KINH TÊ MÔI TRƯỜNG CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRẢ LỜI

Chia sẻ: Dao Thanh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:56

Thêm vào BST

Báo xấu

713
lượt xem 244
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'kinh tê môi trường câu hỏi và bài tập trả lời', kinh tế - quản lý, kinh tế học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: KINH TÊ MÔI TRƯỜNG CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRẢ LỜI

1 KINH T MÔI TRƯ NG CÂU H I, BÀI T P VÀ TR L I B sung cho tài li u hư ng d n gi ng d y dành cho Chương trình ih c I H C VI T NAM Tháng 8, 2005 Chương trình Kinh t và Môi trư ng ông Nam Á Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
2 BÀI 1: GI I THI U CH : Kinh t Môi trư ng là gì? Ngu n: F & O (2005) and F, O, & F (2002) Câu h i 1. T i sao thu xăng d u t o khuy n khích gi m th i khí t xe ô tô nhi u hơn so v i thu s h u/s d ng xe hàng năm? Gi i áp: Câu tr l i tuỳ thu c vào m c thu xăng d u so v i thu s h u xe. Thu xăng d u nh m vào ba y u t c a gi m phát th i [ ó là a)s xe tham gia giao thông; b) qu ng ư ng m i xe ch y; và c) lư ng khí th i m i d m xe ch y]. M t khác, thu hàng năm ch nh hư ng quy t nh có nên tăng s xe tham gia giao thông (bao g m c mua ho c thôi không tham gia giao thông). Tuy nhiên, n u thu xe là cao r t ít ngư i ưa xe tham gia giao thông, khi ó khí th i s gi m tương ng v i thu nhiên li u th p vì ngư i ta ch lái xe m t lư ng t i a nào ó m i ngày. B i vì thu xe cao như v y là không kh thi v m t chính tr (lý do bình ng), vì v y thu xăng d u s có nh hư ng gi m th i l n hơn. Câu h i 2. Nh ng y u t nào nh hư ng nh ng ánh i (trade-offs) ư c minh ho ư ng gi i h n cong kh năng s n xu t? Chính sách môi trư ng có th nh hư ng nh ng ánh i này như th nào? Gi i áp: C kh năng công ngh c a n n kinh t và i u ki n sinh thái có th nh hư ng s ánh i d c theo ư ng cong kh năng s n xu t. nh hư ng có h i i v i môi trư ng xu t hi n là do n n kinh t s d ng dòng tài nguyên thiên nhiên và do ch t th i c a quá trình s n xu t và tiêu dùng. i m i công ngh làm gi m lư ng u vào ho c ch t th i cho m i ơn v u ra có th làm d ch chuy n ư ng cong kh năng s n xu t lên phía trên – nhi u hàng hoá ư c s n xu t hơn cho m i ơn v ch t lư ng môi trư ng. i u này là úng trong trư ng h p tái ch và tái s d ng công ngh . Chính sách cũng có th nh hư ng nh ng ánh i ó b ng cách khuy n khích ngư i tiêu dùng và các hãng th c hi n nghiên c u và phát tri n (R&D) và áp d ng công ngh cho phép gi m nh hư ng môi trư ng cho m i ơn v u ra. Chính ph cũng có th th c hi n R&D và cung c p thông tin v các công ngh s n có nh ng ư ng cong kh năng s n xu t ti m năng có th ư c th c hi n (ví d ti m năng t Cơ ch Phát tri n s ch cho c nư c phát tri n và ang phát tri n). Cu i cùng, vai trò c a vi c c i thi n sinh thái gi m thi u nh ng ánh i có th ư c th o lu n. Ý tư ng là các cá th trong m t cân b ng sinh thái t o ra ch t th i và s d ng các u vào duy trì s ho t ng c a h sinh thái như là m t t ng th . Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
3 Câu h i 3. Hãy ch rõ i m i công ngh cho phép các hãng s n xu t hàng hoá và d ch v v i ô nhi m ít hơn như th nào? S d ng th ư ng cong kh năng s n xu t gi i thích. Gi i áp: Nhi u hàng hoá hơn có th s n xu t v i m i ơn v ch t lư ng môi trư ng ư ng cong gi i h n kh năng s n xu t d ch chuy n (xem Sơ 1.1 trong sách do Fill and Olewiler biên so n) lên phía trên, v i m c ch t lư ng môi trư ng không thay i. Ch t lư ng môi trư ng tăng lên ho c gi m xu ng tuỳ thu c vào ư ng bàng quan c a c ng ng/xã h i (CIC). Gi s công ngh tăng lên cho phép ngư i ta có nhi u con hơn. M c tiêu dùnh bình quân u ngư i gi m th p s làm tăng giá tr c a hàng hoá so v i v i ch t lư ng môi trư ng làm cho ư ng bàng quan c a c ng ng tr nên b t hơn th hi n s n lòng c n biên cao hơn trong ánh i ch t lư ng môi trư ng cho hàng hoá. Trong trư ng h p này, ch t lư ng môi trư ng b gi m th p so v i trư c thay i công ngh . ó là nh ng gì di n ra trong su t l ch s . M t khác, n u ngư i ta giàu hơn m c trung bình, h có th có ư c giá tr tăng lên t ch t lư ng môi trư ng so v i tiêu dùng. Trong trư ng h p này CIC s tr nên d c hơn ph n ánh s n lòng c n biên th p hơn ánh i ch t lư ng môi trư ng cho hàng hoá. Câu h i 4. Anh/ch hãy cho bi t b t kỳ khuy n khích nào có tác ng nh t quán v i tính b n v ng? Anh/ch hãy cho bi t b t kỳ khuy n khích nào có tác ng ngư c l i? Làm th nào có th thay i nh ng khuy n khích có tác ng ngư c l i ó? Gi i áp: Trư c h t c n ph i tr l i nh ng hành vi nào thì nh t quán v i phát tri n b n v ng. Trong nhi u trư ng h p, ây là v n tranh cãi. Ví d , ngư i ta tin tư ng r ng m i lúc m i nơi tái ch nhi u hơn là i u t t n u mu n t ư c b n v ng b i vì nó gi m c lư ng ch t th i và m c khai thác tài nguyên nguyên thu . i u này không ph i khi nào cũng úng. Tái ch s d ng tài nguyên thiên nhiên và năng lư ng. Nh ng chuy n xe hơi c a các cá nhân ch v i m c tiêu duy nh t là ưa ch t th i n các phương ti n tái ch có th gây nên thi t h i môi trư ng l n hơn do t cháy nhiên liêu so v i thi t h i phòng tránh. T vi n