Khoá luận tốt nghiệp Quản lý xã hội: Công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:155

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội" nhằm đánh giá thực trạng công tác phục vụ bạn đọc và đề ra những giải pháp nhằm giúp cho công tác phục vụ bạn đọc hoàn thiện hơn, đáp ứng tốt đa nhu cầu tin của người dùng tin tại Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khoá luận tốt nghiệp Quản lý xã hội: Công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ HỘI KHOA QUẢN LÝ XÃ HỘI KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Ngành: Thông tin -Thư viện Khóa: 2018 - 2022 Sinh viên: Vũ Ngọc Ánh Lớp: 1805TTVA Mã sinh viên: 1805TTVA004 Giảng viên hướng dẫn: ThS. Nguyễn Bích Hạnh Hà Nội - 2022
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ HỘI KHOA QUẢN LÝ XÃ HỘI KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CÔNG TÁC PHỤC VỤ BẠN ĐỌC TẠI THƯ VIỆN TẠ QUANG BỬU TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI Sinh viên: Vũ Ngọc Ánh Lớp: 1805TTVA Mã sinh viên: 1805TTVA004 Giảng viên hướng dẫn: ThS. Nguyễn Bích Hạnh Hà Nội - 2022
LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan, khóa luận này này là do chính em làm và thực hiện trong thời gian 2 tháng. Các kết quả nghiên cứu là hoàn toàn trung thực. Những tài liệu tham khảo và kết quả nghiên cứu được trích dẫn trong khóa luận đều được xác định và ghi rõ nguồn gốc.
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các quý thầy cô đã truyền đạt cho em những kiến thức để em thực hiện được báo cáo thực tập tốt nghiệp này. Em xin chân thành gửi lời cảm ơn các thầy cô tại Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách khoa Hà Nội đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm quý báu, tạo mọi điều kiện tốt trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này của em. Khóa luận tốt nghiệp là kết quả học tập được tích lũy, kết hợp với kiến thức của nhiều môn học trong quá trình học tập lý thuyết cũng như thực hành. Mặc dù, em đã rất cố gắng để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp một cách tốt nhất nhưng không tránh khỏi những thiết sót, rất mong nhận được ý kiến góp ý, nhận xét từ phía quý thầy cô. Em xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC DANH MỤC HÌNH ẢNH ............................................................................... 1 DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................. 3 DANH MỤC BIỂU ĐỒ ................................................................................... 4 PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 5 1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 5 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................... 6 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu........................................................... 11 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................... 12 5. Phương pháp nghiên cứu......................................................................... 12 6. Giả thuyết nghiên cứu ............................................................................. 13 7. Đóng góp mới của đề tài ......................................................................... 14 8. Cấu trúc của khóa luận ............................................................................ 14 PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................ 16 CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC PHỤC VỤ BẠN ĐỌC VÀ KHÁI QUÁT VỀ THƯ VIỆN TẠ QUANG BỬU - TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ........................................... 16 1.1. Những vấn đề lý luận về công tác phục vụ bạn đọc ................... 16 1.1.1. Khái niệm .................................................................................. 16 1.1.1.1. Khái niệm bạn đọc ................................................................ 16 1.1.1.2. Khái niệm nhu cầu tin ........................................................... 17 1.1.1.3. Khái niệm công tác phục vụ bạn đọc.................................... 18 1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả công tác phục vụ bạn đọc 20 1.1.2.1. Nguồn lực thông tin .............................................................. 20
