Kiểm tra chất lượng sản phẩm in

Chia sẻ: Lan Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:62

Thêm vào BST

Báo xấu

521
lượt xem 123
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

In offset là phương pháp in theo nguyên lý in phẳng, tức là trên khuôn in hình ảnh, chữ viết và những vùng không in đều có độ cao bằng nhau (khi nhìn lên bề mặt tấm bản in ta chỉ thấy nó... phẳng lì như tờ giấy, chả thấy chìm nổi gì hết). Vậy thì làm sao mà in được? Bí mật là ở đây, người ta ứng dụng sự đẩy nhau giữa dầu và nước. Khuôn in làm từ một tấm nhôm mỏng (khỏang 0.25mm), trên khuôn in, phần trắng (không in) có bề mặt là...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kiểm tra chất lượng sản phẩm in

KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM IN DÀNH CHO LỚP VẬN HÀNH MÁY IN OFFSET TỜ RỜI Phụ trách môn học CHẾ QUỐC LONG Khoa In và Truyền Thông. Trường ĐH Sư phạm Kỹ Thuật TPHCM
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Phaàn 1 MAÄT ÑOÄ VAØ PHEÙP ÑO MAÄT ÑO MAÄT ÑOÄ Ño maät ñoä laø phöông phaùp ño reû vaø phoå bieán nhaát trong lónh vöïc cheá baûn vaø in. Caùc maùy ño maät ñoä ñöôïc duøng nhö caùc thieát bò caàm tay hay döôùi daïng caùc thieát bò ño töï ñoäng (caùc maùy ño maät ñoä töï ñoäng keùo thang ño vaøo vaø ño töøng oâ kieåm tra). Coù hai loaïi maùy ño maät ñoä ñöôïc duøng cho caùc muïc ñích khaùc nhau:  Caùc maùy ño maät ñoä thaáu minh ñöôïc duøng trong cheá baûn ñeå ño ñoä ñen cuûa phim (ñeá trong).  Caùc maùy ño maät ñoä phaûn xaï ñöôïc duøng ñeå ño hình aûnh in (ñeá ñuïc). Hình 1: Nguyeân lyù ño maät ñoä vôùi baøi maãu thaáu minh vaø phaûn xaï 1. Nguyeân lyù ño cuûa maùy ño maät ñoä phaûn xaï Trong kyõ thuaät ño maät ñoä phaûn xaï, lôùp möïc in seõ ñöôïc chieáu saùng bôûi moät nguoàn saùng. Tia saùng ñi qua lôùp möïc trong vaø ñöôïc haáp thuï moät phaàn. Phaàn aùnh saùng khoâng ñöôïc haáp thuï bò phaân taùn nhieàu bôûi neàn giaáy in (hoaëc caùc vaät lieäu khaùc). Phaàn aùnh saùng phaûn xaï naøy laïi ñi qua lôùp möïc moät laàn nöõa vaø laïi bò haáp thuï. Phaàn aùnh saùng coøn laïi khoâng bò haáp thuï seõ ñi ñeán boä caûm nhaän cuûa maùy ño vaø ñöôïc chuyeån thaønh tín hieäu ñieän. Keát quaû cuûa vieäc ño vôùi maùy ño maät ñoä phaûn xaï ñöôïc thoâng baùo döôùi daïng caùc ñôn vò maät ñoä. Trong quaù trình ño, caùc heä thoáng thaáu kính ñöôïc duøng ñeå taäp trung aùnh saùng. Caùc kính loïc phaân cöïc duøng ñeå traùnh söï khaùc bieät trong caùc giaù trò ñöôïc ño töø beà maët möïc in coøn öôùt vaø ñaõ khoâ. Caùc kính loïc maøu thích hôïp ñöôïc duøng cho caùc maøu ño. Hình veõ treân giaûi thích nguyeân lyù naøy, laáy moät maøng möïc maøu ño laøm ví duï. Moät caùch lyù töôûng, aùnh saùng traéng chieáu tôùi bao goàm caùc phaàn phoå Red, Green, Blue baèng nhau. Möïc in chöùa caùc haït maøu haáp thuï phaàn phoå Red vaø phaûn xaï phaàn phoå Green vaø Blue maø chuùng ta goïi laø maøu Cyan (Cyan=Green + Blue). Caùc maùy ño maät ñoä ñöôïc duøng ñeå ño trong phaïm vi khoaûng haáp thuï cuûa moãi maøu, nôi maät ñoä vaø ñoä daøy lôùp möïc töông quan chaët cheõ vôùi nhau. Trong ví duï cuûa chuùng ta, moät kính loïc Red ñöôïc söû duïng chæ cho caùc tia saùng Red ñi qua vaø chaën caùc tia saùng Blue vaø Green laïi. 3 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Hình 2: Ño maät ñoä laø ño löôïng aùnh saùng phaûn xaï Maät ñoä cuûa moät lôùp möïc chuû yeáu phuï thuoäc vaøo caùc haït möïc, maät ñoä taäp trung cuûa caùc haït möïc vaø ñoä daøy cuûa lôùp möïc. Ñoái vôùi moät loaïi möïc, maät ñoä laø pheùp ño ñoä daøy lôùp möïc chöù noù khoâng cho ta bieát gì veà maøu saéc cuûa möïc. 2. Söû duïng caùc kính loïc trong ño maät ñoä Caùc kính loïc maøu vaø caùc kính loïc ñoä saùng Caùc kính loïc maøu trong moät maùy ño maät ñoä ñöôïc duøng phuø hôïp vôùi hieäu quaû haáp thuï cuûa caùc maøu Cyan, Magenta vaø Yellow. Caùc tieâu chuaån chung nhö DIN 16 536 vaø ISO/ANSI 5/3 xaùc ñònh caùc daûi truyeàn phoå vaø caùc vò trí töông öùng cuûa söï truyeàn qua toái ña. Caùc kính loïc maøu daûi roäng vaø daûi heïp ñöôïc neâu ra ôû ñaây lieân heä ñeán tieâu chuaån A vaø T trong ISO moät caùch töông öùng. Caùc kính loïc baêng heïp phaûi ñöôïc söû duïng vì söï khaùc bieät keát quaû ño cuûa caùc loaïi kính loïc cuûa caùc nhaø saûn xuaát khaùc nhau thaáp hôn so vôùi kính loïc baêng roäng. Caùc kính loïc maøu phaûi luoân ñöôïc choïn löïa sao cho maøu cuûa noù laø maøu buø cuûa maøu möïc in ñöôïc ño. Maøu ñen ñöôïc ño vôùi moät kính loïc thò giaùc ñöôïc ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi caûm nhaän ñoä saùng phoå cuûa maét ngöôøi. Caùc maøu ñaëc bieät ñöôïc ño vôùi kính loïc cho giaù trò ño cao nhaát. Cyan Red Magenta Green Yellow Blue Ba hình minh hoaï trang keá beân cho thaáy caùc ñöôøng cong phaûn xaï phoå cuûa caùc maøu Cyan, Magenta vaø Yellow cuøng caùc kính loïc maøu töông öùng theo DIN 16 536. 