Kiến trúc Tịnh xá Ngọc Viên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu này sẽ phân tích kiến trúc của ngôi Tịnh xá Ngọc Viên thông qua quy hoạch tổng thể đến kiến trúc của từng hạng mục và cả các chi tiết trang trí. Từ đó nhận định được đặc điểm kiến trúc và các giá trị của công trình làm cơ sở cho việc phát huy các giá trị của công trình này và các Tịnh xá khác trong khu vực.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kiến trúc Tịnh xá Ngọc Viên

TẠP CHÍ VẬT LIỆU & XÂY DỰNG - THÔNG TIN VÀ GIẢI PHÁP KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ KIẾN TRÚC TỊNH XÁ NGỌC VIÊN Nguy Nguyn Ti Tin    t1 1 Khoa Kin Trúc, Trng H Xây dng Min Tây Nhn ngày 16/04/2021, thm nh ngày 25/4/2021, chnh sa ngày 11/05/2021, chp nhn ng 23/06/2021 Tóm tt t H phái Kht s (HPKS) do T s Minh ng Quang sáng lp vi ch trng kt hp 2 h phái Bc truyn và Nam truyn vi phng châm “Ni truyn Thích Ca chánh pháp”. Tuy c ra i mun nhng HPKS ã và ang phát trin rt mnh, tp trung ch yu  khu vc Nam B. n nm 2020, tnh Vnh Long có 205 c s th t trong ó 20 công trình là Tnh xá. Kin trúc Tnh xá  Vnh Long có s nh hng ln vì Vnh Long là quê hng ca T s và cng là ni có ngôi T ình ca h phái, là Tnh xá Ngc Viên. Công trình này c hình thành theo di s sáng lp ca T s và c xem là mt mô hình tng i hoàn chnh có giá tr nht trong kin trúc h phái Kht s ti Vnh Long và c khu vc Nam b. Nghiên cu này s phân tích kin trúc ca ngôi Tnh xá Ngc Viên thông qua quy hoch tng th n kin trúc ca tng hng mc và c các chi tit trang trí. T ó nhn nh c c im kin trúc và các giá tr ca công trình làm c s cho vic phát huy các giá tr ca công trình này và các Tnh xá khác trong khu vc. T khóa: Tnh xá Vnh Long, kin trúc Tnh xá, Tnh xá Ngc Viên, H phái Kht s. Abstract The Kharma Sect (HPKS) was founded by To Minh Dang Quang with the policy of combining the two sects of the North and South. With the motto "Connect the transmission of Sakyamuni Dharma". Although born late, HPKS has been developing strongly, mainly in the Southern region. Vinh Long province currently has 205 worshiping establishments, of which 20 are Tinh amnels. The Vihara architecture in Vinh Long has a great influence because Vinh Long is the home of the Patriarch and is also home to the ancestral house of the sect, which is Ngoc Vien Monastery. This work was formed under the founding of the Patriarch and is considered to be the most valuable relatively complete model in the architecture of the mendicant sect in Vinh Long and the Southern region. This study will analyze the architecture of this Vihara from the master plan to the architecture and also decorative details. Since then, the architectural features and values of the building are identified as a basis for promoting the values of this building and other nunnery in the area. Keywords: Vihara, Vinh Long, architecture of the monastery, Ngoc Vien monastery, Buddhist sect. 1. Quá trình hình thành và phát tri trin ki kin trúc ph pht giáo kh kht s s 1.1.. S l 1.1 lc l lch s s hình thành Ph Pht giáo Kh Kht ss PKS chính thc ra i vào nm 1947 ti M Tho, h phái Pht giáo mi này c hình thành to