kinh tế học vĩ mô dành cho chính sách công bài giảng khái lược về thất bại của thị trường phần 2

Chia sẻ: Van Nguyen Van | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

101
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngoại tác là sự tác động ra bên ngoài của đối tượng này đến lợi ích hay chi phí của đối tượng khác mà không thông qua giao dịch và không được phản ảnh qua giá cả.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: kinh tế học vĩ mô dành cho chính sách công bài giảng khái lược về thất bại của thị trường phần 2

Khaùi löôïc veà thaát baïi cuûa thò tröôøng Phần III: NGOẠI TAÙC Slide 1 Ngoaïi taùc laø gì? Ngoaïi taùc laø söï taùc ñoäng ra beân ngoaøi cuûa ñoái töôïng naøy ñeán lôïi ích hay chi phí cuûa ñoái töôïng khaùc maø khoâng thoâng qua giao dòch vaø khoâng ñöôïc phaûn aùnh qua giaù caû. Laøm taêng lôïi ích Laøm giaûm lôïi ích (giaûm chi phí) laø (taêng chi phí) laø ngoaïi taùc tích cöïc ngoaïi taùc tieâu cöïc Ñoâi khi ñöôïc goïi laø nhöõng taùc ñoäng ñeán beân thöù ba. Slide 2 1/10/2011
Ví duï veà ngoaïi taùc Ngoaïi taùc tieâu cöïc Ngoaïi taùc tích cöïc  Khu coâng nghieäp gaây oâ Y teá döï phoøng (ngaên chaën nhieãm nguoàn nöôùc beänh truyeàn nhieãm)  Nhaø maùy saûn xuaát gaây  Giaùo duïc coäng ñoàng ra tieáng oàn, khoùi buïi.  Nghieân cöùu khoa hoïc cô  Haøng xoùm oàn aøo baûn  Khoùi thuoác laù  Naâng caáp nhaø ôû Slide 3 Caùch phaân loaïi khaùc về ngoaïi taùc Saûn xuaát – saûn xuaát Tieâu duøng – saûn xuaát Nhaø maùy ñöôøng vaø nuoâi caù Nöôùc thaûi sinh hoaït-   beø saûn xuaát muoái Ngöôøi troàng hoa vaø ngöôøi Nöôùc thaûi sinh hoaït-   nuoâi ong nuoâi toâm Saûn xuaát – tieâu duøng Tieâu duøng – tieâu duøng Nhaø maùy thuoác laù – Karaokeù vaø ñoïc saùch   khu daân cö Haøng xoùm troàng hoa  Nhaø maùy xi maêng- khu Nöôùc thaûi sinh hoaït-   daân cö vaø ngöôøi ñi ngöôøi ñi ñöôøng ñöôøng Slide 4 1/10/2011
Taïi sao ngoaïi taùc laø moät thaát baïi cuûa thò tröôøng? Vì ngoaïi taùc daãn ñeán vieäc söû duïng nguoàn löïc keùm hieäu quaû (phuùc lôïi xaõ hoäi khoâng lôùn nhaát). Cuï theå: Saûn xuaát quaù nhieàu nhöõng haøng hoùa gaây ra ngoaïi  taùc tieâu cöïc, vaø Cung öùng quaù ít nhöõng haøng hoùa, dòch vuï taïo ra  ngoaïi taùc tích cöïc Slide 5 Hieäu quaû thò tröôøng (khi khoâng coù ngoaïi taùc) MSB D (MSB=MPB) S (MSC=MPC) MSC Thò tröôøng ñaït hieäu quaû: CS MSB = MSC P* Phuùc lôïi xaõ hoäi lôùn nhaát: PS NW = CS + PS Saûn löôïng Q* Slide 6 1/10/2011
