Kinh nghiệm nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh đẩy mạnh thu hút FDI nghiên cứu trường hợp tỉnh Bắc Ninh

Kinh nghiệm . . .<br /> <br /> KINH NGHIỆM NÂNG CAO CHỈ SỐ NĂNG LỰC<br /> CẠNH TRANH ĐẨY MẠNH THU HÚT FDI - NGHIÊN CỨU<br /> TRƯỜNG HỢP TỈNH BẮC NINH<br /> <br /> Khổng Văn Thắng , Trịnh Bích Toàn<br /> *<br /> <br /> **<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Tỉnh Bắc Ninh được đánh giá là một trong những địa phương đi đầu trong nỗ lực thiết lập<br /> một môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi và hấp dẫn. Điều này đã được thể hiện qua kết quả<br /> điều tra Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tinh (PCI) trong những năm qua, tỉnh Bắc Ninh lên tục là<br /> đơn vị trong Top đầu cả nước. Nhờ những động thái tích cực này mà thu hút đầu tư vào Bắc Ninh<br /> nói chung và nhất là thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) nói riêng trong nhiều năm qua luôn thu được<br /> kết quả tốt, nhiều tập đoàn kinh tế lớn như Canon, Samsung, Nokia…đã có mặt ở Bắc Ninh. Chính<br /> nhờ có nguồn vốn đầu tư nước ngoài phát triển mạnh đang là động lực chính để giúp tỉnh Bắc Ninh<br /> đến 2015 cơ bản trờ thành tỉnh công nghiệp như Nghị quyết Đại hội XVIII của tỉnh nhiệm kỳ 20112015 đề ra.<br /> Từ khoá: Cải cách hành chính; đầu tư trực tiếp nước ngoài; tỉnh Bắc Ninh; xuất khẩu; một cửa.<br /> <br /> ENHANCED EXPERIENCE CAPABILITY INDEX PCI<br /> FURTHER ATTRACTING FDI - CASE STUDY OF BAC NINH<br /> ABSTRACT<br /> Bac Ninh province is rated as one of the first localities in an effort to establish an<br /> environment favorable investment and business attraction. This was reflected in the survey results<br /> Competitiveness Index Acute (PCI) in recent years, Bac Ninh province to remain a top units in<br /> the country. Thanks to this positive move to attract investment in Bac Ninh province in general<br /> and especially to attract foreign investment (FDI) in particular in the years always obtained good<br /> results, many large corporations such as Canon economy , Samsung, Nokia ... has been in Bac<br /> Ninh. Available memory main source of foreign investment flourish is a key driver to help Bac Ninh<br /> 2015 to become an industrial province as Congress Resolution XVIII of the province responsible<br /> for 2011-2015 set out.<br /> Keywords: Administrative reform; foreign direct investment; BAC Ninh province; export; a door.