Kiến thức, thái độ về tự chăm sóc và đề phòng tai nạn lao động của bệnh nhân viêm loét giác mạc sau chấn thương nông nghiệp

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ VỀ TỰ CHĂM SÓC VÀ ĐỀ PHÒNG TAI NẠN<br /> LAO ĐỘNG CỦA BỆNH NHÂN VIÊM LOÉT GIÁC MẠC<br /> SAU CHẤN THƯƠNG NÔNG NGHIỆP<br /> Nguyễn Thị Mai Phương*, Lê Minh Thông**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá kiến thức và thái độ của bệnh nhân về viêm loét giác mạc (VLGM) sau chấn thương<br /> nông nghiệp và cách đề phòng chấn thương mắt trong lao động nông nghiệp.<br /> Đối tượng: 107 bệnh nhân được chẩn đoán là VLGM tại bệnh viện Mắt TP. HCM được phỏng vấn theo bộ<br /> câu hỏi được soạn sẵn.<br /> Kết quả: Tỉ lệ kiến thức chung chưa đúng về VLGM là 57,9%; tỉ lệ thái độ chưa đúng của bệnh nhân về<br /> VLGM là 56,1%;;có mối liên quan giữa kiến thức và thái độ của bệnh nhân, bệnh nhân có kiến thức đúng thì thái<br /> độ đúng cao gấp 11,65 lần so với bệnh nhân có kiến thức không đúng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p 60<br /> 16<br /> 15,0%<br /> Nơi cư ngụ<br /> Các xã vùng ven<br /> 105<br /> 98,1%<br /> Trung tâm thị trấn<br /> 02<br /> 1,9%<br /> Trình độ học<br /> Biết chữ<br /> 21<br /> 19,6%<br /> vấn<br /> Không biết chữ<br /> 86<br /> 80,4%<br /> Nghèo<br /> 90<br /> 84,1%<br /> Tình trạng<br /> kinh tế<br /> Không nghèo<br /> 17<br /> 15,9%<br /> Mù<br /> chữ<br /> 21<br /> 19,6%<br /> Trình độ học<br /> vấn<br /> Biết chữ<br /> 86<br /> 80,4%<br /> Nhận thông tin hướng dẫn sử dụng kính bảo hộ lao động.<br /> Có nhận<br /> 58<br /> 54,2%<br /> Không nhận được<br /> 49<br /> 45,8%<br /> <br /> 125<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Đặc điểm cá nhân<br /> Tần suất<br /> Nguồn thông tin hướng dẫn sử dụng kính<br /> Phương tiện truyền thông, báo đài<br /> 31<br /> Người thân, bạn bè<br /> Nhân viên y tế<br /> <br /> 34<br /> 14<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> 53,4%<br /> 63,8%<br /> 24,1%<br /> <br /> Tỉ lệ bệnh nhân có kiến thức, thái độ đúng<br /> về VLGM, các biện pháp tự chữa sau chấn<br /> thương và các biện pháp phòng ngừa chấn<br /> thương mắt trong lao động nông nghiệp<br /> Kiến thức về bệnh VLGM<br /> Tỉ lệ bệnh nhân có kiến thức đúng về bệnh<br /> VLGM khá khiêm tốn (59,8%). Nghiên cứu này<br /> cho thấy chỉ có 1/3 số người tham gia nghiên<br /> cứu biết là VLGM có thể phòng ngừa được.Vì<br /> vậy, đây là một điểm cần nhấn mạnh trong công<br /> tác giáo dục sức khỏe nhằm phòng ngừa VLGM.<br /> Kiến thức về tự chữa sau chấn thương mắt<br /> Tỉ lệ bệnh nhân có kiến thức đúng về cách tự<br /> chữa sau chấn thương là 32,7%. Điều cần lưu ý<br /> là tại các nước đang phát triển và Việt Nam vẫn<br /> còn tình trạng bệnh nhân vừa đến trạm y tế vừa<br /> đến thầy lang chữa bệnh hoặc sau khi chữa bệnh<br /> tại các cơ sở y tế lại quay về điều trị bằng<br /> phương pháp dân gian đây cũng chính là lý do<br /> góp phần làm tăng nguy cơ VLGM. Lý do bệnh<br /> nhân thường đến khám trễ là vì tại các tuyến y<br /> tế cơ sở vấn đề chăm sóc mắt ban đầu chưa<br /> được phổ biến rộng rãi, đội ngũ y bác sĩ chuyên<br /> khoa mắt còn ít. Ngoài ra nếu phải đi đến bệnh<br /> viện tỉnh thì bệnh nhân phải tốn tiền tàu xe và<br /> phải nghỉ một hoặc nhiều ngày công lao động vì<br /> đường đi đến bệnh viện xa, chi