Khóa luận tốt nghiệp: Ứng dụng mô hình CAMELS vào phân tích hoạt động và rủi ro tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Quốc Tế Việt Nam VIB

GVHD: Th.S Đoàn Như Quỳnh<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Từ lâu, NH là một trong những ngành được chính phủ các nước đặc biệt quan<br /> tâm và nhận được sự giám sát chặt chẽ trong nền kinh tế. Hệ thống NH lớn mạnh được<br /> xem là nhân tố quan trọng kích thích nền kinh tế của quốc gia phát triển ổn định. Hoạt<br /> động của NH có liên quan đến nhiều mặt, nhiều lĩnh vực và nhiều đối tượng khác nhau<br /> và là hoạt động chứa nhiều rủi ro. Rủi ro trong hoạt động NH là rủi ro mang tính hệ<br /> <br /> uế<br /> <br /> thống và có thể gây ảnh hưởng lớn cho nền kinh tế hơn bất kì rủi ro của loại hình<br /> <br /> H<br /> <br /> doanh nghiệp nào. Chính vì thế việc giám sát và phòng ngừa rủi ro của hệ thống NH là<br /> việc làm tất yếu và cần thiết. Đặc biệt trong những năm gần đây, nhiều sự kiện kinh tế<br /> <br /> tế<br /> <br /> tài chính liên tiếp diễn ra, khiến những lo ngại về tình hình tài chính NH - ngành được<br /> đánh giá là chứa đựng nhiều rủi ro tiềm ẩn và nhạy cảm - ngày càng tăng cao. Vấn đề<br /> <br /> h<br /> <br /> giám sát và phòng ngừa rủi ro trong hệ thống NH đang được quam tâm. Một mô hình<br /> <br /> in<br /> <br /> làm cơ sở cho việc nhận biết hoạt động của hệ thống NH cũng như những rủi ro tiềm<br /> <br /> cK<br /> <br /> ẩn không chỉ là việc làm cần thiết đối với từng NH mà còn có ý nghĩa quan trọng đối<br /> với hoạt động quản lý của Nhà nước.<br /> <br /> Hệ thống NH Việt Nam hiện đang còn non trẻ, lại đang trong giai đoạn phát<br /> <br /> họ<br /> <br /> triển quá nhanh khó kiểm soát được. Trong khi nền kinh tế còn chưa vượt qua được<br /> khó khăn, tình hình trong nước và thế giới bất ổn, quá trình hội nhập tuy có nhiều cơ<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> hội nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ… Trước tình hình đó, nếu không có sự phân tích<br /> nhìn nhận đúng về hoạt động cũng như rủi ro của NH thì rất khó để cơ quan Nhà nước<br /> quản lý hệ thống NH cũng như chính bản thân các NH có chiến lược phát triển hợp lý.<br /> Bên cạnh đó, để có thể cạnh tranh cũng như tham gia vào thị trường tài chính thế giới<br /> thì việc cần thiết là có một hệ thống đánh giá hoạt động NH phù hợp với tình hình Việt<br /> Nam và được thế giới công nhận.<br /> VIB được thành lập năm 1996. Đến nay, sau hơn 15 năm hoạt động, VIB đã trở<br /> thành một trong những NH thương mại cổ phần (TMCP) hàng đầu Việt Nam với tổng<br /> tài sản đạt trên 100 nghìn tỷ đồng, vốn điều lệ 4.250 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu (CSH)<br /> đạt trên 8.200 tỷ đồng. Là một trong những NH tiên phong trong việc cải tổ hoạt động<br /> SVTH: Nguyễn Thị Tâm Đan<br /> <br /> 1<br /> <br /> GVHD: Th.S Đoàn Như Quỳnh<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> kinh doanh, VIB luôn định hướng lấy khách hàng (KH) làm trọng tâm, lấy chất lượng<br /> dịch vụ và giải pháp sáng tạo làm phương châm kinh doanh với quyết tâm “trở thành<br /> NH luôn sáng