4 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Hình 3: Phoå phaûn xaï cuûa caùc maøu Caùc kính loïc phaân cöïc Caùc maùy ño maät ñoä coù theå ñöôïc duøng ñeå ño caû lôùp möïc öôùt laãn khoâ. Caùc maøu möïc öôùt coù moät beà maët phaúng vaø choùi saùng. Trong suoát quaù trình khoâ, möïc in hoaø hôïp vôùi caáu truùc khoâng ñeàu ñaën cuûa beà maët giaáy vaø hieäu quaû phaûn chieáu bò giaûm ñi. Neáu moät lôùp möïc ñöôïc ño laïi sau khi ñaõ khoâ thì keát quaû ño seõ khaùc. Ñeå loaïi tröø hieäu öùng naøy hai kính loïc phaân cöïc vôùi caùc ñöôøng cheùo nhau ñöôïc laép ngang qua ñöôøng ñi cuûa tia saùng. Caùc kính loïc phaân cöïc chæ cho pheùp aùnh saùng dao ñoäng theo moät phöông nhaát ñònh ñi qua vaø chaën laïi caùc soùng aùnh saùng dao ñoäng theo phöông khaùc. Moät phaàn caùc tia saùng ñöôïc phaân cöïc bôûi kính loïc phaân cöïc ñaàu tieân seõ phaûn xaï theo hieäu öùng töø lôùp möïc töùc laø khoâng thay ñoåi phöông dao ñoäng cuûa noù. Kính loïc phaân cöïc thöù hai ñöôïc ñaët ôû goùc 900 so vôùi kính loïc phaân cöïc ñaàu tieân ñeå chaën caùc tia saùng phaûn xaï ngöôïc laïi theo hieäu öùng göông naøy. 5 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Tuy nhieân caùc tia saùng xuyeân qua lôùp möïc vaø bò phaûn chieáu bôûi lôùp möïc hay neàn vaät lieäu in seõ maát phöông phaân cöïc ban ñaàu cuûa chuùng. Vì leõ ñoù chuùng coù theå ñi qua kính loïc phaân cöïc thöù hai vaø tôùi boä caûm nhaän tín hieäu cuûa maùy ño maät ñoä. Baèng caùch chaën caùc phaàn töû aùnh saùng phaûn xaï töø beà maët möïc in coøn öôùt ta coù theå coù ñöôïc giaù trò ño xaáp xæ baèng nhau cho möïc in coøn öôùt vaø ñaõ khoâ. Do bò chaën bôûi caùc kính loïc phaân cöïc neân caùc tia saùng tôùi ñöôïc boä caûm nhaän cuûa maùy ño seõ ít hôn. Vì leõ ñoù caùc giaù trò ño ñöôïc töø caùc maùy ño coù kính loïc phaân cöïc seõ thaáp hôn khi ño bôûi caùc maùy ño khaùc. 3. Caùc giaù trò ño trong pheùp ño maät ñoä Caùc maùy ño maät ñoä hieån thò caùc soá ño cuûa chuùngcho maät ñoä möïc D döôùi daïng soá logarit. Ñoù laø tyû soá logarit giöõa aùnh ñöôïc haáp thuï bôûi moät neàn traéng tham chieáu* vôùi löôïng saùng ñöôïc haáp thuï cuûa lôùp möïc ñöôïc ño. Trong thöïc teá caùc soá lieäu maät ñoä möïc haàu nhö ñöôïc goïi chung laø “maät ñoä”. Giaù trò maät ñoä möïc vaø Heä soá phaûn xaï β ñöôïc tính toaùn ñöôïc tính toaùn theo coâng thöùc sau: Vôùi Lep laø moät löôïng saùng phaûn xaï töø möïc in vaø Lew laø löôïng saùng phaûn xaï töø neàn traéng tham chieáu. Heä soá phaûn xaï β laø tyû soá giöõa aùnh saùng phaûn xaï töø moät maãu ño (möïc in) vaø töø moät ñieåm traéng (giaù trò tham chieáu). Vôùi giaù trò β ñöôïc tính toaùn theo nhö treân, maät ñoä ñöôïc tính theo coâng thöùc sau: Coù moät moái töông quan chaët cheõ giöõa ñoä daøy lôùp möïc vaø maät ñoä möïc. Hình veõ döôùi 6 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 ñaây cho thaáy raèng vôùi ñoä daøy lôùp möïc taêng, söï phaûn xaï aùnh saùng giaûm vaø giaù trò maät ñoä taêng. 7 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Ñoà thò treân cho thaáy moái töông quan giöõa ñoä daøy lôùp möïc vaø maät ñoä möïc cuûa 4 maøu cô baûn trong in offset. Ñöôøng thaúng ñöùng ñaùnh daáu khoaûng ñoä daøy lôùp möïc xaáp xæ 1mm thöôøng ñöôïc duøng trong in offset.Ñoà thò cuõng cho thaáy raèng caùc ñöôøng cong maät ñoä doác ôû phaàn ñaàu vaø raát ngang khi ñoä daøy lôùp möïc cao nhaát ñaït ñöôïc. Töø ñoä daøy lôùp möïc naøy trôû leân haàu nhö khoâng coù söï gia taêng maät ñoä möïc naøo nöõa thaäm chí neáu vieäc ño ñöôïc thöïc hieän treân moät hoäp chöùa ñaày möïc thì giaù trò maät ñoä cuõng seõ khoâng cao hôn. Tuy nhieân, ñoä daøy cuûa lôùp möïc naøy khoâng coøn thích hôïp cho in offset. 4. Caùch ño maät ñoä Laáy ñieåm zero treân giaáy traéng Tröôùc khi baét ñaàu ño, caùc maùy ño maät ñoä phaûi ñöôïc ñònh chuaån veà zero treân neàn traéng cuûa giaáy (neàn traéng tham chieáu) ñeå loaïi tröø caùc aûnh höôûng veà maøu saéc vaø ñaëc tính beà maët cuûa giaáy leân vieäc xaùc ñònh ñoä daøy lôùp möïc in. Vì muïc ñích naøy, maät ñoä cuûa giaáy traéng lieân heä ñeán “neàn traéng tuyeät ñoái” ñöôïc ño vaø soá ño naøy ñöôïc xaùc laäp laø zero (D=0.00). Maät ñoä toâng nguyeân Soá ño treân moät vuøng toâng nguyeân ñöôïc coi nhö maät ñoä toâng nguyeân (DV). Noù ñöôïc ño treân daûi kieåm tra quaù trình in ñöôïc in treân tôø in ñaët thaúng goùc vôùi höôùng in. Ngoaøi caùc phaàn töû kieåm tra khaùc, daûi kieåm tra in coøn coù caùc oâ toâng nguyeân cho caû 4 maøu cô baûn vaø neáu caàn thieát coøn coù caùc maøu boå sung. Maät ñoä toâng nguyeân cho pheùp kieåm tra vaø duy trì ñoä daøy lôùp möïc ñeàu ñaën (trong khoaûng dung sai nhaát ñònh) treân toaøn boä tôø in vaø quaù trình in. Maät ñoä taàng thöù Maät ñoä taàng thöù ñöôïc ño treân caùc oâ taàng thöù cuûa daûi kieåm tra in. Trong vuøng ño khoaûng 3 ñeán 