Kinh tế thị trường Việt Nam từ góc nhìn của quan hệ trung tâm - ngoại vi văn hóa

Chia sẻ: Hồ Khải Kỳ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

70
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Kinh tế thị trường Việt Nam từ góc nhìn của quan hệ trung tâm - ngoại vi văn hóa có nội dung trình bày về: Kinh tế thị trường Việt Nam từ góc nhìn trung tâm ngoại vi; Kinh tế thị trường từ gốc nhìn văn hóa,...Mời các bạn cùng tham khảo bài viết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh tế thị trường Việt Nam từ góc nhìn của quan hệ trung tâm - ngoại vi văn hóa

Kinh tế thị trường Việt Nam từ góc nhìn của quan hệ trung tâm - ngoại vi văn hóa NguyÔn V¨n D©n(*) Tãm t¾t: HiÖn nay, ë ViÖt Nam cã nhiÒu quan niÖm vÒ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN. Tuy nhiªn, c¸ch lý gi¶i vÒ ®Þnh h−íng XHCN vµ vÒ nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Þnh h−íng XHCN cña kinh tÕ thÞ tr−êng n−íc ta do c¸c nhµ khoa häc ®−a ra l¹i ch−a cho thÊy râ ®Æc thï ®Þnh h−íng XHCN cña nÒn kinh tÕ mµ chóng ta ®ang x©y dùng. Trong khi ®ã, c¸c chuyªn gia vµ c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ cña n−íc ta ®ang cã xu h−íng muèn thóc ®Èy doanh nghiÖp t− nh©n ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng theo m« h×nh chung cña thÕ giíi. Bµi viÕt lµm râ ®Æc ®iÓm v¨n hãa riªng biÖt cña kinh tÕ thÞ tr−êng ViÖt Nam, ph©n tÝch vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ doanh nghiÖp t− nh©n còng nh− mèi quan hÖ trung t©m - ngo¹i vi cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ qua gãc nh×n cña quan hÖ trung t©m - ngo¹i vi v¨n hãa. Trªn c¬ së ®ã, kh¼ng ®Þnh kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN lµ ph¶i x¸c lËp quan hÖ trung t©m - ngo¹i vi, trong ®ã quan hÖ trung t©m - ngo¹i vi lµ mèi quan hÖ b×nh ®¼ng, cã c¹nh tranh lµnh m¹nh ®em l¹i ®ãng gãp tÝch cùc tõ khu vùc nhµ n−íc vµ khu vùc t− nh©n cho nÒn kinh tÕ cña n−íc ta. Tõ khãa: Kinh tÕ thÞ tr−êng, X· héi chñ nghÜa, Trung t©m - ngo¹i vi Kinh tÕ thÞ tr−êng ViÖt Nam tõ gãc nh×n trung t©m ngo¹i vi (*) Mét trong nh÷ng c«ng viÖc ®æi míi quan träng nhÊt cña n−íc ta lµ x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. §©y lµ thÓ hiÖn cña xu h−íng h−íng t©m vµ héi nhËp víi thÕ giíi. Tr−íc ®©y, trong cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc, ViÖt Nam tõng tù hµo lµ trung t©m cña thÕ giíi. Vµ thÕ giíi, hay Ýt ra lµ mét nöa thÕ giíi, còng coi chóng ta lµ trung t©m. (*) PGS.TS., ViÖn Th«ng tin KHXH, ViÖn Hµn l©m KHXH ViÖt Nam; email: nguyenvandan1@gmail.com. ThÕ nh−ng, chiÕn tranh ®· lµm cho chóng ta l¹c hËu so víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña thÕ giíi. Mét trung t©m cña c¸ch m¹ng thÕ giíi cã nguy c¬ bÞ lo¹i trõ ra vïng ngo¹i vi. ý thøc ®−îc ®iÒu ®ã, n−íc ta ®· tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn. Trong ®ã, ®æi míi t− duy vÒ kinh tÕ lµ mét trong nh÷ng ®æi míi quan träng. §æi míi t− duy kinh tÕ tr−íc hÕt lµ ®æi míi quan niÖm vÒ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa. Khi phe XHCN ë ch©u ¢u sôp ®æ, chóng ta ®· ph¶i x¸c ®Þnh l¹i trung t©m cña thÕ giíi. §ång thêi, ph¶i t− duy l¹i kinh 4 tÕ nh− thÕ nµo ®Ó ph¸t triÓn kÞp víi thÕ giíi, tr¸nh vÞ thÕ ngo¹i vi. Tõ ®ã, kinh tÕ thÞ tr−êng lµ gi¶i