1.1.2.2. Cán bộ thư viện ..................................................................... 21 1.1.2.3. Cơ sở vật chất kỹ thuật, hạ tầng công nghệ .......................... 22 1.1.2.4. Bộ máy tra cứu ...................................................................... 23 1.1.3. Vai trò của công tác phục vụ bạn đọc ....................................... 23 1.1.4. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác phục vụ bạn đọc ........ 25 1.2. Khái quát về Trường Đại học Bách khoa Hà Nội và Thư viện Tạ Quang Bửu ................................................................................................. 26 1.2.1. Khái quát về Trường Đại học Bách khoa Hà Nội ..................... 26 1.2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ........................................... 26 1.2.1.2. Cơ cấu tổ chức ...................................................................... 31 1.2.2. Khái quát về Thư viện Tạ Quang Bửu ...................................... 31 1.2.2.1. Lịch sử hình thành và phát triển ........................................... 31 1.2.2.2. Chức năng nhiệm vụ ............................................................. 33 1.2.2.3. Cơ cấu tổ chức ...................................................................... 35 1.2.2.4. Cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin......................... 35 1.2.2.5. Đội ngũ cán bộ ...................................................................... 37 1.2.2.6. Nguồn lực thông tin .............................................................. 39 1.2.2.7. Đặc điểm người dùng tin và nhu cầu tin............................... 40 1.3. Vai trò công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện Tạ Quang Bửu 43 1.3.1. Công tác phục vụ người dùng tin là thước đo đánh giá chất lượng ................................................................................................ 43 1.3.2. Công tác phục vụ bạn đọc hỗ trợ nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập, nghiên cứu khoa học ............................................................. 44
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHỤC VỤ BẠN ĐỌC TẠI THƯ VIỆN TẠ QUANG BỬU - TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ................................................................................................................. 46 2.1. Các yếu tố tác động đến công tác phục vụ bạn đọc .................... 46 2.1.1. Nguồn lực thông tin .................................................................. 46 2.1.2. Sản phẩm thông tin ................................................................... 48 2.1.2.1. Thư mục ................................................................................ 48 2.1.2.2. Cơ sở dữ liệu ......................................................................... 51 2.1.2.3. Cổng thông tin Thư viện ....................................................... 56 2.1.2.4. Trang chủ Thư viện số .......................................................... 58 2.1.3. Bộ máy tra cứu .......................................................................... 60 2.1.4. Khả năng đáp ứng về cơ sở vật chất, kỹ thuật và hạ tầng công nghệ thông tin .......................................................................................... 62 2.1.4.1. Cơ sở vật chất, kỹ thuật ........................................................ 62 2.1.4.2. Hạ tầng công nghệ thông tin ................................................. 63 2.1.5. Trình độ, kỹ năng của cán bộ phục vụ ...................................... 64 2.2. Tổ chức công tác phục vụ bạn đọc ............................................... 65 2.2.1. Thời gian phục vụ ..................................................................... 65 2.2.2. Quản lý bạn đọc ........................................................................ 66 2.2.3. Quản lý tài liệu .......................................................................... 67 2.3. Hình thức phục vụ bạn đọc .......................................................... 68 2.3.1. Phục vụ đọc tại chỗ ................................................................... 68 2.3.1.1. Phòng đọc luận án - luận văn................................................ 69 2.3.1.2. Phòng đọc báo và tạp chí ...................................................... 71