4 mm coù söï phoái hôïp giöõa caùc ñieåm tram vaø neàn traéng cuûa giaáy, gioáng nhö khi ñöôïc nhìn bôûi maét ngöôøi. Giaù trò ño ñöôïc laø maät ñoä möïc taïi moät giaù trò taàng thöù (% dieän tích ñieåm tram). Tyû leä giöõa dieän tích cuûa caùc ñieåm tram vaø toång dieän tích beà maët taïi vuøng ñöôïc ño caøng lôùn thì 8 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 ñoä daøy lôùp möïc caøng cao vaø giaù trò maät ñoä taàng thöù caøng lôùn. Dieän tích che quang hoïc hieäu duïng (giaù trò taàng thöù treân tôø in) Khi vuøng tram ñöôïc ño baèng moät maùy ño maät ñoä, noù khoâng phaûi laø ñoä che phuû dieän tích hình hoïc töùc laø tyû leä dieän tích giöõa caùc ñieåm tram vaø neàn traéng cuûa giaáy maø laø ño ñoä che dieän tích quang hoïc hieäu duïng. Söï khaùc bieät giöõa ñoä che dieän tích hình hoïc vaø ñoä che dieän tích quang hoïc hieäu duïng ôû choã laø caû khi quan saùt laãn khi ño maät ñoä thì phaàn aùnh saùng chieáu tôùi ñi vaøo trong neàn giaáy taïi caùc ñieåm khoâng ñöôïc in bò giöõ laïi beân döôùi caùc haït tram trong quaù trình phaûn xaï vaø coi nhö ñöôïc haáp thuï. Hieäu öùng naøy ñöôïc goïi laø “söï taùn quang”. Noù laøm cho caùc ñieåm tram xuaát hieän veà phöông dieän quanghoïc to hôn kích thöôùc thaät cuûa noù. Ñoä che dieän tích quang hoïc hieäu duïng phoái hôïp caû ñoä che dieän tích hình hoïc laãn söï gia taêng dieän tích quang hoïc. 5. Caùc öùng duïng cô baûn cuûa maùy ño maät ñoä Töø caùc giaù trò ño maät ñoä toâng nguyeân vaø maät ñoä taàng thöù ta coù theå tính ñöôïc söï gia taêng taàng thöù vaø ñoä töông phaûn in. Tuy nhieân tröôùc tieân taát caû caùc thieát bò ño phaûi ñöôïc caân chænh veà zero treân neàn giaáy traéng. Giaù trò taàng thöù trong in Töø caùc giaù trò maät ñoä toâng nguyeân (DV) vaø giaù trò maät ñoä cuûa taàng thöù ñöôïc ño (DR), giaù trò taàng thöù (% dieän tích ñieåm tram) cuûa tôø in FD coù theå tính ñöôïc baèng phöông trình Murray - Davies Söï gia taêng taàng thöù Söï gia taêng taàng thöù Z(%) laø hieäu soá giöõa giaù trò taàng thöù ño ñöôïc treân tôø in (FD) vaø giaù trò taàng thöù ñaõ bieát treân phim (FF). 9 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Ñoä töông phaûn in Ñoä töông phaûn in töông ñoái cuõng ñöôïc tính töø giaù trò maät ñoä toâng nguyeân DV vaø maât ñoä toâng tram DR. Giaù trò DR ôû ñaây toát nhaát neân ñöôïc ño ôû toâng ¾ (Toâng 75%). Söï nhaän möïc Söï nhaän möïc ñöôïc tính toaùn töø caùc giaù trò maät ñoä toâng nguyeân cho moãi maøu rieâng bieät, noù cuõng ñöôïc tính töø caùc oâ maøu toâng nguyeân ñöôïc in choàng 2 maøu vaø 3 maøu treân thang kieåm tra in töông öùng vôùi thöù töï maøu in. Söï nhaän möïc ñöôïc tính toaùn baèng coâng thöùc sau cho thaáy tyû leä % söï truyeàn moät lôùp möïc naøy leân treân moät lôùp möïc khaùc. Maøu naèm beân döôùi (maøu in ñaàu tieân leân giaáy) ñöôïc coi laø coù tình traïng nhaän möïc 100%. In choàng 2 maøu Trong ñoù: D1+2 Maät ñoä möïc in cuûa caû hai maøu D1 Maät ñoä möïc cuûa lôùp möïc in ñaàu tieân D2 Maät ñoä möïc cuûa lôùp möïc in sau cuøng Chuù yù: Taát caû caùc maät ñoä möïc phaûi ñöôïc ño vôùi kính loïc maøu buø daønh cho maøu in thöù 2. In choàng 3 maøu Trong ñoù: D1+2+3 Maät ñoä möïc in cuûa caû ba maøu D3 Maät ñoä möïc cuûa lôùp möïc in sau cuøng D1+2 Maät ñoä möïc cuûa hai lôùp möïc in ñaàu tieân Chuù yù: Taát caû caùc maät ñoä möïc phaûi ñöôïc ño vôùi moät kính loïc maøu buø daønh cho maøu in thöù ba. Taát caû caùc phöông phaùp naøy ñang coøn laø caùc vaán ñeà tranh luaän, do caùc giaù trò ñaït ñöôïc hieåu moät caùch quaù cöùng ngaéc. Tuy nhieân, ñeå so saùnh giöõa caùc laàn in vaø ñaëc bieät laø giöõa caùc tôø in trong cuøng moät ñôït in thì chuùng thöïc söï coù yù nghóa. Giaù trò FA caøng cao vieäc nhaän möïc caøng toát. 6. Caùc giôùi haïn cuûa maùy ño maät ñoä Cuõng gioáng nhö kyõ thuaät taùch maøu, caùc maùy ño maät ñoä hoaït ñoäng vôùi caùc kính loïc ñöôïc ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi 4 maøu cô baûn. Chuùng cung caáp moät giaù trò töông ñoái veà ñoä daøy lôùp möïc nghóa laø chuùng khoâng ño söï theå hieän quang hoïc cuûa maøu. Caùc yeáu toá naøy ñaët ra moät soá giôùi haïn nhaát ñònh cho vieäc öùng duïng caùc maùy ño. Baûng phía treân lieät keâ caùc lónh vöïc aùp duïng tieâu bieåu khi so saùnh vôùi maùy ño maøu vaø maùy ño phoå. Moät baát lôïi chuû yeáu cuûa pheùp ño maät ñoä laø caùc maät ñoä maøu gioáng nhau khoâng nhaát thieát daãn tôùi caùc caûm nhaän quang hoïc gioáng nhau. Ñaây laø tröôøng hôïp khi caùc chaát lieäu 10 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 maøu ñöôïc so saùnh cho thaáy söï khaùc bieät giöõa chuùng vôùi nhau. Vì leõ ñoù caùc giaù trò tham chieáu coù theå khoâng ñöôïc laáy töø caùc baûn in thöû hay caùc maãu khaùc. Caùc haïn cheá cuûa 3 kính loïc maøu Red, Green, Blue laø töông ñoái quan troïng. Khi caùc maøu maãu