qua trinh san xuât kinh doanh cua công ty. ̀ ̀ ́ ̀ ́ Ở Quang Sơn, nông dân chi biêt đên môi quan hê cua hô va doanh nghiêp ma không biêt ̉ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ơi tâm anh h nhiêu t ́ ̀ ̉ ưởng cua chinh quyên đia ph ̉ ́ ̀ ̣ ương. Cac chinh sach khuyên ́ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ư công con han chê.. Công ty CPTPXK Đông Giao la đ khich san xuât, đâu t ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ơn vi ̣ ̣ ̣ ́ ơi cac tr co môi liên hê mât thiêt v ́ ́ ́ ́ ương chuyên nghiêp nh ̀ ̣ ư Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cac tram khuyên nông…nhăm th ́ ̣ ́ ̀ ương xuyên câp nhât thông ̀ ̣ ̣ ̣ ương, quy trinh ky thuât tiên tiên, giông m tin thi tr ̀ ̀ ̃ ̣ ́ ́ ơi…nhăm ap dung vao san xuât ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́ dưa ... Công ty CPTPXK Đông Giao la đ ́ ̀ ̀ ơn vi nhiêu năm kinh doanh co lai thi ̣ ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ̀ ư phat triên thi tr viêc đâu t ́ ̉ ̣ ương, m ̀ ở rông vung cua công ty la điêu tât yêu. B ̣ ̀ ̉ ̀ ̀ ́ ́ ởi ̣ ̀ ̉ ̀́ ̣ ̣ ́ ơi hoat đông san xuât kinh vây, vai tro cua nha tin dung co y nghia quan trong đôi v ́́ ̃ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̉ ̣ doanh cua công ty trong tinh hinh hiên nay va trong t ̀ ̀ ̀ ương lai. Một số biện pháp vii
để tăng cường mối liên kết đó là: nâng cao vai tro cua chinh quyên đia ph ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ương cung nh ̃ ư vai tro cua nha n ̀ ̉ ̀ ươc trong viêc quan ly, giai quyêt mâu thuân cung nh ́ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̃ ̃ ư ̃ ực đâu t linh v ̀ ư công ở tưng đia ph ̀ ̣ ương hiên nay. Ngoai ra, đê liên kêt bên v ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ưng ̃ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ơi hô cân phai co môt sô giai phap cho cac hô san xuât va doanh nghiêp. Đôi v ̀ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ưc cua ng nông dân, cân nâng cao nhân th ̀ ́ ̉ ươi dân vê vai tro cua liên kêt trong san ̀ ̀ ̀ ̉ ́ ̉ ̣ ưa v xuât va tiêu thu d ́ ̀ ́ ơi doanh nghiêp. Bên canh đo la môt sô giai phap đôi v ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ́ ơi ́ ̣ doanh nghiêp như: hoan thiên chê tai vê gia; giai phap vê c ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ơ chê thanh khoan cua ́ ̉ ̉ công ty; tăng cương môi liên kêt gi ̀ ́ ́ ưa doanh nghiêp va nha khoa hoc; giai phap vê ̃ ̣ ̀ ̀ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̣ vôn tin dung. Khi thực hiên cac giai phap trên, kêt qua đem lai la s ̣ ́ ̉ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ự mở rông quy ̣ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ mô cua môi liên kêt, nhăm hoan thiên hê thông tiêu thu, nâng cao s ́ ́ ̀ ̀ ự hiêu biêt vê ̉ ́ ̀ ̀ ̉ ợp đông trong san xuât tiêu thu d vai tro cua h ̀ ̉ ́ ̣ ưa đôi v ́ ́ ơi nông dân, tao hanh trang ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ cho nông dân tham gia vao liên kêt. Bên canh đo, la con đ ́ ̀ ương đung đăn đê co thê ̀ ́ ́ ̉ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̀ ̣ tim ra tiêng noi chung cho doanh nghiêp va hô nông dân trong qua trinh liên kêt ̀ ́ ̀ ́ ̉ ̉ ̉ ợi ich va nghia vu cua cac bên tham gia liên kêt, tao san xuât kinh doanh, đam bao l ́ ́ ̀ ̃ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ợi cho viêc duy tri môi liên kêt bên v điêu kiên thuân l ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ưng gi ̃ ưa doanh nghiêp va ̃ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ưa. hô nông dân trong san xuât – tiêu thu d ́ ........................................................... v PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ..................................................................................... 1 1 ........................................................................................................................... 