2.3.1.3. Phòng đọc chuyên ngành ...................................................... 75 2.3.1.4. Phòng tự học ......................................................................... 80 2.3.1.5. Phòng Đa phương tiện .......................................................... 80 2.3.2. Phục vụ tại phòng mượn ........................................................... 83 2.3.2.1. Phòng mượn giáo trình ......................................................... 83 2.3.2.2. Phòng mượn sách tham khảo ................................................ 87 2.4. Các dịch vụ thông tin - thư viện ................................................... 89 2.4.1. Dịch vụ làm thẻ bạn đọc ........................................................... 90 2.4.2. Dịch vụ cung cấp tài liệu........................................................... 91 2.4.2.1. Cung cấp tài liệu trực tiếp ..................................................... 92 2.4.2.2. Cung cấp tài liệu từ xa .......................................................... 96 2.4.3. Dịch vụ photocopy - sao chụp tài liệu ...................................... 97 2.4.4. Dịch vụ tra cứu trực tuyến ........................................................ 98 2.4.4.1. Tìm nhanh ........................................................................... 100 2.4.4.2. Tìm kiếm nâng cao ............................................................. 101 2.4.5. Dịch vụ hỗ trợ tra cứu và cung cấp thông tin theo yêu cầu .... 102 2.4.6. Dịch vụ đào tạo người dùng tin............................................... 103 2.5. Công tác tuyên truyền tài liệu .................................................... 106 2.5.1. Triển lãm, trưng bày sách ....................................................... 106 2.5.2. Hội nghị, hội thảo chuyên đề .................................................. 106 2.6. Đánh giá chất lượng công tác phục vụ bạn đọc tại thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội ............................... 108 2.6.1. Mức độ đáp ứng nhu cầu tin ................................................... 108 2.6.2. Mức độ hấp dẫn lôi cuốn bạn đọc đến thư viện ...................... 109
2.6.3. Mức độ khai thác nguồn lực thông tin .................................... 112 2.6.4. Nhận xét .................................................................................. 113 2.6.4.1. Ưu điểm .............................................................................. 113 2.6.4.2. Hạn chế ............................................................................... 115 2.6.5. Nguyên nhân ........................................................................... 116 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC PHỤC VỤ BẠN ĐỌC TẠI THƯ VIỆN TẠ QUANG BỬU – TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI .................................................................... 118 3.1. Đa dạng hóa các hình thức phục vụ bạn đọc, tăng cường các dịch vụ thông tin ...................................................................................... 118 3.1.1. Đa dạng hóa các hình thức phục vụ ........................................ 118 3.1.2. Đổi mới phong cách phục vụ ...................................................... 119 3.2. Nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ phục vụ ........................ 121 3.3. Chú trọng công tác nghiên cứu, đào tạo người dùng tin ......... 123 3.3.1. Nghiên cứu người dùng tin ..................................................... 123 3.3.2. Tăng cường công tác đào tạo người dùng tin ............................. 124 3.4. Tăng cường nguồn lực thông tin ................................................ 126 3.4.1. Hoàn thiện chính sách phát triển nguồn lực thông tin ............ 127 3.4.2. Tăng cường bổ sung tài liệu điện tử, tài liệu ngoại văn .......... 128 3.5. Phát triển nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện ..................................................................................................... 130 3.5.1. Hoàn thiện và nâng cao chất lượng các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện hiện có ................................................................... 130 3.5.2. Phát triển các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện mới . 131 3.6. Tăng cường cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin ........ 133