nên mt h t tng mang m tính dân tc sâu sc bi hình thc tu hc, phng pháp hành trì, kin trúc o tràng,… tt c u thun Vit, th hin c tính ph bin, gn gi và d hiu, d hc, d hành trì ca ngi Vit. Nm 1948, T s Minh ng Quang thành lp oàn du Tng Kht s u tiên, bao gm 21 v s, xut phát t Vnh Long i hành o lên vùng Sài Gòn, Gia nh và min ông Nam B. Ln u tiên xut hin trong sut 2.000 nm lch s Pht giáo Vit Nam, oàn Du Tng Kht s là mt ng li hong pháp c áo ca T s Minh ng Quang. Mô hình oàn du Tng này cng là mt “bn sao” hot ng theo mô hình ca oàn du Hình 1. oàn du Tng ca T s Minh ng Quang [5]. Tng thi c Pht (Hình 1). H thng Pht giáo Kht s bao gm ch Tng và ch Ni. Trong ó, ch Tng bao gm 6 giáo oàn (giáo oàn I, II, III, IV, V, VI) và ch Ni bao gm 6 giáo oàn (Ni gii thuc giáo oàn I, III, VI và Ni gii HPKS, riêng giáo oàn IV c tách ra là 2 phân oàn Ni) (S  1). 03.2021 105
TẠP CHÍ VẬT LIỆU & XÂY DỰNG - THÔNG TIN VÀ GIẢI PHÁP KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ S   1. Quá trình hình thành và phát trin ca các Giáo oàn. trú chân hành o. Sau ó, T s xây dng ngôi Tnh xá u tiên 1.2. Quá trình hình thành và phát tri trin c ca ki kin trúc T Tnh xá t t i ti Phng 1, t hiu là Tnh xá Pháp Vân, làm ni dy o. Vnh Long c s phát tâm hin cúng ca Pht t, mt ngôi o tràng mi HPKS do T s Minh ng Quang sáng lp vi chí nguyn: “Ni c hình thành  Phng 2, ly hiu là Trúc Viên, sau ó i truyn Thích Ca chánh pháp — o Pht Kht s Vit Nam”. Theo thành tnh xá Ngc Thun, n cui nm 1948 ngôi Tnh xá này báo cáo Tng kt Pht s nm 2019 ca Giáo hi Pht giáo Vit c giao li cho Ni chúng tu hc. Nam, HPKS có 4.984 v Tng và Ni ang tu hc, ti 541 Tnh xá. Cùng nm 1948 Tnh xá Ngc Viên ra i ti Phng 2 — Riêng ti khu vc Vnh Long thng kê nm 2019 ã có 20 c s tnh Vnh Long c xem là ngôi T ình và là cái nôi hong khai HPKS phân b trên 6 huyn, thành ph ca tnh (Bng1). giáo pháp ca HPKS, ni ây là mt c s n nh và phát trin T s ng Minh Quang là ngi con ca vùng t Tam liên tc. Vi tâm nguyn ca T s là mun noi theo truyn thng Bình, tnh Vnh Long và xut gia hành o ti quê hng vào nm ca Pht Tng xa, nên vào nhng bui u Ngài thc hành theo 1944. Sau ó, Ngi ra i và tu hc hai giáo lý i tha và tiu phng thc “du Tng”, trong 3 tháng không  mt ch, tr ra tha ca Campuchia và Vit Nam. n nm 1946 chin tranh, nhng v Tng Ni cao tui mi  li ngh dng và qun lý ngôi t phá núi rng làm cho ngi tu không ch . T s ri x Tnh xá. Nên t thu ban u Tnh xá ch xây dng ván lá n s, Campuchia tr v Vit Nam và cng vào nm này Ngài n u vi mô hình ch nht, tng trng cho “Thuyn Bát Nhã” (Hình gành mi Nai, Hà Tiên an trú thin nh 7 ngày êm và chính ni 2). ã tri qua 2 ln trùng tu và sa cha vào nm 1973 và nm ây Ngài ng c Chn Lý. 1993, Tnh Xá Ngc Viên ã theo mô hình bát giác do chính T Sau chuyn du hóa vào nm 1948 ti vùng Sài Gòn — Gia s kin to nên, mang mt din mo mi cho ngôi T ình h nh. c T s và oàn du tng hng v min Tây Nam B và phái va hin i nhng vn gi c nét trang nghiêm c kính dng chân ti Vnh Long. Ni ây c s giúp sc tn tình ca ca T ình xa. Pht t nhng chic am cc nh c tm dng lên  ch Tng 106 03.2021