Ngoaïi taùc tieâu cöïc vaø tính phi hieäu quaû MSC=MPC + MEC MSB MSB MPC MSC A Chi phí ngoại taùc bieân (MEC) Ngoaïi taùc tieâu cöïc khieán cho E* MSC > MSB daãn tôùi saûn xuaát E vaø tieâu duøng quaù nhieàu. Vaø gaây ra toån thaát xaõ hoäi (tam giaùc hoàng) Saûn löôïng Q* Q Slide 7 Ngoaïi taùc tích cöïc vaø tính phi hieäu quaû MSB=MPB+MEB MSB MSC MPB MSC A E* Lôïi ích ngoaïi taùc bieân (MEB) E MSB > MSC daãn tôùi tieâu duøng döôùi möùc hieäu quaû. vaø gaây ra toån thaát xaõ hoäi ( tam giaùc maøu hoàng) Soá löôïng Q Q* Slide 8 1/10/2011
Ngoaïi taùc vaø tính phi hieäu quaû  Vôùihaøng hoùa gaây neân ngoaïi taùc tieâu cöïc, do MSC>MSB neân haøng hoùa naøy coù khuynh höôùng ñöôïc saûn xuaát vaø tieâu duøng quaù nhieàu.  Vôùihaøng hoùa gaây neân ngoaïi taùc tích cöïc, do MSB>MSC neân haøng hoùa naøy coù khuynh höôùng ñöôïc saûn xuaát vaø tieâu duøng quaù ít. Slide 9 Giaûi phaùp khaéc phuïc ngoaïi taùc  Ngoaïi taùc ña daïng vaø phöùc taïp  Khoâng coù giaûi phaùp duy nhaát phuø hôïp cho moïi tình huoáng.  Chuû yeáu laø giaûi phaùp cuûa chính phuû, ít coù giaûi phaùp tö nhaân.  Löïa choïn giaûi phaùp, nhaø laøm chính saùch caàn chuù yù ñeán nhieàu tieâu chí Slide 10 1/10/2011
Caùc tieâu chí löïa choïn giaûi phaùp  Tính hieäu quaû (choïn möùc xaû thaûi toái öu)  Tính coâng baèng (phaân chia lôïi ích vaø chi phí giöõa caùc nhoùm gaùnh chòu vaø gaây ra ngoaïi taùc)  Deã quaûn lyù thöïc hieän.  Tính linh hoaït (ñieàu kieän thò tröôøng thay ñoåi, thoâng tin môùi, kyõ thuaät ñöôïc caûi tieán)  Tính khoâng chaéc chaén (khoâng theå döï truø heát taùc ñoäng cuûa ngoaïi taùc neân tieân lieäu coù söï ñieàu chænh)  Ñoäng cô khuyeán khích Slide 11 Caùc giaûi phaùp khaéc phuïc ngoaïi taùc  Töï nguyeän  Ñaùnh thueá  Ngaên caám.  Trôï caáp  Chia taùch  Chæ thò (yeâu caàu caét giaûm oâ nhieãm moät löôïng nhaât ñònh)  Ñieàu tieát (tieâu chuaån chaát thaûi, tieâu chuaån kyõ thuaät)  Giaáy pheùp xaû thaûi coù theå chuyeån nhöôïng Slide 12 1/10/2011
Thueá vaø trôï caáp Ñaùnh thueá vaø trôï caáp nhaèm ñieàu chænh MPB hay MPC thaønh MSB hay MSC ñeå nhaø saûn xuaát hoaëc ngöôøi tieâu duøng ra quyeát ñònh ñaït ñöôïc hieäu quaû xaõ hoäi.  Phaûi xaùc ñònh caùc beân cuûa ngoaïi taùc.  Phaûi ño löôøng ñöôïc baèng tieàn teä giaù trò cuûa lôïi ích ngoaïi taùc bieân hay chi phí ngoaïi taùc bieân. Slide 13 Thueá hieäu chænh MSC = MPC + thueá ñôn vò MSB MSB=D MSC MPC=S Thueá ñôn vò = MEC PD P0 PS Saûn löôïng Q* Q Slide 14 1/10/2011