3.7. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phục vụ ..................................................................................................... 134 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 138 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 141
DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 2.1: Thư mục thông báo sách mới trên website của Thư viện ................... 49 Hình 2.2: Thư mục thông báo sách mới đợt 1 năm 2019 ................................... 49 Hình 2.3: Thư mục thông báo sách mới trên website của Thư viện ................... 50 Hình 2.4: Danh mục tài liệu chuyên ngành Viện cơ khí động lực...................... 50 Hình 2.5: Cơ sở dữ liệu Bài giảng điện tử .......................................................... 51 Hình 2.6: Cơ sở dữ liệu Giáo trình điện tử ......................................................... 52 Hình 2.7: Cơ sở dữ liệu Luận án Tiến sĩ ............................................................. 52 Hình 2.8: Cơ sở dữ liệu Luận văn Thạc sĩ .......................................................... 53 Hình 2.9: Cơ sở dữ liệu sách điện tử eBook ....................................................... 53 Hình 2.10: Sơ đồ minh họa cấu trúc cơ sở dữ liệu của Thư viện ....................... 54 Hình 2.11: Các cơ sở dữ liệu mua bên ngoài thư viện ........................................ 56 Hình 2.12: Cổng thông tin Thư viện ................................................................... 57 Hình 2.13: Giới thiệu chung về Thư viện ........................................................... 57 Hình 2.14: Tài liệu hướng dẫn sử dụng thư viện ................................................ 58 Hình 2.15: Website Thư viện số ......................................................................... 59 Hình 2.16: Giao diện tìm nhanh .......................................................................... 59 Hình 2.17: Giao diện tìm kiếm nâng cao ............................................................ 60 Hình 2.18: Giao diện bộ máy tra cứu .................................................................. 61 Hình 2.19: Hướng dẫn tìm kiếm tài liệu qua OPAC ........................................... 61 Hình 2.20: Video hướng dẫn tìm kiếm tài liệu qua OPAC ................................. 62 Hình 2.21: Phòng đọc luận án - luận văn ............................................................ 69 Hình 2.22: Giá sách Phòng đọc báo và tạp chí ................................................... 72 Hình 2.23: Không gian Phòng đọc báo và tạp chí .............................................. 73 Hình 2.24: Giá sách Phòng đọc chuyên ngành ................................................... 75 Hình 2.25: Nội dung tài liệu của Phòng đọc chuyên ngành 419, 526 ................ 76 1
Hình 2.26: Nội dung tài liệu của Phòng đọc chuyên ngành 402, 411 ................ 77 Hình 2.27: Phòng đọc chuyên ngành .................................................................. 78 Hình 2.28: Phòng đọc chuyên ngành .................................................................. 78 Hình 2.29: Phòng tự học ..................................................................................... 80 Hình 2.30: Phòng đa phương tiện ....................................................................... 81 Hình 2.31: Phòng mượn giáo trình...................................................................... 83 Hình 2.32: Kho sách giáo trình ........................................................................... 84 Hình 2.33: Máy tra cứu và tủ để đồ Phòng mượn giáo trình .............................. 85 Hình 2.34: Máy mượn trả tự động ...................................................................... 85 Hình 2.35: Giá sách Phòng mượn sách tham khảo ............................................. 87 Hình 2.36: Mẫu đăng ký trực tuyến thẻ bạn đọc ................................................. 91 Hình 2.37: Giao diện tìm nhanh của thư viện số Thư viện Tạ Quang Bửu ..... 100 Hình 2.38: Giao diện tìm kiếm nâng cao của thư viện số Thư viện Tạ Quang Bửu .................................................................................................................... 101 Hình 2.39: Tài liệu hướng dẫn sử dụng thư viện .............................................. 104 Hình 2.40: Chuỗi video hướng dẫn sử dụng thư viện ....................................... 105 Hình 2.41: Một vài hoạt động hội nghị, hội thảo chuyên đề tại Thư viện Tạ Quang Bửu ........................................................................................................ 107 2