tạo và hướng đến KH nhất tại Việt Nam”. Do đó, hiện VIB đã và đang<br /> tăng cường hiệu quả sử dụng vốn, cùng Năng lực quản lý điều hành, tiếp tục chú trọng<br /> phát triển mạng lưới NH bán lẻ và các sản phẩm mới… Trước yêu cầu thay đổi để<br /> hoàn thiện hoạt động kinh doanh của NH, phát triển bền vững trong bối cảnh kinh tế<br /> còn khó khăn và gặp nhiều thách thức, hơn ai hết, VIB quan tâm tới việc phân tích<br /> <br /> uế<br /> <br /> hoạt động kinh doanh và rủi ro NH.<br /> NH cũng là một loại hình doanh nghiệp, tuy nhiên phân tích tài chính cũng như<br /> <br /> H<br /> <br /> đánh giá hoạt động của NH có nhiều điểm khác so với DN. Mô hình CAMELS được<br /> nhiều nước trên thế giới công nhận và bắt đầu phổ biến ở Việt Nam trong thời gian gần<br /> <br /> tế<br /> <br /> đây. Đây là một hệ thống xếp hạng, giám sát tình hình NH của Mỹ và được coi là<br /> chuẩn mực đối với hầu hết các tổ chức trên toàn thế giới khi đánh giá hiệu quả, rủi ro<br /> <br /> h<br /> <br /> của các NH nói riêng và các tổ chức tín dụng (TCTD) nói chung. Mô hình này chủ yếu<br /> <br /> in<br /> <br /> dựa trên các yếu tố tài chính, thông qua thang điểm để đưa ra kết quả xếp hạng các NH,<br /> <br /> cK<br /> <br /> từ đó cho nhà quản lý biết “tình hình sức khỏe của các NH”. CAMELS là tiếng nói<br /> chung, công cụ giúp các cơ quan Nhà nước cũng như chính các NH sử dụng trong<br /> <br /> thống NH.<br /> <br /> họ<br /> <br /> phân tích hoạt động và cùng đi đến mục tiêu chung là phòng ngừa rủi ro cho toàn hệ<br /> <br /> Từ những lý do trên tôi lựa chọn đề tài: “Ứng dụng mô hình CAMELS vào<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> phân tích hoạt động và rủi ro tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Quốc Tế Việt<br /> Nam VIB”<br /> <br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu<br /> Đề tài khái quát cơ sở khoa học về phân tích hoạt động và rủi ro NH; tổng hợp<br /> <br /> hệ thống văn bản pháp lý, quy định về phân tích hoạt động và rủi ro NH ở Việt Nam<br /> hiện nay. Trong đó đi sâu tìm hiểu về mô hình CAMELS như một thước đo để đánh<br /> giá độ an toàn về hoạt động NH.<br /> Từ đó ứng dụng mô hình CAMELS vào phân tích hoạt động và rủi ro của VIB<br /> trong năm 2012, dự báo về hoạt động kinh doanh và đưa ra một số giải pháp, kiến nghị<br /> nhằm cải thiện tình hình kinh doanh cho NH trong thời gian sắp tới.<br /> SVTH: Nguyễn Thị Tâm Đan<br /> <br /> 2<br /> <br /> GVHD: Th.S Đoàn Như Quỳnh<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> Đề tài giải thích tầm quan trọng của mô hình CAMELS trong việc giám sát NH<br /> thông qua phân tích hoạt động và rủi ro cũng như một số điểm chú ý khi sử dụng khi<br /> sử dụng mô hình.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu:<br /> Hoạt động kinh doanh của VIB qua các quý của năm 2012 được thể hiện thông<br /> qua mô hình CAMELS.<br /> <br /> uế<br /> <br /> Phạm vi nghiên cứu:<br /> Thời gian thực hiện đề tài bắt đầu từ ngày 02/02/2013 đến ngày 13/05/2013.<br /> <br /> H<br /> <br /> Phạm vi nghiên cứu của đề tài giới hạn trong phân tích hoạt động của VIB trong<br /> các quý năm 2012.