TẠP CHÍ VẬT LIỆU & XÂY DỰNG - THÔNG TIN VÀ GIẢI PHÁP KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ Bng 1.1. Thng kê phân b kin trúc tnh xá ti Vnh Long. • Tnh xá Tng giáo oàn I Tx Tx Hin nay, giáo oàn I có 23 ngôi Tnh xá có ch Tng tu hc trên Tx ni Tx ni Tx tng tng c nc. Riêng tnh Vnh Long có 4 ngôi Tnh xá ã c xây a phng giáo gi gii ngoài giáo giáo Tng dng, trong ó có Tnh xá Ngc Viên là mt trong nhng ngôi phân b b oàn kh kht giáo oàn oàn Tnh xá c chính T s khi to, cng là ngôi T ình ca HPKS I s oàn I V (Hình 3). Vì th, ngôi Tnh xá này mang nhiu c trng nên c TP. xem nh i din cho tt c các Tnh xá khác trong tnh Vnh 1 2 2 3 2 10 Vnh Long Long. Sau khi T s vng bóng, vào nm 1958 Tnh xá Ngc Hng Huy Huyn c hình thành. Nhng nm gn ây, giáo oàn I ngày càng phát 1 0 1 0 0 2 Long H H trin, ã cho xây dng và hoàn thành Tnh xá Pháp ng và T Huy Huyn ình Minh ng Quang. 0 0 1 0 0 1 Mang Thít Huy Huyn 0 0 0 0 1 1 Vng Liêm Huy Huyn 0 0 1 0 0 1 Trà Ôn Th Th Xã 0 0 0 0 0 0 Bình Minh Hình 3. Tnh xá Ngc Hng và Tnh xá Ngc Viên. Huy Huyn • Tnh xá giáo oàn V 0 0 0 0 2 2 Bình Tân Giáo oàn thành lp vào nm 1960 do Trng lão Giác Lý. Ngài Tng 4 2 6 3 5 20 và oàn du Tng hành o t min Nam ra min Trung và xây dng Tnh xá, cho n nay ã có 33 ngôi Tnh xá c hình thành trên c nc, trong ó có 28 c s hot ng n nh, 5 c s còn li cha c công nhn chính thc. Ti Vnh Long hin có 2 ngôi Tnh xá ca giáo oàn V c xây dng, in hình ó là Tnh xá Ngc Tân do Trng lão Giác Lý sáng lp vào nm 1960 và Tnh xá Ngc Hòa c xây dng vào nm 1966 do Thng ta Giác Ánh sán g lp (Hình 4). Hình 2. Mô hình Tnh xá truyn thng “Thuyn Bát nhã”. HPKS trên a bàn tnh Vnh Long bao gm 4 giáo oàn là (i) giáo oàn I; (ii) giáo oàn V; (iii) Ni gii giáo oàn I; (iv) Ni gii Hình 4. Tnh xá Ngc Hòa và Tnh xá Ngc Tân. Kht S. Tuy nhiên, có s tn ti nhng ngôi Tnh xá ca h phái • Tnh xá Ni gi gii giáo oàn I không thuc bt k giáo oàn nào (S  2) Sau hn 60 nm hành o, Ni gii giáo oàn I ã không ngng S   2. Cu trúc các Giáo oàn trong h phái Kht s. phát trin ln mnh. T khi s khai hành o (1957-1967) cho ti Vnh Long n nay, ã có 11 ngôi Tnh xá ca Ni gii giáo oàn I c xây dng. Trong ó, ti Vnh Long ã hình thành 3 ngôi Tnh xá ó là Tnh xá Ngc Châu, Tnh xá Ngc Liên, Tnh xá Ngc Chn (Hình 5). c trng ca loi hình kin trúc này rt ging bên Tng giáo oàn I. Các Tnh xá do ch Tôn c Ni các i tr trì vn tip tc trùng tu và gìn gi nhng nét c trng riêng, tuy có thay i v kt cu vt liu  làm ni th t sinh hot mang tính lâu dài nhng cu trúc mô hình Tnh xá truyn thng vn không h thay i. 03.2021 107
TẠP CHÍ VẬT LIỆU & XÂY DỰNG - THÔNG TIN VÀ GIẢI PHÁP KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ cn tránh xa nhng công trình tôn giáo khác, không có thú d, không nên gn trc ng chính. Trong khu t nên có h sen, núi t, có ao rch hoc sui và cây cao bóng mát. Xây dng hàng rào xung quanh khu t cao 2 m làm ranh. Kin trúc cn có 3 hng mc chính (nhà Tam bo) gm Chánh in, Ging ng và Trai ng. Phía trc khu t, bên trái s là nhà thin Nam và bên phi là nhà tín N. Phía sau khu Hình 5. Tnh xá Ngc Chn và Tnh xá Ngc Liên. t, bên phi có cc ngh cho Ni lu trú và bên trái là cc ca • Tnh xá Ni gi gii Kh Kht S S Tng. Ngoài ra, cn có nhà th riêng cho c gia. Chánh in phi Giáo oàn