ñöôïc phoái troän bôûi nhieàu hôn 4 maøu cô baûn thì vieäc ño caùc maøu boå sung trôû thaønh moät vaán ñeà nan giaûi. Trong haàu heát caùc tröôøng hôïp, khoâng coù kính loïc naøo thích hôïp cho caùc maøu boå sung nhö theá keát quaû laø caùc giaù trò maät ñoä möïc ño ñöôïc quaù thaáp vaø söï gia taêng taàng thöù cuõng sai. Vieäc söû duïng caùc maùy ño maät ñoä cuõng bò pheâ phaùn khi kieåm tra maøu treân cô sôû caùc oâ taàng thöù choàng nhieàu maøu nhö laø caùc oâ kieåm tra söï caân baèng xaùm. Neáu moät oâ caân baèng xaùm ñöôïc ño vôùi 3 kính loïc maøu thì caùc giaù trò maät ñoä möïc ñaït ñöôïc khaùc vôùi caùc giaù trò nhaän ñöôïc khi ño rieâng töøng maøu baèngkính loïc daønh cho noù. Ñieàu naøy xaûy ra vì moãi moät maøu möïc trong 3 maøu möïc in seõ goùp phaàn vaøo toång maät ñoä möïc vaø caùc maøu cô baûn khoâng phaûi laø nhöõng möïc in hoaøn haûo (haáp thuï hoaøn haûo 1/3 vuøng quang phoå thaáy ñöôïc vaø phaûn xaï 2/3 coøn laïi) neân chuùng seõ haáp thuï theâm caùc khoaûng phoå maø leõ ra chuùng khoâng ñöôïc haáp thuï. Caùc maùy ño maät ñoä raát höõu ích trong vieäc theo doõi quaù trình in cuûa moät maùy in 4 maøu. Trong taát caû caùc tröôøng hôïp khaùc caùc maùy ño maät ñoä ñeàu bò giôùi haïn khi söû duïng. Hai ví duï döôùi ñaây cho thaáy caùc maøu boå sung ñöôïc ño vôùi maùy ño maät ñoä nhö theá naøo. Toâng maøu “xaùm” ñöôïc trình baøy ôû ñaây coù ñoä phaûn xaï töông ñoái cao, hôi giaûm ñi veà phía khoaûng phoå Blue (380 - 500 nm). Do vaäy giaù trò maät ñoä cao nhaát (0.17) ñöôïc ño vôùi moät kính loïc maøu Blue. Giaù trò thaáp naøy khoâng theå thay ñoåi moät caùch deã daøng, vì thay ñoåi ñoä daøy lôùp möïc chæ daãn tôùi laøm thay ñoåi khoâng ñaùng keå maät ñoä. Vì leõ ñoù treân thöïc teá caùc maøu nhaït chuû yeáu ñöôïc ñaùnh giaù baèng maét treân cô sôû tôø in khaùch haøng ñoàng yù vaø ñöôïc ñieàu chænh thuû coâng. 11 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Caùc maøu boå sung HKS 8 vaø HKS 65 ôû ví duï thöù 2 naøy coù söï khaùc bieät hoaøn toaøn veà toâng maøu vaø coù theåthaáy ñöôïc töø ñöôøng cong phaûn xaï phoå cuûa noù. Ñoái vôùi caû hai maøu söï haáp thuï trong phaïm vi phoå Blue (380 - 500 nm) laø lôùn nhaát. Vaø keát quaû laø maät ñoä cao nhaát (1.6 cho moãi maøu) ñöôïc ño baèng kính loïc maøu Blue. Do vaäy caùc giaù trò maät ñoä baèng nhau ñöôïc ño bôûi cuøng moät kính loïc maøu khoâng coù nghóa laø caùc toâng maøu cuûa chuùng nhö nhau! Vì vaäy söï theå hieän cuûa moät maøu chæ coù theå ñaùnh giaù ñöôïc bôûi pheùp ño maøu. 7. Caùc löu yù khi thöïc haønh ño maät ñoää Caùc tieâu chuaån caân chænh luoân ñöôïc cung caáp keøm theo töøng thieát bò. Vieäc caân chænh caên baûn neân ñöôïc tieán haønh theo chæ daãn trong saùch höôùng daãn söû duïng, sau ñoù caùc maùy ño maät ñoä ñöôïc thieát laäp caùc thoâng soá ñeå ño cho phuø hôïp vôùi caùc maøu theo caùc höôùng daãn vaø ñònh giaù trò zero cho neàn giaáy traéng. Neáu maùy ño maät ñoä khoâng theå traû veà 0.00 cho neàn giaáy traéng thì caùc giaù trò ño ñöôïc phaûi tröø bôùt ñi maät ñoä cuûa giaáy traéng (ñieàu naøy chæ xaûy ra vôùi caùc maùy ño maät ñoä cuõ). Khi xaùc ñònh maät ñoä phaûi löu yù raèng haàu heát caùc vaät lieäu in (tröø kim loaïi vaø moät soá loaïi plastic) ñeàu cho aùnh saùng maët sau qua. Vì theá aûnh höôûng cuûa beà maët maø maãu ño ñöôïc ñaët leân treân ñoù phaûi ñöôïc caân nhaéc kyõ. Caùc chuyeân gia khuyeán caùo raèng vaät lieäu ñöôïc in 1 maët phaûi ñöôïc ño khi maãu ño naèm treân beà maët traéng vaø vaät lieäu ñöôïc in caû 2 maët khi ño phaûi ñaët maãu ño leân neàn ñen. Tuøy thuoäc vaøo daïng caáu taïo hình hoïc cuûa caùc maùy ño maät ñoâä phaûn xaï, caùc giaù trò ño ñöôïc phuï thuoäc chuû yeáu vaøo khoaûng caùch. Ñeå ñaûm baûo cho caùc thieát bò ño ñaùng tin caäy, caùc maãu ño phaûi ñöôïc ñaët treân moät beà maët phaúng vaø khoâng bò ñaùnh daáu bôûi baát kyø thöù gì. Caùc maøu pha ñöôïc ño baèng caùch thieát laäp caùc thoâng soá trong maùy ño maät ñoä ñeå taïo ra caùc giaù trò cao nhaát. Trong tröôøng hôïp caùc thieát bò coù boä phaän töï ñoäng choïn kính loïc thì caùc kính loïc ñuùng seõ ñöôïc choïn moät caùch töï ñoäng. Löu yù veà caân chænh maùy ño maät ñoä Giaù trò ño ñöôïc treân giaáy traéng tuøy thuoäc vaøo loaïi giaáy vaø kính loïc. Trong tröôøng hôïp caùc pheùp ño ñöôïc tieán haønh treân nhieàu loaïi giaáy khaùc nhau thì thieát bò phaûi ñöôïc ñaët veà giaù trò zero taïi beà maët traéng cuûa giaáy tröôùc khi ño. Löu yù khi ño maät ñoä cheânh leäch giöõa möïc öôùt vaø möïc khoâ 12 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Söû duïng maùy ño maät ñoä quang hoïc khoâng coù kính phaân cöïc ñeå ño caùc giaù trò maät ñoä. Khi möïc coøn öôùt, maät ñoä D = 1,45 , cuõng taïi ñieåm ñoù khi möïc ñaõ khoâ sau hôn 30 phuùt coù maät ñoä D = 1,38. Vaäy maät ñoä cheânh leäch giöõa möïc öôùc vaø möïc khoâ laø 0,07. Neáu maät ñoä möïc khoâ ño ñöôïc laø D = 1,40 thì maät ñoä möïc öôùt thöïc söï laø D = 1,40 + 0,07 = 1,47.  