<br /> <br /> *<br /> **<br /> <br /> Cục Thống kê tỉnh Bắc Ninh. ĐT: 0982857009; Email: tkbnthang@gmail.com<br /> Chi cục Hải Quan Bắc Ninh<br /> <br /> 31<br /> <br /> Taïp chí Kinh teá - Kyõ thuaät<br /> <br /> 1. Mở đầu <br /> Trong những năm qua tỉnh Bắc Ninh đã có<br /> nhiều cố gắng trong việc cải thiện môi trường,<br /> thu hút vốn đầu tư nước ngoài để đẩy mạnh<br /> phát triển kinh tế - xã hội. Nét nổi bật trong<br /> thu hút vốn đầu tư nước ngoài tại Bắc Ninh<br /> là hàng năm tỉnh đều có những văn Bản quan<br /> trọng để điều chỉnh môi trường thu hút đầu<br /> tư sao cho thân thiện và hiệu quả hơn cụ thể<br /> như: Tỉnh ủy đã có kết luận số: 03/TU - KL <br /> ngày 14/4/201; Chủ tịch UBND tỉnh ban hành<br /> Chỉ thị số 06/CT-UBND ngày 26/4/2011 về<br /> tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng<br /> cao năng lực cạnh tranh, trong đó chỉ rõ các<br /> biện pháp cải thiện môi trường kinh doanh,<br /> nâng cao chỉ số thành phần trong chỉ số PCI<br /> của tỉnh, bao gồm: Đánh giá việc thực hiện cơ<br /> chế “một cửa liên thông” trong đăng ký kinh<br /> doanh, rút ngắn thời gian đăng ký kinh doanh;<br /> giúp đỡ các đơn vị sự nghiệp công có chức<br /> năng hỗ trợ doanh nghiệp; khuyến khích các<br /> doanh nghiệp triển khai thực hiện các dịch vụ<br /> hỗ trợ doanh nghiệp; công bố công khai quy<br /> định sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, công<br /> tác giải phóng mặt bằng, đổi mới quản lý ở<br /> các cụm công nghiệp, đơn giản hóa các thủ<br /> tục đầu tư xây dựng; thực hiện tốt mô hình<br /> “một cửa liên thông hiện đại” ở cấp huyện;<br /> theo dõi, đánh giá nâng cao chất lượng của<br /> cơ chế “một cửa”; chấn chỉnh lề lối làm việc,<br /> thanh tra công vụ; đánh giá công tác cải cách<br /> hành chính và thông báo công khai;  nâng cao<br /> chất lượng của cổng thông tin điện tử tỉnh<br /> và các Website tại các Sở, Ban, Ngành; đẩy<br /> mạnh ứng dụng hệ thống quản lý chất lượng<br /> ISO 9001-2008 theo quy định của Thủ tướng<br /> Chính phủ; triển khai đề án về đào tạo nhân<br /> lực chất lượng cao, nâng cao chất lượng đào<br /> tạo của các trường, trung tâm dạy nghề; kết<br /> nối, hỗ trợ doanh nghiệp trong công tác đào<br /> <br /> tạo và tuyển dụng, củng cố, nâng cao chỉ số<br /> đào tạo lao động. Củng cố vai trò của Đoàn<br /> Luật sư, các Phòng công chứng, các Công ty<br /> Luật, các tổ chức tư vấn pháp lý, trong việc<br /> hỗ trợ và tư vấn pháp lý, bảo vệ quyền lợi<br /> hợp pháp của doanh nghiệp; nâng cao chất<br /> lượng trong hoạt động xét xử các vụ kiện của<br /> doanh nghiệp; tăng cường sự phối hợp của<br /> các ngành, các cấp trong việc thanh tra, kiểm<br /> tra doanh nghiệp, tránh trùng lắp, phiền hà<br /> cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong năm<br /> qua Bắc Ninh đã không còn là đơn vị số 1<br /> hoặc 2 trong những địa phương dẫn đầu trong<br /> bảng tổng sắp kết quả xếp hạng chỉ số PCI.<br /> Năm 2012, Bắc Ninh bị đánh giá tụt xuống<br /> xếp hạng 10 với số điểm giảm còn 62,26 điểm<br /> (so với 67,27 điểm năm 2011). Tình trạng suy<br /> giảm về điểm số và tụt hạng tiếp diễn của PCI<br /> Bắc Ninh đặt ra yêu cầu cần phải xem xét kỹ<br /> lưỡng các nguyên nhân, vấn đề tồn tại thông<br /> qua 9 lĩnh vực điều hành mà chỉ số PCI được<br /> xây dựng, trên cơ sở đó đề xuất những giải<br /> pháp điều chỉnh và cải thiện một cách đúng<br /> đắn, kịp thời, để thu hút FDI của Bắc Ninh<br /> không ngừng lớn mạnh.