Khóa luận tốt nghiệp: Những thách thức của ngân hàng thương mại Việt Nam trước sự phát triển của Fintech

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:75

Thêm vào BST

Báo xấu

60
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là đánh giá thực trạng phát triển của Fintech tại Việt Nam hiện nay, dựa vào thực trạng đưa ra những thách thức mà ngân hàng đang đối mặt trước sự phát triển của Fintech; đề ra hướng phát triển cho Ngân hàng trước sự tồn tại của Fintech.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp: Những thách thức của ngân hàng thương mại Việt Nam trước sự phát triển của Fintech

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN NỮ THẢO MY NHỮNG THÁCH THỨC CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM TRƯỚC SỰ PHÁT TRIỂN CỦA FINTECH KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 7340201 TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN NỮ THẢO MY NHỮNG THÁCH THỨC CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM TRƯỚC SỰ PHÁT TRIỂN CỦA FINTECH KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số:7340201 Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN CHÍ ĐỨC TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
i SUMMARY The world is experiencing rapid innovation from technology, with breakthrough initiatives such as cloud computing, virtual reality technology, ... In the trend of international economic integration as today. These achievements are widely applied throughout the world and not just in Vietnam. The application of modern technology, applying the most advanced technology in the financial field is called Fintech. Since 2008, a new era of Fintech, Fintech's definition has emerged and spread around the world. Fintech today is considered to be a combination of financial services and information technology development. parallel. This era is defined not by the financial products or services provided but defined as the application of advanced technologies quickly to retail and wholesale. The development of Fintech, led by start-ups, is posing challenges for financial institutions around the world, especially the challenges of balancing the benefits of innovation and risks that may arise when applying new methods. In the world, Fintech has emerged since the 1980s and has grown strongly, steadily, making a profit for itself and contributing greatly to the development of the country. A typical example in India, a Kenyan - Safaricom product: M-PESA (2007), a service for people who do not have access to the Bank, with a need for quick and easy payment, until now M-PESA has become the most successful mobile financial service in developing countries. Another example of Adyen - a company founded in 2016 in the Netherlands, specialized in dealing with international payments - has attracted big clients such as Uber, Spotify, Facebook and be invested yearly, at 2016, the company was priced up to 2.3 billion. However, by mid-2017, in Vietnam, there are more than 40 Fintech companies operating mainly in the payment sector and have shown sign of strong growth. According to the IFC report, in 2017, MoMo (specialized in payment services) and Trusting Social (specialized in loans) are among the top 100
ii innovative and comprehensive financial firms. The two companies of Vietnam on this list are world famous names such as Transferwise (specializing in payment), Ant Financial (specializing in payment, savings, financial planning loans). With the examples above, it can be said that in the last 10 years, Fintech has developed rapidly, it created a strong capital attraction for Fintech investment in banks, corporations as well as competition in attracting more customers, making more and more financial enterprises are setting up businesses, this results in more challenges for traditional business models in the global and Vietnam in particular, especially banks. This is the reason for me to choose the topic: "CHALLENGES OF VIETNAM COMMERCIAL BANKS FACING THE DEVELOPMENT OF FINTECH", as the subject of college graduation thesis. This study has three main targets:  Assessing the current state of development of Fintech in Vietnam.  Point out the challenges that banks have to face based on the actual state.  Development strategies for commercial banks with Fintech's existence.: Qualitative research methods are used throughout this thesis. With the statistical method of description, data collection by aggregating data and information related to the development of Fintech in the country and abroad in previous years. Then use the above information to compare the data to find the change of Fintech over the previous year to answer the question "How is the current development of Fintech in Vietnam? '' To the question: "Is there any impact of Fintech on the Bank's services?", Using the comparative research methodology before and after Fintech appears, to see the changes. in providing services at banks. From there, the impact from Fintech changed the banking industry. Analytical methods to analyze the causes and effects of Fintech on the bank, compare those analyzes with previous research at home and abroad. Next, analyze
