Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Làng quê Việt Nam trong sáng tác của Nam Cao trước Cách mạng tháng Tám 1945

Chia sẻ: Tiêu Sở Hà | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Làng quê Việt Nam trong sáng tác của Nam Cao trước Cách mạng tháng Tám 1945 được thực hiện với mục tiêu nhằm tìm hiểu, đánh giá những khía cạnh, những nét độc đáo trong cách thể hiện làng quê Việt Nam trong văn học giai đoạn 1930-1945 mà tiêu biểu là những tác phẩm của nhà văn Nam Cao. Đồng thời, có thêm sự hiểu biết về làng quê Việt Nam cách đây gần nửa thế kỉ, hiểu thêm về những cảnh sống, tình cảm con người trong những năm tháng khó khăn của đất nước giai đoạn trước Cách mạng tháng Tám 1945. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Làng quê Việt Nam trong sáng tác của Nam Cao trước Cách mạng tháng Tám 1945

TR¦êng ®¹i häc vâ tr−êng to¶n KHOA KHOA H C CƠ B N KHÓA LU N T T NGHI P CHUYÊN NGÀNH VĂN H C LÀNG QUÊ VI T NAM TRONG SÁNG TÁC C A NAM CAO TRƯ C CÁCH M NG THÁNG TÁM 1945 HUỲNH TH LÀI H u Giang, tháng 05 năm 2013 i
TR¦êng ®¹i häc vâ tr−êng to¶n KHOA KHOA H C CƠ B N KHÓA LU N T T NGHI P CHUYÊN NGÀNH VĂN H C LÀNG QUÊ VI T NAM TRONG SÁNG TÁC C A NAM CAO TRƯ C CÁCH M NG THÁNG TÁM 1945 Gi ng viên hư ng d n: Sinh viên th c hi n: H TH XUÂN QUỲNH HUỲNH TH LÀI H u Giang, tháng 05, năm 2013 ii
L IC MT ‫٭٭٭٭٭٭٭‬ Tôi xin chân thành c m ơn Ban Giám Hi u, cán b , nhân viên trư ng ñ i h c Võ Trư ng To n, khoa sư ph m thư vi n ñ i h c Võ Trư ng To n và thư vi n thành ph C n Thơ cùng v i gia ñình ñã luôn ñã luôn t o ñi u ki n thu n l i ñ tôi hoàn thành khóa lu n t t nghi p. Tôi xin trân tr ng c m ơn các th y giáo, cô giáo ñã dành nhi u tâm huy t, h t lòng gi ng d y cho tôi cũng như các b n trong su t th i gian h c t p và quá trình làm lu n văn t t nghi p, ñ t s t n tình quý báo c a th y cô ñã giúp tôi có ñư c nh ng ki n th c v ng ch c cũng như các kĩ năng c n thi t trong công vi c sau này. ð c bi t, tôi xin bày t s bi t ơn sâu s c ñ n Th c sĩ H Th Xuân Quỳnh, gi ng viên ñã t ng gi ng d y tôi trong chương trình h c và cũng là gi ng viên hư ng d n tôi r t nhi t tình trong su t th i gian làm lu n văn ñ tôi có th hoàn thành ñư c bài lu n văn t t nghi p c a mình m t cách t t nh t. Tôi cũng xin ñư c g i l i bi t ơn ñ n gia ñình tôi, nơi tôi ñư c sinh ra và là ch d a tinh th n luôn ng h , ñ ng viên tôi ñ tôi có th hoàn thành t t chương trình h c và quá trình làm lu n văn t t nghi p c a mình. Sinh viên th c hi n Huỳnh Th Lài L I CAM ðOAN iii
‫٭٭٭٭٭٭‬ Tôi xin cam ñoan r ng ñ tài này là do chính tôi th c hi n, các s li u thu th p và k t qu phân tích trong ñ tài là trung th c, ñ tài không trùng v i b t c ñ tài nghiên c u khoa h c nào. Sinh viên th c hi n: Huỳnh Th Lài iv
PHI U ðÁNH GIÁ LU N VĂN T T NGHI P (Gi ng viên hư ng d n) ---------------------------- 1. GI NG VIÊN HƯ NG D N: ............................................................................. 2. SINH VIÊN TH C HI N: ................................................................................... MSSV: …………………………………..KHÓA:................................................ 3. TÊN ð TÀI: ........................................................................................................ ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... NH N XÉT C A GI NG VIÊN HƯ NG D N 1. ðánh giá chung quá trình làm lu n văn t t nghi p: 1.1. Chuyên c n: ...................................................................................................... 1.2. Thái ñ : ............................................................................................................. 1.3. Khác: ................................................................................................................ ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... 2. ðánh giá lu n văn: 2.1. ð t v n ñ (theo 5 bư c): .................................................................................. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2.2. N i dung chính: ................................................................................................ ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... v