1.1 Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................. 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài .................................................................... 2 1.2.1 Mục tiêu chung .......................................................................................... 2 1.2.2 Mục tiêu cụ thể ......................................................................................... 2 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................ 3 1.3.1 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................... 3 1.3.2 Phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 3 PHẦN II: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ................................................ 5 5 ........................................................................................................................... viii
2.1 Cơ sở lý luận ............................................................................................... 5 2.1.1 Khái niệm và vai trò của hợp đồng liên kết trong sản xuất và tiêu thụ nông sản ............................................................................................................ 5 ̉ Bang 2.1 Cac hinh th ́ ̀ ưc h ́ ợp đông liên k ̀ ết sản xuất và tiêu thụ nông sản ........... 8 2.2 Cơ sở thực tiễn .......................................................................................... 18 2.2.1 Thực tiễn về thực hiện sản xuất nông sản theo hợp đồng ở các nước trên thế giới ............................................................................................................ 18 2.2.2 Thực tiễn thực hiện sản xuất nông sản theo hợp đồng tại Việt Nam 21 ..... 2.2.3. Một số bài học kinh nghiệm về thực hiện sản xuất nông sản theo hợp đồng ở các nước trên thế giới và tại Việt Nam ................................................ 24 PHẦN III .......................................................................................................... 27 ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 27 ......................................................................................................................... 27 ......................................................................................................................... 3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ..................................................................... 27 3.1.1 Điều kiện tự nhiên .................................................................................. 27 Bảng 3.1 Biến động dân số xã Quang Sơn từ năm 2011 2014 ....................... 28 Bảng 3.2 Cơ cấu lao động theo ngành kinh tế của xã Quang Sơn .................... 28 Bảng 3.3 Tình hình sử dụng đất đai xã Quang Sơn năm 2014 .......................... 29 3.2 Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 33 3.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ................................................................. 33 3.2.2 Phương pháp xử lý số liệu ..................................................................... 36 3.2.3 Phương pháp phân tích số liệu ................................................................ 36 3.2.4 Phương pháp thống kê kinh tế ................................................................. 38 ̣ ́ ̉ 3.2.5.3 Môt sô chi tiêu binh quân ̀ ....................................................................... 39 Năng suât binh quân (tân/ha). ́ ̀ ́ .......................................................................... 39 ̣ ́ ưa trung binh theo hô (ha/hô). Diên tich d ́ ̀ ̣ ̣ ......................................................... 39 ix