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Số lượng tài liệu điện tử tại Thư viện Tạ Quang Bửu ........................ 47 Bảng 2.2: Thống kê lượt bạn đọc - lượt mượn tài liệu luận án tiến sĩ ................ 69 Bảng 2.3: Thống kê lượt bạn đọc - lượt mượn tài liệu luận văn thạc sĩ ............. 70 Bảng 2.4: Thống kê lượt bạn đọc - lượt mượn tài liệu tại Phòng đọc báo và tạp chí ........................................................................................................................ 74 Bảng 2.5: Thống kê lượt bạn đọc - lượt mượn tài liệu tại các phòng đọc chuyên ngành ................................................................................................................... 79 Bảng 2.6: Thống kê lượt bạn đọc tại Phòng đa phương tiện .............................. 82 Bảng 2.7: Thống kê lượt bạn đọc - lượt mượn tài liệu tại Phòng mượn giáo trình ............................................................................................................................. 86 Bảng 2.8: Thống kê lượt bạn đọc - lượt mượn tài liệu tại Phòng mượn sách tham khảo ............................................................................................................ 88 Bảng 2.9: Đánh giá của bạn đọc về mức độ đáp ứng của tài liệu tại Thư viện 108 Bảng 2.10: Tổng hợp số liệu lượt bạn đọc đến Thư viện từ năm 2017 đến tháng 3 năm 2022 ........................................................................................................ 110 Bảng 2.11: Đánh giá của bạn đọc về chất lượng............................................... 110 Bảng 2.12: Thống kê lượt tài liệu phục vụ tại Thư viện ................................... 112 3
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Mức độ hài lòng của bạn đọc về thời gian phục vụ ....................... 65 Biểu đồ 2.2: Đánh giá của bạn đọc về chất lượng phục vụ của Phòng đọc luận án - luận văn ........................................................................................................ 71 Biểu đồ 2.3: Đánh giá của bạn đọc về chất lượng phục vụ tại Phòng đọc báo và tạp chí .................................................................................................................. 74 Biểu đồ 2.4: Đánh giá của bạn đọc về chất lượng phục vụ tại các phòng đọc chuyên ngành....................................................................................................... 79 Biểu đồ 2.5: Đánh giá của bạn đọc về chất lượng phục vụ tại Phòng Đa phương tiện ....................................................................................................................... 82 Biểu đồ 2.6: Đánh giá của bạn đọc về chất lượng phục vụ tại Phòng mượn giáo trình ..................................................................................................................... 86 Biểu đồ 2.7: Đánh giá của bạn đọc về chất lượng phục vụ tại Phòng mượn sách tham khảo ............................................................................................................ 89 Biểu đồ 2.8: Đánh giá của bạn đọc về dịch vụ đọc tại chỗ ................................. 93 Biểu đồ 2.9: Tần suất sử dụng dịch vụ đọc tại chỗ của bạn đọc ......................... 94 Biểu đồ 2.10: Đánh giá của bạn đọc về dịch vụ mượn tài liệu về nhà ............... 95 Biểu đồ 2.11: Tần suất sử dụng dịch vụ mượn tài liệu về nhà............................ 96 Biểu đồ 2.12: Đánh giá của bạn đọc về Dịch vụ Photocopy............................... 98 4