<br /> <br /> tế<br /> <br /> 4. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Để tiến hành phân tích hoạt động kinh doanh chúng ta không dùng riêng lẻ một<br /> <br /> h<br /> <br /> phương pháp phân tích nào mà sử dụng kết hợp các phương pháp phân tích để có cái nhìn<br /> <br /> in<br /> <br /> toàn diện về đối tượng được phân tích. Sau đây là các phương pháp mà đề tài sử dụng:<br /> <br /> cK<br /> <br /> - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thông qua việc nghiên cứu tài liệu, tìm<br /> kiếm thông tin, phương pháp này giúp chúng ta có kiến thức cơ sở, nền tảng về vấn đề<br /> nghiên cứu cũng như có căn cứ để tiến hành phân tích và đưa ra nhận định. Cụ thể,<br /> <br /> họ<br /> <br /> tiến hành tìm hiểu những vấn đề sau:<br /> <br /> Tìm hiểu hệ thống cơ sở lý luận của mô hình CAMELS và các văn bản pháp lý,<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> quy định của Việt Nam hiện nay về đánh giá hoạt động của NH.<br /> Tìm hiểu về môi trường kinh tế vĩ mô, tình hình hệ thống NH hiện nay, cũng như<br /> <br /> môi trường kinh doanh của VIB từ internet, báo chí, truyền hình, các đề tài nghiên cứu…<br /> Tham khảo ý kiến các chuyên gia, các nhà phân tích về mô hình CAMELS, về<br /> <br /> hệ thống NH, cũng như về VIB.<br /> - Phương pháp thu thập số liệu:<br /> Số liệu phục vụ cho đề tài nghiên cứu là số liệu thứ cấp được thu thập từ báo<br /> cáo tài chính đã kiểm toán (bảng cân đối kế toán, bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh<br /> doanh, thuyết minh báo cáo tài chính), báo cáo thường niên của NH năm 2012.<br /> <br /> SVTH: Nguyễn Thị Tâm Đan<br /> <br /> 3<br /> <br /> GVHD: Th.S Đoàn Như Quỳnh<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> Ngoài ra còn có các số liệu, thông tin lấy từ website chính thức của VIB, các<br /> văn bản pháp luật có liên quan về đánh giá hoạt động NH…<br /> - Phương pháp xử lý số liệu<br /> + Phương pháp tỷ số: Đây là một phương pháp truyền thống, được sử dụng phổ<br /> biến trong hoạt động phân tích. Dựa trên số liệu thu thập được tiến hành tính toán các<br /> chỉ tiêu tài chính của mô hình CAMELS. Sau đó nhận xét, đánh giá hoạt động, trên cơ<br /> sở so sánh giữa các quý và các tỷ lệ tham chiếu.<br /> <br /> uế<br /> <br /> + Phương pháp thống kê: Từ số liệu thu thập, hoặc tính toán để phân vào các<br /> nhóm chỉ tiêu của mô hình CAMELS.<br /> <br /> H<br /> <br /> - Phương pháp đánh giá số liệu<br /> <br /> + Phương pháp so sánh: Đây là phương pháp chủ yếu dùng trong phân tích hoạt<br /> <br /> tế<br /> <br /> động kinh doanh để xác định xu hướng, mức độ biến động của các chỉ tiêu của mô<br /> hình. Để áp dụng được phương pháp này cần phải đảm bảo các điều kiện có thể so<br /> <br /> h<br /> <br /> sánh được của các chỉ tiêu (phải thống nhất về nội dung, phương pháp, thời gian và<br /> <br /> in<br /> <br /> đơn vị tính toán của các chỉ tiêu so sánh) và theo mục đích phân tích mà xác địch gốc<br /> <br /> cK<br /> <br /> so sánh.<br /> <br /> Các chỉ tiêu được so sánh giữa các quý để thấy rõ xu hướng thay đổi, thấy được<br /> sự cải thiện hay xấu đi như thế nào để có biện pháp khắc phục trong kỳ tới; tham chiếu<br /> <br /> họ<br /> <br /> với mức chất lượng của mô hình CAMELS, các quy định của NHNN.