Thueá laøm taêng hieäu quaû xaõ hoäi Tam giaùc hoàng bieåu thò hieäu quaû xaõ hoäi MSC MSB taêng leân. MSB=D MSC MPC=S DCS = -a-c e PD a c DPS = -b-d P0 d b DG = a+b PS DEx = c+d+e DNW = e Saûn löôïng Q* Q Slide 15 Trôï caáp hieäu chænh MSB MSB=MPB+Trôï caáp ñôn vò MSC MSC=S MPB=D Trôï caáp ñôn vò =MEB P P* Soá löôïng hoïc sinh Q Q* Slide 16 1/10/2011
Trôï caáp laøm taêng hieäu quaû xaõ hoäi MSB=MPB+ Trôï caáp Tam giaùc hoàng bieåu MSB thò hieäu quaû xaõ hoäi MSC MPB=D MSC=S taêng leân do trôï caáp g DCS = b+d PS cf a e DPS = a+c+f P0 b d D G = -a -b -c -d -e -f PD DEx = e+g+f DNW = g+f Soá löôïng hoïc sinh Q Q* Slide 17 Nhöõng giaûi phaùp khaùc cuûa chính phuû ñeå giaûm oâ nhieãm moâi tröôøng - Möùc thaûi chuaån » Ñònh giôùi haïn hôïp phaùp veà möùc thaûi taïi E* (12) » Cheá taøi baèng phaït tieàn hoaëc ruùt pheùp hoaït ñoäng » Taêng chi phí saûn xuaát vaø ngöôõng giaù ñeå nhaäp ngaønh Leä phí xaû thaûi – » Phí ñaùnh vaøo moãi ñôn vò chaát thaûi ñöa ra beân ngoaøi Giaáy pheùp xaû thaûi coù theå chuyeån nhöôïng – Slide 18 1/10/2011
Möùc thaûi hieäu quaû Ñoâ la treân ñôn vò thaûi MSC 6 Taïi E0 chi phí bieân ñeå giaûm thaûi lôùn hôn chi phí xaõ hoäi bieân 4 Taïi E1 chi phí xaõ hoäi bieân lôùn hôn chi phí bieân ñeå giaûm thaûi Möùc thaûi hieäu quaû laø 12 (E*) 2 taïi ñoù MCA = MSC. MCA E0 E1 E* 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 Möùc thaûi Slide 19 Möùc chuaån thaûi vaø Leä phí xaû thaûi Ñoâ la treân ñôn vò thaûi MSC Möùc chuaån Phí 3 MCA E* Möùc thaûi 12 Slide 20 1/10/2011
Caâu hoûi  Lieäu coù theå giaûi quyeát vaán ñeà ngoaïi taùc maø khoâng caàn coù chính phuû?  Nhöõng giaûi phaùp döïa treân thò tröôøng cho vaán ñeà ngoaïi taùc: giaáy pheùp xaû thaûi (quyeàn gaây oâ nhieãm) coù theå chuyeån nhöôïng Slide 21 Ñònh ñeà Coase Ronald Harry Coase, ngöôøi Anh, sinh naêm 1910, nhaän giaûi Nobel kinh teá naêm 1991 vì coâng lao phaùt hieän vaø laøm saùng toû yù nghóa cuûa chi phí giao dòch vaø quyeàn sôû höõu ñoái vôùi caáu truùc theå cheá vaø söï vaän haønh cuûa neàn kinh teá Thò tröôøng caïnh tranh ñaït ñöôïc hieäu quaû phaân boå trong nhöõng tröôøng hôïp lieân quan ñeán ngoaïi taùc tieâu cöïc neáu hai ñieàu kieän sau ñöôïc thoûa:  Quyeàn sôû höõu ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng  Chi phí giao dòch baèng khoâng (khoâng toán nhieàu chi phí ñeå ñaït ñöôïc thoûa thuaän) Slide 22 1/10/2011