̣ ̀ ̣ ̣ Lao đông binh quân theo hô (LĐ/hô). .............................................................. 39 ́ ̀ ̣ ̣ Chi phi binh quân theo hô (tr.đ/hô). ................................................................. 39 ̉ ̣ ̀ ưa cua doanh nghiêp (%). Ty lê nhu câu d ́ ̉ ̣ ........................................................ 39 ̣ ̀ ̉ ̣ ̣ Thu nhâp binh quân cua hô (tr.đ/hô). ............................................................... 39 PHẦN IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................ 41 41 ......................................................................................................................... 4.1 Thực trạng sản xuất dứa theo hợp đồng giữa hộ dân và Công ty CPTPXK Đồng Giao (DOVECO) .................................................................................... 41 ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ưa gi 4.1.1 Qua trinh hinh thanh liên kêt trong san xuât – tiêu thu d ́ ưa h ̃ ộ dân và công ty .............................................................................................................. 41 Sơ đô 4.1 Môi liên kêt gi ̀ ́ ́ ưa h ̃ ộ dân xã Quang Sơn và Công ty DOVECO .......... 42 (Nguồn: Nguyễn Mậu Dũng, 2013) ................................................................. 42 Bảng 4.1 Thực trạng sản xuất dứa theo hợp đồng .......................................... 42 ̉ ́ ̣ ̀ Bang 4.2 Thông tin chung cac hô điêu tra năm 2015 .......................................... 45 Bảng 4.3 Thời điểm ký kết hợp đồng giao khoán sản lượng ........................... 46 Bảng 4.4 Thực trạng thực hiện sản xuất dứa nguyên liệu theo hợp đồng 47 ....... 4.2 Đánh giá thực hiện sản xuất dứa theo hợp đồng giữa hộ dân với Công ty CPTPXK Đồng Giao ....................................................................................... 48 4.2.1 Đánh giá thực hiện hợp đồng giao khoán sử dụng đất ............................ 48 Bảng 4.5 Nội dung cơ bản của hợp đồng giao khoán sử dụng đất .................. 50 4.2.1.2 Đánh giá thực hiện hợp đồng giao khoán sử dụng đất .......................... 51 ̉ Bang 4.6 Thực trang giao khoán đât cho h ̣ ́ ộ dân cua Công ty (DOVECO) ̉ ......... 53 TT .................................................................................................................... 53 ̉ Chi tiêu ............................................................................................................. 53 ĐVT ................................................................................................................. 53 Quy mô lơń ...................................................................................................... 53 Quy TB ............................................................................................................ 53 x
Quy mô nhỏ ...................................................................................................... 53 1 ....................................................................................................................... 53 ̣ ́ Diên tich mong muôn ́ ........................................................................................ 53 Ha .................................................................................................................... 53 4,11 .................................................................................................................. 53 2,35 .................................................................................................................. 53 1,22 .................................................................................................................. 53 2 ....................................................................................................................... 53 ̣ ́ ược giao TB/Hô Diên tich đ ̣............................................................................... 53 3 ....................................................................................................................... 