..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2.3. Chú thích, thư m c: ........................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2.4. Hình th c trình bày: .......................................................................................... 2.4.1. Dung lư ng (trang): .................................................................................... 2.4.2. Khuôn kh : .................................................................................................. 2.4.3. In n: ........................................................................................................... 2.4.4. Trình bày: .................................................................................................... 2.4.5. Chính t , ng pháp: ..................................................................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 3. ðánh giá, x p lo i: ...................................................................................................... ðánh giá: ............................................................................................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ X p lo i: ................................................................................................................ vi
................................................................................................................................ H u giang…, ngày … tháng … năm 2013 Gi ng viên hư ng d n (Kí và ghi rõ h tên) vii
M CL C L I C M T ........................................................................................i L I CAM ðOAN ..................................................................................ii PHI U ðÁNH GIÁ LU N VĂN T T NGHI P ..............................iii .................................................................................................................iv .................................................................................................................v M ð U ................................................................................................1 1.LÍ DO CH N ð TÀI.........................................................................1 2. L CH S V N ð .............................................................................2 3. M C ðÍCH, YÊU C U .....................................................................5 4. PH M VI NGHIÊN C U ..................................................................5 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U.......................................................6 CHƯƠNG I: ..........................................................................................7 M TS V N ð CHUNG.................................................................7 1.1. VÀI NÉT V TÁC GI NAM CAO.................................................... 7 1.1.1. Ti u s .................................................................................................. 7 1..2.S NGHI P SÁNG TÁC ................................................................ 10 1..2.1. Trư c Cách m ng tháng Tám 1945 .......................................... 11 1..2.2. Sau Cách m ng tháng Tám 1945 .............................................. 12 1.2.QUAN DI M SÁNG TÁC ................................................................ 14 1.1.3.1. Trư c Cách m ng tháng Tám 1945 ........................................ 14 1.1.3.2. Sau Cách m ng tháng Tám 1945 ............................................ 16 1.3.PHONG CÁCH NGH THU T...................................................... 19 CHƯƠNG 2: B C KÍ H A V LÀNG QUÊ VI T NAM TRONG SÁNG TÁC C A NAM CAO TRƯ C CÁCH M NG THÁNG TÁM 1945...............................................................................22 2.1. C NH LÀNG QUÊ VI T NAM TRONG SÁNG TÁC C A NAM CAO TRƯ C CÁCH M NG THÁNG TÁM 1945................................... 22 2.1.1. Tiêu ñi u, xơ xác ............................................................................ 22 2.1.2. Qu nh qu , ñìu hiu ........................................................................ 24 viii