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngày nay, công nghệ thông tin phát triển nhanh như vũ bão, từng phút từng giờ trôi qua số lượng thông tin ngày càng đa dạng, phòng phú, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống của mỗi chúng ta và nhu cầu thông tin của con người ngày càng cao. Hơn thế nữa, tri thức và thông tin là hai yếu tố không thể thiếu, đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh ngày nay khi cả thế giới đang hướng tới phát triển nền kinh tế tri thức. Có rất nhiều phương thức để con người có thể tiếp cận các nguồn tin phù hợp với nhu cầu và yêu cầu của bản thân. Có thể nói, các cơ quan thông tin, các thư viện là một trong những kênh cung cấp thông tin cho con người đóng vai trò vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong đời sống xã hội hiện nay. Các cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện giữ vai trò vô cùng quan trọng trong xã hội ngày nay, không chỉ là nơi cất giữ, lưu trữ sách mà còn là nơi cung cấp, phổ biến, trang bị kiến thức, kỹ năng thông tin đồng thời còn là nơi phục vụ cho nhu cầu học tập, giải trí và làm việc cho mọi đối tượng trong xã hội. Đặc biệt khi các cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện trên thế giới cũng như trong nước ứng dụng những thành tựu của công nghệ thông tin và truyền thông đã đem lại nhiều lợi ích cho người dùng tin, tạo điều kiện cho người dùng tin có thể sử dụng, khai thác thư viện mọi lúc, mọi nơi mà không bị cản trở bởi những hạn chế của không gian và thời gian. Ngày nay, các cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện nói chung được coi là “cơ quan văn hóa giáo dục ngoài nhà trường” và các thư viện trường đại học nói riêng được coi là “giảng đường thứ hai” chiếm vị trí vô cùng quan trọng, thúc đẩy, hỗ trợ người dùng tin tiếp cận nhanh nhất với tri thức, chủ động tìm được thông tin phù hợp, hỗ trợ cho nhu cầu giảng dạy, học tập và nghiên cứu của họ trong môi trường dạy và học đang thay đổi mạnh mẽ, từ việc lấy người học làm trung tâm đến việc học online. 5
Công tác phục vụ bạn đọc là nhiệm vụ cơ bản, là mục tiêu cuối cùng mà các thư viện cần phải đạt được. Công tác phục vụ bạn đọc mặc dù là công đoạn cuối cùng trong dây truyền thông tin của hoạt động thông tin – thư viện nhưng lại là hoạt động trung tâm trực tiếp tiếp xúc, trao đổi với bạn đọc. Việc thực hiện tốt công tác phục vụ bạn đọc sẽ giúp cho các cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện tiếp cận được đến đông đảo đối tượng người dùng tin cũng như giúp cho người dùng tin có thể khai thác, sử dụng hiệu quả các sản phẩm, dịch vụ, nguồn lực thông tin mà thư viện sở hữu Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách khoa Hà Nội là một trong những thư viện được đầu tư phát triển thành thư viện điện tử hiện đại đứng đầu hệ thống thư viện đại học trong mạng lưới thư viện Việt Nam. Trong những năm qua, với trang thiết bị, hạ tầng công nghệ thông tin, cơ sở vật chất hiện đại cùng nguồn lực thông tin thường xuyên được bổ sung, phát triển phong phú đa dạng về loại hình cũng như nội dung, Thư viện Tạ Quang Bửu đã và đang đáp ứng nhu cầu đọc của mọi đối tượng người dùng tin, thu hút đông đảo bạn đọc đến với thư viện của mình phục vụ cho quá trình học tập, nghiên cứu và làm việc. Từ những lý do trên cùng với mong muốn của bản thân muốn tìm hiểu sâu hơn nữa về công tác phục vụ bạn đọc cũng như nhận thấy vai trò của công tác phục vụ bạn đọc đối với mỗi cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện trong sự phát triển của xã hội ngày nay, em đã chọn đề tài “Công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện Tạ Quang Bửu – Trường Đại học Bách khoa Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Công tác phục vụ bạn đọc không còn là vấn đề xa lạ đối với các cơ quan thông tin, thư viện, vì vậy đã có rất nhiều đề tài, bài viết nghiên cứu về vấn đề này. Qua tìm hiểu các bài nghiên cứu trước đây về công tác phục vụ bạn đọc tại các thư viện để tìm ra hướng tiếp cận mới mà các bài nghiên cứu 6
trước đó các tác giả chưa tiến hành nghiên cứu. Thông qua các bài nghiên cứu đó, báo cáo tổng hợp đề tài nghiên cứu khoa học đã học tập, vận dụng, kế thừa một số kết quả nghiên cứu để tiền hành tổng hợp, phân tích: Bài viết: “Nâng cao chất lượng công tác phục vụ người đọc” của tác giả Trương Đại Lượng và Nguyễn Hữu Nghĩa năm 2008 đã đưa ra quan điểm của tác giả về vai trò và ý nghĩa to lớn của công tác phục vụ bạn đọc, từ đó nêu lên một số các giải pháp mang tính then chốt như: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông vào quá trình quản lý người đọc và quản lý tài liệu, tăng cường đào tạo cán bộ thông tin1 Bài viết: “Đổi mới hoạt động phục vụ người dùng tin để hội nhập với yêu cầu đào tạo tín chỉ tại các trung tâm thông tin - thư viện đại học” của tác giả Trần Thị Thanh Vân năm 2011 trong Kỷ yếu 15 năm thành lập