Löu yù luoân giöõ cho ñaàu ño cuûa maùy ño maät ñoä quang hoïc ñöôïc saïch seõ.  Caùc giaù trò maät ñoä chæ coù tính chaát töông ñoái, chuùng khoâng theå deã daøng chuyeån töø giaù trò naøy sang giaù trò khaùc. Möïc cuûa caùc haõng saûn xuaát khaùc nhau hay ngay caû nhöõng loaïi möïc khaùc nhau cuûa cuøng moät haõng saûn xuaát ñeàu coù caùc giaù trò maät ñoä khaùc nhau, ngay caû khi ta in treân cuøng moät loaïi giaáy vôùi cuøng ñoä daøy lôùp möïc.  Ñeå kieåm soaùt maät ñoä trong quaù trình in ñoøi hoûi phaûi coù caùc thang kieåm tra chính xaùc (vd: thang kieåm tra cuûa FOGRA - PMSI, FOGRA - PMS).  Caùc pheùp ño maät ñoä thöôøng cung caáp caùc baùo caùo khoâng chính xaùc veà toâng maøu cuûa möïc in thí duï nhö maøu Magenta ñöôïc taïo ra “aám hôn” hay “laïnh hôn”. Chæ coù caùc thieâát bò ño maøu môùi cung caáp caùc giaù trò ñaùng tin caäy veà tính chaát naøy.  Vieäc caân chænh maùy ño maät ñoä coù lieân quan ñeán giaáy traéng phaûi ñöôïc kieåm tra nhieàu laàn moãi ngaøy vôùi moãi maøu.  Neân söû duïng maùy ño maät ñoä quang hoïc vôùi cheá ñoä töï ñoäng choïn kính loïc vaø tính toaùn ñöôïc kích thöôùc haït tram cuõng nhö söï gia taêng taàng thöù.  Thuaät ngöõ maät ñoä möïc öôùt ñöôïc duøng ñeå dieãn taû giaù trò maät ñoä ño ñöôïc töø maãu 30 giaây sau khi in.  Thuaät ngöõ maät ñoä möïc khoâ duøng ñeå dieãn taû giaù trò ño ñöôïc töø maãu toái thieåu 30 phuùt sau khi in. 13 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Phaàn 2: CAÙC ÑAËC TRÖNG IN VAØ TÍNH CHAÁT CUÛA CHUÙNG Ñoái vôùi quaù trình in, caùc ñaëc tröng in ñöôïc ñònh nghóa laø: "taäp hôïp caùc ñaëc tröng coù aûnh höôûng ñeán phuïc cheá in vaø aûnh höôûng ñeán söï chính xaùc giöõa tôø in thöû vaø tôø in thaät cuõng nhö giöõa caùc tôø in trong moät laàn in hay giöõa nhieàu laàn taùi baûn" CAÙC TÍNH CHAÁTCUÛA CAÙC ÑAËC TRÖNG IN Coù nhieàu yeáu toá bieán ñoåi gaây ra söï khaùc bieät giöõa tôø in thöû vaø tôø in thaät, giöõa caùc tôø in trong moät laàn in vaø giöõa caùc laàn in. Caùc yeáu toá naøy coù theå ñöôïc phaân thaønh caùc thuoäc tính cô baûn nhö sau:  Beà maët tôø in  Maøu möïc cô baûn (toâng maøu, maät ñoä)  Söï truyeàn toâng (gia taêng taàng thöù)  Maøu möïc sô caáp (söï nhaän möïc, thöù töï in choàng maøu) Beà maët tôø in. Beà maët tôø in coù aûnh höôûng quan troïng ñeán caùc ñaëc tröng in xeùt caû veà yeáu toá thò giaùc laãn caùc thuoäc tính ño ñöôïc treân tôø in. Phaàn lôùn caùc kyõ thuaät vieân ngaønh in ñeàu traûi qua caùc khoù khaên khi coá gaéng in cho gioáng baøi in thöû (ñaõ ñöôïc in treân giaáy traùng phaán) vôùi giaáy in thaät laø giaáy khoâng traùng phaán. Caùc aûnh höôûng cuûa beà maët tôø in coù theå ñöôïc thaáy roõ raøng khi ño maät ñoä cuûa caùc loaïi giaáy khaùc nhau. Nhöõng söï khaùc bieät naøy cho thaáy nhöõng khoù khaên khi phaûi truyeàn taàng thöù treân caùc loaïi giaáy khaùc Loaïi giaáy khoaûng maät ñoä LOAÏI GIAÁY KHOAÛNG MAÄT ÑOÄ TOÁI ÑA Giaáy in baùo 1.1 Giaáy khoâng traùng phaán 1.4 Giaáy coucheù matt (beà maët 1.6 khoâng boùng) Giaáy coucheù beà maët boùng 1.9 Khoaûng maät ñoä toái ña coù theå ñaït ñöôïc khi in treân caùc loaïi giaáy khaùc nhau. Chuùng cuõng cho thaáy roõ khi phuïc cheá hình maøu hay thaäm chí hình moät maøu coù moät söï khaùc bieät lôùn veà caùc ñaëc tröng in khi Ngoaøi nhöõng söï khaùc bieät veà maät ñoä coøn coù söï khaùc bieät veà khoaûng maøu phuïc cheá khi in treân caùc loaïi giaáy khaùc nhau. Hình veõ döôùi ñaây cho thaáy khoaûng phuïc cheá maøu khi in treân loaïi giaáy in baùo nhoû hôn nhieàu so vôùi khi in treân loaïi giaáy traéng coù traùng phaán, vì lyù do naøy maø khoaûng maøu saéc in treân giaáy in baùo thöôøng coù ñoä baõo hoaø maøu thaáp hôn khi in treân caùc loaïi giaáy khaùc. Maëc duø cuõng coù söï dòch chuyeån veà toâng maøu nhöng söï chuyeån dòch naøy khoâng theå xaùc ñònh moät caùch chính xaùc töø bieåu ñoà naøy vì möïc in söû duïng ñeå in treân hai loaïi giaáy naøy khaùc nhau. 14 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Gamut phuïc cheá maøu cho moãi loaïi giaáy Caùc aûnh höôûng cuûa beà maët tôø in ñoái vôùi caùc toâng maøu möïc coù theå ñöôïc quan saùt moät caùch roõ raøng khi in cuøng moät loaïi möïc leân nhieàu loaïi giaáy khaùc nhau. Söï so saùnh nhö theá coù theå khoâng chính xaùc hoaøn toaøn vì söï sai bieät veà toâng maøu möïc bò aûnh höôûng chuû yeáu bôûi ñoä daøy lôùp möïc ñöôïc in leân caùc beà maët tôø in ñoù. Trong thöïc teá, söï sai bieät maøu seõ ít hôn neáu ñoä daøy lôùp möïc ñöôïc ñieàu chænh ñeå ñaït ñöôïc giaù trò ñoä saùngchung treân töøng loaïi giaáy. Ñoä sai bieät maøu cho moät khoaûng maät ñoä tieâu bieåu cuûa caùc loaïi giaáy ñöôïc theå hieän trong baûng döôùi ñaây. Khoaûng sai bieät maøu chæ ra trong baûng laø khoaûng sai bieät