Ni gii Kht s do Ni trng Thích n Hunh Liên và vuông 8 m hình bát giác, bên trong có tháp th pháp ca ch Pht Trng t Ni ca T s Minh ng Quang ng ra thành lp sau t gia trung tâm và th duy nht mt tng pht Thích Ca. Tháp khi T s vng bóng, giáo oàn ã i hành o sut 2 min ó là th pháp có chiu cao 3 m và b ngang rng vuông 1,8 m. Mái Nam và Trung (cao nguyên). Hin nay, qua sut nhiu i k tha tháp gm 13 tng và xung quanh tháp  trng 4 ca. Ging giáo oàn Ni gii hin có 250 c s, nhng ch có 192 ngôi Tnh ng có góc vuông 16 m, Trai ng có b ngang 8 m và dài 16 xá khp c nc, 58 c s còn li là Tnh tht, Chùa, nim Pht m, nhà th riêng cho c gia b ngang 4 m và dài 8 m (Bng 2). ng và thin vin. Ti a bàn nghiên cu hin có 6 ngôi Tnh Bng 2.2. Mô hình thit lp ca T s Minh ng Quang [1]. xá ca Ni gii Kht s ã xây dng, ó là ngôi Tnh xá Ngc Thun c xây dng vào nm 1948 do T s Minh ng Quang sáng lp. Ngoài ra, còn có Tnh xá Ngc An (Hình 6), Tnh xá Ngc Phát, Tnh xá Ngc Thng, Tnh xá Ngc Trà. Hình 6. Tnh xá Ngc An và Tnh xá Ngc Trà. • Tnh xá không thu thuc giáo oàn Ti Vnh Long hin có 5 ngôi TTnh xá không thuc s qun lý ca giáo oàn h phái mà ch thuc qun lý ca GHPGVN mà thuc giáo oàn Tu Tnh là Tnh xá Ngc Minh, An Hu, Ngc Nhn, Ngc Vi (TP.Vnh Long), Ngc Vi (huyn Bình Tân), Ngc ng. Nhng ngôi Tnh xá này không c s qun lý và hng dn ca giáo oàn chính thc nên hình thc kin trúc Tnh xá không ng nht gây rt nhiu khó khn trong quá trình qun lý. Do ó, s không tránh khi nhng nhm ln trong các loi hình kin trúc Pht giáo ti a phng (Hình 7). Hình 8. Trit lý Pht giáo trong Chánh in Tnh xá [1]. V trit lý PG trong kin trúc Tnh xá, Chánh in hình bát giác tng trng cho Bát chánh o [4]. Nóc di ca Chánh in Hình 7. Tnh xá Ngc An và Tnh xá An Hu. s có 8 mái, phía trên cùng phn c lu hình t giác tng trng 2. C s s hình thành mô hình T Tnh xá cho T diu . Trong Chánh in có 4 tr ct ln  chng  2.1. C s s hình thành hình bát giác, biu trng cho T chúng (Hình 8). Mt trong 4 tr Theo ni dung quyn “Lut nghi” ca Tng già Kht s ã ghi chép không làm tròn phn s s khin cho Tng oàn không bn vng, li, mô hình Tnh Xá do T s Minh ng Quang kin to nên. ây là 1 c trng trong kin trúc Tnh xá.  xây dng ngôi Tnh xá, cn áp ng 2 yu t chính ó là (i) V kin trúc tháp Pht, ngôi bo tháp gm 3 cp biu trng la chn khu t và (ii) thit lp kin trúc Tnh xá [3]. cho Gii — nh — Tu [4]. Mt trên cao an v tng c Pht Khu t phi rng trên 100 m, tránh xa ch 1000 m hoc Thích Ca, xung quanh có 5 th g biu trng cho “Ng phn Pháp xa núi, xa nhà dân 100 m, là ni yên tnh  thin nh. Ngoài ra, 108 03.2021
TẠP CHÍ VẬT LIỆU & XÂY DỰNG - THÔNG TIN VÀ GIẢI PHÁP KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ thân”. Trên cùng tháp thng làm bng g vi 13 tng tng trng mái 2 gm 8 mái dc cho thy s luân chuyn chân lý Bát chánh cho 13 mc tin hóa (Hình 9). o xoay xung quanh giáo lý u tiên (Hình 11). Hình 9. Mô hình thit lp tháp th ch Pht Nh Lai [1]. Hình 11. 