2.2. M I QUAN H GI A CÁC T NG L P NGƯ I TRONG XÃ H I VI T NAM .................................................................................................... 26 2.2.1. M i quan h gi a nh ng ngư i nông dân ....................................... 26 2.2.2. M i quan h gi a các th l c, phe phái ........................................... 35 2.2.3. M i quan h gi a ngư i nông dân v i các th l c th ng tr ........... 37 2.3. ð I S NG C A NGƯ I NÔNG DÂN LÀNG QUÊ VI T NAM TRONG SÁNG TÁC C A NAM CAO ........................................... 41 2.3.1. Ngư i dân quê nghèo ñói, lam lũ .................................................... 41 2.3.2. Ngư i dân quê b t c, cùng qu n .................................................... 44 CHƯƠNG 3: NH NG Y U T NGH THU T KH C H A HÌNH NH LÀNGQUÊ TRONG NH NG SÁNG TÁC C A NAM CAO TRƯ C CÁCH M NG THÁNG TÁM 1945................51 3.1.TH I GIAN NGH THU T, KHÔNG GIAN NGH THU T ....... 51 3.1.1. Th i gian ngh thu t........................................................................ 51 3.1.2. Không gian ngh thu t..................................................................... 58 3.2. NGH THU T KH C H A TÂM LÝ, TÍNH CÁCH CON NGƯ I LÀNG QUÊ..................................................................................... 61 3.2.1. Tâm lý con ngư i làng quê .............................................................. 61 3.2.2. Tính cách con ngư i làng quê ......................................................... 64 3.2.2.1. Thông qua hành ñ ng, c ch , ñi u b .................................... 64 3.2.2.2. Thông qua ngôn ng ñ i tho i................................................ 66 3.2.2.3. Thông qua ngôn ng ñ c tho i ............................................... 67 3.3. CHI TI T NGH THU T.................................................................... 69 ......................................................................................................................... 70 ......................................................................................................................... 71 ......................................................................................................................... 72 ......................................................................................................................... 73 PH N K T LU N ix
......................................................................................................................... 74 ......................................................................................................................... 75 TÀI LI U THAM KH O ......................................................................... i ......................................................................................................................... ii x
PH N M ð U 1. LÝ DO CH N ð TÀI Trong m i th i ñ i thì văn h c luôn gi vai trò quan tr ng trong cu c s ng con ngư i, nó góp ph n ph n ánh m t cách chân th c và ñ y ñ nh t nh ng di n bi n xã h i qua t ng th i kì khác nhau. Ngoài nh ng nhà văn hi n th c phê phán tiêu bi u cho giai ño n văn h c 1930-1945 như: Nuy n Công hoan, Ngô T T , Vũ Tr ng Ph ng,…thì Nam Cao cũng ñã ñ l i nhi u ñóng góp và xác nh p ñư c v trí c a mình trên văn ñàn văn h c lúc b y gi . Tác gi Phong Lê nh n xét: “G n như nh ng gì Nam Cao sưu t m ñư c ñ u có th in , có th ñ c, trong ñó m t t l l n nh ng trang hay, t c là nh ng trang có th ñ c ñi ñ c l i nhi u l n mà không gây