toái ña giöõa caùc loaïi giaáy trong cuøng moät nhoùm giaáy. Ta coù theå nhaän thaáy moät ñieàu thuù vò ôû ñaây laø söï sai bieät maøu giöõa caùc loaïi giaáy trong cuøng nhoùm giaáy khoâng traùng phaán khi in thaáp hôn so vôùi khi chöa in, caùc loaïi giaáy trong nhoùm giaáy coù traùng phaán thì ngöôïc laïi. Coù moät söï gia taêng khoaûng sai bieät maøu ñaùng keå khi taát caû caùc loaïi giaáy ñöôïc ñöa ra so saùnh, ñaây laø keát quaû cuûa söï khaùc bieät veà ñoä boùng, ñoä haáp thuï, ñoä nhaün beà maët vaø caùc ñaëc tröng quang hoïc cuûa caùc loaïi giaáy. Maøu saéc cu ûa giaáy roõ raøng laø coù aûnh höôûngleân toâng maøu cuûa möïc in. Nhöng coù moät ñieàu caàn phaûi löu yù laø khi xem xeùt moät quaù trình phuïc cheá maøu, giaáy in maëc nhieân ñöôïc xem nhö moät neàn 15 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 traéng tham chieáu vaø trong tieàm thöùc chuùng ta luoân coù söï ñieàu chænh naøy. Maøu saéc cuûa giaáy in coøn coù aûnh höôûng nhieàu hôn khi in caùc neàn maøu lôùn leân treân ñoù vì caùc neàn maøu naøy loaïi tröø baát kyø khaû naêng buø tröø naøo cuûa heä thoáng thò giaùc cuûa chuùng ta. Moät thuoäc tính nöõa bò aûnh höôûng beà maët cuûa tôø in chính laù söï gia taêng taàng thöù. Chuùng ta ñaõ bieát raèng söï gia taêng taàng thöù chính laø hieän töôïng caùc haït tram treân tôø in lôùn heân caùc haït tram treân phim, hieän töôïng naøy cuõng bò aûnh höôûng moät phaàn bôûi söï taùn xaï aùnh saùng treân beà maët tôø in, Coù moät söï khaùc bieät ñaùng keå giöõa söï taùn xaï aùnh saùng treân beà maët giaáy traùng phaán vaø giaáy khoâng traùng phaán. Moät laàn nöõa ta laïi thaáy vieäc so saùnh giöõa caùc loaïi giaáy vôùi nhau khoâng hoaøn toaøn chính xaùc khi caùc thuoäc tính khaùc nhö maät ñoä vaø ñoä daøy lôùp möïc cuõng thay ñoåi. Tuy nhieân, caùc soá lieäu ño ñaïc cho thaáy coù moät söï khaùc bieät khoaûng 3% trong söï gia taêng taàng thöù ôû phaàn toâng trung gian giöõa caùc loaïi giaáy traùng phaán cao caáp vaø caùc loaïi giaáy khoâng traùng phaán vaø söï gia taêng taàng thöù cao nhaát naèm ôû caùc loaïi giaáy khoâng traùng phaán. Ngoaøi caùc aûnh höôûng cuûa beà maët tôø in, khoaûng maät ñoä, söï gia taêng taàng thöù vaø khoaûng maøu phuïc cheá, chuùng ta cuõng phaûi xem xeùt caùc aûnh höôûng thò giaùc nhö caáu truùc beà maët tôø in vaø cac ñaëc tröng quang hoïc khaùc. Toâng maøu sô caáp Toâng cuûa caùc maøu möïc in cô baûn khi ñöôïc in leân moät loaïi giaáy cuï theå ñöôïc xaùc dònh bôûi caùc tieâu chuaån phuø hôïp, thí duï nhö tieâu chuaån BS 4666. Tuy nhieân cuõng coù söï bieán ñoåi veà toâng maøu giöõa caùc boä möïc cuûa caùc haõng saûn xuaát möïc khaùc nhau. Söï khaùc bieät veà toâng maøu giöõa caùc boä möïc seõ aûnh höôûng ñeán khoaûng maøu phuïc cheá vaø do vaäy cuõng aûnh höôûng ñeán keát quaû in khi in cuøng moät boä phim nhöng baèng nhieàu loaïi möïc khaùc nhau. Lyù do coù söï khaùc bieät veà toâng maøu chính laø giaù thaønh cuûa caùc loaïi haït maøu. Vì quaù trình in khoâng hoaøn haûo neân noù coù theå laøm taêng hay giaûm khoaûng maøu phuïc cheá taïi moät maøu naøo ñoù thí duï nhö maøu Red baèng caùch thay ñoåi caùc toâng maøu nhö Cyan vaø Magienta nhöng laïi laøm giaûm khoaûng maøu phuïc cheá cuûa caùc maøu khaùc. Thaäm chí neáu möïc in vaø beà maët tôø in gioáng nhau nhöng ñoä daøy lôùp möïc khaùc nhau thì caù toâng maøu cuõng seõ thay ñoåi. Hieäu öùng thò giaùc veà söï bieán ñoåi toâng maøu do ñoä daøy lôùp möïc cuõg gioáng nhö khi in treân caùc loaïi giaáy khaùc nhau. Vieäc ñieàu chænh giaûm ñoä daøy lôùp möïc khi in treân giaáy traùng phaán hoaëc giaáy khoâng traùng phaán seõ laøm giaûm ñoä baõo hoaø maøu vaø khoaûng maät ñoä maøu phuïc cheá. Toâng maøu in thöù hai vaø thöù ba Caùc maøu möïc in thöù hai vaø thöù 3 bò aûnh höôûng bôûi toâng maøu möïc in vaø ñoä daøy lôùp möïc in tröôùc ñoù. Chuùng cuõng bò aûnh höôûng bôøi caùc ñaëc tröng veà söï truyeàn möïc. Trong thöïc teá coù nhieàu tôø in khi so caùc maøu möïc in ñaàu tieân thì gioáng nhau nhöng khi in choàng theâm moät maøu nöõa thì laïi nhìn khaùc nhau, ñaëc bieät khaùc nhau ôû ñoä baõo hoaø maøu. Coâng vieäc in nhieàu maøu bao goàm vieäc in choàng nhieàu lôùp möïc leân nhau vaø ñieàu quan troïng laø löôïng möïc in choàng leân moät maøu ñaõ ñöôïc in tröôùc ñoù cuõng cuõng ñöôïc chaáp nhaän nhö löôïng möïc in leân phaàn traéng cuûa giaáy (vuøng chöa in). Khaû naêng in choàng moät maøu naøy leân moät maøu khaùc ñöôïc goïi laø thuoäc tính truyeàn möïc. Vieäc truyeàn möïc keùm coù nghóa laø möïc in ñöôïc truyeàn leân treân moät lôùp möïc khaùc ít hôn löôïng möïc caàn thieát neân maøu toång hôïp bò ngaû sang maøu cuûa lôùp möïc in tröôùc ñoù. 16 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Truyeàn toâng Quaù trình tram hoaù hình aûnh taïo ra nhöõng söï bieán ñoåi veà ñoä baõo hoaø maøu, caùc ñieåm tram coù