11. T tng trit lý Pht giáo trong mt bng Chánh in 2.2. Tri Trit lý s s hc trong ki kin trúc T Tnh xá Ng Ngc Viên Tnh Xá. Cng Tam quan còn gi là Tam gii thoát môn (3 cánh ca gii Tháp th pht c chia làm 3 phn ó là (i)  tháp; (ii) thân thoát). i vi ngi cha tu bc t ngoài vào trong thì 3 ca có tháp; (iii) chóp tháp. ý ngha tng trng cho Vô thng — Vô ngã — Kh. Khi hiu o (i)  tháp: gm 3 cp biu tng cho ý ngha Tam vô lu hc và thông sut có ngha t trong bc ra gi là Tam gii thoát Môn, (Gii — nh — Hu) ây là nhân tu chính yu trong HPKS. ca chính gia gi là “không môn”, 2 ca hai bên gi là “vô tng (ii) Thân tháp: có chiu cao 2,3 m và rng vuông 1,8 m, xung môn” và “vô tác môn”, ây là ý ngha ca s gii thoát trong trit quanh tháp trng 4 ca, ly 5 th g làm trang trí xung quanh biu lý Pht giáo. Hiu theo ý ngha ba ca ch là mt, nu thâm nhp tng cho ý ngha “Ng phn Pháp thân” ây là 5 phn công c mt ca thì có th thâm nhp luôn hai ca kia, có ngha thông ca Nh Lai hp thành pháp thân. sut mt vn  trong trit lý Pht giáo thì có th thông sut hai (iii) Chóp tháp: có chiu cao 0,7 m, dng hình chóp có áy là vn  còn li (Hình 10). hình vuông 1,8 m, phn chóp có 13 tng tng trng cho 13 nc thang tin hóa lc Phàm — t Thánh — tam Tôn (Hình 12). Hình 10. 10. Cng Tam Quan trong t tng trit lý Pht giáo. Hình 12. 12. Quan nim Tam tài trong hình thc Tháp Pht [1]. Chánh in có mt bng theo mô hình bát giác tng trng 3. c i im ki kin trúc c ca T Tnh xá Ng Ngc Viên cho Bát chánh o ây là cách hiu n thun v mt ý ngha. 3.1. Quy ho hoch chung và b b cc t tng th th Bát chánh o là chân lý nói v con ng chân chánh có tám 4. Kt lun chi  thoát khi kh au trong cõi trn. Chân lý này c hình Tri qua nhiu giai on trong lch s, Tnh xá Ngc Viên c thành t giáo lý c bn u tiên là T Diu , do ó phi hiu hình thành và phát trin cho n ngày nay. Vi li kin trúc c c T Diu  mi hiu c tám con ng dit kh. Cng thù hình bát giác ca Chánh in, kin trúc Tnh xá tuy có s bin ging nh vic thit lp mô hình Chánh in, u tiên phi v chuyn không gian, nhng không làm thay i v mt hình thc hình vuông c bn trc ri v tip hình vuông th 2 tng t công trình. Bên cnh ó, ngôi Tnh xá này còn mang giá tr trong xoay 450 mi to ra hình bát giác u. Bên trong Chánh in có vic xác nh mt bng và xây dng t l mt ng bng tính cht 4 ct cái ln nâng  tng mái 1 chóp hình t giác vi ý ngha hình hc. Hình thc trang trí n gin th hin phm hnh sng Tng, Ni, thin Nam, tín N gi chung là T chúng u chung tay gin d ca ngi Kht s. Ngoài ra, hng mc chc nng trong nâng  và thc hành giáo lý c bn u tiên là T Diu , tng công trình phát trin phù hp theo tng giai on lch s thích 03.2021 109
TẠP CHÍ VẬT LIỆU & XÂY DỰNG - THÔNG TIN VÀ GIẢI PHÁP KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ nghi vi cng ng xã hi. S tinh túy khi lng ghép nhng giá tr tng trit lý ca o Pht vào công trình là s gi gm ca phng Pháp hành o Kht s vào t tng nhn thc ca ngi dân Nam B nói chung và Vnh Long nói riêng. Tài liu tham kho [1] Nguyễn Tiến Đạt (2018), Giá trị kiến trúc tịnh xá tại Vĩnh Long, Trường Đại Học Kiến Trúc TP.HCM, Luận văn thạc sĩ, TP.HCM. [2] Huỳnh Thị Kim Loan và Lê Thị Hồng Na (2016), “Kiến trúc Phật giáo tỉnh Vĩnh Long”, Tạp chí Xây dựng, trang 74-77, số 10/2016. [3] Thượng Tọa Giác Toàn (2015), 100 ngôi Tịnh xá của hệ phái Khất Sĩ, NXB Tổng Hợp, TP.HCM. [4] Giáo hội PGVN – HPKS (1998), “Chơn Lý – Luật nghi Khất Sĩ”, NXB TP.HCM. 110 03.2021