Kinh nghiệm đo sáng

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

296
lượt xem 148
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Từ khi nhiếp ảnh ra đời cho đến này thì vấn đề đo sáng khi chụp ảnh luôn là một đề tài nóng bỏng và hấp dẫn. Bởi vì nhiếp ảnh là vẽ bằng ánh sáng nên việc xác định đúng lượng sáng cần thiết cho nội dung thể hiện của một tấm ảnh là cực kỳ quan trọng. Sự khác biệt giữa nhiếp ảnh gia Pro và nghiệp dư cũng nằm tại ánh sáng trong ảnh. Kỹ thuật đo sáng đã không ngừng phát triển mà thiết bị chuyên dụng nổi tiếng nhất là các máy đo sáng cầm...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh nghiệm đo sáng

Kinh nghi m đo sáng T khi nhi p nh ra i cho n này thì v n o sáng khi ch p nh luôn là m t tài nóng b ng và h p d n. B i vì nhi p nh là v b ng ánh sáng nên vi c xác nh úng lư ng sáng c n thi t cho n i dung th hi n c a m t t m nh là c c kỳ quan tr ng. S khác bi t gi a nhi p nh gia Pro và nghi p dư cũng n m t i ánh sáng trong nh. K thu t o sáng ã không ng ng phát tri n mà thi t b chuyên d ng n i ti ng nh t là các máy o sáng c m tay - Exposure Meter. Vào tho ng th p niên 70 c a th k XX thì s ti n b vư t b c c a máy o sáng l p s n trong máy nh ã th t s t o m t bư c ngo t và ưa các thi t b o sáng c m tay tr thành công c riêng c a Studio. Cùng v i th i gian, kinh nghi m và ti n b c a khoa h c thì các máy nh SLR và dSLR g n ây cho k t qu o sáng chính xác và n nh. Nhưng chưa bao gi máy móc có th thay th con ngư i 100%. Chính b n là ngư i duy nh t bi t mình c n m t lư ng sáng bao nhiêu cho t m nh s ch p. Máy móc giúp b n bi t ư c các thông s k thu t v ánh sáng nhưng nó không th nói v i b n chính xác c p thông s "kh u ng kính/t c ch p nh" c n thi t là bao nhiêu? có th o sáng úng, hay xác nh chính xác, lư ng ánh sáng này ta c n bi t nh ng nguyên t c căn b n sau ây: 1. T p cách phát hi n ánh sáng p: NTL mu n nói ngay v i b n r ng không ph i khi tr i n ng to thì cũng ng nghĩa v i ánh sáng p. Ánh sáng p thư ng r t ph c t p, có nhi u chuy n, t o kh i t t...B n có th g p ánh sáng p khi tr i n ng, lúc ngày mưa hay th m chí trong m t bu i chi u ông m m. Hãy t p thói quen quan sát và phát hi n. 2. T p cách di n gi i ánh sáng th c a: v i kinh nghi m c a riêng cá nhân mình thì m t c nh v i ánh n ng chan hòa l i thư ng r t khó th hi n nh p và ngh thu t như ý mu n. Trái l i m t ngày tr i nhi u mây l i có cơ h i sáng tác t t. Trư c khi b m máy b n nên vài phút t phân tích hư ng sáng, bóng ,s
khác bi t c a tương ph n gi a các vùng...Nhi u khi cùng m t c nh nhưng v i ánh sáng khác nhau s cho nh ng k t qu r t khác bi t. Chính i u ki n ánh sáng là y u t quy t nh b c c và k thu t c a nh. Ch p nh cũng c n s kiên nh n i n khi có ánh sáng thích h p. 3. T p cách ư c lư ng ánh sáng: ây là m t vi c làm không d , có v như r t Pro, th nhưng n u b n th t s mu n t ư c thì ch c n luy n t p thư ng xuyên. u tiên b n hãy l y ISO 100 làm chu n r i t p t ưa ra c p kh u /t c , sau ó dùng máy nh xác nh l i k t qu