iii and synthesize solutions from previous studies, find solutions suitable to the economic model and development trends in Vietnam and answer the question "What solution to harmonize Fintech's products and services? " The thesis is divided into 4 chapters: CHAPTER 1: Overview of research. Brief description about reason for choosing the topic; Research objectives of the project; Object and scope of the study; Research Methods; Previous studies; Research structure. Chapter 2: Theory of Fintech and Banking services. Summary of the Fintech theoretical basis; The appearance of Fintech; Key segments of Fintech; Typical products; Impacts from Fintech changing the financial landscape; Definition of commercial banks; Financial services of commercial banks. From these comparisons, readers can visualize the similarities in products and services that help Fintech become a competitor to the Bank in the future. Through chapter 3, the author will highlight the advantages of Fintech that will make the Bank will have difficulties in the future and the causes of those difficulties. CHAPTER 3: The Current Situation and Development Trend of Fintech in Vietnam and Banks' Difficulties Presentation of Fintech developments in Vietnam; Development trend of Fintech; Difficulties of banks and their causes which covers 3 aspects: Demographic, Technology and distribution channels and products CHAPTER 4: Some recommendations to help banks develop in line with new technology trends. Proposing some recommendations to the Government and commercial banks; Some lessons learned from abroad. The author is based on the real situation in chapter 3 about trends and developments of the current Fintech companies in Vietnam as well as the available knowledge and some surveys by other authors. related to the same owner so that some recommendations can be made to enable the
iv Bank and Fintech companies to cooperate bilaterally. That requires a great deal of effort from the banks, with the help of the State having solid development strategies in the future to be able to achieve the same results as your country in the area where the author Please refer to the lessons learned. The essay highlights the basic theories of Fintech companies, services of Fintech as well as banks, highlighting the current situation, how the development direction of the Fintech companies have impact on how to banking services. Through this, the author proposes recommendations that primarily establish co- operative relationships between banks and Fintech companies so that both of these financial actors can further develop and contribute to the economy. Besides, this thesis also mentions lessons learned from China, Singapore and India, countries experiencing difficulties like Vietnam, so that the Government and banks in Vietnam can refer and improve the finance industry. The author hopes that this thesis will serve as a reference for further research purposes on the subject of the latter and to provide Fintech and the bank with a more positive overview about each other in this competitive market However, due to short study time and limited knowledge, thí esay may have inevitably mistakes. I hopefully look forward to reveiving the valuable and useful comments of the teachers in the Coucil as well as the readers Author Nguyễn Nữ Thảo My
v TÓM TẮT LUẬN VĂN Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, nhu cầu của khách hàng về các lĩnh vực tài chính cũng tăng lên. Từ trước tới nay, các ngân hàng và tổ chức tài chính đã đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp các dịch vụ tài chính cho khách của mình. Tuy nhiên, thế giới đang chứng kiến một cuộc cách mạng công nghệ đến từ một tổ chức tài chính mới – Fintech. Với các sản phẩm tài chính có những ưu điểm nổi trội của mình, Fintech đã sớm có được thị trường phát triển riêng và nhiều tiềm năng hơn trong tương lai. Điều này đang gây ra những khó khăn cho các tổ chức tài chính hiện nay trong việc thu hút khách hàng, do đó ngân hàng là tổ chức tài chính lớn nhất trong lĩnh vực tài chính cần lập ra kế hoạch khôn ngoan để đối mặt với các thách thức từ phía các công ty Fintech và duy trì được vị thế của mình trên thị trường. Bài khóa luận này đề ra những giải pháp nhằm thúc đẩy mối quan hệ hợp tác hài hòa giữa các công ty Fintech và ngân hàng, với sự giúp đỡ cần thiết từ phía Nhà nước. Từ mối quan hệ hợp tác này, ngân hàng có thể nâng cao hiệu quả hoạt động và đáp ứng nhu cầu của khách hàng với các sản phẩm dịch vụ mới. Bên cạnh đó, khóa luận cũng đề cập đến những bài học kinh nghiệm từ Trung Quốc, Singapore, Ấn Độ, những đất nước đã từng trải qua những khó khăn như Việt Nam, cho công cuộc hoàn thiện và phát triển ngành tài chính của Nhà nước và ngân hàng tại Việt Nam. Tác giả Nguyễn Nữ Thảo My