phí khám và<br /> điều trị VLGM lại tốn kém. Vì vậy đa số bệnh<br /> nhân sử dụng các biện pháp dân gian hoặc nhờ<br /> nhân viên bán thuốc tư vấn để tự mua thuốc về<br /> nhỏ mắt chữa bệnh trước nếu thấy bệnh không<br /> giảm mới đi đến bệnh viện. Điều này rất nguy<br /> hiểm và là một trong những nguyên nhân góp<br /> phần làm tăng tỉ lệ VLGM ở mức độ nặng và mù<br /> lòa. Hầu hết bệnh nhân đều có xu hướng tự giải<br /> quyết bằng các phương pháp rất tùy tiện, trong<br /> đó có nhiều việc làm có thể coi là những yếu tố<br /> nguy cơ làm nặng thêm các tổn thương sẵn có<br /> như: dùng lá cây hoặc côn trùng đắp vào mắt,<br /> <br /> 126<br /> <br /> nhỏ nước chanh hoặc nước sinh họat, nhỏ thuốc<br /> nam, thuốc bắc hoặc thuốc không rõ loại.<br /> Những việc làm này rất nguy hiểm nhưng vẫn<br /> đang tồn tại, nhất là ở các vùng nông thôn xa<br /> trung tâm y tế. Đã có rất nhiều bệnh nhân mù<br /> do xử trí không đúng.Vì thế tuyên truyền các<br /> biện pháp xử trí sau chấn thương mắt là việc<br /> làm hết sức quan trọng.<br /> <br /> Kiến thức về phòng ngừa chấn thương mắt<br /> trong lao động nông nghiệp<br /> Kiến thức về phòng ngừa chấn thương mắt<br /> trong lao động nông nghiệp của bệnh nhân rất<br /> thấp, chỉ có 10,3% bệnh nhân có kiến thức đúng<br /> trong phần này. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, đeo<br /> kính bảo hộ lao động là biện pháp hữu hiệu<br /> nhất để phòng ngừa chấn thương mắt trong lao<br /> động. Hầu hết, bệnh nhân đều ngại đeo kính<br /> bảo hộ lao động vì những lý do sau: nhìn mờ, có<br /> người bị nhức đầu, có người cho rằng kính bảo<br /> hộ làm công việc của họ chậm lại bởi vì kính có<br /> thể rơi trong khi cúi xuống làm việc hoặc bệnh<br /> nhân không biết làm sao để có thể mang kính<br /> theo và bảo quản kính khi lao động. Vì vậy, bên<br /> cạnh việc cung cấp kiến thức về bệnh và cách xử<br /> trí khi bị bệnh thì việc hướng dẫn bệnh nhân sử<br /> dụng các phương tiện bảo hộ lao động cũng rất<br /> quan trọng. Ngoài ra, việc thiết kế mẫu mã và<br /> giá cả hợp lý các loại kính bảo hộ lao động cho<br /> phù hợp với đặc điểm văn hóa và mức thu nhập<br /> của người nông dân Việt Nam cũng góp phần<br /> khuyến khích họ sử dụng các biện pháp để bảo<br /> vệ mắt trong khi lao động. Theo phân tích đơn<br /> biến có nhóm tuổi, trình độ học vấn, tình trạng<br /> kinh tế và nhận thông tin hướng dẫn ảnh hưởng<br /> tới kiến thức của người bệnh. Sự khác biệt có ý<br /> nghĩa thống kê.<br /> Bảng 2: Tỷ lệ kiến thức chung về viêm loét giác mạc<br /> Kiến thức<br /> KT Bệnh<br /> KT về xử trí<br /> KT về phòng<br /> ngừa<br /> KT chung<br /> <br /> Trả lời<br /> Không đúng<br /> Đúng<br /> Không đúng<br /> Đúng<br /> Không đúng<br /> Đúng<br /> Không đúng<br /> <br /> Tần số<br /> 64<br /> 43<br /> 72<br /> 35<br /> 96<br /> 11<br /> 62<br /> <br /> Tỷ lệ%<br /> 59,8%<br /> 40,2%<br /> 67,3%<br /> 32,7%<br /> 89,7%<br /> 10,3%<br /> 57,9%<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tỷ lệ%<br /> 42,1%<br /> <br /> khác biệt có ý nghĩa thống kê, với OR lần lượt<br /> là 4,52 và 6,29.<br /> <br /> Bảng 3: Mối liên quan giữa kiến thức và đặc điểm<br /> nhân khẩu học<br /> <br /> Bảng 4: Tỷ lệ thái độ của bệnh nhân về viêm loét giác<br /> mạc<br /> <br /> Kiến thức<br /> <br /> Đặc điểm<br /> Nhóm tuổi<br />