<br /> 2. Phương pháp nghiên cứu<br /> Để đánh giá được thực trạng chỉ số năng<br /> lực cạnh tranh cấp tỉnh nhằm đẩy mạnh thu<br /> hút vốn FDI trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, bài<br /> viết sử dụng nguồn số liệu thứ cấp được thu<br /> thập từ các báo cáo, các kết quả nghiên cứu,<br /> các số liệu đã được công bố chính thức của<br /> các cơ quan, tổ chức như: Số liệu thống kê<br /> chủ yếu của tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 1997 đến<br /> 2012; số liệu tổng hợp về đầu tư trực tiếp nước<br /> ngoài tỉnh Bắc Ninh từ năm 2007 đến nay<br /> của (Sở Kế hoạch & Đầu tư tỉnh Bắc Ninh,<br /> Ban quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Bắc<br /> Ninh). Ngoài ra, các báo cáo khoa học, tạp<br /> chí, Internet, các văn bản pháp quy..., được<br /> 32<br /> <br /> Kinh nghiệm . . .<br /> <br /> sử dụng làm nguồn tài liệu nghiên cứu. Từ<br /> đó, tiến hành phân tích thực trạng về PCI của<br /> tỉnh Bắc Ninh và tình hình đầu tư FDI trong<br /> những năm qua, những đóng góp mà nguồn<br /> vốn FDI mang lại như nộp ngân sách, thu<br /> hút lao động, xuất khẩu; cơ cấu đầu tư FDI<br /> vào các ngành, những thuận lợi và khó khăn<br /> trong việc thu hút đầu tư... trên cơ sở đó đề<br /> ra các giải pháp phù hợp trong việc nâng cao<br /> chỉ số PCI và tăng cường thu hút đầu tư FDI<br /> trong thời gian tới. Ngoài ra tác giả còn sử<br /> dụng phương pháp chuyên gia, chuyên khảo<br /> bằng cách trao đổi với các cán bộ của của<br /> tỉnh, Sở Kế hoạch & Đầu tư tỉnh Bắc Ninh.<br /> Trao đổi thảo luận với các chuyên gia trong<br /> lĩnh vực đầu tư, các chủ doanh nghiệp có vốn<br /> đầu tư FDI để từ đó góp phần hoàn thiện nội<br /> dung nghiên cứu cũng như kiểm chứng kết<br /> quả nghiên cứu.<br /> 3. Thực trạng về chỉ số năng lực cạnh<br /> tranh cấp tỉnh và môi trường đầu tư trực<br /> tiếp nước ngoài tại tỉnh Bắc Ninh<br /> 3.1. Thực trạng môi trường đầu tư<br /> thông qua chỉ số PCI chung của Bắc Ninh<br /> Trong những năm gần đây, tỉnh Bắc<br /> Ninh đã thực hiện triển khai các hoạt động<br /> về công tác xúc tiến thu hút đầu tư nước<br /> ngoài khá hiệu quả. Môi trường đầu tư - kinh<br /> doanh luôn được cải thiện theo hướng thông<br /> thoáng, minh bạch và hấp dẫn các nhà đầu<br /> tư. Đặc biệt năm 2007, Sở Kế hoạch và Đầu<br /> tư tỉnh Bắc Ninh là đơn vị đầu tiên trong cả<br /> nước đã triển khai áp dụng cơ chế một cửa<br /> liên thông trong việc cấp giấy chứng nhận<br /> đăng ký kinh doanh; cấp giấy chứng nhận<br /> đăng ký mã số thuế; cấp giấy chứng nhận<br /> đăng ký mẫu dấu. Đến năm 2010, cơ chế<br /> một cửa tại Sở Kế hoạch và Đầu tư của tỉnh<br /> <br /> (1).