c m giác cũ. Ph i chăng ñó là ph m ch t c a nh ng gì th t ưu tú, là cái giá tr có th ñi d n vào qu ñ o c a nh ng gì thu c v c ñi n”[13,tr.222] Nam Cao là nhà văn hi n th c phê phán xu t s c giai ño n 1930-1945 v i nh ng tác ph m góp ph n vào s phát tri n r c r c a văn h c v i hai m ng ñ tài l n: ñ tài v ngư i nông dân và ngư i trí th c ti u tư s n. Qua nh ng tác ph m thu c hai m ng ñ tài này, nhà văn ñã tái hi n m t cách chân th c và sinh ñ ng nh ng hình nh lam lũ, v t v , tha hóa trư c c nh ñói nghèo d n ñ n nh ng bi k ch tinh th n trong tâm h n m i ngư i dân quê trong cu c s ng trư c Cách m ng tháng Tám 1945. Và qua hai m ng ñ tài này, Nam Cao ñã l a ch n hình nh ch y u là c nh làng quê Vi t Nam ñ y ñau thương trong th i kì ñ y bi n ñ ng c a dân t c giai ño n trư c Cách m ng tháng Tám 1945 ñ th hi n nh ng hình nh chân th c c a cu c s ng trong xã h i ñương th i. Chính t nh ng tình c m chân th t và tha thi t v i quê hương, ñ t nư c mà ngòi bút hi n th c c a nhà văn Nam Cao ñã tái hi n l i c nh làng quê xưa ñ y ng t ng t, b t công. Và ñ hi u rõ hơn v làng quê trư c Cách m ng tháng Tám 1945 nên ngư i vi t ch n ñ tài “Làng quê Vi t Nam trong sáng tác c a Nam Cao trư c Cách m ng tháng Tám 1945” ñ nghiên c u và làm lu n văn t t nghi p cho mình. 1
2. L CH S V Nð Nam Cao là m t trong nh ng nhà văn tiêu bi u cho phong trào văn h c hi n th c phê phán, ñ ng th i ông cũng là m t trong nh ng nhà văn l n c a n n văn xuôi Vi t Nam hi n ñ i giai ño n 1930-1945. Các sáng tác c a nhà văn Nam Cao luôn th hi n hai y u t chính ñó là tính hi n th c và tính nhân ñ o,và hai y u t này ñã ñư c nhà văn Nam cao tri n khai theo nh ng cách riêng, ñ t ñó làm n i b t lên phong cách sáng tác riêng c a Nam Cao. Trư c Cách m ng tháng Tám Nam Cao ñã có r t nhi u tác ph m thành công: Chí Phèo, Lão H c, Dì H o, ð i Th a, Mua nhà, Trăng sáng, ðôi móng giò, Cư i, Quên ñi u ñ , M t b a no,…v i nhi u phương di n ý nghĩa khác nhau và riêng v tác ph m Chí Phèo (1941) ñã kh ng ñ nh ñư c phong cách c a nhà văn. Hơn n a th k có m t trên văn ñàn, tác ph m c a nhà văn Nam Cao luôn ñư c nhi u nhà nghiên c u quan tâm nghiên c u, và t nh ng giá tr có s n các th h sau luôn c g ng tìm tòi, ñào sâu ñ khám phá, phát hi n nh ng giá tr trong t ng tác ph m c a Nam Cao. Trong s nh ng v n ñ hi n th c n i tr i trong tác ph m c a Nam Cao ñư c các tác gi , các nhà phê bình quan tâm thì v n ñ làng quê Vi t Nam chưa ñư c tìm hi u m t cách bao quát mà ch ñư c ñ c p trong các công trình nghiên c u có liên quan. V i công trình nghiên c u trong quy n “ Nam Cao ñ i văn và tác ph m”, Hà Minh ð c ñã nh n ñ nh: “Nam Cao ñã có nhi u ñóng góp tích c c trong vi c d ng lên chân th c hình nh ngư i nông dân Vi t Nam, ph n ánh cu c s ng ñau kh , t i tăm c a nông thôn Vi t Nam trư c Cách m ng tháng Tám”[2, tr. 75] . Trong xã h i phong ki n lúc b y gi thì hình nh ngư i nông dân ít ñư c ñưa vào trong các sáng tác b i h là t ng l p th p bé, không có ti ng nói trong xã h i phong ki n 1930-1945, cái xã h i y như ch dành cho nh ng ngư i có th l c lên ti ng và cũng ch h m i ñư c nh c nhi u trong các tác ph m văn chương. Hà Minh ð c ñã kh ng ñ nh: “ S ng gi a nh ng ngư i nông dân, nh ng ngư i nghèo kh bi t bao c nh tư ng thương tâm ñã ñ l i cho Nam Cao có m t cái nhìn chính xác vào b n ch t cu c s ng nông thôn”[16, tr2].Nam Cao là 2
m t trong ít nhà văn m ñ u, ngư i dám lên ti ng bênh v c ngư i dân nghèo , t ng l p g n gũi nh t trong cu c s ng c a chính tác gi và chính t ti ng nói bênh v c ñó nhà văn ñã t cáo xã h i b t công ñương th i. Tác gi Nguy n ðăng M nh trong quy n; “ Nhà văn tư tư ng và phong cách” ñã có s so sánh nh ng nét khác nhau trong v n ñ vi t v làng quê c a các nhà văn trong giai ño n văn h c hi n th c phê phán cùng th i như sau: “ Khác v i không khí ñ u tranh sôi s c náo nhi t trong T t ñèn c a Ngô T t T , Bư c ñư ng cùng c a Nguy n Công Hoan, nông thôn c a Nam Cao có m t cái gì v ng l ng, xơ xác, hoang vu khi n ngư i ta tư ng ch ng nghe th y c ti ng v n mình m t m i c a nh ng th g trong cái kèo, cái c t nh ng bu i trưa hè “(N a ñêm). ñây nh ng gia ñình nông thôn không m y khi toàn v n. Cu c s ng ñói nghèo và n n cư ng hào ñã b t v ch ng, m con, anh em ph i ly tán, ngư i này ñi phu Nam Kỳ, ngư i kia ñăng lính sang Tây, ngư i n ngư c r ng ki m ăn, k khác ñã ch t t năm nào vì m t mùa, ñói kém…Dư i nh ng mái l u tranh, ngư i nông dân c a Nam Cao thư ng m t hình, m t bóng, t mình l i nói chuy n v i mình, ñ c tho i n i tâm tri n miên, âm th m, bu n t i”.