này. Khi b n có kh năng ư c lư ng úng ánh sáng thì hoàn toàn có th xác nh chính xác chênh sáng gi a các vùng và có gi i pháp h p lý. 4. C n bi t mình mu n th hi n cái gì? M t nhi p nh gia n i ti ng ngư i Nh t ã nói: cách ơn gi n nh t xác nh úng lư ng sáng c n thi t cho t m nh là bi t ư c mình nhìn t m nh ó "sáng" hay "t i". N u l y tr s "0" làm m c cho k t qu o sáng c a máy thì khi ta ti n t i + 2,5 Ev nh s r t sáng, khi ti n t i -2,5 Ev thì nh s rât t i. ây cũng là nguyên t c căn b n ti n hành hi u ch nh k t qu o sáng. 5. C n bi t ưu/như c i m c a thi t b ch p nh mà mình ang s d ng. Không ph i ai cũng bi t r ng gi a phim âm b n và dương b n có hai nguyên t c o sáng r t khác nhau: phim âm b n c n ưu tiên vùng ánh sáng th p, phim dương b n c n ưu tiên vùng ánh sáng cao. Bên c nh ó b n cũng c n bi t chính xác "Latitude d'exposition" (Exposure Latitude) c a t ng lo i phim. Xin b n ng nh m l n khái ni m này v i "Gamme Dynamique" (Dynamic Range) nhé. Còn v i k thu t s hi n t i thì tr chi c máy Fuji S3 ra t t c các dSLR u tuân th nguyên t c ưu tiên vùng ánh sáng cao. có th s d ng hi u qu các thi t b o sáng thì trư c h t c n hi u ho t ng c a chúng. Ta có th phân ra thành 2 dòng máy o sáng chính:
1. Exposure Meter, g m có: - Light Meter: dùng o ánh sáng liên t c - Flash Meter: dùng o ánh sáng èn flash trong studio 2. TTL Meter: là lo i thi t b g n s n trong máy nh SLR, dSLR, MF... Hai dòng thi t b này ho t ng trên hai nguyên t c kh c h n nhau. "Exposure Meter" o ánh sáng chi u t i ch th . bi t k t qu o sáng chính xác ta c n t Meter g n nh t v i ch th ng th i hư ng chính xác hình bán c u m u tr ng c a máy v phía ng kính. Góc nh hư ng này có nh hư ng r t quan tr ng t i k t qu o sáng. Thông thư ng ngư i ta tìm cách sao cho tr c c a ng kính máy nh th ng hàng v i hình bán c u tr ng này. Ưu i m c a Meter c m tay là nó không ch u nh hư ng c a m u s c hay s m, nh t c a ch th . Nhưng trái l i không ph i lúc nào ta cũng có th t i g n o sáng như trong trư ng h p nh phong c nh xa. M o gi i quy t trư ng h p này là b n giơ cao Meter hơn u và hư ng hình bán c u tr ng theo hư ng xa máy nh nh t. K t qu o sáng c a Meter ch chính xác theo t ng vùng và ây là m t như c i m l n. Lo i TTL Meter o ánh sáng ph n x t v t th qua ng kính máy nh. Cách o sáng này chính xác theo phương di n là nó s nh n ư c ánh sáng t v t th có k n c nh ng thay i trên quãng ư ng i. Nhưng như c i m c a nó là b nh hư ng m nh b i m u s c c a v t th cũng như s m, nh t c a nó. Như th k t qu o sáng s không chính xác và ta c n áp d ng thêm hi u ch nh k t qu o sáng (s c p t i sau) Trong các máy SLR, dSLR cao c p thư ng có 3 k thu t o sáng i n hình: - Matrix hay Multizone: ây là k thu t tiên ti n nh t cho phép máy nh thao tác o sáng t i nhi u vùng khác nhau trên nh r i sau ó so sánh v i các trư ng h p o sáng ư c tính toán trư c và lưu trong b nh , ti p theo máy s cho gia m t k t qu hoàn ch nh nh t. N n nh r ng trư c ây TTL Meter ch tính giá tr trung bình c a toàn nh mà thôi.