khoa Thông tin - Thư viện, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Hà Nội khẳng định việc đổi mới hoạt động phục vụ người dùng tin để nhanh chóng hội nhập với phương thức đào tạo mới theo hướng tích cực là vấn đề cấp thiết đối với các trung tâm thông tin - thư viện đại học, qua đó tác giả đưa ra các nội dung cần đổi mới hoạt động phục vụ của các trung tâm thông tin - thư viện2. Trong Tạp chí Thư viện Việt Nam số 3, năm 2011 của tác giả Dương Quỳnh Tương có bài viết: “Trung tâm Thông tin Thư viện Đại học Khoa học Huế với vai trò phục vụ bạn đọc” đề cập đến vai trò của trung tâm thông tin - thư viện Trường Đại học Khoa học Huế với công tác phục vụ bạn đọc trong những năm gần đây3. 1 Nguyễn Hữu Nghĩa, Trương Đại Lượng (2008), “Nâng cao chất lượng công tác phục vụ người đọc”, Tạp chí Thư viện Việt Nam, số 13, tr. 12-36 2 Trần Thị Thanh Vân (2011), “Đổi mới hoạt động phục vụ người dùng tin để hội nhập với yêu cầu đào tạo tín chỉ tại các trung tâm thông tin – thư viện đại học”, Kỷ yếu 15 năm thành lập khoa Thông tin – Thư viện, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội 3 Dương Quỳnh Tương (2011), “Trung tâm Thông tin Thư viện Đại học Khoa học Huws với vai trò phục vụ bạn đọc”, Tạp chí Thư viện Việt Nam, số 3, tr.55-60 7
“Đổi mới công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện Quân đội trong những năm gần đây” của tác giả Nguyễn Thúy Cúc trong Tạp chí Thư viện Việt Nam, số 1 năm 2013 đã đánh giá về những điểm đổi mới trong công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện Quân đội, từ đó tác giả nêu lên một số biện pháp nhằm khắc phục những khó khăn, khuyết điểm cũng như tiếp tục phát huy những thành công đã đạt được trong công tác phục vụ bạn đọc ở những năm tiếp theo4. Trong cuốn Kỷ yếu Hoạt động Thông tin Thư viện với vấn đề đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Đại học Việt Nam năm 2014 có bài viết: “Giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ thông tin thư viện đáp ứng yêu cầu đào tạo theo học chế tín chỉ tại Trường Đại học Hùng Vương, Phú Thọ” của tác giả Nguyễn Thanh Nga và Đỗ Quốc Hùng đã nêu bật được vai trò của thư viện đại học, đặc biệt là vai trò của nguồn thông tin với việc nâng cao chất lượng giáo dục, đồng thời các tác giả cũng đã đưa ra một số kiến nghị cụ thể nhằm nâng cao chất lượng nguồn lực thông tin tại các thư viện5. Luận văn Thạc sĩ “Công tác phục vụ bạn đọc tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Học viện Ngân hàng” của tác giả Thạch Hương Giang năm 2017 đã trình bày thực trạng công tác phục vụ bạn đọc tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Học viện Ngân hàng từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phục vụ bạn đọc tại đây như: đổi mới phương thức phục vụ, phát triển nguồn lực thông tin, nâng cao chất lượng các sản phẩm thông tin - thư viện, tăng cường cơ sở vật chất và trang thiết bị kĩ thuật,…6 Luận văn Thạc sĩ “Công tác phục vụ bạn đọc tại Trung tâm Thông tin Khoa học và Tư liệu giáo khoa Trường Đại học Phòng cháy chữa cháy” của tác giả Trần Thị Minh Nguyệt năm 2015 đã trình bày về thực trạng công tác phục 4 Nguyễn Thúy Cúc (2013), “Đổi mới công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện Quân đội trong những năm gần đây”, Tạp chí Thư viện Việt Nam, số 1, tr.66-68 5 Nguyễn Thanh Nga, Đỗ Quốc Hùng (2014), “Giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ thông tin thư viện đáp ứng yêu cầu đào tạo theo học chế tín chỉ tại Trường Đại học Hùng Vương, Phú Thọ”, Kỷ yếu Hoạt động Thông tin Thư viện với vấn đề đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Đại học Việt Nam, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, tr.469-476 6 Thạch Hương Giang (2017), “Công tác phục vụ bạn đọc tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Học viện Ngân hàng”, Luận văn Thạc sĩ Thông tin – Thư viện, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội 8