vi LỜI CAM ĐOAN Kính thưa quý Thầy Cô, tôi tên là Nguyễn Nữ Thảo My, sinh viên hệ đào tạo Cử nhân Chất lượng cao Khóa 2 trường Đại học Ngân hàng Thành Phố Hồ Chí Minh. Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, có sự hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn là Thầy Nguyễn Chí Đức. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực. Những số liệu trong bảng biểu là mới nhất tại thời điểm hiện tại, phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả trực tiếp thu nhận, thống kê và xử lý từ các nguồn khác nhau. Các nguồn dữ liệu khác được sử dụng trong khóa luận đều có nguồn trích dẫn và xuất xứ thể hiện trong phần tài liệu tham khảo. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Hội đồng, cũng như kết quả khóa luận của mình. Tác giả Nguyễn Nữ Thảo My
vii LỜI CẢM ƠN Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc và chân thành nhất đến quý Thầy Cô khoa Tài chính Ngân hàng- Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM đã dùng tri thức và tâm huyết của mình để truyền đạt cho chúng tôi những kiến thức quý báu trong suốt thời gian học tập tại trường. Vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học không chỉ là nền tảng cho quá trình nghiên cứu khóa luận tốt nghiệp này mà còn là hành trang quý báu để tôi có thể tự tin và vững bước vào đời. Tôi đặc biệt gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Thầy Nguyễn Chí Đức người đã tận tâm hướng dẫn, chỉ dạy và góp ý cho tôi trong suốt quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp, từ thực hiện đề cương , tìm kiếm tài liệu cho đến khi hoàn thành khóa luận tốt nghiệp. Một lần nữa, xin chân thành cảm ơn Thầy. Và cuối cùng tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến gia đình và bạn bè, những người đã luôn bên cạnh tôi, giúp đỡ và động viên tinh thần cho tôi, giúp tôi kiên trì hoàn thành tốt nhất bài khóa luận này. Do trình độ còn hạn chế nên trong quá trình làm khóa luận khó tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận được sự chỉ bảo, góp ý thêm từ quý Thầy Cô để giúp tôi hoàn thiện và đạt kết quả tốt hơn. Xin chân thành cảm ơn.! Tác giả Nguyễn Nữ Thảo My
viii MỤC LỤC SUMMARY ........................................................................................................................... i TÓM TẮT LUẬN VĂN ....................................................................................................... v LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................ vi LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................................vii MỤC LỤC .........................................................................................................................viii DANH MỤC BẢNG............................................................................................................. x CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU .................................................................... 1 1.1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................. 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 2 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 2 1.4. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 3 1.5. Những nghiên cứu trước ...................................................................................... 3 1.6. Kết cấu bài nghiên cứu ........................................................................................ 6 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ FINTECH VÀ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG ........... 8 2.1. Cơ sở lý luận về Fintech ...................................................................................... 8 2.1.1. Sự xuất hiện của Fintech .............................................................................. 9 2.1.2. Phân khúc chính của Fintech...................................................................... 10 2.1.3. Các sản phẩm dịch vụ điển hình ................................................................ 11 2.1.4. Những tác động từ Fintech làm thay đổi nền tài chính .............................. 15 2.2. Cơ sở lý luận về ngân hàng thương mại ............................................................ 18 2.2.1. Sự xuất hiện của ngân hàng thương mại .................................................... 18 2.2.2. Phân khúc sản phẩm chính của ngân hàng ................................................. 19 2.2.3. Các dịch vụ tài chính của ngân hàng thương mại ...................................... 21 2.2.4. Những tác động từ ngân hàng thương mại làm thay đổi nền tài chính ...... 24 CHƯƠNG 3. NHỮNG THÁCH THỨC CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM TRƯỚC SỰ PHÁT TRIỂN CỦA FINTECH ....................................................... 26 3.1. Tình hình Fintech phát triển tại Việt Nam......................................................... 26 3.2. Xu hướng phát triển của Fintech ....................................................................... 30 3.3. Những khó khăn mà ngân hàng phải đối mặt .................................................... 35 3.3.1. Kênh phân phối và các sản phẩm dịch vụ ngân hàng ................................ 36 3.3.2. Công nghệ .................................................................................................. 38 3.3.3. Nhân khẩu học............................................................................................ 39
ix 3.4. Nguyên nhân gây ra khó khăn mà ngân hàng phải đối mặt............................... 41 3.4.1. Khung pháp lý Nhà nước dành cho Fintech chưa được hoàn chỉnh .......... 41 3.4.2. Hạ tầng công nghệ thông tin của ngân hàng chưa đủ tiên tiến................... 43 3.4.3. Hạn chế về kỹ năng lãnh đạo tổ chức......................................................... 43 CHƯƠNG 4. KIẾN NGHỊ GIÚP NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN TRƯỚC SỰ PHÁT TRIỂN CỦA FINTECH. ................................................................................................... 46 4.1. Bài học kinh nghiệm từ nước ngoài .................................................................. 46 4.1.1. Trung Quốc ................................................................................................ 47 4.1.2. Singapore ....................................................................................................... 49 4.1.3. Ấn Độ ......................................................................................................... 51 4.2. Kiến nghị giúp đỡ ngân hàng phát triển trước sự phát triển của Fintech .......... 51 4.2.1. Về chính sách và pháp lí ............................................................................ 53 4.2.2. Hỗ trợ và đầu tư ......................................................................................... 54 4.2.3. Ứng dụng và cung cấp dịch vụ ................................................................... 54 4.2.4. Tuyển dụng và đào tạo nhân lực ................................................................ 55 4.2.5. Hợp tác với các công ty Fintech ................................................................. 56 KẾT LUẬN CHUNG ......................................................................................................... 58 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 59
x DANH MỤC BẢNG Chương 2 Bảng 2. 1. Những lĩnh vực chủ yếu của Fintech .....................................................9 Bảng 2. 2 Phân khúc chính của Fintech ................................................................11 Bảng 2. 3 Sự thay đổi trong cơ cấu các dịch vụ giai đoạn 2016-2017 .................16 Chương 3 Bảng 3. 1 Lượng tiền 4 công ty Fintech lớn đầu tư trong năm 2017 ..................27 Bảng 3. 2 Số thương vụ được đầu tư vào Fintech Việt Nam giai đoan 2011- 2017. ..........................................................................................................................27 Bảng 3. 3 Các tổ chức phi ngân hàng được cấp phép tại Việt Nam. ..................29 Bảng 3. 4 Doanh thu trong lĩnh vực Fintech theo khu vực 2016-2017. ..............36 Bảng 3. 5 Tỉ lệ thế hệ Z sử dụng các dịch vụ công nghệ tại Việt Nam giai đoạn 2016-2017..................................................................................................................40 Bảng 3. 6 Tỉ lệ thế hệ Y sử dụng các dịch vụ công nghệ mới tại Việt Nam giai đoạn 2016-2017 ........................................................................................................40 Bảng 3. 7 Cơ cấu dân số Việt Nam 2016 ...............................................................41 Bảng 3. 