c nh thay i khí h u, gi m t cháy nhiên li u t lòng t ch c ch n luôn luôn làm tăng tri n v ng b n v ng. i l i b ng thuy n, tàu l a, ho c xe buýt, ch không ph i b ng xe hơi cá nhân, nhìn chung là nh t quán v i tính b n vũng hơn. Cơ c u khuy n khích ch n l a phương ti n giao thông thay i theo theo t ng qu c gia và i u ki n a phương. Thay i khuy n khích theo hư ng gi m s d ng xe hơi cá nhân và máy bay là m tv n c a chính sách chính ph . Xu t phát t th c t ph n l n ngư i các nư c công nghi p phát tri n có thói quen s d ng xe hơi tư nhân và máy bay, và h th ng cai tr có tính dân ch hi n có các xã h i ó, tri n v ng thay i khuy n khích theo hư ng ó là có l không l n. Có th k n là vi c th i rác, mua s n ph m v i nhi u bao bì so v i không bao bì, t i thi u hoá s d ng nư c c a các h gia ình. Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
4 BÀI 2: M I QUAN H GI A MÔI TRƯ NG VÀ N N KINH T VÀ T NG QUAN V NH NG V N TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯ NG CH 1: M i quan h gi a môi trư ng và n n kinh t Ngu n: F & O, Chương 2; và F, O, & F 2002 Câu h i 1: Tăng trư ng dân s nh hư ng như th nào n s cân b ng c a các dòng trong Sơ 2.1? Gi i áp: Tăng trư ng dân s phá v quan h tr c ti p gi a kh i lư ng v t ch t và năng lư ng ư c ưa vào h th ng và kh i lư ng phát th i. Tăng trư ng có nghĩa m t ph n c a tài nguyên tích lu trong dân s ang tăng. i u này cũng úng cho h th ng v t ch t, nhu s tích t c a tài s n v t ch t. Ch ng nào tăng trư ng v n ti p t c s khác nhau gi a u vào và u ra v n t n t i. Câu h i 2: N u t t c các hàng hoá có th thay i ngay t c thì (overnight) chúng có th t n t i lâu g p ôi so v i trư c ây, i u này làm thay i các dòng luân chuy n trong Sơ 2.1 như th nào? Gi i áp: i u này s làm gi m r t l n lư ng ch t th i b i vì nó làm gi m m t cách áng k lư ng tài nguyên duy trì các ho t ng kinh t m t m c nh t nh. Th c ch t, ó là s gi m Rp, theo thu t ng c a mô hình. T t nhiên, i u này không phá v cân b ng dài h n c a u vào và ch t th i. Nhưng lư ng tài nguyên c n thi t ph c v cho m t m c ho t ng kinh t nh t nh cũng như lư ng ch t th i s gi m i m t n a. Câu h i 3: M t lư ng ch t th i ư c th i vào m t th i i m nào ó m t nơi nào ó có th là ch t gây ô nhi m; n u nó ư c th i m t th i i m khác ho c m t nơi khác thì nó có th không t o thành ch t gây ô nhi m. T i sao i u này l i úng? Gi i áp: Câu h i này nh m nh n m nh r ng không ch có lo i ch t th i là quan tr ng, mà c khi nào và âu nó ư c th i. Ch t ô nhi m là cái gì ó gây thi t h i, và m c thi t h i ph thu c vào kh năng h p ph / ng hoá c a môi trư ng cũng như dân s và tài nguyên sinh thái ti p xúc v i ch t th i. Ví d : ti ng n t sân bay g n thành ph và cùng m c ti ng ôn như v y nhưng sân bay xa; ch t th i do không khí mang theo trong th i gian hoán ngh ch nhi t so v i nh ng ngày l ng gió. Câu h i 4: T i sao nh ng ch t gây ô nhi m tích lu t n t i lâu l i khó qu n lý hơn ch t gây ô nhi m không tích lu t n t i trong th i gian ng n? Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
5 Gi i áp: Ch t gây ô nhi m không tích lu , t n t i trong th i gian ng n gây thi t h i và bi n m t, cho nên n u chúng ta mu n gi m thi t h i chúng ta ch c n gi m m c th i hi n th i. Nhưng ch t th i tích lu t n t i ó ây gây thi t h i trong tương lai, vì v y c n th y trư c qu n lý thi t h i, và i u ó thư ng khó t ư c. i u ó là hóc búa vì vi c nghiên c u tr nên khó khăn hơn - ph i d báo nh hư ng lâu dài trong tương lai; và nó hóc búa vì ngư i ta thư ng th c hi n chi t kh u theo th i gian. Câu h i 5. Gi s chúng ta quan sát th y phát th i ch t ô nhi m gi m xu ng nhưng ch t lư ng môi trư ng không tăng lên – có th gi i thích i u này như th nào? Gi i áp: M t s nguyên nhân ư c li t kê: 1) m c phát th i có th gi m nhưng ch t ô nhi m có tính tích lu nên lư ng ch t ô nhi m tăng lên. ch t ô nhi m gi m xu ng, t c phân hu ho c h p th c a môi trư ng t nhiên ph i lơn hơn t c th i ch t ô nhi m, 2) Trư c khi gi m th i ch t lư ng môi trư ng có th ã b suy thoái n n i m c th i th p cũng gây thi t hai như m c th i cao gây nên, 3) Có th có s tr gi a phát th i và thi t h i môi trư ng do tính ph c t p c a h sinh thái. H sinh thái có th t m c thi t h i ngư ng và sau ó nó hu ho i m t cách nhanh chóng. 4) Thi t h i môi trư ng có th do nh hư ng k t h p t nh ng ch t gây ô nhi m khác nhau. Ví d , các nhà khoa h c báo cáo r ng m c khí CO2 cao có th làm tăng t c hình thành các l h ng ô zôn, 5)M c d u phát th i m t ch t gây ô nhi m là th p hơn, các hãng có th tìm gi i pháp thay th , nh ng gi i pháp này cũng gây thi t h i. Câu h i 6: “Vi c nghiên c u các v n tài nguyên thiên nhiên c n ph i th a nh n t m quan tr ng v k thu t/khoa h c, kinh t , và chính tr xã h i”. Hãy gi i thích ( Trích d n t Perman, Ma, McGilvray, and Common, 2003) Gi i áp: Trích d n này g i ý r ng có ư c l i gi i áp y và ch t ch v v n tài nguyên thiên nhiên c n áp d ng phương pháp a ngành. Tuy nhiên, trong nghiên c u v n môi trư ng, nhà kinh t s s m phát hi n ra r ng s tác ng qua l i gi a h th ng kinh t và môi trư ng òi h i c n ph i ưa vào các n i dung, phương pháp c a khoa h c t nhiên, trái t và s s ng. Hơn th n a, v n phân ph i thu nh p và c a c i trong nư c và qu c t và qua th i gian, và v n thi t l p và th c hi n chính sách m b o ch c ch n r ng nh ng quan tâm v xã h i chính tr s luôn luôn là có ý nghĩa. BÀI 3: NGUYÊN NHÂN C A CÁC V N MÔI TRƯ NG CH : Nguyên nhân ch y u c a các v n môi trư ng trên th gi i là gì? Ngu n: Field & Olewiler, trang 84, và Forsdyke, Field và Olewiler, 2002 Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