53 ̉ ̣ ực/mong muôń Ty lê Th ..................................................................................... 53 ̉ ́ ơi han giao đât cua Công ty (DOVECO) v Bang 4.7 Đanh gia th ́ ̀ ̣ ́ ̉ ơi h ́ ộ dân .......... 54 TT .................................................................................................................... 54 Quy mô ............................................................................................................ 54 1 ....................................................................................................................... 54 2 ....................................................................................................................... 54 3 ....................................................................................................................... 54 Nghiên cưu cho thây răng cac hô quy mô l ́ ́ ̀ ́ ̣ ơn co đanh gia vê th ́ ́ ́ ́ ̀ ơi han giao khoan ̀ ̣ ́ đât trong h ́ ợp đông v ̀ ơi công ty co th ́ ́ ơi han ngăn chiêm 54,55%, đ ̀ ̣ ́ ́ ược đanh gia ́ ́ thơi han giao đât trung binh chiêm 36,36% con lai chi co 9,09% sô hô quy mô l ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ơn ́ cho răng th ̀ ơi han giao khoan nh ̀ ̣ ́ ư vây la dai. Hô quy mô trung binh đanh gia h ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ơi ̀ ̣ ́ ợp đông ngăn chiêm 30,77%, th han giao khoan h ̀ ́ ́ ơi han trung binh chiêm 46,15% ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ơi han h con lai co 23,08% hô quy mô trung binh đanh gia th ̀ ́ ̀ ̣ ợp đông giao khoan ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̀ ơi han giao khoan h đât hiên nay la dai. Hô quy mô nho đa sô co đanh gia vê th ̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ợp ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ́ ơi han giao đông la trung binh chiêm 53,85% sô hô, con lai co 30,77% đanh gia th ̀ ̣ ́ ư vây la dai. Hô co quy mô nho co ty lê đanh gia vê th khoan nh ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ơi han giao khoa ̀ ̣ ́ hợp đông dai chiêm cao nhât trong 3 loai hô. ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ..................................................... 54 xi
Bảng 4.8 Trách nhiệm của các bên trong hợp đồng giao khoán SXNN ........... 55 (Nguồn Công ty CPTPXK Đồng Giao, 2013) ................................................... 55 4.2.2.2 Đánh giá thực trạng hỗ trợ vật tư ứng trước của công ty cho hộ dân 56 ̉ Bang 4.9 Chi phi bình quân đ ́ ầu tư trên 1 ha dứa trồng mới .............................. 56 Bảng 4.10 Tình hình hỗ trợ vật tư ứng trước cho dứa trồng mới .................... 59 Bảng 4.11 Ý kiến đánh giá của hộ về tình hình cung ứng vật tư, phân bón 60 .... Bảng 4.12 Tổ chức tập huấn cho các hộ tham gia sản xuất dứa ..................... 63 Bảng 4.14 Thực trạng thực hiện sản lượng giao khoán theo hợp đồng ........... 66 Bảng 4.15 Tình hình tiêu thụ dứa của các hộ dân xã Quang Sơn ...................... 67 Bảng 4.16 Ý kiến đánh giá của hộ dân về sản lượng giao khoán .................... 69 Bảng 4.17 Mức hỗ trợ vận chuyển của công ty DOVECO theo hợp đồng 70 ...... Bảng 4.18 Ý kiến đánh giá về phương thức thu mua và hỗ trợ vận chuyển 72 .... Bảng 4.19 Giá thu mua dứa nguyên liệu của công ty DOVECO năm 2014 73 ..... ĐVT:đồng/kg ................................................................................................... 73 ̉ Bang 4.20 Ý kiến đánh giá của hộ về giá thu mua dứa theo hợp đồng ............. 76 ĐVT:(%) ......................................................................................................... 76 Bảng 4.21 Ý kiến đánh giá của hộ về cơ chế thanh toán của công ty ............. 79 ĐVT:(%) .......................................................................................................... 79 Bảng 4.22 Số lượng hộ dân vi phạm hợp đồng .............................................. 