[12,tr.213] Bên c nh vi c tái hi n l i cu c s ng ñói kh , thi u th n v v t ch t thì nhà văn Nam Cao ñã b c l nh ng tình c m chân thành trư c s ph n con ngư i. Trong tác ph m M t ñám cư i nhà văn ñã th hi n ñi u ñó v i vi c tái hi n l i nh ng hình nh bu n bã, t nh t c a m t ñám cư i v i ý nghĩa ch y ñói : “Chao ôi! Ngư i nông dân ngày xưa th t c c kh ñ ñư ng. ð c xong chuy n c c m th y ñau xót ñ n ng n ngơ trư c m t cái làng Vi t Nam tiêu ñi u, xơ xác, có m t ñám cư i mà m t ngư i ñưa dâu bu n như là ñưa ma , nhà trai nhà gái ch v n v n có sáu ngư i, k c ñ a bé con ph i cõng, qu n áo thì rách rư i lôi thôi, l m lũi d t nhau ñi vào m t cái ngõ tre hun hút dư i bóng chi u m ñ m, gi ng như m t gia ñình x m(…)ñi tìm ch ng ”.[12, tr.217] V i ñ tài nghiên c u v “Làng quê Vi t Nam trong sáng tác c a Nam Cao trư c Cách m ng tháng Tám 1945” thì có s tham kh o nhi u tài li u , trong ñó có quy n “Nam Cao nhà văn hi n th c xu t s c”, m t trong nh ng công trình nghiên c u v nhà văn Nam Cao. Trong s ñó có bài vi t c a tác gi Tr n ðăng Suy n v v n ñ “ Th i gian và không gian trong th gi i ngh thu t c a Nam Cao”, ñó là nh ng y u t có trong nông thôn Vi t Nam trong giai ño n 3
1930-1945 “ Khác v i cái làng ðông Xá huyên náo, d n d p ti ng tr ng thúc sưu trong T t ñèn c a Ngô T t T , nông thôn trong tác ph m c a Nam Cao có cái v v ng l ng, hoang vu c a m t vùng quê xác xơ vì nghèo ñói. “m t cái làng quê u t ch ñôi khi ch t l ng vì cái n ng trưa gay g t c a mùa hè, xao xác vào nh ng mùa thu, t tơi vào mùa mưa lũ, qu nh v ng vào nh ng ñêm trăng”.[13,tr. 256]. Cũng qua cái s c m nh n v làng quê mà tác gi cũng ch ra cái không gian ch y u trong sáng tác c a Nam Cao là không gian c a nh ng làng quê nghèo: “Không gian trong sáng tác c a Nam Cao trư c h t là vùng nông thôn, nh ng căn nhà nơi thôn dã, nh ng con ñư ng làng,…Trong nh ng m i liên h v không gian và th i gian, làng quê, ngôi nhà, con ñư ng hóa ra cơ b n và quan tr ng nh t: t t c nh ng m i liên h còn l i ho c b chúng cu n hút, ho c là tr thành th y u trong th gi i ngh thu t c a nhà văn”.[13, tr.256] Nhà văn Nguy n Minh Châu cũng ñã kh ng ñ nh ti ng nói t cáo, bênh v c con ngư i c a nhà văn Nam Cao trong bài vi t “ Nam Cao” : “Nh ng trang vi t c a ông như ti ng kêu c u c a chính cái làng quê ð i Hoàng c a ông. Nh ng xóm làng và cánh ñ ng rung lên trong ti ng xích xe tăng , ng p chìm trong khói l a”[1,tr. 119] Qua m t s bài vi t c a các tác gi v nhà văn Nam Cao trong nh ng v n ñ liên quan ñ n làng quê Vi t Nam cho ta th y ñư c r ng ñ tài này chưa ñư c nghiên c u m t cách hoàn ch nh mà ch d ng l i m t vài khía c nh, hay phương di n nào ñó c a làng quê. Chính vì v y mà ñ tài t t nghi p l n này v “ Làng quê Vi t Nam trong sáng tác c a Nam Cao trư c Cách m ng tháng Tám 1945” l n này ñ i v i ngư i vi t s có d p nghiên c u, tìm hi u làng quê Vi t Nam d a trên các công trình có s n cùng v i s hi u bi t t nh ng tác ph m khác c a nhà văn. Và cũng qua bài lu n văn l n này ngư i vi t mu n ñư c góp ph n kh ng ñ nh thêm nh ng ñóng góp c a nhà văn Nam Cao ñ i v i s nghi p văn chương dân t c, ñ i v i nh ng giá tr ñích th c mà nhà văn ñ l i cho th h mai sau. 3. M C ðÍCH YÊU C U 4