- o sáng trung tâm: ta hay th y ph n dành cho o sáng có ký hi u hình tròn, chi m kho ng 75% khuôn ng m. Khi thao tác o sáng thì máy s ch tính toán các giá tr ư c th y trong ph m vi gi i h n này mà thôi. ây là phương pháp o sáng c bi t hi u qu v i th lo i nh chân dung. - o sáng i m: tuỳ theo máy mà góc o sáng "spot" thay i trong kho ng t 1° t i 5°. ây là phương pháp ư c các nhi p nh gia Pro ưa chu ng nh t vì nó cho bi t chính xác tương ph n c a nh và cho m t kh năng sáng t o vô cùng. C hai lo i thi t b o sáng này u ho t ng d a trên chu n c ng nghi p " xám trung mình 18%". Hãng Kodak ã ch t o "Grey Card" ph c v cho nhu c u o sáng "chu n" này. Trong ph m vi bài vi t này NTL ch mu n c pt i thao tác o sáng ngoài tr i v i ánh sáng t nhiên ch không ph i ánh sáng nhân t o, r t ch ng, trong các studio. Như ã c p t i trong bài vi t #1 thì vi c phân tích ánh sáng c a m t khuôn hình óng vai trò c bi t quan tr ng trong sáng t o. D a trên nguyên lý "Zone System" ta có th chia tương ph n c a nh theo các c p sau: 1. Tương ph n y u: khi chênh sáng gi a vùng sáng nh t/t i nh t nh hơn 4 Ev. Trong trư ng h p này thì s can thi p c a k thu t bu ng t i v i phim c i ns em l i cho ta tương ph n c n thi t. 2. tương ph n trung bình: khi chênh sáng này là 5 Ev. ây là m t trư ng h p căn b n và lý tư ng cho các lo i nh. 3. tương ph n cao: khi chênh sáng l n hơn 6 Ev. V i hoàn c nh này ta s b m t chi ti t ho c trong vùng ánh sáng cao, ho c trong vùng ánh sáng th p tuỳ theo l a ch n ưu tiên. Vi c x lý t thao tác tráng phim cho n ch n lo i gi y phóng nh có vai trò quy t nh cho ch t lư ng nh. V i k thu t s ta hoàn toàn có th áp d ng các nguyên t c này và ti n hành ch nh s a thêm nh v i các công c tin h c. V i các c nh tĩnh thì khi chênh sáng quá l n, gi i pháp hoàn h o nh t là ch p 2 ki u nh riêng bi t r i ghép l i v i
nhau. B n nên nh r ng n u nh g c ã m t chi ti t thì không m t ph n m m nào có th tái t o l i ư c chúng ngoài cách "copy & paste". M t gi i pháp n a có th áp d ng là dùng thêm kính l c ND v i h s l n. Bây gi ta hãy quay l i v i k thu t o sáng dùng "TTL Meter" - lo i thi t b ph bi n nh t. Theo kinh nghi m c a riêng cá nhân mình thì NTL nh n th y k thu t "Matrix" hoàn toàn áng tin c y v i i u ki n ánh sáng không tr c ti p, ánh sáng t n hay ph n x . Khi chênh sáng cao thì o sáng trung tâm là gi i pháp linh ho t nh t ng th i cho phép ta thao tác r t nhanh. Cu i cùng là k thu t o sáng i m "spot" c bi t dàng cho sáng t o, ch có k thu t này m i cho b n bi t c c kỳ chính xác lư ng ánh sáng c n thi t cho t m nh trong m t hoàn c nh tinh t v ánh sáng. Bên c nh ó ta có th dùng "Grey card" o sáng khi ch p nh phong c nh ch ng h n. B n ch c n Grey Card trong cùng m t ánh sáng chi u chung cho c nh ch p r i ti n hành o sáng trên ó b ng TTL Meter. Gi i pháp này tránh ư c nh hư ng c a m u s c trên ch th nhưng b n c n làm hi u ch nh thêm k t qu o sáng +1/2 Ev n +1 Ev v i các c nh sáng m u và -1/2 Ev n -1 Ev v i các c nh s m m u. Ngư c l i, khi b n o sáng tr c ti p b ng TTL Meter thì v i các nh s m m u ta c n thao tác -Ev và +Ev v i các c nh sáng m u. Lý do r t ơn gi n: máy nh nhìn t t c theo xám 18% nên nó "cho r ng" các c nh sáng m u là "th a sáng" nên ch ng gi m b t lư ng sáng, ngư c l i cho các c nh s m. N u ta l y v d nh ch p than en c n hi u ch nh k t qu o sáng ch ng - 2Ev thì m t c nh tuy t tr ng có th c n t i +2 Ev. Thao tác hi u ch nh k t qu o sáng này c bi t quan tr ng v i nh macro khi ch th m u s c chi m ph n l n khuôn hình. V i kinh nghi m th c t ta có th th y r ng m u vàng c n +1 1/2 Ev; m u tím s m hay s m c n -1 1/2 Ev... Khi b n g p m t tình hu ng ánh sáng quá ph c t p thì thao tác o sáng trên lòng bàn tay s là m t gi i pháp hay. B n ch vi c hư ng ng kính vào ó là xem