8 Tỉ lệ cơ cấu dân số thuộc độ tuổi 40-50 sử dụng các dịch vụ công nghệ mới giai đoạn 2016-2017 ................................................................................44 Chương 4 Bảng 4. 1 Cơ cấu dân số sử dụng các dịch vụ thanh toán ở Trung Quốc .......... 47 Bảng 4. 2 Các dịch vụ Trung Quốc dự tính phát triển trong tương lai. ............ 49 Bảng 4. 3 Cơ cấu sử dụng dịch vụ của Fintech tại Singapore và thế giới giai đoạn 2017. ................................................................................................................50 Bảng 4. 4 Tăng trưởng lợi nhuận mong đợi của các công ty phân bố theo khu vực. ............................................................................................................................52 Bảng 4. 5 Số lượng doanh nghiệp đang và sẽ hợp tác với công ty Fintech. ....... 57
1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 1.1. Lý do chọn đề tài Thế giới đang phải chứng kiến những sự đổi mới nhanh chóng từ công nghệ, với những sáng kiến đột phá như: điện toán đám mây, công nghệ thực tế ảo,... Trong xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay, những thành tựu này được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới và không phải chỉ riêng ở Việt Nam. Những ứng dụng công nghệ hiện đại, áp dụng công nghệ tiên tiến nhất trong lĩnh vực tài chính được gọi là Fintech. Năm 2008 đánh dấu một kỷ nguyên mới của Fintech, định nghĩa Fintech đã xuất hiện và phổ biến trên toàn thế giới. Fintech ngày nay được coi như là sự kết hợp giữa các dịch vụ tài chính và công nghệ thông tin cùng phát triển song song. Kỷ nguyên này được định nghĩa không phải bởi các sản phẩm tài chính hoặc dịch vụ được cung cấp mà được định nghĩa bởi việc áp dụng những công nghệ tiên tiến một cách nhanh chóng vào hoạt động bán lẻ và bán buôn. Sự phát triển của Fintech, được dẫn đầu bởi các doanh nghiệp khởi nghiệp, và điều này đang đặt ra thách thức cho các tổ chức tài chính trên thế giới, đặc biệt là những thách thức trong việc cân bằng giữa những lợi ích của sự đổi mới và những rủi ro có thể xảy ra khi áp dụng các phương pháp mới. Trên thế giới, Fintech đã xuất hiện từ những năm 1980 và phát triển một cách mạnh mẽ, bền vững, đưa lại lợi nhuận cho chính công ty và góp phần rất lớn vào sự phát triển của đất nước. Một ví dụ điển hình ở Ấn Độ, một sản phẩm của công ty Kenya - Safaricom: M-PESA (2007), là một dịch vụ dành cho đối tượng chưa tiếp cận được với Ngân hàng, có nhu cầu thanh toán nhỏ lẻ và nhanh chóng, tính đến nay, M-PESA đã trở thành dịch vụ tài chính điện thoại di động thành công nhất tại các nước đang phát triển. Một ví dụ khác về công ty Adyen, được thành lập năm 2016 tại Hà Lan chuyên xử lý các thanh toán quốc tế, công ty này đã thu hút được các khách hàng lớn như Uber, Spotify, Facebook, nhận được lượng tiền đầu
2 tư lớn vào mỗi năm, tại thời điểm 2016, công ty này đã được định giá lên tới 2.3 tỉ đô la. Song, cho đến thời điểm giữa năm 2017, tại Việt Nam, có hơn 40 công ty Fintech đang hoạt động trong chủ yếu lĩnh vực thanh toán và đã có những dấu ấn phát triển mạnh mẽ. Theo (IFC 2018), trong năm 2017, MoMo (chuyên về lĩnh vực thanh toán) và Trusting Social (chuyên về lĩnh vực cho vay) nằm trong top 100 công ty đổi mới và hướng về giải pháp tài chính toàn diện trên toàn cầu. Sánh bước cùng hai công ty của Việt Nam trong danh sách này đều là những cái tên nổi tiếng thế giới như Transferwise (chuyên về lĩnh vực thanh toán), Ant Financial (chuyên về lĩnh vực thanh toán, tiết kiệm, kế hoạch tài chính, cho vay). Với những ví dụ điển hình trên đã khẳng định rằng, trong 10 năm gần đây, công nghệ tài chính Fintech phát triển rất nhanh chóng, nó tạo ra sự thu hút vốn mạnh mẽ về đầu tư Fintech trong các ngân hàng, doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Fintech đang tạo ra sự cạnh tranh và thu hút khách hàng khi ngày càng xuất hiện nhiều doanh nghiệp tài chính lập nghiệp trong lĩnh vực Fintech. Xu thế mới này đang đặt ra nhiều thách thức cho các mô hình kinh doanh truyền thống trên toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng, đặc biệt là cho các ngân hàng. Đây là lý do để tôi cho ̣n đề tài: ''NHỮNG THÁCH THỨC CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM TRƯỚC SỰ PHÁT TRIỂN CỦA FINTECH’’, làm đề tài khóa luâ ̣n tố t nghiê ̣p đa ̣i ho ̣c. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu Đánh giá thực trạng phát triển của Fintech tại Việt Nam hiện nay. Dựa vào thực trạng đưa ra những thách thức mà ngân hàng đang đối mặt trước sự phát triển của Fintech. Đề ra hướng phát triển cho Ngân hàng trước sự tồn tại của Fintech. 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Fintech, ngân hàng thương mại và các sản phẩm dịch vụ ngân hàng.