kích thöôùc khaùc nhau khi ñöôïc quan saùt töø moät khoaûng caùch thích hôïp seõ ñöôïc hoaø troän bôûi quaù trình thò giaùc cuûa chuùng ta. Cöôøng ñoä cuûa maøu maø chuùng ta thaáy ñöôïc taïi baát kyø moät phaàn naøo treân thang ño kieåm tra toâng maøu phuï thuoäc vaøo caû löôïng möïc ñöôïc truyeàn leân giaáy laãn maät ñoä cuûa phaàn toâng nguyeân cuõng nhö kích thöôùc cuûa ñieåm tram ñöôïc in. Vì caùc ñieåm tram coù theå thay ñoåi kích thöôùc töø phim sang baûn in neân coù khaû naêng moät toâng maøu thay ñoåi khoâng phuï thuoäc vaøo söï thay ñoåi toâng maøu chung. Maëc duø kích thöôùc ñieåm tram coù theå bò thay ñoåi theo höôùng nhoû ñi nhöng thoâng thöôøng chuùng thay ñoåi theo höôùng lôùn leân (söï gia taêng taàng thöù). Vieäc giaûm ñoä daøy lôùp möïc coù theå cho pheùp ñaït ñöôïc moät toâng maøu naøo ñoù nhöng laïi laøm cho toâng maøu chung thay ñoåi nhieàu. Caùc ñaëc tröng in coøn bò aûnh höôûng nhieàu bôûi caùc hieäu öùng thò giaùc cuûa caùc ñieåm tram coù kích thöôùc khaùc nhau vaø söï khaùc bieät giöõa tôø in thöû vaø in thaät. Trong tình huoáng caùc ñieåm tram lôùn hôn möùc cho pheùp do loãi cuûa quaù trình cheá baûn thì khi in ta khoâng theå naøo ñaït ñöôïc maät ñoä yeâu caàu treân taát caû caùc toâng cuøng moät luùc. Maëc duø hieän nay caùc nhaø in ñaõ bieát nhieàu veà söï truyeàn toâng maøu nhöng phaàn lôùn caùc sai hoûng vaãn lieân quan ñeán caùc vaán ñeà veà kieåm soaùt söï truyeàn toâng hay phuïc cheá toâng khoâng chính xaùc ñaëc bieät laø söï sai bieät toâng maøu giöõa caùc tôø in thöû vaø in thaät (treân cuøng moät loaïi giaáy hay khaùc loaïi giaáy), giöõa caùc tôø in trong cuøng moät laàn in vaø giöõa caùc laàn in. Caân baèng xaùm Caân baèng xaùm khoâng phaûi laø yeáu toá töï bieán ñoåi maø bò bieán ñoåi do nhieàu yeáu toá khaùc. Neáu caùc lôùp möïc (CMY) ñöôïc in choàng leân ñuùng nhö yeâu caàu thì ôû phaàn xaùm cuûa hình aûnh seõ coù maøu trung tính, neáu caùc lôùp möïc truyeàn leân nhau khoâng chính xaùc thì phaàn maøu xaùm cuûa hình aûnh seõ bò ngaû sang moät toâng maøu naøo ñoù. Nhö ta ñaõ phaân tích ôû treân söï truyeàn möïc chính xaùc coøn phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö söï gia taêng taàng thöù…neân caân baèng xaùm cuõng phuï thuoäc vaøo toaøn boä caùc yeáu toá ñaõ keå treân. Caân baèng xaùm deã bò phaùt hieän baèng maét thöôøng khi in nhöõng aûnh coù maûng toâng xaùm lôùn nhöng laïi ít bò phaùt hieän khi in nhöõng hình coù nhieàu toâng maøu. Caân baèng xaùm thöïc chaát cuõng l aø caân baèng maøu vì vieäc truyeàn toâng maøu khoâng chính xaùc ñöôïc phaùt hieän nhanh nhaát taïi nhöõng vuøng toâng xaùm. Söï chuyeån dòch taàng thöù trong caùc quaù trình phuïc cheá laø nhöõng nguyeân nhaân cô baûn gaây ra söï cheânh leäch caùc giaù trò maät ñoä giöõa baøi maãu vaø tôø in cuõng nhö giöõa caùc giai ñoaïn cuûa quaù trình phuïc cheá. Beân caïnh möïc in vaø maøu cuûa giaáy in, caùc thoâng soá quan troïng nhaát laø ñoä daøy lôùp möïc, giaù trò taàng thöù, caân baèng maøu, söï nhaän möïc vaø thöù töï choàng maøu. Ñoä daøy lôùp möïc  Caûm giaùc veà maøu cuûa moät hình aûnh in phuï thuoäc vaøo lôùp möïc in ôû moät möùc ñoä nhaát ñònh. Vì caùc lyù do kyõ thuaät, ñoä daøy lôùp möïc toái ña trong kyõ thuaät in offset vaøo khoaûng 2,5 µm. Ñoái vôùi giaáy traùng phaán vaø caùc maøu möïc theo tieâu chuaån DIN 16 539, caùc vò vò trí maøu chính xaùc coù theå ñaït ñöôïc vôùi ñoä daøy lôùp möïc naèm giöõa khoaûng 0,7 vaø 1,1 µm.  Tuy nhieân, neáu söû duïng giaáy vaø möïc in khoâng thích hôïp ta khoâng theå phuïc cheá ñöôïc caùc maøu naèm ôû caùc goùc cuûa bieåu ñoà maøu CIE (caùc maøu coù ñoä baõo hoaø maøu 17 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 cao nhaát). Khoaûng maøu coù theå phuïc cheá ñöôïc cuõng giaûm neáu ñoä baõo hoaø maøu khoâng ñuû. Trong minh hoaï moâ taû ôû trang beân, vuøng maøu traéng cho thaáy khoaûng maøu phuïc cheá bò thu heïp laïi khi in baèng caùc loaïi möïc khoâng ñaït chaát löôïng. Xeùt veà khía caïnh vaät lyù, aûnh höôûng cuûa ñoä daøy lôùp möïc leân caùc ñaëc tính quang hoïc  coù theå ñöôïc giaûi thích nhö sau: Möïc in khoâng che phuû giaáy maø chuùng trong suoát.AÙnh saùng xuyeân qua möïc in.  