T lâu làng quê v n là m t ñ tài g n gũi và quen thu c trong các sáng tác c a nhi u th h các nhà văn, nhà thơ. Làng quê là hình nh thân thương c a ñ t nư c và ñó cũng là nơi con ngư i ñư c sinh ra và g n bó cu c ñ i v i nó, cũng chính vì l ñó mà âm hư ng trong văn thơ luôn có m t c a nh ng ngôi nhà , cánh ñ ng, lũy tre,… n ch a trong ch n thôn làng. Trong văn chương qua bao th h cũng ñã khai thác hình nh ñó ñ làm ngu n c m xúc tr i dài vô t n trong nhi u tác ph m. Trong giai ño n văn h c hi n ñ i, các nhà văn lãng m n như: Th ch Lam, Tr n Tiêu,…ñ n các nhà văn hi n th c như: Ngô T t T , Nguy n Công Hoan,…r i ñ n Nam Cao, nhà văn ñư c xem là ñ n sau trong n n văn h c hi n th c phê phán cũng vi t nên nh ng tác ph m ñ c s c khác nhau v làng quê Vi t Nam qua t ng giai ño n, nhưng t t c ñ u có chung ñi m nhìn, ñ u th hi n ñư c c nh s ng quen thu c c a làng quê ñ i v i con ngư i Vi t Nam. Riêng v ñ tài v “Làng quê Vi t Nam trong sáng tác c a Nam Cao trư c Cách m ng tháng Tám 1945” c a khóa lu n l n này, ngư i vi t mu n ñư c tìm hi u, ñánh giá nh ng khía c nh, nh ng nét ñ c ñáo trong cách th hi n làng quê Vi t Nam trong văn h c giai ño n 1930-1945 mà tiêu bi u là nh ng tác ph m c a nhà văn Nam Cao. Và cũng qua ñ tài l n này, ngư i vi t có thêm s hi u bi t v làng quê Vi t Nam cách ñây g n n a th k , hi u thêm v nh ng c nh s ng, tình c m con ngư i trong nh ng năm tháng khó khăn c a ñ t nư c giai ño n trư c Cách m ng tháng Tám 1945. Bên c nh s hi u bi t thì ñ tài này là công trình nghiên c u cho khóa lu n t t nghi p và ñó cũng là v n ki n th c cơ b n trong quá trình gi ng d y cũng như trong công vi c sau này. 4. PH M VI ð TÀI V i ñ tài v “Làng quê Vi t Nam trong sáng tác c a Nam Cao trư c Cách m ng tháng Tám 1945” t p trung tìm hi u và nghiên c u ch y u nh ng truy n ng n, ti u thuy t c a nhà văn Nam Cao trư c Cách m ng tháng Tám 1945 như: Chí Phèo(1941), Tr con không ñư c ăn th t chó(1942), Trăng sáng (19430, ð i th a (1943), Quên ñi u ñ (1943), Lão H c(1943), M t ñám cư i(1944),… Ngoài ra, trong quá trình nghiên c u ngư i vi t còn tìm hi u và tham kh o tài li u t các công trình c a các tác gi như: Hà Minh ð c trong “ Nam 5
Cao nhà văn hi n th c xu t s c”; Phong Lê trong “ Nam Cao ngư i k t thúc v vang trào lưu văn h c hi n th c”; vũ Ti n Quỳnh trong “Nam Cao con ngư i và tác ph m”,… 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ð tài “ Làng quê Vi t Nam trong sáng tác c a Nam Cao trư c Cách m ng tháng Tám 1945”, ngư i vi t s s d ng nhi u phương pháp nghiên khác nhau trong nghiên c u văn h c ñ làm rõ ñ tài khóa lu n như: -Phương pháp phân tích t ng h p -Phương pháp h th ng -Phương pháp so sánh -Phương pháp tìm hi u ti u s … Cùng v i nh ng thao tác cơ b n như di n d ch, quy n p, bình lu n, ch ng minh. 6. K T C U N I DUNG KHÓA LU N Ngoài ph n m ñ u và k t lu n thì trong k t c u n i dung c a khóa lu n có ba chương c th như sau: -Chương 1: M t s v n ñ chung -Chương 2: B c kí h a v làng quê Vi t Nam trong sáng tác c a Nam Cao trư c Cách m ng tháng Tám 1945 -Chương 3: Nh ng y u t ngh thu t kh c h a hình nh làng quê trong nh ng sáng tác c a Nam Cao trư c Cách m ng tháng Tám 1945. CHƯƠNG 1: M TS V N ð CHUNG 6
1.1. VÀI NÉT V TÁC GI NAM CAO 1.1.1. Ti u s Nam Cao tên th t là Tr n H u Tri, sinh ngày 29-10-1917 t i làng ð i Hoàng, ph Lý Nhân, t nh Nam ð nh. Gia ñình Nam Cao thu c thành ph n trung nông nhưng không chuyên h n v làm ru ng. Ông thân sinh ra Nam Cao m m t hi u ñ g ph hàng Ti n-Nam ð nh, sau vì thua l nên c a hàng v , l i tr v làm ru ng. Làng quê c a Nam cao là m t vùng ít ru ng ñ t, bình quân m i ñ u ngư i chưa ñư c m t sào, nên dân làng không chuyên h n v ngh nông mà còn các ngh ph khác như d t v , buôn bán. Ru ng ñ t ph n l n là công ñi n tr i qua mua bán, cư p ño t, thư ng t p trung vào tay m t thi u s kì hào, ña s dân làng không ru ng ph i làm thuê, c y mư n. Thu nh ñi h c, c u h c sinh Nam Cao ñã ti p thu nhi u nh hư ng ph c t p c a nhà trư ng dư i ch ñ cũ. V n là m t ngư i giàu tình c m, nhi u suy nghĩ trong nh ng ngày sôi n i c a tu i tr l n lên, Nam Cao có nhi u nh hư ng c a văn chương lãng m n ñương th i. Nam