3 Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi nghiên cứu về không gian: các công ty Fintech (Pay00, momo, 1Pay,…), các ngân hàng thương ma ̣i ta ̣i Viê ̣t Nam (MB,Sacombank, ACB, SHB, NCB,…). Phạm vi nghiên cứu về thời gian: 2010-2017. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu định tính được sử dụng xuyên suốt bài khoá luận này. Với phương pháp thống kê mô tả, thu thập số liệu bằng cách tổng hợp những số liệu và thông tin liên quan đến sự phát triển của Fintech trong nước và ngoài nước từ những năm trước. Sau đó, dùng những thông tin trên thực hiện phương pháp so sánh số liệu để tìm ra được sự thay đổi của Fintech so với năm trước để trả lời câu hỏi "Thực trạng phát triển của Fintech hiện nay ở Việt Nam như thế nào?'' Đối với câu hỏi: ''Có sự tác động của Fintech lên các dịch vụ của Ngân hàng hay không?'', sử dụng phương pháp nghiên cứu so sánh dữ liệu trước và sau khi Fintech xuất hiện, để thấy rõ những thay đổi trong việc cung ứng dịch vụ tại các Ngân hàng. Từ đó, thấy được những tác động từ Fintech đã làm thay đổi ngành ngân hàng. Phương pháp phân tích để phân tích những nguyên nhân, tác động của Fintech lên ngân hàng, so sánh những phân tích đó với những nghiên cứu trước trong nước và ngoài nước. Tiếp theo, phân tích và tổng hợp những giải pháp từ các nghiên cứu trước, tìm ra những giải pháp phù hợp với mô hình kinh tế và xu hướng phát triển tại Việt Nam và trả lời câu hỏi "Giải pháp nào để hài hòa giữa các sản phẩm dịch vụ của Fintech và ngân hàng?" 1.5. Những nghiên cứu trước Fintech là một đề tài nóng trên toàn thế giới. Vì thế, dưới đây là một số công trình nghiên cứu trong nước: (Đặng Công Thức 2017), định nghĩa Fintech là công nghệ tài chính, ứng dụng những công nghệ hiện đại, công nghệ tiên tiến nhất trong lĩnh vực tài chính, kế toán, kiểm toán và đầu tư. Fintech có thể tái định hình lại ngành tài chính, thay
4 đổi cách thức hoạt động quản lý và quản trị điều hành, tư duy và nhận thức con người. Theo (Douglas W.Arner, Janos Barreris và Ross P. Buckley 2015), Fintech đã phát triển trải qua năm giai đoạn chính: • Giai đoạn 1.0 (1866-1967): Thay đổi từ tín hiệu Analogue sang kĩ thuật số • Giai đoạn 2.0 (1967-2008): Sự phát triển của các dịch vụ tài chính truyền thống kĩ thuật số nở rộ. • Giai đoạn 3.0 (2008-hiện tại): Dân chủ hoá kĩ thuật số các dịch vụ tài chính. • Giai đoạn 3.5: Một sự tổng hợp mới trong những thị trường nổi bật như châu Á và châu Phi. Hiện nay, cuộc cách mạng của Fintech đang diễn ra như vũ bão như Internet đã từng làm ở giai đoạn thập niên 60-70 của thế kỷ XX. Fintech phần lớn nhận được sự chấp thuận của khách hàng do sự đơn gỉan và thuận tiện mà nó đem lại. Nhưng chính vì hoạt động của các công ty Fintech không tác động một cách rõ ràng vào lợi nhuận của ngân hàng nên hầu hết các ngân hàng tại Việt Nam vẫn còn bỏ qua hoạt động của các công ty này. Tuy nhiên, với tỉ lệ tăng trưởng 21% trong vòng 5 năm trong lĩnh vực thanh toán được dự đoán sẽ đạt được giá trị giao dịch lên tới 11.366 tỷ đô la Mỹ vào năm 2020, đe doạ đến thị phần trong lĩnh vực thanh toán của các ngân hàng (Đỗ Vũ Châu Thương Thương 2017) (Lưu Hoài Hồng Ngọc 2017) đã xác định được những khó khăn cho khách hàng trong việc giao dịch sử dụng tiền mặt và thanh toán bằng thẻ. Dịch vụ thanh toán của các công ty Fintech chính là lời giải cho bài toán này, đối với người dùng, giao dịch qua điện thoại mang lại sự tiện ích tối đa, tính kết nối dễ dàng và nhanh chóng. Đối với người bán, giảm thiểu chi phí thông qua tối ưu hoá quá trình thanh toán, có được đầy đủ thông tin khách hàng từ tên tuổi nơi làm việc tới xu hướng mua hàng đều có thể được thu thập để phục vụ quá trình kinh doanh. Ngành công nghiệp thanh toán sẽ mang là một thị trường tiềm năng lớn, tăng trưởng nhanh và lợi nhuận cao.