Trong quaù trình ñi qua möïc in, aùnh saùng seõ ñuïng phaûi caùc haït maøu, caùc haït maøu naøy seõ haáp thuï nhieàu hay ít caùc böôùc soùng naøo ñoù cuûa aùnh saùng. Söï taäp trung cuûa caùc haït maøu vaø ñoä daøy lôùp möïc caøng cao thì caøng coù nhieàu haït  maøu ñuïng phaûi aùnh saùng vaø aùnh saùng seõ ñöôïc haáp thuï nhieàu hôn. Cuoái cuøng, caùc tia saùng tôùi ñöôïc beà maët giaáy maøu traéng vaø ñöôïc phaûn xaï. Trong quaù trình phaûn xaï, aùnh saùng laïi phaûi ñi qua ñoä daøy lôùp möïc moät laàn nöõa roài môùi tôùi maét ngöôøi quan saùt. Moät lôùp möïc in daøy haáp thuï nhieàu vaø phaûn xaï ít aùnh saùng hôn so vôùi lôùp möïc in moûng, vì leõ ñoù ngöôøi quan saùt caûm nhaän maøu toái hôn vaø coù ñoä baõo hoaø cao hôn. Vì vaäy, phaàn aùnh saùng ñi ñeán maét ngöôøi ñöôïc coi laø cô sôû ñeå ñaùnh giaù maøu. Söï chuyeån dòch taàng thöù trong quaù trình phuïc cheá Tieáp theo möïc in, caùc giaù trò toâng tram laø thoâng soá quan troïng nhaát ñeå ñaùnh giaù toâng maøu. ÖÙng vôùi moãi dieän tích (ñoä lôùn) cuûa ñieåm tram ta seõ coù moät giaù trò taàng thöù, ngöôøi ta thöôøng goïi laø giaù trò toâng tram F (%). Noù cho bieát tæ leä phaàn traêm veà dieän tích cuûa caùc ñieåm tram vaø phaàn giaáy traéng. Trong tröôøng hôïp giaáy traéng F=0%. Khi in phuû neàn F=100%. Neáu F=40% thì coù nghóa laø caùc ñieåm tram che 40% dieän tích vaø 60% dieän tích coøn laïi laø phaàn traéng cuûa giaáy. Caùc toâng maøu caøng saùng thì giaù trò toâng tram caøng nhoû. Söï dòch chuyeån taàng thöù Khi moät haït tram ñöôïc truyeàn töø phim sang baûn in roài töø baûn in qua taám cao su, roài cuoái cuøng truyeàn leân giaáy, haøng loaït caùc yeáu toá coù theå laøm thay ñoåi kích thöôùc hình hoïc cuûa noù. Söï thay ñoåi caùc giaù trò taàng thöù gaây ra bôûi caùc quaù trình treân coù theå ñöôïc buø tröø töø coâng ñoaïn cheá baûn. Moät ñöôøng cong moâ taû caùc ñaëc tính truyeàn taàng thöù coù theå ñöôïc veõ baèng caùch ño caùc thang kieåm tra in vaø so saùnh chuùng vôùi baøi maãu. Neáu trong toaøn boä quaù trình in (töø khi queùt hình cho ñeán khi in hoaøn chænh) neáu ñaït ñöôïc caùc thoâng soá so vôùi tieâu chuaån thì coù theå mong ñôïi saûn phaåm in ra gioáng baøi maãu. Tuy nhieân, söï dòch chuyeån taàng thöù laø vaán ñeà khoù cuûa ngaønh in khoâng theå thaáy tröôùc ñöôïc. Chuùng caàn ñöôïc löu yù, ñaëc bieät trong suoát quaù trình in. Caùc yeáu toá quan troïng nhaát laø: Ñöôøng ñi cuûa Caùc yeáu toá aûnh Hình daïng ñieåm tram ñieåm tram höôûng 18 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Hai ñieåm tram treân phim (Phoùng ñaïi khoaûng 150 laàn) SÖÏ TAÊNG / GIAÛM CAÙC GIAÙ TRÒ TOÂNG TRAM Haït tram to ra Hieän töôïng haït tram to ra chính laø söï gia taêng dieän tích ñieåm tram trong quaù trình in khi so saùnh vôùi ñieåm tram treân phim. Söï gia taêng dieän tích naøy moät phaàn laø do quaù trình in, vaät lieäu in vaø maùy in vaø khoâng bò aûnh höôûng bôûi ngöôøi thôï in. ÔÛ moät goùc ñoä naøo ñoù ngöôøi thôï in cuõng goùp phaàn laøm taêng taàng thöù ñaëc bieät laø khi hoï ñieàu chænh vieäc caáp möïc. 19 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 Phaàn traéng bò bít Hieän töôïng caùc phaàn khoâng in (ñeå traéng) bò nhoû ñi cho ñeán khi bò bít haún. Ñoâi khi söï keùo dòch vaø ñuùp neùt cuõng gaây bít. Haït tram bò nhoû ñi Laø hieän töôïng caùc haït tram treân tôø in nhoû hôn so vôùi haït tram treân phim. SÖÏ BIEÁN DAÏNG ÑIEÅM TRAM Haït tram bò keùo dòch Keùo dòch laø hieän töôïng hình daïng moät ñieåm tram thay ñoåi trong quaù trình in do chuyeån ñoäng töông ñoái giöõa baûn in vaø taám cao su, chính vì lyù do naøy maø moät ñieåm tram troøn coù theå bieán daïng thaønh hình baàu duïc. Keùo dòch phía goùc phaûi cuûa höôùng in ñöôïc goïi laø keùo dòch beân. Keùo dòch cheùo chæ xaûy ra khi caû hai daïng keùo dòch treân xaûy ra cuøng moät luùc. Haït tram bò ñuùp neùt Trong in offset, ñuùp neùt coù nghóa laø moät ñieåm boùng khoâng mong muoán coù hình daïng gioáng nhö ñieåm tram xuaát hieän keá beân ñieåm tram. Haït tram bò queät lem Laø söï bieán daïng cuûa ñieåm tram gaây ra bôûi caùc taùc ñoäng cô hoïc sau in. Thuaät ngöõ “queät lem” cuõng ñöôïc söû duïng trong tröôøng hôïp möïc in dính vaøo maët löng cuûa tôø in sau noù. 20 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 CAÙC ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ KHI KIEÅM TRA Ñuùng Sai Vôùi söï giuùp ñôõ cuûa thang kieåm tra, söï gia taêng taàng thöù coù theå ñöôïc kieåm tra baèng maét vaø ño ñöôïc. Ñeå phuïc vuï cho vieäc kieåm tra baèng maét, caùc thang tín hieäu raát höõu duïng. Hieän töôïng phaàn töû traéng bò bít coù theå theo doõi ñöôïc toát nhaát vôùi söï trôï giuùp cuûa caùc phaàn töû ño tram vôùi caùc giaù trò taàng thöù cao. Hieän töôïng haït tram to ra vaø phaàn traéng bò bít chuû yeáu gaây ra bôûi söï caáp möïc quaù nhieàu vaø caáp khoâng ñuû nöôùc, aùp löïc in quaù lôùn giöõa baûn in vaø taám cao su, cao su caêng khoâng chaët. Hôn theá nöõa, caùc loâ chaø möïc vaø chaø baûn coù theå khoâng ñöôïc ñieàu chænh thích hôïp. Trong caùc ñieàu kieän in bình thöôøng vaø phôi baûn chính xaùc, caùc phaàn töû in thöôøng to hôn so vôùi phim. Caùc khieám khuyeát nhö bay baûn hoaëc tuï möïc coù theå laøm cho phaàn töû in nhoû laïi. Trong tröôøng hôïp ñoù ta neân khaéc phuïc nhö sau: thöôøng xuyeân lau röûa taám cao su vaø boä phaän möïc, thay ñoåi loaïi möïc in vaø thöù töï choàng maøu. Kieåm tra caùc loâ chaø baûn, aùp löïc in. 21 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán