Kinh tế công cộng 7

Chia sẻ: Thi Sms | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

65
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'kinh tế công cộng 7', tài chính - ngân hàng, kế toán - kiểm toán phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh tế công cộng 7

9. Các doanh nghi p công c ng khác các doanh nghi p tư nhân ch , các doanh nghi p tư nhân c g ng ñ tăng t i ña l i nhu n c a doanh nghi p. Ngư c l i, các doanh nghi p công c ng thư ng theo ñu i các m c tiêu khác. Ch ñ phá s n, ti n lương c a các doanh nghi p tư nhân cũng khác so v i các doanh nghi p công c ng. 10. Ch ñ khuy n khích ti n lương c a các công ch c r t h n ch v i k t qu th c hi n c a h . B i vì v n ñ n i t i c a vi c ñánh giá k t qu công tác c a h không rõ ràng. CÂU H I TH O LU N VÀ ÔN T P CHƯƠNG IV 1. Phân tích ñ c ñi m c a hàng hoá công c ng (HHCC) thu n tuý? 2. Vì sao tư nhân không nên cung c p HHCC thu n tuý? 3. Vì sao khi chi phí giao d ch l n chính ph nên cung c p HHCC này? 4. Th nào là hàng hoá tư nhân do công c ng cung c p? 5. ði u ki n ñ ñ t ñư c hi u qu khi cung c p HHCC? 6. T i sao nói vai trò c a chính ph như là m t lo i HHCC? 7. L a ch n cung hàng hoá tư nhân khác v i l a ch n cung HHCC ñi m nào? Cơ ch bi u quy t theo ña s có ngh ch lý gì không? 8. Mô hình xác ñ nh m c HHCC t i ưu? 9. Nh ng cơ s nào ñ chính ph s n xu t hàng hoá tư nhân? Nh ng lo i hàng hoá nào công c ng nên s n xu t? Ho c n u tư nhân s n xu t thì ph i can thi p ñ tránh hi n tư ng gì? 10. H p ñ ng t ch c s n xu t HHCC có nh ng như c ñi m gì? 11. Vì sao nói doanh nghi p công c ng s n xu t không hi u qu ? Chương V CÁC CHƯƠNG TRÌNH CHI TIÊU C A CHÍNH PH .............................59 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng
Chương V CÁC CHƯƠNG TRÌNH CHI TIÊU C A CHÍNH PH 1. PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH CHI TIÊU CHO CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG C NG N i dung phân tích chi tiêu công c ng nêu trong ph n này s d ng như là nh ng công c hư ng d n. ðây không ph i là công th c ñơn gi n có th ñem áp d ng cho b t c trư ng h p nào mà không cân nh c tính toán. 1.1. ði u tra v s c n thi t ph i có chương trình - ði u tra l ch s c a chương trình và hoàn c nh d n ñ n ph i có chương trình. ð tránh vi c lôi kéo chương trình, ñ u tư dàn tr i, không hi u qu ñòi h i m i chương trình trư c khi ñư c quy t ñ nh ñ u tư xây d ng ph i có các ñi u tra nghiên c u m t cách nghiêm túc tính kh thi và nhu c u c p thi t c a chương trình. - Ai và nhóm ngư i nào t o s c ép ñ thông qua chương trình. ðây là bư c tìm hi u nh m kh ng ñ nh ñư c tính c p thi t khách quan, hi u qu c a vi c ñ u tư cho các chương trình công c ng. Tránh hi n tư ng l i d ng, thông ñ ng c a m t nhóm cá nhân có quy n l c, gây ra s phi hi u qu trong ñ u tư t ngu n ngân sách nhà nư c. - Tìm hi u m c tiêu thi t y u c a chương trình. Vì ngu n ngân sách c a chính ph là có h n, mà ngu n hình thành ch y u là t thu thu , do ñó ñi u tra làm rõ tính thi t y u c a các công trình công c ng là nh m mang l i hi u qu t i ña cho xã h i khi s d ng ñ ng v n t ngu n ngân sách nhà nư c. 1.2. G n m t chương trình v i m t trong nh ng th t b i c a th trư ng Như chúng ta ñã bi t, ngay c khi n n kinh t ñ t ñư c hi u qu Pareto v n còn hai lý do ñ chính ph can thi p vào th trư ng ñó là phân ph i thu nh p và hàng hoá khuy n d ng. Như v y, nhu c u ñ i v i m t hàng hoá công c ng, b n thân nó chưa h n là có s th t b i c a th trư ng. Nhưng h u h t hàng hoá công c ng là do nh ng th t b i c a th trư ng c nh tranh hoàn h o, ho c th trư ng ho t ñ ng không có hi u qu trong lĩnh v c cung c p d ch v , hàng hoá này. Tóm l i, m t ph n nhu c u ñ i v i các chương trình cung c p hàng hoá công c ng là do thi u hi u bi t v th trư ng và chính ph có kh năng làm vi c ñó t t hơn so v i giao cho tư nhân làm (khi mà chi phí biên c a m t khi thêm m t ngư i s d ng b ng zero ho c các hàng hoá d ch v tư nhân không mu n làm vì quá nhi u r i ro). Vi c xác ñ nh xem th trư ng có th t b i hay không là m t bư c quan tr ng trong vi c xác ñ nh quy mô ho t ñ ng thích h p m t chương trình c a chính ph . 1.3. Nh ng hình th c can thi p c a chính ph Ba lo i ho t ñ ng ch y u c a chính ph có th gi i quy t ñư c v n ñ th t b i c a th trư ng ñó là: s n xu t hàng hoá công c ng; s n xu t tư nhân có ñánh thu và tr .............................60 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng
c p nh m khuy n khích các ho t ñ ng có l i; và s n xu t tư nhân, có s ñi u ti t c a chính ph nh m ñ m b o các hãng ho t ñ ng theo xu hư ng mong mu n. Các quy ñ nh c th c a chương trình có vai trò quan tr ng trong vi c ñi u ch nh các th t b i c a th trư ng. S Quy ñ nh quá ngư i ch t ñáng ñư c giúp ñ Quy ñ nh quá nhưng l ng li không ñư c S ngư i không ñáng ñư c tr giúp nhưng v n nh n ñư c tr c p Hình 1.5. ðánh ñ i trong quá trình xây d ng quy ch tr c p 1.4. Nh ng k t qu c a các chương trình chi tiêu Khi ñã xác ñ nh ñư c s lư ng các chương trình c n ti n hành ñ u tư, bư c phân tích ti p theo là ñánh giá. Bư c này nh m ñánh giá các ch tiêu ph n nh hi u qu và phân ph i c a chương trình, ñ ng th i ñánh giá m c ñ ñáp ng các m c tiêu chính sách công c ng c a chương trình. a) Nh ng ph n ng c a khu v c kinh t tư nhân v i các chương trình c a chính ph - Chính sách giá sàn c a chính ph ñ i v i khu v c nông nghi p s có tác d ng bình n giá cho nông dân nhưng cũng làm gi m ñ ng cơ d tr c a khu v c tư nhân. Ch c năng d tr có vai trò chuy n các ngu n l c t m t th i kỳ chúng có ít giá tr sang th i kỳ có giá tr cao hơn. Chính sách giá sàn là bi n pháp nh m ñ m b o tính an toàn trong v n ñ lương th c, gián ti p tr c p cho nông dân. Nhưng như c ñi m c a chính sách giá sàn là làm ngư i tiêu dùng b thi t h i, chính ph ph i sinh ra m t b ph n d tr ph n dư th a do chính sách giá sàn gây ra. Ngoài ra, chính sách giá sàn còn t o ra s m t tr ng c a xã h i do giá mua cao hơn t ng chi phí biên mà xã h i ch p nh n. - Các chương trình gi m r i ro c a chính ph s khuy n khích hơn vi c tr ng các lo i rau màu giá c n ñ nh s h p d n hơn các nhà s n xu t. - Khi chính ph tăng tr c p b o hi m xã h i thì phúc l i c a riêng ngư i có tu i không tăng lên m t lư ng tương ng trong dài h n. B i vì, các cá nhân có th làm gi m .............................61 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng
m c ti t ki m, con cái có th s gi m m c tr c p cho cha m . ði u này gián ti p h tr cho con cái c a nh ng ngư i có tu i. Do ñó h tr công c ng là nhân t nh hư ng nhi u ñ n tư nhân. b) Tác ñ ng thu nh p, thay th n y sinh phi hi u qu Gi s có m t chương trình tr c p cho chi tiêu m t lo i hàng hoá nào ñó (ví d , t h c ph m). Như v y, MRSXY ≠ MRTXY (t l thay th biên khác t l chuy n ñ i biên – xem ph n chương I) ñi u này s d n t i phi hi u qu . Lý do là vì, khi cá nhân không ñư c tr c p, h ph i tr toàn b , vì v y h s ph i suy tính vi c ñánh ñ i c n biên m t l o i hàng hoá khác ñ l y th c ph m. Nhưng khi h c ó kho n tr c p (ví d , 10%) như v y h s ñánh giá 100 ñ ng th c ph m v i m c 90 ñ ng. ði u quan tr ng là ph i phân bi t gi a tác ñ ng làm thay ñ i thu nh p và tác ñ ng thay th gi a lo i hàng hoá, d ch v ñư c tr c p và lo i hàng hoá, d ch v không ñư c tr c p. Trong m t s trư ng h p, Chính ph mu n khuy n khích ho c kìm hãm m t ho t ñ ng kinh t nào ñó; trong trư ng h p này Chính ph có th mu n ñ t ñư c tác ñ ng thay th l n. Ví d , n u Chính ph quan tâm ñ n v n ñ nên có ch t lư ng nhà cho ngư i nghèo hay không, như v y, chương trình mà Chính ph tr m t ph n chi cho nhà (có tác ñ ng thay th ) s có hi u qu hơn là tr c p căn h (ch có tác ñ ng v thu nh p). M t khác, n u Chính ph ch quan tâm ch y u t i vi c làm th nào ñ m i ngư i cùng có l i, thì chương trình phù h p nh t là chương trình không làm thay ñ i nh ng ñ ng cơ khuy n khích c n biên. Nh ng chương trình này không gây ra phi hi u qu do tác ñ ng thay th . 1.5. Nh ng h u qu c a vi c phân ph i a) Ai ñư c l i Cung trong ng n h n Giá C u trư c khi có tr c p Ps C u sau khi có tr c p PT S lư ng nhà cho thuê Qt Qs .............................62 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng
Hình 2.5a. nh hư ng tr c p nhà trong ng n h n Giá Cung trong dài h n Ps C u trư c khi có tr c p PT C u sau khi có tr c p S lư ng nhà cho thuê Qs Qt Hình 2.5b. nh hư ng tr c p nhà trong dài h n Khi chính ph thông qua chính sách tr c p chung cho nhà , k t qu s làm tăng c u nhà trong ng n h n. Nhưng ngư c l i, trong ng n h n lư ng cung tăng r t ít, trong dài h n lư ng cung s l n hơn. Do v y trong ng n h n, ngư i ñư c hư ng l i v chương trình tr c p là ch các nhà cho thuê do giá tăng cao (PT – PS). Nhưng trong dài h n, ngư i thuê nhà ñư c l i do lư ng cung tăng l n (QT - QS). M i ngư i có th ñư c hư ng l i t các chương trình c th c a chính ph . Nhưng không ph i bao gi và d dàng xác ñ nh xem ai ñư c l i t các chương trình này. Vì các chương trình c a chính ph thư ng có ña m c tiêu, ph m vi nh hư ng r ng và ph c t p hơn nhi u các d ñoán trư c ñó. Ví d : Chương trình c p kinh phí cho chăm sóc s c kho c a ngư i có tu i. Như v y ñương nhiên ngư i có tu i ñư c l i nhưng m t khác chính các thành viên trong gia ñình (con cháu) c a nh ng ngư i này cũng có l i do b t ph n nào ñóng góp cho ông bà, b m. b) ðánh giá các nh hư ng c a vi c phân ph i Khi l i ích c a m t chương trình ñem l i cho ngư i nghèo theo t l ngh ch (nh n ñư c nhi u hơn ñóng góp cho chương trình thông qua h th ng thu ), như v y, hi u qu c a chương trình là lu ti n và ngư c l i trong trư ng h p ngư i nghèo b thi t nhi u hơn là nh n do các chương trình c a chính ph thì hi u qu c a chương trình là lu lùi. Ví d , chương trình tr giúp c a chính ph cho giáo d c cao ñ ng, ñ i h c thư ng ñư c coi là giúp cho con em ngư i nghèo h c cao ñ ng, trung c p. Nhưng trong th c t , .............................63 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng
h u như h c sinh cao ñ ng, ñ i h c thư ng là con em các gia ñình tương ñ i khá gi , như v y, chương trình này không ph i là lu ti n mà là lu lùi. 1.6. Công b ng và hi u qu hai m c ñích ch n l a Nh ng b t ñ ng v ý ki n và m c ñích c a chương trình thư ng xu t phát t s không th ng nh t không ch v công b ng và hi u qu mà còn v b n ch t t thân c a s ñánh ñ i. Hi u qu ðư ng h u d ng c a A A B ðư ng h u d ng c a B ðư ng gi i h n công b ng Công b ng Hi u qu Nh n th c c a A v s ñánh ñ i Nh n th c c a B v s ñánh ñ i Công b ng Hình 3.5. ðánh ñ i gi a công b ng và hi u qu .............................64 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng
V i hai cá nhân A và B thì cá nhân A coi tr ng hi u qu hơn công b ng trong phân ph i c a xã h i, chính vì v y mà nh n th c c a hai cá nhân v hy sinh s công b ng hay hi u qu ñ ñánh ñ i v i cái kia khác nhau. Ví d , n u lý do chính c a th t nghi p là không có vi c làm, thì m c ñ tr c p th t nghi p s có ít tác ñ ng lên vi c tìm ki m vi c làm. Nhưng n u b o hi m th t nghi p có ít nh hư ng ñ n quá trình tìm vi c làm thì không có nhi u ñánh ñ i l m gi a hi u qu và công b ng và ñư ng gi i h n phù h p v i B và ngư c l i cũng phù h p v i A vì ñây không có s ñánh ñ i nhi u l m gi a công b ng và hi u qu . 2. CH ð CHĂM SÓC S C KHO 2.1. H tr tr c ti p M t s nư c phát tri n thư ng có các chương trình h tr tr c ti p cho vi c chăm sóc s c kho c a c ng ñ ng như: Chương trình chăm sóc s c kho và chương trình tr giúp y t . Chương trình chăm sóc s c kho ñ m b o chăm sóc s c kho cho nh ng ngư i trên 65 tu i và nh ng ngư i m t kh năng lao ñ ng. Chương trình tr giúp y t ñ m b o chăm sóc y t cho nh ng gia ñình có thu nh p th p có nhi u con cái s ng ph thu c và cho ph n l n nh ng ngư i nghèo l n tu i, ngư i m t kh năng lao ñ ng. 2.2. Chi tiêu qua thu (h tr chăm sóc s c kho thông qua thu ) Không ch có m t s chương trình h tr tr c ti p v chăm sóc s c kho cho c ng ñ ng, hai lo i tr giúp gián ti p thư ng ñư c thi hành m t cách có hi u qu c a m t s chính ph các nư c phát tri n ñó là: ðánh thu b o hi m s c kho (do gi i ch ) và thu chi phí vư t m c ñ nh t ñ nh. N u ch công ty tr b o hi m s c kho cho nhân viên thì kho n chi này không b ñánh thu thu nh p c a công ty. Chính ph cho phép các cá nhân tr t t c các kho n chi tiêu vào b o hi m s c kho khi tính thu nh p b ñánh thu . Chính sách này khuy n khích các kho n chi tiêu c a chính ph vào b o hi m s c kho khi tính thu nh p b ñánh thu . Lo i tr giúp gián ti p th 2 hay chi tiêu qua thu cho s c kho , là mi n thu thu nh p ñ i v i các kho n chi phí cho y t . Chính sách này khuy n khích c mua b o hi m y t l n chi tiêu y t . Chúng làm gi m giá mà các cá nhân ph i tr ñ mua b o hi m. ð ng th i khuy n khích các công ty ñ ng ra mua b o hi m cho cán b công nhân viên trong công ty. B i vì các kho n mua nay ñư c mi n thu thu nh p. .............................65 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng
Giá Giá trư c C u v BHYT tr c p Thu tr c p Giá sau tr c p BHYT sau BHYT trư c tr c p tr c p Hình 4.5. nh hư ng c a chính sách h tr gián ti p cho BHYT qua thu 3. CƠ S C A CHÍNH PH TRONG VI C CUNG C P TÀI CHÍNH, ðI U TI T CHĂM SÓC S C KHO 3.1. S m t công b ng và tài tr c a chính ph ñ i v i d ch v y t Nhi u ngư i cho r ng, b t k v i m c thu nh p nào không ai không nh n ñư c s chăm sóc s c kho thích h p. Quy n ñư c s ng, quy n ñư c hư ng các d ch v y t không nên ñ cho th trư ng ki m soát. Quan ñi m này cho r ng các lo i hàng hoá và d ch v , ch ng h n như chăm sóc s c kho , mà vi c có ñư c d ch v ñó không ph thu c vào thu nh p “ch nghĩa bình quân ñ c bi t”. M t s khác l i cho r ng, ai có nhi u ti n hơn và mu n chi cho chăm sóc s c kho c a mình thì h ñư c phép làm ñi u ñó, m i quan h gi a chăm sóc y t và s s ng r t nh bé; nh ng nhân t khác như hút thu c, u ng rư u, th c ph m và ñ c bi t là giáo d c cũng ñóng m t vai trò quan tr ng tương t trong vi c quy t ñ nh cu c s ng ng n hay dài, hay tình tr ng s c kho c a m t ngư i. Nh ng ngư i quan tâm ñ n quan ñi m này thư ng lo l ng v h u qu ñ i v i hi u qu kinh t c a các phương pháp khác nhau ñ m b o ñ m i ngư i ñư c nh n m c ñ chăm sóc s c kho t i thi u. 3.2. T i sao th trư ng y t không ñáp ng các ñi u ki n cho m t th trư ng c nh tranh hoàn h o Th trư ng y t , chăm sóc s c kho ñ c trưng b i thông tin thi u hoàn h o và c nh tranh không hoàn h o. .............................66 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng
B ng 1.5. Nh ng ñi m khác nhau gi a th trư ng c nh tranh hoàn h o và th trư ng y t Th trư ng c nh tranh hoàn h o ThÞ tr−êng y tÕ NhiÒu ng−êi b¸n ChØ cã mét sè bÖnh viÖn (trõ khu vùc th nh phè lín) C¸c h ng t¨ng tèi ®a ho¸ lîi nhuËn HÇu hÕt c¸c bÖnh viÖn kh«ng v× lîi nhuËn H ng ho¸ ®ång nhÊt H ng ho¸ kh«ng ®ång nhÊt Ng−êi mua ®−îc th«ng tin tèt Ng−êi mua th−êng bÞ ®éng v kh«ng ®−îc th«ng tin tèt Ng−êi tiªu dïng thanh to¸n trùc tiÕp BÖnh nh©n chØ trang tr¶i ®−îc mét phÇn chi phÝ Th«ng tin kh«ng ho n h¶o: khi bÖnh nh©n ®Õn gÆp b¸c sÜ th× c¸i hä (ng−êi tiªu dïng) mua l¹i l kiÕn thøc cña b¸c sÜ. BÖnh nh©n ph¶i dùa v o quyÕt ®Þnh cña b¸c sÜ vÒ lo¹i thuèc, cã nªn phÉu thuËt kh«ng, v.v. (®iÒu n y kh«ng ®óng víi b¶n chÊt cña h m tho¶ dông ®ã l : MU (tho¶ dông biªn cña ng−êi tiªu dïng) ph¶i xuÊt ph¸t tõ b¶n th©n néi t¹i cña ng−êi tiªu dïng chø kh«ng ph¶i th«ng qua mét ng−êi kh¸c (b¸c sÜ). Ngo i ra, viÖc ®¸nh gi¸ mét b¸c sÜ khã kh¨n h¬n nhiÒu viÖc ®¸nh gi¸ mét lo¹i h ng ho¸ th«ng th−êng t¹i thÞ tr−êng c¹nh tranh ho n h¶o (g¹o). ChÝnh v× vËy, m ChÝnh phñ cÇn ph¶i cã vai trß trong viÖc cÊp giÊy phÐp v qu¶n lý thuèc men m c¸c b¸c sÜ cÊp cho bÖnh nh©n. C¹nh tranh h¹n chÕ: Th«ng tin kh«ng ho n h¶o sÏ gi¶m hiÖu qu¶ trong c¹nh tranh. Mét h ng m¸y ®iÖn tö cã thÓ thu hót kh¸ch b»ng c¸ch qu¶ng c¸o h¹ gi¸, nh−ng nÕu mét b¸c sÜ qu¶ng c¸o h¹ gi¸ kh¸m bÖnh sÏ bÞ ngÇm hiÓu l chuyªn m«n kh«ng cao. Bªn thø ba chi tr¶: §èi víi h ng ho¸ th«ng th−êng th× ng−êi tiªu dïng (ng−êi mua) trùc tiÕp thanh to¸n hÕt. Ch¨m sãc søc khoÎ kh¸c víi h ng ho¸ th«ng th−êng ë chç, ng−êi tiªu dïng bÞ t¸ch khái nh÷ng c©n nh¾c vÒ gi¸ c¶ t¹i thêi ®iÓm tiªu dïng, mét phÇn th«ng qua b¶o hiÓm ® tr¶ tiÒn tr−íc, mét phÇn th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh h−u trÝ v mét phÇn l do c¸ nh©n ng−êi bÖnh. ThiÕu khuyÕn khÝch lîi nhuËn: PhÇn lín c¸c bÖnh viÖn l c¸c tæ chøc phi lîi nhuËn. Hä coi môc tiªu cuèi cïng cña hä kh«ng ph¶i l t¨ng tèi ®a ho¸ lîi nhuËn m l t¨ng tèi ®a ho¸ chÊt l−îng dÞch vô. HËu qu¶ cña viÖc thiÕu ®éng c¬ lîi nhuËn c ng thªm trÇm träng khi ph−¬ng thøc thanh to¸n viÖn phÝ l¹i th«ng qua c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. Trong hÇu hÕt c¸c tr−êng hîp, bÖnh viÖn ®Òu ®−îc thanh to¸n theo nh− hä ®Æt gi¸. .............................67 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng
4. B O HI M S C KHO 4.1. T m quan tr ng c a b o hi m s c kho M c tiêu c a b o hi m s c kho là làm gi m r i ro mà các cá nhân ph i ch u, chuy n chúng sang cho nhi u ngư i có kh năng ch u các r i ro. M c ñ l i ích t trang tr i b o hi m c a các công ty ph thu c vào t l xác su t g p r i ro và m c d ñoán t l r i ro (n i dung này n m trong lĩnh v c môn h c kinh t vi mô nâng cao). 4.2. H u qu c a b o hi m s c kho Ngoài tác d ng làm gi m r i ro c a các cá nhân, b o hi m khuy n khích chi tiêu nhi u hơn vào d ch v y t . N u các cá nhân bi t r ng công ty b o hi m s tr cho 80% ti n vi n phí thì anh ta s n m thêm m t vài ngày n a th c ra ñi u này là th c s không c n thi t v i s c kho c a anh ta. Và anh ta s không ph n ñ i n u vi n phí tăng thêm 50%. Các bác sĩ s không ng n ng i ñi u tr cho anh ta lo i thu c ñ t ti n nh t. Xét v m t kinh t , ñi u này không có l i cho kinh t c a xã h i. Do ñó, vi c b o hi m d n các cá nhân mua các d ch v y t ñ n ñi m th m chí l i ích c n biên mang l i cho b nh nhân (MB) th p hơn r t nhi u v i chi phí c n biên c a xã h i (MSC) ñ i v i d ch v này. H s mua thu c và ñi u tr t i khi mà l i ích biên mang l i cho h (MB) b ng v i chi phí c n biên (MC) c a chính h b ra (ñã tr các chi phí do công ty b o hi m s thanh toán). T c là m t ph n r t nh h ph i tr trong t ng s h ph i tr vi n phí. ði u này ñư c mô t trên hình 5.5. C u v d ch v y t Giá d ch v yt E C MSC 80% chi phí do BH tr B A 20% cá nhân Lư ng d ch v y t Qo Q1 .............................68 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng
Hình 5.5. B o hi m làm gi m MC và làm tăng c u c a cá nhân v y t ð cho ñơn gi n, chỳng ta gi ñ nh chi ph c n bi n c a xó h i (MSC) là kh ng ñ i. V b nh nhõn ch ph i tr 20% gi vi n ph , cho n n ñi u này khuy n kh ch tăng c u c a b nh nhõn t Q0 cho ñ n Q1. Nhưng ñi u quan tr ng ñõy là gi c a d ch v (vi n ph ch b ng 20% gi th c tr ) tăng th m t Q1 ñ n Q0 nh hơn chi ph c n bi n c a xó h i MSC (gi th c tr cho b nh vi n). Ch nh v v y vi c cung c p d ch v t Q0 ñ n Q1 là kh ng hi u qu b i v . C nhõn ch ph i tăng th m chi ph Q0Q1BA trong khi ñú xó h i ph i chi ph c kho n Q0Q1EC ; b nh nhõn ñư c l i th m ph n tam gi c ABC do b o hi m mang l i, nhưng ngư c l i xó h i b thi t tam gi c CBE. Nh ng v n ñ ñ o ñ c c a b o hi m. ð i khi v m c ñ ch là nh n b o hi m mà m t c nhõn nào ñú hành ñ ng phi ñ o ñ c như (t ñ t nhà, t thương v.v.) nh m nh n ñư c b o hi m t c c c ng ty b o hi m. Ngoài ra, b o hi m y t , s c kho ñ i khi gõy ra ý th c thi u th n tr ng trong c ng vi c gi g n s c kho do tư tư ng l i vào chi ph cho b o hi m. 5. QU C PHÒNG C c chi ti u qu c phũng thư ng là c c chi ti u l n nh t c a Ch nh ph . Trong nh ng năm chi n tranh l nh, chi ph qu c phũng c a c c nư c trong phe xó h i ch nghĩa thư ng chi m 10% GNP hàng năm c a qu c gia. Th m ch , như Li n X cũ chi t i 14% GNP cho ngõn s ch qu c phũng vào năm 1984 (h nh 6.5). Trong c c nư c NATO và m t s nư c kinh t ph t tri n, ch cú Nh t B n là chi ph cho quõn s mc th p nh t trong nh ng năm 80 so v i t l GNP. 14 12 10 8 6 4 2 0 Liªn x« còTrung Mü Anh Ph¸p §øc Canada NhËt quèc Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng .............................69