81 4.3 Đề xuất giải pháp nhằm tăng cường mối liên kết giữa hộ dân và Công ty CPTPXK Đồng Giao ....................................................................................... 85 ̉ 4.3.1 Giai phap chung ́ ....................................................................................... 85 Qua nghiên cưu tinh hinh th ́ ̀ ̀ ực tê, chung tôi nhân thây răng hâu hêt ng ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ươi nông ̀ ̉ ́ ưa trinh đô con thâp, rât it ng dân tham gia san xuât d ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ́ ươi hoc hêt câp 3 nên công ̀ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ương con tac hach toan kinh tê rât han chê va kho khăn, kha năng tiêp cân thi tr ́ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ̣ ̉ ̀ ̀ ́ ự chu đông tim hiêu va hoc hoi cua cac hô. kem. Đê khăc phuc điêm nay, cân co s ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̉ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ Đông th ̀ ơi phat huy vai tro cua chinh quyên đia ph ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ương trong viêc tô ch ̣ ̉ ưc va ́ ̀ xii
́ ơp đao tao nâng cao trinh đô, hoc hoi kinh nghiêm, khuyên khich tham gia cac l ́ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ương khi cung câp thông tin nâng cao kha năng tiêp cân thông tin, tiêp cân thi tr ̀ ́ ́ ương tiên đai chung cho ba con nông dân. qua cac ph ̣ ̣ ́ ̀ ......................................... 87 Trươc nh ́ ưng đoi hoi cua công nghiêp chê biên, cân tâp trung vao công tac ̃ ̀ ̉ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ́ giông va nhanh chong đ ́ ̀ ́ ưa giông m ́ ới, năng suât cao va chât l ́ ̀ ́ ượng tôt vao ́ ̀ ̉ ̣ san xuât. Bên canh đo, cac công ty cung cân chu trong s ́ ́ ́ ̃ ̀ ́ ̣ ớm tiêp cân cac ky ́ ̣ ́ ̃ ̣ ̣ ̣ thuât công nghê hiên đai nhăm phô biên cho nông dân trông d ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ứa ap dung ́ ̣ ̀ ̉ vao san xuât, nâng cao năng suât cây trông. Đê th ́ ́ ̀ ̉ ực hiên đ ̣ ược điêu đo, cac ̀ ́ ́ công ty cân phai phôi h̀ ̉ ́ ợp vơi viêc cây ăn qua, cac trung tâm giông va cac ́ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ́ trương chuyên nghiêp nh ̀ ̣ ư: Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Đai hoc ̣ ̣ Thuy L ̉ ợi, Đai hoc Nông lâm. ̣ ̣ ..................................................................... 91 Thực tê do phân ĺ ̀ ớn cac hô nông dân trông d ́ ̣ ̀ ứa trên đia ban xa Quang S ̣ ̀ ̃ ơn chưa am hiêu sâu vê ky thuât san xuât va hiêu qua kinh doanh cua cac loai ̉ ̀ ̃ ̣ ̉ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ cây nguyên liêu noi chung va d ̣ ́ ̀ ưa noi riêng, vi vây công ty phai lam tôt ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ viêc tuyên truyên vân đông va chuyên giao ky thuât cho nông dân. ̣ ̀ ̉ ̃ ̣ ........... 91 Vê giông: Tiên hanh 3 h ̀ ́ ́ ̀ ướng giai quyêt giông: Tuyên chon giông đa co, ̉ ́ ́ ̉ ̣ ́ ̃ ́ ̣ tao giông m ́ ới va nhâp giông tôt cua n ̀ ̣ ́ ́ ̉ ước ngoai (nêu co). T ̀ ́ ́ ừ 3 nguôn nay ̀ ̀ trông khao nghiêm v ̀ ̉ ̣ ơi ky thuât chăm soc tôi ́ ̃ ̣ ́ ́ ưu đê rut ngăn th ̉ ́ ́ ời gian, đanh gia, s ́ ́ ớm co kêt luân đê chon ra cac giông thich h ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ́ ợp. ........................ 91 Vê ky thuât: Xây d ̀ ̃ ̣ ựng hoan thiên quy trinh ky thuât phu h ̀ ̣ ̀ ̃ ̣ ̀ ợp cho san xuât ̉ ́ dưa sao cho đam bao đu nhu câu nguyên liêu cua công ty hiên tai va t ́ ̉ ̉ ̉ ̀ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀ ương lai. Phôi h ́ ợp vơi cac c ́ ́ ơ quan khuyên nông, phô biên va ́ ̉ ́ ̀ứng dung, tăng ̣ cương ̀ ưng dung ky thuât m ́ ̣ ̃ ̣ ới vao san xuât nh ̀ ̉ ́ ư nilon, phương phat s ́ ử ly ́ ́ ̣ ̣ trai vu rông rai trên đia ban vung trông d ̃ ̣ ̀ ̀ ̀ ứagiam tinh th ̉ ́ ời vu đam bao đu ̣ ̉ ̉ ̉ nguyên liêu khi hêt th ̣ ́ ơi vu, gop phân cai thiên hê sô s ̀ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ́ ử dung công suât ̣ ́ thực tê con rât thâp cua cac nha may chê biên hiên nay. ́ ̀ ́ ́ ̉ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ............................ 