Cao thích thơ m ng và có nhi u suy nghĩ không th c t , nhi u hoài bão và thích phiêu lưu du l ch. Trong b n ch t chân th t c a m t c u h c sinh nông thôn hi n lành, ñã chen vào m t con ngư i ti u tư s n thành th v i nh ng tình c m khá ph c t p. Nam Cao theo ngư i c u vào Sài Gòn, ngoài m c ñích ki m s ng còn th a mãn chí phiêu lưu c a mình. Và trong nh ng năm 1937- 1938 v i ch ng b nh phiêu lưu giang h ñó, Nam Cao ñã sáng tác nhi u thơ ca lãng m n, xoay quanh các ch ñ v tình yêu, v tâm tr ng vui bu n y m v.v…nhưng ph n l n các sáng tác ít ñư c s d ng. Tuy ch u ít nhi u nh hư ng ñó, Nam Cao v n là m t c u h c sinh nông thôn ngay th ng, giàu lòng t t, chu ng l ph i. Nh ng ñ c tính t t ñ p này t o ñi u ki n cho Nam Cao nh n th c ñư c nh ng c nh b t công ngang trái trong ñ i s ng, giúp Nam Cao g n gũi và thông c m v i c nh ng c a gia ñình và làng xóm c a mình hơn. Sau nh ng năm phiêu lưu ñ th c hi n “lý tư ng”, th c t cay nghi t l i ném Nam Cao tr v v i cu c ñ i th c nơi quê cha ñ t m . Nam Cao s ng v i v trong m t căn nhà lá nh gi a xóm Bãi, nơi t p trung nh ng ngư i lao ñ ng v t v , ăn thuê làm mư n. Cu c ñ i ñ y như ch a ñ ng t t c nh ng b t công, t i nh c, nh ng ñói kh , n n n và trăm ngàn t i v khác do ch ñ th c dân phong ki n gây nên. S ng gi a nh ng ngư i nông dân, nh ng ngươì nghèo kh , bi t bao c nh 7
tư ng ngang trái thương tâm ñã ñ l i cho Nam Cao nh ng n tư ng sâu s c, ñã giúp Nam Cao có m t cái nhìn chính xác vào b n ch t cu c s ng nông thôn. Nh ng con ngư i ñây s ng âm th m l ng l , leo lét như ng n ñèn g n t t, h kh c c quá, nhi u khi vùng lên ch i ñ i r i l i ch i mình, ñ ng sau nh ng ti ng ch i c c c n là nh ng ti ng th dài não nu t. M nh ñ t quê hương ñó chính là nơi chôn nhau c t r n c a Chí Phèo, Trương R , Bính Ch c và Năm Th , nh ng ngư i nông dân cùng c c b ñè nén quá ñã có nh ng ph n ng li u lĩnh; nơi ñây cũng là ch ñã di n ra ñã di n ra bao th m c nh gia ñình do nghèo ñói gây nên như cu c ñ i Lão H c, bà cái Tí, b cái D n v.v…Thương ngư i, r i l i thương thân, tuy mang ti ng là “c u giáo” nhưng ñ i s ng cũng không hơn gì nh ng ngư i hàng xóm, nghĩa là v n thi u ăn, thi u m c, s thi u th n ñó giúp Nam Cao càng thông c m them v i m i ngư i. Làng ð i Hoàng vào m t vùng xa ph , huy n nên b n hương lý càng hoành hành; trong làng thư ng chia nhi u phe cánh, ñ bán ngôi th , chi m ño t quy n l i ru ng ñ t, bóc l t nhân dân. Quanh năm thư ng x y ra các v ki n t ng ñánh chém nhau gi a ngư i giàu k nghèo và nh ng b n ñ a ch kỳ hào có th l c. Dân làng, m t ph n s ng v ngh lúa, m t ph n s ng v ngh vư n…Nh ng vư n tr u không và chu i xanh ngát bao ph xóm làng, nhưng cu c ñ i ngư i dân ñây thi t là cay c c, quanh năm thi u ăn ,thi u m c. Nh ng chu i ngày mù xám kéo dài; tô t c, n n n, thu má, t p d ch ñ n ng trên lưng h . Gia ñình Nam Cao cũng khá ch t v t, trong s anh em ru t th t, ch có mình Nam Cao ñư c ăn h c. Nh t là khi c a hàng b v , ngh d t phá s n, ñ i s ng c a gia ñình Nam Cao càng rơi vào c nh nghèo túng. Thu nh Nam Cao ñư c theo b lên h c t i Nam ð nh, h c h t b c ti u h c và trung h c, thi b ng t t nghi p trung h c, nhưng vì b m nên không ñ u. Sau ñó, Nam Cao theo ngư i nhà vào Sài Gòn, có ngư i c u m hi u may Nam Cao vào làm thư ký. Sau g n ba năm, vì ch ng b nh tim và phù ông ph i tr v B c v i gia ñình. Tr l i quê nhà, hoàn c nh gia ñình Nam Cao khi ñó càng lâm vào tình tr ng cùng qu n, “lũ em lúc nhúc r t ñông không ñư c h c, không ñư c m c, thư ng thư ng không ñ n c ăn, g y gu c, rách rư i, b n th u, ông b v n rư u chè, bà m già ph i ñ m ñương m i vi c trong gia ñình, “m t mình c nâng ñ c cái th gi i 8