Thöông löôïng vaø hieäu quaû Tình huoáng: Nhaø maùy hoùa chaát ôû thöôïng nguoàn, noâng daân troàng troït, nuoâi caù, sinh hoaït ôû haï nguoàn doøng soâng  Chi phí laép ñaët heä thoáng loïc nöôùc cuûa nhaø maùy: 200  Chi phí laép ñaët traïm xöû lyù nöôùc cuûa noâng daân: 300  Lôïi ích cuûa noâng daân khi coù nguoàn nöôùc saïch: 400  Khoâng giao quyeàn sôû höõu doøng soâng (nöôùc oâ nhieãm) * Lôïi nhuaän cuûa nhaø maùy hoùa chaát: 500 * Phuùc lôïi cuûa noâng daân: 100 Slide 23 Thöông löôïng vaø hieäu quaû 1. Nhaø maùy hoùa chaát coù quyeàn sôû höõu doøng soâng Noâng daân laép ñaët traïm xöû lyù nöôùc thaûi Coù Khoâng Nhaø maùy laép Coù 300 / 200 300 / 500 ñaët heä thoáng 500 / 200 500 / 100 loïc nöôùc thaûi Khoâng Keát quaû khi khoâng thöông löôïng laø gì? Toång phuùc lôïi lôùn nhaát coù theå laø bao nhieâu? Coù ñoäng cô ñeå hai beân thöông löôïng? Slide 24 1/10/2011
Thöông löôïng vaø hieäu quaû 1. Nhaø maùy hoùa chaát coù quyeàn sôû höõu doøng soâng •Soá tieàn toái ña noâng daân saün loøng traû cho nhaø maùy ñeå coù nöôùc saïch: 300 •Soá tieàn toái thieåu nhaø maùy baèng loøng nhaän ñeå laép ñaët heä thoáng loïc: 200 •Thöông löôïng chaéc chaén dieãn ra khi 200 < Giaù ñaøm phaùn
Keát luaän veà ñònh ñeà Coase Caùc taùc nhaân kinh teá tö nhaân coù theå töï giaûi quyeát ñöôïc vaán ñề ngoaïi taùc maø khoâng caàn ñeán chính phuû. Baát keå caùc quyeàn sôû höõu ñöôïc phaân boå nhö theá naøo thì caùc beân tham gia luoân coù theå ñaït ñöôïc moät thoûa thuaän, trong ñoù moïi ngöôøi ñeàu coù lôïi vaø keát cuïc ñaït ñöôïc coù hieäu quaû. Slide 27 Taïi sao ñònh ñeà Coase (giaûi phaùp tö nhaân) nhieàu khi thaát baïi?  Quaù nhieàu ñoái töôïng lieân quan  Quyeàn sôû höõu khoâng luoân ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng  Chi phí giao dòch cao. – Toán thôøi gian vaø coâng söùc ñaøm phaùn. – Phaûi xaùc ñònh ngöôøi ñeå trao ñoåi. – Hôïp ñoàng phaûi ñöôïc soaïn thaûo. – Nguy cô hôïp ñoàng khoâng ñuôïc tuaân thuû. – Ñoâi khi nguoàn löïc boû ra ñeå thöông löôïng cao hôn lôïi ích Slide 28 1/10/2011
Taïi sao ñònh ñeà Coase (giaûi phaùp tö nhaân) nhieàu khi thaát baïi? Vaán ñeà ngöôøi aên theo  Nhieàu ñôn vò haønh chaùnh (phaïm vi roäng  cuûa ngoaïi taùc) Baûo veä taøi nguyeân (taùc ñoäng ñeán heä sinh  thaùi)=> phaùt trieån beàn vöõng Taùc ñoäng tích luõy  Thieáu thoâng tin  Slide 29 1/10/2011