6 Bài t p 1. Dư i ây là m t ph n ư ng c u c a ba cá nhân v ch t lư ng không khí c a vùng lân c n. Ch t lư ng không khí (ch mang giá tr nguyên) ư c o b ng µg/m3 (micrograms khí SO2 có trong m t mét kh i khí). N u chi phí c n biên gi m khí SO2 3 vùng xung quanh là 40 $ cho m i µg/m , m c ch t lư ng không khí hi u qu xã h i là gì, gi s r ng “xã h i” trong trư ng h p này ch bao g m ba ngư i này. Chi phí x lý khí SO2 Lư ng c u ( ô la/microgram/m3) A B C 60 1.400 1.200 1.500 50 1.300 1.100 1.400 40 1.200 1.000 1.300 30 1.100 900 1.200 20 1.000 800 1.100 10 900 700 1.000 0 800 600 900 Gi i áp: ây là câu h i sinh viên th c hành tìm ư ng c u t ng c a hàng công c ng. Tr c hoành o m c ch t lư ng không khí tăng lên theo chi u sang ph i, có nghĩa gi m khí SO2 trong không khí. Trong trư ng h p này ư ng t ng c u ư c xác nh t ng theo chi u d c s n lòng chi tr c a cá nhân: µg/m3 T ng giá s n lòng chi tr c n biên (MWTP) 1200 130 1100 100 1000 70 900 40 800 20 700 10 600 0 ư ng t ng c u không ư c xác nh rõ ràng t i m c cao hơn 1200 µg/m3 ư ng c u t ư c m c 900 µg/m3. cá nhân B ch ư c bi t n m c ó. Hi u qu Bài t p 2: i v i bài t p 1, hãy ch ng ming r ng m c ch t lư ng không khí hi u qu xã h i s t i a hoá l i ích ròng xã h i. Gi i áp: Sinh viên có th ch ng minh theo hai cách r ng m c ch t lư ng không khí hi u qu xã h i s t i a hoá l i ích ròng xã h i. S d ng phương pháp 1, i v i m c ch t lư ng không khí trên 900, MWTP (l i ích c n biên xã h i) gi m khí SO2 vư t quá chi phí x lý c n biên xã h i. Vì v y, n u ch t lư ng không khí ư c c i thi n, m c gi m thi t h i ph i vư t quá chi phí có ư c l i ích ròng xã h i tăng thêm. Ngư c l i, n u ch t Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
7 lư ng không khí dư i m c 900, giá s n lòng chi tr c n biên nh hơn chi phí x lý c n biên(MAC). B ng cách gi m ch t lư ng không khi m t ơn v , chi phí x lý ti t ki m ư c s l n hơn thi t h i gi m xu ng l i ích ròng tăng thêm. Th ng dư xã h i không th tăng thêm ây n u MAC = MD (thi t h i c n biên). Phương pháp th hai v th ư ng MWTP và MAC và s d ng di n tích phía dư i nh ng ư ng này tính toán l i ích ròng xã h i. Gi s ch s ch t lư ng không khí ban u là 1200, giá tr ròng tăng thêm do làm s ch n m c ch t lư ng môi trư ng dư i ây ư c minh ho sau ây. Ch s ch t lư ng T ng WTP T ng chi phí Giá tr ròng xã h i không khí 7500 11500 4000 7500 1000 20000 8000 12000 900 25500 12000 13500 (MAX) 800 27500 16000 11500 700 29000 20000 9000 600 29500 24000 5500 500 29500 28000 1500 400 29500 32000 -2500 300 29500 36000 -6500 Ngu n: Perman, Ma, McGilvray, và Common, 2003 Câu h i 1. Quan h gi a hàng hoá công c ng và tài nguyên t do ti p c n là gì? Gi i áp: Khi con ngư i s d ng quá m c tài nguyên t do ti p c n, s gìn gi tài nguyên c a m t ngư i s d ng s em l i l i ích cho t t c các ngư i s d ng khác; s gìn gi c a m t cá nhân, nói cách khác, là m t hàng hoá công c ng, cung hàng hoá công c ng không (vì ăn theo) d n n s d ng tài nguyên quá m c. Câu h i 2. M t s hàng hóa có v là hàng công c ng, như sóng radio, d ch v nhà èn, và th m chí d ch v công an và v sinh, có th ư c cung c p b i các hãng tư nhân. T i sao l i như v y? Có nh ng khác nhau gi a nh ng hàng hoá công c ng này v i d ch v môi trư ng không? N u có, nh ng khác nhau ó là gì? Gi i áp: Hãng tư nhân có th không cung c p hàng hoá công c ng d n n c n có hành ng t p th . Chính ph hành ng như là ngư i ph c v công chúng. Trong m t s trư ng h p, chính ph có th h p ng cung c p d ch v hàng hoá công c ng cho các hãng tư nhân. T i sao nhà nư c có th h p ng m t s d ch v này mà không h p ng i v i d ch v khác? L i gi i áp ph thu c vào b n ch t c a hàng hoá ho c d ch v công c ng. N u nó có th s n xu t và h p lý tư nhân có th cung c p. Chính ph có th tr ti n và giám sát vi c cung c p d ch v . Ví d , m t nhà th u tư nhân ư c chính qu n thành ph thuê cung c p d ch v môi trư ng như thu gom rác th i và d ch v v sinh. M t khác, quy Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