<br /> <br /> tiếp tục thực hiện đối với lĩnh vực thẩm định<br /> dự án có nguồn vốn ngân sách nhà nước, lĩnh<br /> vực đấu thầu và cấp giấy chứng nhận đầu tư.<br /> Kể từ khi áp dụng cơ chế một cửa, một cửa liên<br /> thông các hồ sơ công việc của tổ chức và công<br /> dân đều được xem xét giải quyết kịp thời, chính<br /> xác, thủ tục hành chính và thời gian giải quyết<br /> công việc đã được giải quyết nhanh gọn đáng kể<br /> như: Thời gian giải quyết đăng ký kinh doanh,<br /> cấp mã số thuế, con dấu và các công việc có<br /> liên quan được rút ngắn còn tối đa không quá<br /> 7 ngày; số lần tổ chức và công dân đi lại tới cơ<br /> quan hành chính cũng giảm còn không quá 3<br /> lần; thủ tục hành chính cũng giảm còn 9 bước…<br /> Đặc biệt, trước đây tổ chức, công dân có yêu cầu<br /> giải quyết công việc phải đi ít nhất là 3 cơ quan<br /> mới có thể giải quyết được thì nay chỉ còn phải<br /> đến 1 nơi duy nhất là Bộ phận tiếp nhận và trả<br /> kết quả tại Sở Kế hoạch và Đầu tư. Nhờ những<br /> cải cách quyết liệt này mà chỉ số năng lực môi<br /> trường cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của tỉnh liên<br /> tục được cải thiện rõ nét: nếu như năm 1997 xếp<br /> thứ 20 trong cả nước thì đến năm 2010 xếp thứ<br /> 6/63 tỉnh, đến năm 2011 đã xếp thứ 2/63 tỉnh<br /> thành trong cả nước, đây là một bước tiến lớn<br /> trong việc nâng cao hình ảnh của tỉnh đối với<br /> các nhà đầu tư. Tuy nhiên, đến năm 2012 Bắc<br /> Ninh đã bị tụt xuống thứ 10/63 tỉnh thành song<br /> vẫn xếp thứ nhất đồng bằng sông Hồng, trong<br /> 9 chỉ số thành phần Bắc Ninh có 3 chỉ số tăng,<br /> 6 chỉ số giảm điểm so với năm 2011; có 3 chỉ<br /> số tăng điểm là:  “Chi phí gia nhập thị trường”,<br /> “Tính minh bạch và tiếp cận thông tin” và “Đào<br /> tạo lao động”. Tuy tụt hạng song khoảng cách<br /> giữa các tỉnh trong Top10 tỉnh dẫn đầu không<br /> lớn, khoảng cách của Bắc Ninh (xếp thứ 10)<br /> với Đồng Tháp (tỉnh dẫn đầu bảng xếp hạng)<br /> chỉ là 1,53 điểm (1)<br /> <br /> Báo cáo thường niên về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố.<br /> <br /> 33<br /> <br /> Taïp chí Kinh teá - Kyõ thuaät<br /> <br /> Bảng số 01: Tổng hợp kết quả chỉ số PCI tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2007 - 2012<br /> Năm<br /> (Year)<br /> <br /> Điểm tổng hợp<br /> (PCI Score)<br /> <br /> Kết quả xếp hạng<br /> (PCI ranking)<br /> <br /> Nhóm điều hành (PCI<br /> tier)<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 62.26<br /> <br /> 10<br /> <br /> Tốt/High<br /> <br /> 2011<br /> 2010<br /> 2009<br /> 2008<br /> <br /> 67,27<br /> 64,48<br /> 65,7<br /> 59,57<br /> <br /> 2<br /> 6<br /> 10<br /> 16<br /> <br /> Rất tốt/Excellent<br /> Tốt/High<br /> Tốt/High<br /> Khá/Mid-high<br /> <br /> 2007<br /> <br /> 58,96<br /> <br /> 20<br /> <br /> Khá/Mid-high<br /> <br /> Nguồn: Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam(VCCI) năm 2013<br /> <br /> Có được kết quả đó là do Bắc Ninh đã thực<br /> hiện tốt cơ chế “một cửa” trong cấp giấy chứng<br /> nhận đầu tư tại Sở Kế hoạch và Đầu tư, Ban quản<br /> lý các KCN tỉnh. Hỗ trợ nhà đầu tư một cách<br /> hiệu quả trong việc cung cấp thông tin liên quan<br /> đến dự án đầu tư, hướng dẫn thủ tục đầu tư, xây<br /> dựng và triển khai dự án; Thực hiện biên soạn tài<br /> liệu giới thiệu môi trường đầu tư, thường xuyên<br /> điều chỉnh, bổ sung danh mục dự án gọi vốn đầu<br /> tư trực tiếp nước ngoài thời kỳ 2010-2015 để<br /> làm căn cứ xúc tiến, thu hút đầu tư; Quảng bá<br /> hình ảnh, marketting địa phương giới thiệu môi<br /> trường đầu tư, thực hiện tuyên truyền, giới thiệu<br /> về môi trường đầu tư trên các phương tiện thông<br /> tin đại chúng, trên trang website, các báo, tạp<br /> chí; Tổ chức các Đoàn xúc tiến đầu tư tại: Nhật<br /> Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, …. giới thiệu, quảng<br /> bá hình ảnh Bắc Ninh; Đồng thời cũng tham gia<br /> cùng đoàn Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư<br /> vận động đầu tư ở nước ngoài; Xây dựng các<br /> mối quan hệ hỗ trợ trong công tác xúc tiến đầu<br /> tư: Chủ động thiết lập quan hệ và trao đổi thông<br /> tin với các cơ quan ngoại giao, kinh tế, thương<br /> mại của các nước (JETRO, AUSAID, KOTRA,<br /> GTZ, JICA…) và Trung tâm xúc tiến đầu tư<br /> phía Bắc.<br /> 3.2. Thực trạng chỉ số thành phần PCI<br /> của tỉnh Bắc Ninh<br /> <br /> Chỉ số PCI bao gồm 9 chỉ số thành phần,<br /> phản ánh các lĩnh vực điều hành kinh tế tác<br /> động đến sự phát triển của khu vực kinh tế tư<br /> nhân.Một tỉnh sẽ được coi là thực hiện tốt tất<br /> cả 9 chỉ số thành phần nếu có:(1) chi phí gia<br /> nhập thị trường để khởi sự kinh doanh thấp;<br /> (2) tiếp cận đất đai dễ dàng và sửa dụng ổ<br /> định; (3) môi trường kinh doanh minh bạch<br /> và việc tiếp cận thông tin kinh doanh thuận<br /> lợi; (4) chi phí không chính thức ở mức tối<br /> thiểu; (5) thời gian thanh tra, kiểm tra và thực<br /> hiện quy định, thủ tục hành chính ít; (6) lãnh<br /> đạo tỉnh năng động sáng tạo trong giải quyết<br /> vấn đề cho doanh nghiệp; (7) dịch vụ hỗ trợ<br /> kinh doanh phát triển và có chất lượng cao;<br /> (8) chính sách đào tạo lao động phù hợp; và<br /> (9) thủ tục pháp lý giải quyết tranh chấp công<br /> bằng và hiệu qủa. Từ những thông số trên cho<br /> thấy Bắc Ninh liên tục đứng trong top khá của<br /> toàn quốc và mức cao của khu vực đồng Bắc<br /> Sông hồng.<br /> Điểm đáng lưu ý là mặc dù đứng thứ 10<br /> toàn quốc và đứng đầu khu vực đồng bằng<br /> Sông Hồng về chỉ số PCI song khoảng cách<br /> điểm số với đơn vị đứng đầu đã hẹp lại (thấp<br /> hơn Đồng Tháp 1,53 điểm) trong khi năm<br /> 2011, tuy đứng 2 nhưng khoảng cách với đơn<br /> vị đứng đầu là  Lào Cai là 6,26 điểm cho thấy<br /> 34<br /> <br /> Kinh nghiệm . . .