91 4.3.3.7 Co thêm ph ́ ương an chia se rui ro ́ ̉ ̉ ................................................... 91 PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................... 93 93 ......................................................................................................................... 5.1. Kết luận .................................................................................................... 93 5.2. Kiến nghị ................................................................................................... 94 ̀ ̣ ̉ TAI LIÊU THAM KHAO ................................................................................. 97 97 ......................................................................................................................... BẢNG HỎI HỘ, TRANG TRẠI SẢN XUẤT DỨA ....................................... 110 xiii
DANH MỤC BẢNG ̉ Bang 2.1 Cac hinh th ́ ̀ ưc h ́ ợp đông liên k ̀ ết sản xuất và tiêu thụ nông sản ........... 8 Bảng 3.1 Biến động dân số xã Quang Sơn từ năm 2011 2014 ....................... 28 Bảng 3.2 Cơ cấu lao động theo ngành kinh tế của xã Quang Sơn .................... 28 Bảng 3.3 Tình hình sử dụng đất đai xã Quang Sơn năm 2014 .......................... 29 Sơ đô 4.1 Môi liên kêt gi ̀ ́ ́ ưa h ̃ ộ dân xã Quang Sơn và Công ty DOVECO .......... 42 Bảng 4.1 Thực trạng sản xuất dứa theo hợp đồng .......................................... 42 ̉ ́ ̣ ̀ Bang 4.2 Thông tin chung cac hô điêu tra năm 2015 .......................................... 45 Bảng 4.3 Thời điểm ký kết hợp đồng giao khoán sản lượng ........................... 46 Bảng 4.4 Thực trạng thực hiện sản xuất dứa nguyên liệu theo hợp đồng 47 ....... Bảng 4.5 Nội dung cơ bản của hợp đồng giao khoán sử dụng đất .................. 50 ̉ Bang 4.6 Thực trang giao khoán đât cho h ̣ ́ ộ dân cua Công ty (DOVECO) ̉ ......... 53 ̉ ́ ơi han giao đât cua Công ty (DOVECO) v Bang 4.7 Đanh gia th ́ ̀ ̣ ́ ̉ ơi h ́ ộ dân .......... 54 Bảng 4.8 Trách nhiệm của các bên trong hợp đồng giao khoán SXNN ........... 55 ̉ Bang 4.9 Chi phi bình quân đ ́ ầu tư trên 1 ha dứa trồng mới .............................. 56 Bảng 4.10 Tình hình hỗ trợ vật tư ứng trước cho dứa trồng mới .................... 59 Bảng 4.11 Ý kiến đánh giá của hộ về tình hình cung ứng vật tư, phân bón 60 .... Bảng 4.12 Tổ chức tập huấn cho các hộ tham gia sản xuất dứa ..................... 63 Bảng 4.14 Thực trạng thực hiện sản lượng giao khoán theo hợp đồng ........... 66 Bảng 4.15 Tình hình tiêu thụ dứa của các hộ dân xã Quang Sơn ...................... 67 Bảng 4.16 Ý kiến đánh giá của hộ dân về sản lượng giao khoán .................... 69 Bảng 4.17 Mức hỗ trợ vận chuyển của công ty DOVECO theo hợp đồng 70 ...... Bảng 4.18 Ý kiến đánh giá về phương thức thu mua và hỗ trợ vận chuyển 72 .... Bảng 4.19 Giá thu mua dứa nguyên liệu của công ty DOVECO năm 2014 73 ..... ĐVT:đồng/kg ................................................................................................... 73 ̉ ̀ ́ ́ ưa cua cac hô nông dân Biêu đô 4.1 Gia ban d ́ ̉ ́ ̣ ở xa Quang S ̃ ơn năm 2014 .......... 75 xiv
̉ Bang 4.20 Ý kiến đánh giá của hộ về giá thu mua dứa theo hợp đồng ............. 76 ĐVT:(%) ......................................................................................................... 76 Bảng 4.21 Ý kiến đánh giá của hộ về cơ chế thanh toán của công ty ............. 79 ĐVT:(%) .......................................................................................................... 79 Bảng 4.22 Số lượng hộ dân vi phạm hợp đồng .............................................. 81 xv