5 (Hồ Lê 2018) cho rằng hiện tại các ngân hàng đang gặp phải sự cạnh tranh đang dần tăng lên từ các mô hình tài chính công nghệ mới trong các mảng dịch vụ như lĩnh vực tài chính, ngân hàng. Với mô hình hoạt động hiện đại, cập nhật công nghệ liên tục đã tạo ra lợi thế cạnh tranh và dần dần gây sức ép cho mô hình hoạt động truuyền thống của các ngân hàng. Có thể thấy rõ rằng điều này trong mô hình tổ chức, quản trị tại các ngân hàng và kênh phân phối các sản phẩm dịch vụ ngân hàng truyền thống. Mô hình ngân hàng số sẽ dần hình thành dựa trên nền tảng công nghệ, tư vấn khách hàng hay dịch vụ ngân hàng đều được thực hiện thông qua các thiết bị thông tin có kết nối internet trong tương lai (Bùi Quang Tiên 2017) Theo (Đặng Công Thức 2017) và (Trần Phương 2017), các ngân hàng phản ứng theo năm hướng khác nhau trước sự phát triển của các công ty Fintech: • Coi các công ty Fintech là một đối tác trong kinh doanh, cung cấp các giải pháp công nghệ cho hoạt động kinh doanh của các ngân hàng. • Các công ty Fintech là một lĩnh vực sẵn sàng để đầu tư vốn mạo hiểm. • Các ngân hàng cân nhắc về việc mua bán, sát nhập với các công ty Fintech, nâng cao năng lực cạnh tranh. • Các ngân hàng sẵn sàng hợp tác thúc đẩy sự phát triển của các công ty Fintech. Và một số công trình nghiên cứu từ nước ngoài: (Julian Skan, James Dickerson, Samad Masood 2015, Julian Skan, Eve Ryan 2017), đã dự đoán hai kịch bản sẽ xảy ra với ngân hàng: • Kịch bản thứ nhất: Ngân hàng sẽ thua các công ty Fintech trong việc cung cấp các dịch vụ tài chính hiệu quả hơn và các dịch vụ phù hợp hơn với thời đại số. Ở kịch bản này, các ngân hàng tin rằng họ vẫn sẽ thành công với mô hình kinh doanh truyền thống mà không cần thay đổi. • Kịch bản thứ hai: Ngân hàng chấp nhận nâng cấp hệ thống công nghệ bằng cách hợp tác với các công ty cung cấp các hệ thống công nghệ tiên tiến nhằm hài lòng nhu cầu khách hàng. Nhưng theo (In Lee, Yong jae Shin 2017), không riêng gì ngân hàng mà cả ngân hàng và các công ty Fintech để phải đối mặt với sáu thử
6 thách sau: Quản lí đầu tư, quản lí khách hàng, những qui định hiện hành, tích hợp công nghệ, tính bảo mật, riêng tư và quản lí rủi ro. Để giải quyết những vấn đền trên, (Jason Conrad 2017) đưa ra năm hướng đi cho các ngân hàng: phát triển ứng dụng chuyển tiền trên các thiết bị thông minh, các máy trả lời tự động và thanh toán bằng tin nhắn, bỏ thanh toán bằng thẻ thay vào đó thanh toán bằng điện thoại thông minh, đầu tư vào mảng lập ngân sách thông minh và quản lý tài chính cá nhân và dịch vụ tiền ảo không cần sự tham gia của Ngân hàng nhà nước. Từ khung cơ sở lý thuyết thu thập được, bài viết này sẽ dựa trên phương pháp nghiên cứu của (Đỗ Vũ Châu Thương Thương 2017) và (Jason Conrad 2017), để tiến hành thực hiện tiến trình nghiên cứu. Đồng thời, tác giả đề cập đến 3 đất nước có nét tương đồng về văn hóa và đã thành công trong việc phát triển các dịch vụ của công ty Fintech là Singapore, Trung Quốc và Ấn Độ. Từ đó đưa ra những kiến nghị cho Ngân hàng để hỗ trợ phát triển cùng các công ty Fintech. 1.6. Kết cấu bài nghiên cứu Luận văn được chia làm 4 chương: CHƯƠNG 1: Tổng quan nghiên cứu. Trình bày tóm lược Lý do chọn đề tài; Mục tiêu nghiên cứu của đề tài; Đối tượng và phạm vi nghiên cứu; Phương pháp nghiên cứu; Những nghiên cứu trước; Kết cấu bài nghiên cứu. CHƯƠNG 2: Cơ sở lý luận về Fintech và dịch vụ ngân hàng. Trình bày tổng quan cơ sở lí luận; Sự xuất hiện; Phân khúc chính; Các sản phẩm điển hình; Những tác động làm thay đổi nền tài chính của Fintech và ngân hàng. CHƯƠNG 3: Những thách thức của ngân hàng thương mại Việt Nam trước sự phát triển của Fintech .