<br /> <br /> sức cạnh tranh về PCI đang ngày một khốc liệt.<br /> Về chỉ số Thành phần cho đến nay, Bắc<br /> Ninh chưa có chỉ số thành phần đứng đầu<br /> trong chỉ số thành phần ở các tỉnh, trong khi<br /> đó năm 2012, tỉnh Đồng Tháp có tới 3 chỉ số<br /> đứng đầu. Trong năm 2012, tỉnh Bắc Ninh<br /> có tới 6/9 chỉ số đều giảm điểm so với năm<br /> 2011 đó là các chỉ số tiếp cận đất đai, chi phí<br /> thời gian, chi phí không chính thức, tính năng<br /> động, dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp, thiết chế<br /> pháp lý, tuy nhiên các chỉ số này vẫn ở mức<br /> khá so với cả nước. Trong khi đó chỉ có 3 chỉ<br /> số tăng điểm so với năm 2011 đó là; gia nhập<br /> thị trường tăng 0,27 điểm, tính minh bạch<br /> là tăng 0,23 điểm, đào tạo lao động tăng 0.1<br /> điểm, điều đó cho thấy chúng ta còn nhiều dư<br /> địa cho cải cách tiếp theo để môi trường kinh<br /> doanh của tỉnh đi vào thực chất và tạo động<br /> lực mạnh mẽ hơn cho phát triển kinh tế - xã<br /> hội trong giai đoạn tới.<br /> So với bình quân chung cả nước và Đồng<br /> bằng Sông Hồng tỉnh Bắc Ninh có 6 chỉ số<br /> cao điểm hơn đó là: gia nhập thị trường năm<br /> 2012 đạt 9,11 điểm, tăng cao hơn bình quân cả<br /> nước và Đồng bằng Sông hồng (0,2 và 0,53)<br /> <br /> điểm; tính minh bạch 6,07 điểm, tăng (0,21<br /> và 0,64); chi phí thời gian đạt 6,47 điểm,<br /> tăng (0,74 và 0,91), chi phí không chính thức<br /> đạt 7,24 điểm, tăng (0,75 và 0,68, tính năng<br /> động đạt 6,62 điểm, tăng (1,77 và 2,65, cuối<br /> cùng là chỉ số đào tạo lao động đạt 5,55 điểm,<br /> tăng (0,58 và 0,23). Tuy nhiên so với đơn vị<br /> dẫn đầu cả nước tỉnh Bắc Ninh chỉ có 4 chỉ<br /> số tăng điểm so với đơn vị dẫn đầu là Đồng<br /> Tháp gồm chỉ số gia nhập thị trường cao hơn<br /> 0,27 điểm, chi phí thời gian tăng 0,45 điểm,<br /> chỉ số hỗ trợ doanh nghiệp đạt 3,70 điểm cao<br /> hơn tỉnh dẫn đầu là Đồng Tháp 0,75 điểm,<br /> song lại thấp hơn bình quân cả nước và bình<br /> quân đồng bằng Sông hồng 0,19 và 0,4 cuối<br /> cùng là chỉ số đào tạo lao động cũng tăng hơn<br /> đơn vị dẫn đầu toàn quốc 0,64 điểm, còn lại<br /> là 5 chỉ số giảm điểm so với đơn vị dẫn đầu<br /> đó là chỉ số tiếp cận đất đai thấp hơn 2,62<br /> điểm, chỉ số tính minh bạch thấp hơn 0,54<br /> điểm, chi phí không chính thức thấp hơn 0,55<br /> điểm, tính năng động thấp hơn 0,55 điểm và<br /> cuối cùng là chỉ số thiết chế pháp lý thấp hơn<br /> đơn vị dẫn đầu 1,23 điểm. Cụ thể như biểu số<br /> 01 dưới đây:<br /> <br /> Biểu số 01: Chỉ số năng lực cạnh tranh thành phần cả nước, ĐBSH và của tỉnh Bắc Ninh<br /> ĐVT: Điểm<br /> <br /> Nguồn: Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam(VCCI) năm 2013<br /> 35<br /> <br />