<br /> Mô hình CAMELS bao gồm hệ thống các chỉ tiêu, thông qua việc phân tích và<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> xếp loại các chỉ tiêu này để có thể biết được hoạt động và rủi ro của NH. Mô hình này<br /> là công cụ hỗ trợ cho cơ quan quản lý giám sát hoạt động của các NH từ xa. Theo R.<br /> Alton Gilbert, giám sát từ xa hỗ trợ cho các cơ quan giám sát hoạt động của các NH.<br /> Giám sát từ xa sử dụng dữ liệu tài chính hàng quý và các kết quả của kỳ giám sát<br /> trước[20, tr.47]. Ngoài ra, do gặp khó khăn trong vấn đề tìm kiếm số liệu, đề tài tiến<br /> hành tính toán và phân tích các chỉ tiêu theo các quý của năm 2012. Khi so sánh với<br /> các NH tương đương, đề tài sử dụng kết quả tính toán của năm 2012.<br /> + Phương pháp tính toán chỉ số ngành: Do hạn chế của việc thu thập số liệu và<br /> kiến thức, nên việc tính toán chỉ số ngành là một công việc khó khăn. Chính vì vậy, đề<br /> tài chỉ tiến hành so sánh VIB với các NH tương đương. Các NH được lựa chọn dựa<br /> SVTH: Nguyễn Thị Tâm Đan<br /> <br /> 4<br /> <br /> GVHD: Th.S Đoàn Như Quỳnh<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> theo quy mô tổng tài sản và vốn CSH tương đương với VIB và có địa bàn cũng như<br /> thời gian hoạt động tương tự. Ngoài ra, phương pháp kế toán của các NH tương tự<br /> nhau. Gồm có: VIB, NH TMCP Đông Á (DAB), NH TMCP Việt Nam Thịnh Vượng<br /> (VPB).<br /> Bảng 1.1. Giới thiệu chung về VIB, VPB, DAB – năm 2012<br /> Tổng tài sản<br /> <br /> Vốn điều lệ<br /> <br /> (tỷ đồng)<br /> <br /> Thời gian<br /> <br /> (tỷ đồng)<br /> <br /> CB CNV<br /> <br /> Sl chi nhánh/PGD<br /> <br /> (người)<br /> <br /> 65.023<br /> <br /> 4.250<br /> <br /> 1996<br /> <br /> 4.300<br /> <br /> 160<br /> <br /> DAB<br /> <br /> 69.278<br /> <br /> 5.000<br /> <br /> 1990<br /> <br /> 4.368<br /> <br /> 240<br /> <br /> VPB<br /> <br /> 102.576<br /> <br /> 5.770<br /> <br /> 1993<br /> <br /> 4.000<br /> <br /> 200<br /> <br /> H<br /> <br /> uế<br /> <br /> VIB<br /> <br /> (Nguồn: báo cáo thường niên 3 NH 2012)<br /> <br /> tế<br /> <br /> + Phương pháp tổng hợp: Tổng hợp các chỉ tiêu trong mỗi nhóm để có những<br /> <br /> h<br /> <br /> nhận định chung về mỗi khía cạnh; Tổng hợp 5 nhóm chỉ tiêu của mô hình CAMELS<br /> <br /> in<br /> <br /> nhằm đánh giá, chấm điểm và xếp loại NH.<br /> <br /> + Phương pháp phân tích SWOT: Từ những kết quả phân tích, đánh giá điểm<br /> <br /> cK<br /> <br /> mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của VIB.<br /> 5. Kết cấu của đề tài<br /> <br /> họ<br /> <br /> Đề tài có bố cục như sau:<br /> <br /> Chương 1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu.<br /> Chương 2. Ứng dụng mô hình CAMELS vào phân tích hoạt động và rủi ro của<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> NH TMCP Quốc Tế Việt Nam.<br /> Chương 3. Dự báo và giải pháp hoàn thiện hoạt động kinh doanh của NH<br /> <br /> TMCP Quốc Tế Việt Nam.<br /> <br /> SVTH: Nguyễn Thị Tâm Đan<br /> <br /> 5<br /> <br />