k t qu c a c p "kh u /t c " nhưng nên nh r ng da tay ph n x ánh sáng nhi u g p 2 l n xám 18% nên ta c n gi m b t i -1 Ev có k t qu úng. Trên ây là nh ng nguyên t c căn b n nh t mà b n c n nh và thành th o khi ch p nh. Không có m t lý thuy t nào hi u qu hơn kinh nghi m th c hành, b n c n t p luy n và t rút ra bài h c cho chính mình. NTL hy v ng v i chùm bài vi t ng n này ã giúp các b n gi i áp ư c ph n nào nh ng th c m c khi o sáng cho m t t m nh. Nh ng th c m c, trao i s giúp chúng mình cùng i lên y. Đ t tên cho nh t tên cho nh t a như làm khai sinh cho a con tinh th n trư c khi vào i giao ti p v i xã h i. N u không có ngo i l cái tên y s vĩnh vi n g n v i nh theo quy trình khép kín: cu c s ng - tác gi - tác ph m - ngư i xem - cu c s ng. Nhâm d p u xuân Bính Tu t, t nh ng th c t qua các cu c thi và tri n lãm, xin ư c t m t ng k t nh ng l i nên tránh khi t tên cho nh như m t tư li u tham kh o: 1.Tham kh o quá nhi u ý ki n: Khi t tên tác ph m, có nhà nhi p nh tham v n ngư i có v trí cao trong xã h i ho c trong lĩnh v c b n ang công tác. Có ngư i còn xem vi c t tên cho nh g n li n v i "cái tôi" nên có th gây nhi u tr c tr ng m trong m i quan h lâu dài. tránh v p ph i chuy n t nh , ch nên tham kh o ý ki n c a nh ng ngư i gi i chuyên môn th t thân thi t, càng cô ng càng t t. Và ng quên gi kèm m t l i c m ơn chân thành khi nh vào gi i hay ư c ch n tri n lãm! 2.Sáo r ng và khoa trương: ây là b c nh ch có l thu t, n i dung bình thư ng nhưng l i c áp t m t tri t lý cao siêu. Vi c này t a như sính dùng ch quá kêu t tên cho m t s n ph m ch t lư ng kém. Tên nh khoa trương, sáo r ng d gây ph n c m, ôi khi l i ư c hi u là thi u c n tr ng!
3.Dài dòng và thi u tr ng tâm: M t b c nh bi u c m l p t c thu hút ngay s chú ý c a m i ngư i, nên không nh t thi t ph i c n dùng nhi u ch minh ho - ngo i tr nh báo chí c n chú thích h i các thông tin c n thi t - tên nh quá dài d làm ngư i xem m t m i, ng i c b i hình tư ng m i là y u t quan tr ng. t tên cho nh quá dài còn cho th y tác gi chưa lĩnh h i ư c tư tư ng ch c a hình tư ng do chính tay mình ch p! 4.Trùng l p và thi u sinh khí: Dù vô tình hay c ý, vi c l y nh m cái tên ã thành danh c a m t b c nh khác u gây ra s nhàm chán và làm gi m giá tr c a nh... Ngư i xem c m nh n s thi u u tư trí tu c a ch nhân b c nh. T a như m t thi u n có nhan s c p nhưng vì khi xư ng danh thì ai cũng ph i ng n ngơ ti c th m vì tên quá nh t không x ng v i ngư i! 5. nh và tên ch là... m t: Anh b n ch p H i An vào ban êm r i t tên cho nh là: " êm ph c " !. Ch " êm" ây là th a, vì nhìn vào không gian hi n h u ai cũng ã rõ. M t trong nh ng nguyên t c t tên cho nh là không tìm cách di n gi i nh ng gì ngư i xem ã th y. C g ng thoát kh i nghĩa en c a h b ng cách c vài tác ph m văn h c hay, vài bài thơ giàu c m xúc... có th nhi u ý tư ng m i s n... 6. ánh ngư i xem: c xong tên nh r i nhìn vào hình tư ng, suy nghĩ mãi ch ng th y có m i liên h g n - xa nào! Ki u như l y "râu ông n c m c m bà kia"... ng r i ro này xu t hi n b i sai m t ly có th ... i m t d m. 7. T i nghĩa và sai chính t : Th t áng ti c khi i u này x y ra b i, b i t thân tên nh tr thành t m gương ph n ánh ph n nào th c ch t b n thân. N u t th y v n văn h c còn kém
thì ph i c g ng kh c ph c - b i nhà nhi p nh không ch bi t ch p gi i mà còn bi t b o v ý ki n trư c ng nghi p và trư c ngư i xem. M i khi t bút vi t hãy tra c u t i n c n th n, tránh vi t sai ng pháp hay l i chính t . V y th nào là m t cái tên nh hay? Mư i lăm năm ã trôi qua, tôi v n gi nguyên c m xúc khi nh n "M t tr i c a m " c a tác gi Vũ Khánh - gi i nh t cu c thi nh Tr em Vi t Nam và m i quan tâm c a chúng ta (1991). Nhà báo Hoàng Nguyên Kỳ ã khéo mư n ý thơ c a Nguy n Khoa i m t tên cho b c nh: M t tr i c a b p thì n m trên i M t tr i c a m , em n m trên lưng khơi g i cho "màu " bi u c m nơi hình tư ng bi t bao m i liên tư ng, kỳ v ng tương lai vư t ra ngoài khuôn kh h n h p c a khung gi y. Xét cho cùng, t tên cho nh cũng chính là quá trình sáng t o,góp ph n cho s thành công tr n v n c a tác ph m./.