vụ bạn đọc tại Trung tâm Thông tin Khoa học và Tư liệu giáo khoa Trường Đại học Phòng cháy chữa cháy, từ đó tác giả đưa ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phục vụ bạn đọc như: đổi mới phương thức phục vụ, phát triển nguồn lực thông tin, nâng cao chất lượng các sản phẩm thông tin thư viện, xây dựng phong cách phục vụ hiện đại và nâng cao trình độ của đội ngũ cán bộ, nhân viên thư viện, tăng cường cơ sở vật chất và trang thiết bị và một số giải pháp khác như: tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phục vụ, đào tạo người dùng tin, đảm bảo an toàn thông tin7. Luận văn Thạc sĩ “Công tác phục vụ người dùng tin tại Thư viện Trường Đại học Quảng Bình” của tác giả Trần Thị Lụa năm 2013 đã trình bày thực trạng công tác phục vụ người dùng tin tại Thư viện Trường Đại học Quảng Bình, từ đó tác giả đưa ra các giải pháp nâng cao chất lượng công tác phục vụ người dùng tin như: bổ sung vốn tài liệu đảm bảo số lượng và chất lượng, hoàn thiện hệ thống sản phẩm và dịch vụ thông tin, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ thư viện, chú trọng công tác nghiên cứu, đào tạo người dùng tin8. Luận văn Thạc sĩ: “Hoạt động phục vụ người dùng tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Thương mại” của tác giả Trần Thị Nga năm 2015, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã trình bày thực trạng hoạt động phục vụ người dùng tin tại Thư viện, từ đó đề xuất các giải pháp và kiến nghị nâng cao chất lượng hoạt động phục vụ người dùng tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Thương mại9. Ngoài ra, còn một số đề tài, bài viết đã nghiên cứu về Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách khoa Hà Nội: 7 Trần Thị Minh Nguyệt (2015), “Công tác phục vụ bạn đọc tại Trung tâm Thông tin Khoa học và Tư liệu giáo khoa Trường Đại học Phòng cháy chữa cháy”, Luận văn Thạc sĩ Khoa học Thư viện, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội 8 Trần Thị Lụa (2013), “Công tác phục vụ người dùng tin tại Thư viện Trường Đại học Quảng Bình”, Luận văn Thạc sĩ Khoa học Thư viện, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội 9 Trần Thị Nga (2015), “Hoạt động phục vụ người dùng tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Thương mại”, Luận văn Thạc sĩ Thông tin – Thư viện, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội 9
Luận văn Thạc sĩ “Tổ chức và khai thác tài liệu số tại Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách khoa Hà Nội” của tác giả Trần Thị Thanh Thủy năm 2012, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã tìm hiểu đặc điểm nhu cầu tin của người dùng tin về tài liệu số, nghiên cứu thực trạng tổ chức và khai thác tài liệu số. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức và khai thác tài liệu số tại Thư viện Tạ Quang Bửu10. Khóa luận tốt nghiệp “Phương thức tổ chức vốn tài liệu và phục vụ người dùng tin tại Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách khoa Hà Nội” của tác giả Nguyễn Thị Hồng Thắm năm 2010, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã khái quát về Thư viện Tạ Quang Bửu và công tác tổ chức vốn tài liệu, phục vụ người dùng tin. Trình bày phương thức tổ chức vốn tài liệu, phục vụ người dùng tin và nhận xét, đánh giá, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tổ chức vốn tài liệu, phục vụ người dùng tin tại Thư viện Tạ Quang Bửu11. Bài viết “Các dịch vụ thông tin thư viện tại Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách khoa Hà Nội” trong Hội thảo “Dịch vụ thông tin thư viện trong xã hội hiện đại” 2017 của tác giả Nguyễn Thị Thu Thủy và Hà Thị Huệ đã giới thiệu ngắn gọn về các dịch vụ thông tin thư viện tại Thư viện Tạ Quang Bửu, phân tích những điểm mạnh góp phần nâng cao chất lương dịch vụ thông tin tại Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách khoa Hà Nội12. Luận văn “Tổ chức và hoạt động tại kho mượn Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học Bách khoa Hà Nội phục vụ đào tạo theo tín chỉ” của tác giả Trần Thị Tuyền năm 2014, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác tổ chức và hoạt 10 Trần Thị Thanh Thủy (2012), “ Tổ chức và khai thác tài liệu số tại Thư viện Tạ Quang Bửu – Trường Đại học Bách khoa Hà Nội”, Luận văn Thạc sĩ Thông tin – Thư viện, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn 11 Nguyễn Thị Hồng Thắm (2010), “Phương thức tổ chức vốn tài liệu và phục vụ người dùng tin tại Thư viện Tạ Quang Bửu – Trường Đại học Bách khoa Hà Nội”, Khóa luận tốt nghiệp, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội 12 Nguyễn Thị Thu Thủy, Hà Thị Huệ (2017), “Các dịch vụ thông tin thư viện tại Thư viện Tạ Quang Bửu – Trường Đại học Bách khoa Hà Nội”, Hội thảo “Dịch vụ thông tin thư viện trong xã hội hiện đại” 10