8 nh môi trư ng là c n thi t m b o r ng m c tiêu ch t lư ng môi trư ng ư c áp ng i v i ph n l n các hàng hoá công c ng như ch t lư ng không khí. Các hãng tư nhân không có quy n l c i u ti t các hãng khác và hành ng c a ngư i tiêu dùng. Câu h i 3: T i sao chúng ta ph i quan tâm t ư c hi u qu xã h i? Gi i áp: Hi u qu xã h i (SE) cung c p phương pháp ánh giá xã h i ho t ng t t như th nào và li u thay i v chính sách có t ư c nh ng “c i thi n” hay không. SE là th c s phù h p trong kinh t môi trư ng b i vì nó xác ánh giá tr c a các ti n nghi môi trư ng không có giá th trư ng. Làm như v y, nó thu hút s chú ý i v i nh ng th t b i th trư ng to l n và quan tr ng. Trong trư ng h p phân ph i c a c i không b t bình ng nhi u, SE có th ư c i u ch nh b ng cách gán tr ng s cho nh ng nhóm ngư i có thu nh p khác nhau (xem dư i ây). C n nh n m nh r ng m c d u nh ng ngư i ra quy t nh có th ch n l a th c hi n phân ph i ó, th trư ng không làm ư c i u ó. M c d u, hàm h u ích ch th hi n tr t t ch n l a v m t lý thuy t không th g p l i, có l t giác bình ng i u t t nh t chúng ta có th làm là tính toán h u ích c a môi ngư i như nhau. Câu h i 4: Các k t q a hi u qu xã h i có nh t thi t công b ng không? Chúng có c n ph i như v y không? Gi i áp: Phân ph i t hi u qu xã h i không nh t thi t ph i công b ng. N u như ngư i ta có ng cơ vì l i ích cá nhân và t n tu làm vi c tích c c hơn d a trên nh ng n bù khác nhau, khi ó t ng s n lư ng có th cao hơn. M c s n xu t cao hơn có th d n n thương m i nhi u hơn cho nên có nhi u cơ h i hơn chuyên môn hoá và vì v y có nhi u vi c làm trong n n kinh t . Vì v y, trong m t xã h i không bình ng nh ng ngư i nghèo nh t có th có cu c s ng v t ch t t t hơn trong m t xã h i bình ng. ng cơ l i nhuân ( n bù không công b ng) có th khuy n khích nghiên c u và phát tri n công ngh m i. ng cơ gi m th p chi phí có th làm gi m nh hư ng môi trư ng b t l i vì s d ng u vào ít hơn s n xu t m i ơn v s n ph m. M c dù m i ơn v s n ph m s n xu t t o ra ít ch t th i hơn, s n lư ng nhi u hơn làm tăng chi phí ngo i vi i v i môi trư ng (ví d Hoa Kỳ là qu c gia th i nhi u khí CO2 trên th gi i). N u ngư i nghèo không khá lên v m t tuy t i vì “cái bánh” l n hơn, b i thư ng có th ư c th c hi n v m t nguyên t c. Ví d , thu su t cao có th d n n thay i v trí kinh doanh. Hi u qu xã h i có th ư c i u ch nh xem xét bình ng b ng cách gán tr ng s phúc l i cho các nhóm thu nh p khác nhau. Do ó, h u ích c n biên c a m t ô la i v i ngư i nghèo là cao hơn so v i ngư i giàu, i u này ph n ánh MWTP không ch ph thu c vào l i ích mà còn ph thu c vào kh năng thanh toán. Câu h i 5. Th o lu n s thích h p và s v n d ng khái ni m nh hư ng ngo i vi trong kinh t môi trư ng. Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
9 Gi i áp: H c thuy t nh hư ng ngo i vi là m t trong nh ng n n t ng quan tr ng c a kinh t môi trư ng. Ch ng h n ph n l n các h c thuy t kinh t v ô nhi m ư c xây d ng theo khuôn kh nh hư ng ngo i vi. Kinh t môi trư ng nh m t i n i hoá nh hư ng ngo i vi. Và i u này quán xuy n toàn b ch công c ki m soát ô nhi m. Khái ni m này cũng r t quan tr ng trong khác ch khác trong kinh t môi trư ng và có th xem nó “trung tâm” c a nh ng th o lu n v kinh t môi trư ng. Câu h i 6: Các nhà kinh t môi trư ng xem v n ô nhi m như là m t lo i hi n tư ng nh hư ng ngo i vi b t l i. nh hư ng ngo i vi xu t hi n khi quy t nh c a m t ch th nh hư ng ch th khác m t cách không c ý, và không có b i thư ng. Có ph i i u này có nghĩa là n u m t ngu n ô nhi m, ch ng h n nhà máy năng lư ng b i thư ng nh ng ngư i b nh hư ng b i ch t th i, thì khi ó không có v n ô nhi m? Gi i áp: i u này ph thu c vào “v n ô nhi m” có nghĩa là gì. Nói chung, th m chí khi có b i thư ng, phát th i v n di n ra và ô nhi m v n ti p t c. Tuy nhiên, các nhà kinh t có khuynh hư ng s d ng thu t ng “v n ô nhi m” không ph i hàm ý r ng có t n t i ô nhi m môi trư ng mà mô t m c ô nhi m môi trư ng không hi u qu xã h i. N u th c hi n b i thư ng cho t t c nh ng ngư i b nh hư ng b t l i và b i thư ng ư c th c hi n úng n cho nh ng cá nhân b thi t h i và nhà máy tr b i thư ng i u ch nh hành vi c a mình m t cách t i ưu xem xét các kho n b i thư ng ph i tr , khi ó tình tr ng sau b i thư ng s t hi u qu kinh t , và như v y không ph i là v n ô nhi m. Câu h i 6: Trong khi m t s nhà kinh t tranh lu n c n thi t l p quy n tài s n tư nhân b o v môi trư ng, nhi u ngư i quan tâm v môi trư ng cho r ng phương pháp này không phù h p. V n c t y u trong tranh lu n là gì? Gi i áp: Thi t l p quy n tài s n tư nhân có th c i thi n hi u qu phân ph i tài nguyên tĩnh và ng. Ch s h u tài nguyên s tính n chi phí cơ h i c u vi c ti p c n, ho c khai thác/thu ho ch, tài nguyên. Nh ng kho n chi phí này s ư c tính vào giá b i nh ng ngư i s d ng tài nguyên. ây là b i c nh mà dư ng như ó xu hư ng s d ng tài nguyên theo th i gian có th úng v i t i ưu xã h i khác v i nh ng gì có th x y ra khi không có quy n tài s n. Nó cũng có th d n n phân ph i tài nguyên g n v i mô hình b n v ng (m c d u m t k t qu hi u qu không nh t thi t ph i là m t k t qu b n v ng). Tuy nhiên, d có nh ng ph n i v m t o c i vi c thi t l p quy n tài s n tư nhân. nh ng n n kinh t giàu có, nhi u ngư i tranh lu n – ph n l n t gi thuy t cho r ng vùng núi và nh ng vùng hoang dã khác ang và nên ư c qu n lý b i t p th c ng ng ư c phân nh khá r ng. nhi u nơi trên th gi i, có t n t i quy n s h u t p th ho c công c ng lâu i v tài nguyên nư c, bãi chăn th gia súc, nh ng loài có th thu ho ch Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
10 ho c nh ng gì tương t . D th y r ng có nh ng mâu thu n ti m n gi a duy trì truy n th ng văn hoá và m c tiêu hi u qu kinh t . Ngư i ta ã nói không có lý do t i sao quy n tài s n tư nhân c n thi t là d a vào cá nhân. T t c nh ng gì c n có là m t t p h p ư c nh nghĩa rõ ràng g m nh ng ngư i ư c giao quy n tài s n và t p h p ó là bé nh ng quy n ó ư c cư ng ch v i chi phí h p lý. Câu h i 8: “Môi trư ng trong lành là m t hàng hoá công c ng, l i ích c a nó không th b m t ai chi m o t làm tài s n riêng. Vì v y, nghành công nghi p tư nhân tìm ki m l i ích cá nhân s luôn luôn là k thù c a môi trư ng trong lành.” Hãy bình lu n v tuyên b này. Gi i áp: N u m t hàng hoá công c ng có hai c i m không c nh tranh và không lo i tr (như v y nó là hàng hoá công c ng thu n tuý), khi ó th trư ng không th cung c p hàng hoá này v i m c cho phép t hi u qu phân ph i. i u này g i ý r ng n u môi trư ng trong lành là m t hàng hoá công c ng thu n tuý, nó s không ư c cung ng y trên th trư ng mà quy t nh cung do các hãng t i a hoá l i nhu n th c hi n. Th c ch t, vi c xem xét v n ăn theo g i ý r ng có th có thi u cung t ng th . Tuy nhiên, m t môi trư ng trong lành ư c mô t úng n như là m t hàng hoá công c ng thu n tuý là không rõ ràng. Cũng như v y không th tư ng tư ng r ng các k ho ch c n ư c thi t k – m c d u chúng không hoàn h o – mà ó các hãng tư nhân ư c n bù cho vi c cung c p hàng hoá công c ng m c t i ưu xã h i. Nh ng k ho ch/chương trình này có th òi h i, m t trong nhi u vi c, thay i hình th c quy n s h u tài s n. Có th có l i nhu n t nh ng hành vi kinh doanh thân thi n v i môi trư ng. Tuy nhiên, gi nh r ng hành vi c a th trư ng không b i u khi n dư ng như là thù ch i v i môi trư ng trong lành là h p lý. BÀI 4: TÓM LƯ C CÁC KHÁI NI M CƠ B N TRONG KINH T H C PHÚC L I CH 1: Hi u qu th trư ng: L i ích (c u) và Chi phí (cung) Ngu n: Field & Olewiler (2002) Câu 1: i u gì x y ra i v i ư ng t ng c u khi ngư i tiêu dùng cho r ng giá hàng hóa s tăng (ho c gi m) trong tương lai? Li u tình hu ng này có ph nh n lý thuy t ã trình bày ch này? áp án: Kỳ v ng v m c giá tương lai cao hơn (th p hơn) s d ch chuy n ư ng c u qua bên ph i (bên trái). Li u s suy oán v giá c có ph nh n lý thuy t cho r ng th trư ng ho t ng nh m t i a hóa th ng dư s ph thu c vào suy oán ó có úng hay không. Gi s Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
11 ni m tin c a nh ng ngư i d oán giá là úng, h s c g ng l i d ng s tăng giá này, r ng ngư i ta s s n lòng tr nhi u hơn trong tương lai so v hôm nay. Do v y, h s óng vai tròn nh ng ngư i trung gian gi a nh ng ngư i tiêu dùng có giá s n lòng tr cao và nh ng ngư i có giá s n lòng tr th p. Do nh ng l i ích t ư c t vi c mua bán này, s có s gia tăng trong th a d ng ròng. Th hai là h s óng vai trò nh ng “phong vũ bi u” d báo nh ng thay i trong tương lai. M t s gia tăng trong giá c s d n n doanh nghi p tăng s n lư ng. Hành vi u cơ tích tr có th làm tăng giá trong th i kỳ u và t ó các doanh nghi p s tăng s n lư ng c a h trong nh ng năm sau. Cơ s c a s gia tăng v m c giá có th là s gia tăng trong nhu c u, do v y vi c d báo s giúp nâng cao xác su t cân b ng th trư ng trong năm sau v i m c th ng dư tư nhân cao hơn. S d báo do v y càng ư c c ng c . M t khác, s d báo cũng có th m t n nh và làm gi m th ng sư xã h i. Ni m tin r ng giá c s tăng có th không có m t cơ s úng n nào và có th ch là m t hi n tư ng t nó gây ra. Ni m tin sai l m r ng giá c s tăng có th d n n vi c nh ng nhà u cơ mua hàng hóa và t ó làm tăng giá... M c giá tăng có th d n n s n lư ng tăng và do v y s có quá nhi u hàng hóa ư c s n xu t trong năm ti p theo, và như v y giá s gi m. Trong trư ng h p này, nh ng nhà u cơ s l và ngư i tiêu dùng cũng v y t hi n tư ng giá cao và cung th p. Dư cung trong năm ti p theo có th d n n m c giá th p và gi m th ng dư s n xu t, d n n thi t h i phúc l i ròng. Câu 2. Vi c cân b ng l i ích và giá s n lòng tr có th d n n k t lu n r ng vi c làm s ch không khí mà nh ng ngư i thu nh p th p ang s ng trong ó s t o ra ít l i ích hơn so v i vi c làm s ch không khí c a nh ng ngư i có thu nh p cao. Li u i u này có ph nh n ý tư ng cân b ng l i ích và giá s n lòng tr ? Các nhà kinh t h c có th gi i quy t v n này như th nào? áp án: Nh ng suy xét v m t phân ph i không ph nh n khái ni m giá s n lòng tr nhưng hàm ý r ng nó ph i ư c s d ng c n th n, c bi t là trong nh ng trư ng h p liên quan n nh ng ngư i có m c thu nh p khác nhau. Trong nhi u trư ng h p ây không ph i là v n quan tr ng. Ví d , so sánh WTP v i m t th khác (như ch t lư ng môi trư ng) c a m t nhóm c th , và xem xét s khác bi t trong WTP gi a các nhóm không chênh l ch áng k v thu nh p. M t cách gi i quy t nh ng v n phân ph i liên quan n các nhóm thu nh p khác nhau là gán tr ng s cho WTP biên. Tr ng s này làm cho th a d ng biên t m t ô-la i v i ngư i nghèo cao hơn i v i ngư i giàu. T ng MB khi ó ã có tính n kh năng chi tr khác nhau và giá s n lòng tr . Câu 3. Nh ng nhân t nào nh hư ng n hình d ng c a ư ng chi phí biên? Nh ng nhân t này có khác nhau áng k gi a các ngành? áp án: Hình d ng c a ư ng MC v cơ b n s ph thu c vào công ngh ư c s d ng. Các y u t có th xem xét là các y u t c nh, dài h n so v i ng n h n, l i t c tăng, gi m hay Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
12 không i theo quy mô. M t s ngành có th có nhi u y u t nh hư ng mà r t khó tăng trong ng n h n, d n n ư ng MC ng n h n tăng r t nhanh. Kh năng thay th c a các y u t s n xu t, kho ng cách n th trư ng u vào, s thi u lao ng và ch t lư ng lao ng gi m sút u nh hư ng n chi phí s n xu t. Câu 4. Hãy gi i thích cho m t ngư i không có chuyên môn v kinh t t i sao các giá tr c n biên l i quan tr ng trong phân tích kinh t . B n s ph n ng như th nào v i l p lu n c a ngư i ó r ng h chưa bao gi d a vào các giá tr c n biên trong vi c ra quy t nh? áp án: Các nhà kinh t h c gi nh r ng các cá nhân và ơn v theo u i l i ích cá nhân, m c dù i u này không hàm ý ch nghĩa v k thu n túy. H cũng gi nh r ng các ho t ng em l i l i ích và chi phí, và thông thư ng là có s ánh i. Hãy ngh h c viên th tư ng tư ng m t ngày không có s ánh i. Ví d , m c dù vi c th c d y em l i nhi u l i ích hơn là vi c ng thêm m t phút, nhưng n u h không theo u i l i ích cá nhân thì có th h s ng ti p. H có th s không u ng cà phê, m c dù kinh nghi m cho h bi t r ng n u không có cà phê h s b nh c u... B n cũng có th th y r ng trong r t nhi u vi c, h không tuân theo m t quá trình t i ưu hóa m t cách có ý th c. Tuy nhiên, n u nhìn l i thì h s nh n th y r ng m c dù không nghĩ n, nhưng h thư ng ng x theo cách r t g n v i vi c cân b ng l i ích biên và chi phí biên. CH 2: nh nghĩa và o lư ng nh ng thay i v Phúc l i Ngu n: Field & Olewiler, 2002, Chương 3 th QdA = 8 – Câu 1. Nhu c u c a Alvin i v i nư c óng chai ư c bi u di n qua d 0.5P. Hàm c u c a Betty là Q B = 6 –P. Hãy tính t ng giá s n lòng tr và giá s n lòng tr c n biên c a Alvin và Betty cho 4 chai nư c và minh h a b ng th . áp án: ư ng c u cá nhân th hi n lư ng nư c t i a mà m i cá nhân s n lòng mua t i m t m c giá. S p x p l i phương trình theo m c giá, ta có m t hàm bi u di n m c giá t i a mà m i cá nhân s n lòng tr (giá s n lòng tr biên; MWTP) cho ơn v th Q. MWTPA =16-2 QdA và MWTPB =6 - QdB. V i lư ng c u là 4 ơn v cho m i ngư i, MWTP c a Alvin là $8, trong khi MWTP c a Betty là $2. T ng WTP c a Alvin là di n tích n m dư i ư ng WTP biên c a anh ta t QdA = 0 n QdA =4, và tương t cho Betty. T ng WTPA = (8 x 4) x [(16-8) x 4]/2 = $48. T ng WTPB = (2 x 4) x [(6-2) x 4]/2 = $16. Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
13 MWTP MWTP 16 ($/ ơn v ) ($/ ơn v ) 8 6 2 0 0 4 8 46 Qa Qa Câu 2. V i các phương trình như trong Câu 1, hãy tính t ng c u i v i nư c óng chai, gi nh r ng Alvin và Betty nh ng ngư i tiêu dùng duy nh t. Xác nh ư ng t ng c u n u có 5 ngư i có ư ng c u như Alvin và 5 ngư i có ư ng c u như Betty. áp án: tính t ng c u c a Alvin và Betty, c ng g p lư ng c u t i m i m c giá (c ng theo chi u ngang). ư ng c u s g p khúc m c giá $6, t i ó Alvin mua 5 và Betty mua 0 ơn v s n ph m. H s c t trên tr c giá là $16 và trên tr c lư ng là 14 ơn v . V i m c giá t 0 n 6, c hai ngư i tiêu dùng s có nhu c u v nư c óng chai, tính t ng lư ng c u s cho ta hàm t ng c u QdB & A = 14 – 3P/2. V i m c giá cao hơn $6, ch có Alvin là có nhu c u, t ó có hàm c u QdB & A = 16 – 2P. V i 5 ngư i tiêu dùng cho m i hàm c u cá nhân trên, hàm t ng c u cho 5 ngư i gi ng Alvin và 5 ngư i gi ng Betty tương ng là QdaggA = 40 – 2.5P và QdaggB =30 – 5P. ư ng t ng c u c a 10 ngư i là g p khúc t i m c giá $6 và s n lư ng 25 ơn v . m c giá t 0 n 6, có th tìm ra ư ng c u b ng cách tính t ng lư ng c u c a 10 ngư i Qdagg = 70 – 7.5P. V i m c giá cao hơn $6, ch có Alvin có nhu c u mua nư c, v i t ng c u là Qdagg = 40 –2.5P. H s c t trên tr c giá là $16 và trên tr c lư ng là 55. MWTP 16 ($/ ơn v ) 10 0 QdB & A 5 14 Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
14 Câu 3. N u giá c a bóng tennis là $4 cho m i container, nh ng nhà s n xu t sau ây có th ti p t c s n xu t hay không? T i sao? M i ngư i s s n xu t bao nhiêu t i m c giá này? áp án: M i doanh nghi p s thu ư c th ng dư tư nhân dương n u l i ích biên mà nó nh n ư c ( ây là $4 trên m t ơn v ) cao hơn chi phí biên s n xu t ra ơn v sãn ph m ó. Doanh nghi p s ư c l i n u MC P, và nó s l . Chúng ta có th tìm ra s n lư ng c a m i doanh nghi p b ng cách t MC = P = 4 và tìm n s . i v i doanh nghi p A, k t qu là 3 + 0.3 Qs =4, t ó Qs =3.33 (1,000 ơn v ). Tương t , doanh nghi p B không th cung ng ơn v s n lư ng nào, trong khi doanh nghi p C s cung c p 30 (1,000 ơn v ). Câu 4. ư ng c u c a m t cá nhân i v i nư c u ng óng chai ư c bi u di n b i phương trình: Q= 6- 0.5p + 0.0001I V i Q là lư ng c u t i m c giá p khi thu nh n c a cá nhân là I. Gi s ban u thu nh p c a cá nhân này là $40,000. a) T i m c giá nào thì lư ng c u b ng không? M c giá này ư c g i là m c giá t i a (choke price) b i vì nó là m c giá tri t tiêu nhu c u. b) N u giá tt c a nư c óng chai là $10, lư ng c u là bao nhiêu? c) T i m c giá $10, co giãn c a c u theo giá là bao nhiêu? d) T i m c giá $10, th ng dư tiêu dùng là bao nhiêu? e) N u giá tăng lên $12, th ng dư tiêu dùng s gi m bao nhiêu? f) N u thu nh p là $60,000, th ng dư tiêu dùng b m t là bao nhiêu n u m c giá tăng t $10 lên $12? áp án: a) Q = 6 – 0.5p + 0.0001I Q = 6 – 0.5 p + 0.0001 (40,000) Q = 10 – 0.5p T i Q =0 P =20 b) Q = 10 –0.5 (10) = 5 c) co giãn c a c u theo giá là ( q/ p) (p/q). V i ư ng c u tuy n tính như phương trình trong bài này, ( q/ p) b ng d c c a ư ng c u, và trong bài t p này là 0.5. Do ó co giãn c a c u theo giá là (-0.5) (10/5) = -1. Lưu ý r ng v i Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
15 ư ng c u tuy n tính, co giãn c a c u theo giá là không c nh, giá tr tuy t i c a nó tăng khi m c giá tăng. d) Th ng dư tiêu dùng là tam giác n m dư i ư ng c u (ngư c) và trên m c giá cân b ng. ư ng cao c a tam giác là m c giá t i a choke price tr giá tt (20-10 = 10) và áy là lư ng c u (5). Di n tích tam giác là (10) (5)/2=$25. e) M c giá tăng lên $12 làm lư ng c u gi m xu ng 4 chai. Th ng dư tiêu dùng m i là (20-12) (4)/2=$16. Ph n gi m trong th ng dư tiêu dùng là $25-$16=$9. f) Khi thu nh p là $60,000, như c u i v i nư c óng chai là Q=6-0.5p+ (0.0001) (60,000) = 12 –0.5p. V i p = 10, q=7, và p=12, q=6, s thay i trong th ng dư tiêu dùng là (12-10) (6) + (2) (1)/2 = 13. S thay i trong th ng dư tiêu dùng tăng lên theo thu nh p cho th y s ph thu c c a giá s n lòng tr vào thu nh p. Câu 5. Gi s m t nhà máy xay b t g ư c t b sông Mekong. Chi phí tư nhân biên (MC) c a vi c s n xu t b t g ($/t n) ư c bi u di n qua phương trình: MC = 10 + 0.5 Y V i Y là t n b t g ư c s n xu t. Bên c nh chi phí tư nhân biên còn có m t chi phí ngo i tác. M i t n b t g s t o ra m t lu ng ô nhi m cho con sông, t o ra m t thi t h i $10. ây là m t chi phí ngo i tác do c ng ng gánh ch u ch không ph i do ngư i gây ô nhi m. L i ích biên (MB) i v i xã h i c a m i t n b t, tính theo $, là: MB = 30 – 0.5 Y a) Hãy v th minh h a chi phí biên (MC), l i ích biên (MB), chi phí ngo i tác biên (EMC), và hàm chi phí xã h i biên. SMC = 20 +0.5Y MC =10 +0.5 Y MB= 30-0.5Y EMC =10 Y*=10 b) Tìm m c s n lư ng b t g t i a hóa l i nhu n, gi s r ng ngư i bán có th t ư c doanh thu biên b ng l i ích biên c a xã h i t b t g . Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
16 MC = 10 + 0.5 Y MR = 30 –0.5 Y MC = MR t i a hóa l i nhu n: 10 + 0.5Y = 30 - 0.5Y- ta có Y* = 20. c) Tìm m c s n lư ng b t g t i a hóa l i ích xã h i ròng V i MEC =10 SMC = MC + MEC = 10 + 0.5Y + 10 = 20 + 0.5 Y và t i a hóa l i ích xã h i ròng òi h i: SMC = MB Suy ra: 20 + 0.5 Y = 30 – 0.5 Y = > Y* = 10. d) Chi phí ngo i tác biên ph i là bao nhiêu vi c s n xu t b t g không còn áng mong mu n i v i xã h i? MC + MEC = MB 10 + 0.5Y + MEC = 30 –0.5Y- Y = 20 – MEC. Do ó, v i Y =0, MEC=20. Câu 6. Gi s m t cá nhân có hàm th a d ng: U = E0.25 + Y 0.75 V i E là ch s ch t lư ng môi trư ng và Y là thu nh p. T tình hu ng ban u v i E =1 và Y=100, tính CS và ES tìm ra s thay i do E lên 2 và E gi m xu ng 0.5. áp án: V i s c i thi n ch t lư ng môi trư ng E, ta có: U0 = 10.25 + 1000.75 = 32.6228 U1 = 20.25 + 1000.75 = 32.8120 CS là WTP cho s c i thi n, do ó chúng ta ph i gi i phương trình: 32.6228 = 20.25 + Y0.75N tìm ra YN, như sau: Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
17 32.6228 = 1.1892 + Y0.75N Y0.75N = 31.4336 0.75ln(YN) = ln (31.4336) = 3.4479 ln (YN) = 4.5972 YN = 99.2032 Khi ó, CS = Y0- YN = 100 – 99.2032 = 0.7968 ES là WTA cho s c i thi n b m t i, do ó ta ph i gi i: 32.8120 = 10.25 + Y0.75N tìm ra YN, k t qu là YN = 100.7928 Do ó ES = YN – Y0 = 0.7928. V i s gi m sút ch t lư ng môi trư ng E, ta có: U0 = 10.25 + 1000.75 = 32.6228 U1 = 0.50.25 + 1000.75 = 32.4637 CS là WTA cho s thay i. Ta gi i phương trình: 32.6228 = 0.50.25 + Y0.75N tìm ra YN = 100.6815 k t qu là CS = YN – Y0 = 100.6715 –100 = 0.6715 i, ta gi i: 32.4637 = 10.25 + Y0.75N ES là WTP không x y ra s thay tìm ra YN = 99.3298, k t qu là ES = Y0 – YN = 100 –99.3298 = 0.6702 Câu 7. ‘Ch có nh ng tiêu chu n môi trư ng cao nh t m i có th t i a hóa phúc l i xã h i.” Hãy bình lu n. áp án: Phát bi u này nói lên r ng c n ph i huy ng m t cách không gi i h n các ngu n l c x lý (hay phòng ch ng) ô nhi m hay suy thoái môi trư ng, b t k quy mô c a l i ích Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
18 mà vi c làm này em l i. Hi u qu kinh t òi h i s cân b ng gi a l i ích và chi phí biên. Tuy nhiên, phát bi u này là phù h p v i v n hi u qu kinh t n u chi phí làm s ch/ngăn ng a ô nhi m luôn b ng không, hay các thi t h i là l n vô cùng, hay nói m t cách t ng quát hơn, n u l i ích biên dài h n luôn l n hơn chi phí x lý biên dài h n cho n khi ô nhi m ư c x lý hoàn toàn. BÀI 5: KINH T Ô NHI M MÔI TRƯ NG CH 1: M c ô nhi m t i ưu Ngu n: Field, Olewiler, and Forsdyke, 2002 Câu 1: Cho MNPB = 1000-10Q và MEC = 10Q. Gi s c s n xu t m t ơn v s n ph m thì t o ra m t ơn v ô nhi m. Hãy xác nh m c ô nhi m t i ưu dư i d ng thi t h i ho c chi phí ngo i ng. (1) Kh i lư ng s n ph m t i ưu là Q* tho mãn i u ki n c n b ng c n biên. MNPB = MEC 1000 -10Q = 10Q Q* = 50 M c ô nhi m t i ưu tương ng v i m c s n lư ng Q* = 50 ơn v s n ph m. m c s n lư ng này t ng thi t h i là di n tích phía dư i ư ng MEC t 0 n Q* ho c tam giác OEQ* b ng (50 * 500)/2 = $ 1250. C,B MEC MNPB E Q* 50 100 O Q/W CH 2: nh lý Coase và quy n tài s n Ngu n: F, O, and F, 2002; (Perman, Ma, McGilvray, and Common, 2003) Câu h i 1. Gi s ch th gây ô nhi m có quy n tài s n và ch th b nh hư ng ô nhi m ph i ch u toàn b chi phí giao d ch. M c ô nhi m s như th nào so sánh v i trư ng h p chi phí giao d ch b ng không? Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