7 Trình bày Tình hình Fintech phát triển tại Việt Nam; Xu hướng phát triển của Fintech; Những khó khăn mà ngân hàng phải đối mặt và Nguyên nhân của những khó khăn này. CHƯƠNG 4: Một số kiến nghị giúp ngân hàng phát triển phù hợp với xu hướng công nghệ mới. Đề xuất một số kiến nghị cho Nhà nước và ngân hàng thương mại; Một số bài học kinh nghiệm từ nước ngoài. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 Ở chương 1, tác giả đã trình bày tổng quan về đề tài nghiên cứu. Bắt đầu từ phần tính cấp thiết của đề tài cho đến đối tượng, mục tiêu, phương pháp nghiên cứu, ý nghĩa đề tài, sơ lược qua những nghiên cứu đi trước và kết cấu của khoá luận. Nhằm đưa đến cho người đọc một mô hình khái quát trước tiên để dễ dàng theo dõi khoá luận
8 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ FINTECH VÀ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG 2.1. Cơ sở lý luận về Fintech Fintech, được viết tắt của từ "Financial Technology", là một danh mục rộng liên quan đến sử dụng những sáng tạo trong công nghệ để thiết kế và phân phối các dịch vụ và sản phẩm tài chính (World Economic Forum 2017, Matthew B, Peter Vanham, Dustin Hughes 2016). Bất cứ giao điểm giao thoa giữa những công nghệ tiên tiến với dịch vụ tài chính chính là Fintech (PwC, Q&A: What is Fintech? 2016). Fintech là từ dùng để nói tới hoạt động kinh doanh dịch vụ tài chính dựa trên nền tảng công nghệ, hỗ trợ việc sử dụng dịch vụ tài chính của khách hàng hoặc việc xử lý giao dịch cho các định chế tài chính (Hà Văn Dương 2018). Fintech còn là một dịch vụ công nghệ tài chính mô tả một khu vực dịch vụ tài chính đang nổi lên trong thế kỷ 21 (Investopedia 2017). Ban đầu, cụm từ này áp dụng đối với một bộ phận thiên về kĩ thuật của một tổ chức tài chính danh tiếng chuyên về khách hàng và thương mại. Nhưng kể từ cuối thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 21, thuật ngữ này đã mở rộng ra và bao gồm bất kỳ sự đổi mới công nghệ trong lĩnh vực tài chính, bao gồm đổi mới về giáo dục và đào tạo tài chính, ngân hàng bán lẻ, đầu tư và thậm chí là các loại tiền tệ như Bitcoin. Như vậy có thể hiểu rằng, Fintech chính là bước ngoặc đánh dấu sự kết hợp giữa việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào dịch vụ tài chính, nhằm cắt giảm bớt chi phí, quy trình giao dịch. Đồng thời, hoạt động khai thác công nghệ di động, dự trữ đám mây với kho dữ liệu khổng lồ và công nghệ phân tích chuyên sâu để cung cấp dịch vụ đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Fintech hiện nay đang hoạt động và phát triển với nguồn đầu tư từ các nước phát triển như các công ty cổ phần tư nhân, các công ty đầu tư mạo hiểm hoặc dựa trên sự ủng hộ của các nhà lập pháp, chính phủ. Nhờ những khoản đầu tư đó, Fintech đã phát triển được những phát minh đột phá trong nhiều lĩnh vực, chẳng hạn như mạng di động, quản lí dữ liệu lớn, quản lý tài chính khách hàng, điện toán đám