ñang s p ñ kia như m t con ng a già c kéo m t cái xe n ng lên kh i d c, tuy bi t mình ki t s c r i, không th nào kéo n i nhưng v n kéo!” Làng c a Nam Cao s ng cu c ñ i kh c c hơn xưa, ngh d t c i ch t h n, buôn bán càng khó khăn, nhi u ngư i không có vi c. Trong khi y, b n ñ a ch cư ng hào v n s ng giàu sang nghênh ngang trên lưng ngư i khác, và “b n ñàn em b bóc l t ñ n không còn cái kh ñeo”. Nam Cao làng ít lâu, ôn l i v n h c cũ và thi ñ u b ng trung h c. Nam Cao ñ nh xin làm công ch c vì ñau tim không ñư c ch p nh n. Nhân trong làng có ngư i anh em h m trư ng h c tư Hà N i c n m t chân có b ng trung h c, Nam Cao ñư c m i lên d y h c.ðư c m t th i gian trư ng h c ñóng c a, b n Nh t chi m trư ng làm nơi nuôi ng a, Nam Cao ñành v v i Tô Hoài và có ñi làm gia sư trong m y tháng. V a vi t văn v a d y h c nhưng v n không ñ s ng, Nam Cao có lúc v i Tô Hoài có lúc v quê nhà ð i Hoàng. Năm 1943, Tô Hoài gi i thi u Nam Cao sinh ho t t văn hóa c u qu c. Khi cơ s sinh ho t văn hóa c u qu c b kh ng b ông tr v quê tham gia phong trào Cách m ng ñ a phương. T ng kh i nghĩa, Nam Cao tham gia cu c ñánh chi m ph Lý Nhân. Sau ñó ít lâu, Nam Cao ñư c b u làm ch t ch xã và ph trách công tác này cho t i lúc ñư c ñi u lên Hà N i công tác H i Văn hóa c u qu c (1945-1946). Trong th i kì ho t ñ ng H i Văn hóa c u qu c, có m t th i gian Nam Cao ph trách thư ký tòa so n t p chí Tiên Phong là cơ quan ngôn lu n c a H i. Gi c Pháp gây h n Nam B , nhân dân Mi n Nam ñ ng lên ch ng gi c, Nam Cao ñư c h i văn hóa c u qu c c vào m t tr n mi n Nam. Sau ñó m t th i gian, Nam Cao l i tr v ho t ñ ng t i làng sinh quán, tìm hi u thêm ngư i nông dân. T toàn qu c kháng chi n, Nam Cao giúp vi c cho các báo, khi t nh (Gi nư c, cơ chi n th ng c a Hà Nam), khi vùng qu c dân mi n núi (C u qu c Vi t B c c a T ng b Vi t Minh), sau ñó ph trách ph n văn ngh trong t p chí và báo C u qu c Trung ương ñ ng th i ph trách cho t p chí Văn ngh và là y viên Ti u ban Văn ngh c a Trung ương ð ng. Năm 1940, khi phát xít Nh t vào ðông Dương Nam Cao thôi d y h c vì trư ng h c b chúng chi m làm chu ng ng a. Năm 1943, Nam Cao ti p thu ñư ng l i c a ð ng và b t ñ u quan ñi m ngh thu t c a mình là ngh thu t v nhân sinh. 9
Tháng 8 năm 1945, Nam Cao tham gia vào ho t ñ ng cư p chính quy n ph Lý Nhân. Năm 1946, Nam Cao vào Hà N i ñ công tác H i văn hóa c u qu c Năm 1947, Nam Cao tham gia vào công cu c kháng chi n ch ng Pháp. Tháng 11-1951, trong khi ñi công tác vài vùng h u ñ ch khu III, Nam Cao b gi c b t cùng v i năm ñ ng chí khác trong ñoàn công tác thu nông nghi p và anh ñã dũng c m hi sinh trên ñư ng qua t nh Ninh Bình. Nam Cao m t ñi v a ñúng lúc ba mươi tư tu i. Cu c ñ i c a Nam Cao, không k nh ng năm sau Cách m ng tháng Tám, là m t cu c ñ i nhi u cay ñ ng. Sáng tác c a Nam Cao r t g n gũi v i cu c ñ i tác gi . Nhân v t trong tác ph m c a Nam Cao thư ng l y ngay t nh ng con ngư i trong ñ i s ng hàng ngày, trong làng xóm, và m t ph n là khai thác t chính b n thân. Qua nh ng giai ño n thăng tr m c a cu c ñ i nhà văn Nam Cao, ta càng không ch kính ph c tài năng hơn ngư i c a ông mà còn là ph m ch t, ñ c tính m c m c sâu s c c a nhà văn c a nông thôn Vi t Nam, nhà văn có công lao l n trong vi c góp ph n làm cho n n văn h c dân t c thêm r c r và giàu ñ p. 1.1.2. S nghi p sáng tác Nam Cao là nhà văn hi n th c phê phán xu t s c c a n n văn h c Vi t Nam hi n ñ i giai ño n 1930-1945. Nhà văn b t ñ u sáng tác 1936 và d ng l i vào năm 1951, khi nhà văn hi sinh trên ñư ng làm nhi m v Cách m ng. Kho ng th i gian sáng tác không dài, s lư ng tác ph m h n ch ch g m hơn 60 truy n ng n và và hai t p truy n dài là S ng mòn và Chuy n ngư i hàng xóm nhưng Nam Cao cũng ñã g i vào ñó nh ng giá tr hi n th c l n lao tr i dài qua hai giai ño n trư c và sau Cách m ng tháng Tám 1945. 1.1.2.1. Trư c Cách m ng tháng Tám 1945 Trư c Cách m ng tháng Tám 1945, Nam Cao bư c vào s nghi p văn chương năm 1936, trong giai ño n này Nam Cao luôn có s ñ u tranh gi a nh ng quan ñi m và khuynh hư ng sáng tác c a b n thân . Trong giai ño n này, Nam Cao có nh ng tác ph m ñ c s c như: Chí Phèo, Lão H c, Trăng sáng, Dì H o, ðôi móng giò, Bài h c quét nhà, ð i th a, ðón khách, Trăng sáng,…ñã th hi n ñư c ph n nào phong cách c a nhà văn Nam Cao. 10