19 Gi i áp: Khi ch th gây ô nhi m có quy n tài s n, ch th b nh hư ng ô nhi m s là ngư i kh i xư ng m c c . N u ch th b nh hư ng ô nhi m ph i ch u toàn b chi phí giao d ch, khi ó chi phí m c c c a ch th b nh hư ng ô nhi m không ch bao g m ti n b i thư ng cho ch th gây ô nhi m cho l i nhu n b m t i mà c chi phí giao d ch. i u này hàm ý r ng ư ng chi phí c n biên MC trong m c c c a ch th b nh hư ng ô nhi m là cao hơn so v i trư ng h p chi phí giao d ch b ng không. Trong khi ó MB c a ch th b nh hư ng ô nhi m không thay i. Vì v y m c ô nhi m là có th cao hơn so v i trư ng h p chi phí giao d ch b ng. Câu h i 2: Trong hoàn c nh nào m c c có th x y ra t ư c m c ô nhi m hi u qu ? Gi i áp: M c c có th x y ra d n n m c ô nhi m hi u qu khi: 1. Quy n tài s n ư c phân ch rõ ràng 2. S ngư i can d tương i ít 3. Quan h nhân qu là rõ ràng 4. Thi t h i d o lư ng và chi phí giao d ch khá th p. Câu 3. Hãy phân bi t nh hư ng ngo i vi hàng cá nhân và hàng công c ng. Th o lu n kh năng m c c d n n phân ph i tài nguyên hi u qu trong m i trư ng h p. Gi i áp: nh hư ng ngo i vi hàng cá nhân ch gây nh hư ng m t t p h p nh t nh các cá nhân trong c ng ng; ch th phát th i ô nhi m có th ki m soát ư c i tư ng b nh hư ng. nh hư ng ngo i v hàng công c ng gây nh hư ng n t t c m i ngư i trong c ng ng; m i khi nh hư ng là tác ng n ngư i này thì cũng s tác ng n ngư i khác. Gi i pháp m c c i v i nh hư ng ngo i vi hàng công c ng thư ng ít xu t hi n; và th m chí khi m c c xu t hi n, k t qu thư ng ít khi hi u qu . Nguyên nhân m t ph n là do s lư ng ngư i b tác ng b i nh hư ng ngo i vi thư ng khá l n. Xác nh và liên l c gi a các i tư ng b nh hư ng và t ch c m c c thư ng có chi phí cao và khó khăn. Nguyên nhân khác có th n y sinh t v n ăn theo; các cá nhân thư ng không ti t l áng giá ch quan th c ch t c a h v nh hư ng ngo i vi, ho c c g n l n tránh phí t n n u tham gia tr c ti p vào quá trinh m c c . CH 3: Tiêu chu n môi trư ng Ngu n: Field, Olewiler, và Forsdyke, 2002; Perman, Ma McGilvray, và Common, 2003 Environmental Economics Teachers’ Manual 2005
20 Câu h i 1: Hãy li t kê và gi i thích ba v n /h n ch c a tiêu chu n công ngh , s d ng th h tr tr l i. Gi i áp: Tiêu chu n công ngh có tác d ng h n ch trong vi c khuy n khích phát tri n và áp d ng công ngh x lý có chi phí th p hơn tiêu chu n. Trên th , MAC c a công ngh quy nh là cao hơn c a các công ngh s n có khác ho c chưa sáng ch . Tiêu chu n công ngh gi m th p kh năng linh ho t c a doanh nghi p gi m chi phí x lý theo cách th c ti t ki m nh t có th ư c. Ví d , phương pháp qu n lý ti t ki m chi phí hơn có th ư c khám phá thông qua “h c t th c t ”; nhân viên chính ph không th d báo nh ng k thu t như v y. i u này d n n v n “ph thu c tuy n”; không ph i chính ph mà nhà máy có kh năng t t hơn trong tìm ki m trong không gian công ngh phát hi n ư c qu o công ngh x lý hi u qu nh t theo th i gian. Nhà máy có th không áp d ng k thu t có chi phí th p vì s b k t t i không tuân th . Nhân viên chính ph có th hoàn toàn không linh ho t, và có ng cơ h n ch linh ho t v i nh ng nhà máy n m b t nh ng phương pháp x lý t t hơn. M t ch thú v nên th o lu n là nh hư ng c a tiêu chu n công ngh i v i công nghi p ki m soát ô nhi m. N u bi t r ng chính ph s áp d ng m t công ngh , có th có gi i thư ng l n cho vi c có kh năng n m b t k p tiêu chu n ti p theo. Tr c p phát tri n công ngh s ch có th cho phép phát tri n quan h h p tác gi a các ngành, i l p v i quan h i ngh ch thư ng th y gi a chính ph và doanh nghi p trong qu n lý môi trư ng. Chính ph thi u thông tin v phương ti n x lý r nh t (so v i doanh nghi p) và thi u ng cơ phát tri n và th c hi n công ngh x lý ch t th i ti t ki m chi phí nh t. Hơn th n a, công ngh x lý r nh t là c th cho t ng doanh nghi p; theo nghĩa này tiêu chu n công ngh là ng b . Chi phí cư ng ch có th cao, b i vì c n ph i giám sát c tuân th ban u và tuân th ti p t c. Thi t b x lý c n ư c ki m tra xem có ho t ng và s d ng theo úng quy nh hay không. B i vì quy nh do c p qu c gia t ra nhưng l i ư c cư ng ch /th c thi các a phương, không có gì m b o r ng các nhân viên a phương có ngân sách ho c chuyên môn cư ng ch úng n các tiêu chu n. B n ch t ng b c a các tiêu chu n có n ý v hi u qu gi a các nhóm. Ví d , khu v c nông thôn do hàm lư ng ch t gây ô nhi m môi trư ng xung quanh th p, doanh nghi p có th bu c ph i s d ng công ngh mà chi phí x lý c n biên vư t quá thi t h i c n biên gi m ư c. Câu 2: Lo i tiêu chu n nào có th s d ng cho ngu n ô nhi m không có i m ngu n (non-point) (ví d : hoá ch t nông nghi p t s n xu t nông nghi p) và ô nhi m do m i ch th gây nên không th o lư ng ư c? Gi i thích, t i sao Gi i áp: Environmental Economics Teachers’ Manual 2005