ph¸p kh«ng thÓ tr¸nh khái. Kinh tÕ thÞ tr−êng lµ quy luËt ph¸t triÓn phæ biÕn, lµ quy luËt trung t©m, kinh tÕ ViÖt Nam muèn ph¸t triÓn th× kh«ng thÓ ®øng ngoµi sù ¶nh h−ëng cña trung t©m. XÐt ë cÊp thÕ giíi, chóng ta ®ang ph¸t triÓn víi vÐct¬ tõ ngo¹i vi vµo trung t©m, theo søc hót cña trung t©m. Trªn tinh thÇn ®æi míi t− duy, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh r»ng kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN lµ m« h×nh kinh tÕ trong suèt thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë n−íc ta. V× thÕ, hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng lµ tiÒn ®Ò quan träng ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu nÒn kinh tÕ, chuyÓn ®æi m« h×nh t¨ng tr−ëng vµ æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. Sau 30 n¨m ®æi míi, kinh tÕ thÞ tr−êng cña n−íc ta ®· ®¹t ®−îc mét sè thµnh tùu b−íc ®Çu, ®ãng gãp cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n−íc theo ®Þnh h−íng XHCN, tõng b−íc thùc hiÖn môc tiªu “d©n giµu, n−íc m¹nh, d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh”. Tuy nhiªn, ®Õn nay vÉn cßn kh«ng Ýt nh÷ng vÊn ®Ò ch−a ®−îc lý gi¶i, vÝ dô nh− vÊn ®Ò quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp nhµ n−íc víi doanh nghiÖp t− nh©n, vÊn ®Ò vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ cña doanh nghiÖp t− nh©n, ®¸nh gi¸ vai trß trung t©m cña doanh nghiÖp nhµ n−íc nh− thÕ nµo, quan niÖm vÞ thÕ ®−îc coi lµ ngo¹i vi cña doanh nghiÖp t− nh©n ra sao, mÆc ®Þnh coi doanh nghiÖp nhµ n−íc lµ trung t©m cã m©u thuÉn víi b¶n chÊt cña kinh tÕ thÞ tr−êng kh«ng,... §©y chÝnh lµ nh÷ng vÊn ®Ò cña mèi quan hÖ trung t©m - ngo¹i vi. Xem xÐt vµ tr¶ lêi cho nh÷ng c©u hái nµy cÇn ph¶i viÖn dÉn ®Õn thùc tÕ vËn hµnh cña Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2015 c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ tr−êng trªn thÕ giíi, nh−ng ®ång thêi kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn sù chi phèi cña m«i tr−êng v¨n hãa ®Æc thï cña d©n téc. Kinh tÕ thÞ tr−êng tõ gãc nh×n v¨n hãa ThÕ giíi ®ang h−íng tíi x· héi tri thøc. Vµ, tæng hîp ý kiÕn cña c¸c nhµ khoa häc trªn thÕ giíi, cña mét sè tæ chøc quèc tÕ vµ mét sè tæ chøc cña Liªn Hîp Quèc, chóng t«i rót ra ®Þnh nghÜa: X· héi tri thøc lµ mét kiÓu x· héi dùa trªn viÖc kh«ng ngõng s¶n xuÊt vµ sö dông hµng lo¹t tri thøc trong mäi lÜnh vùc, víi sù trî gióp cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng hiÖn ®¹i, ®Ó ph¸t triÓn con ng−êi trªn toµn hµnh tinh mét c¸ch c«ng b»ng, an sinh vµ bÒn v÷ng. ViÖc s¶n xuÊt vµ sö dông tri thøc th«ng qua m«i tr−êng gi¸o dôc - ®µo t¹o vµ nghiªn cøu - triÓn khai ®· lµm gia t¨ng gi¸ trÞ cña tri thøc trong tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ, khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®−îc ®Æc tr−ng b»ng nh÷ng c¸i tªn: kinh tÕ tri thøc vµ c«ng nghÖ cao. Mét kiÓu x· héi nh− vËy cã thÓ ®−îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ë mäi quèc gia, kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ - x· héi (Xem: NguyÔn V¨n D©n, 2015, tr.93). §ã lµ mét x· héi mang tÝnh tr¸ch nhiÖm vµ nh©n v¨n ®èi víi con ng−êi. Nã kh«ng chØ lµ kinh tÕ tri thøc, mµ quan träng nhÊt nã ph¶i lµ mét x· héi ®¶m b¶o quyÒn con ng−êi, c«ng b»ng vµ an ninh. Nh− vËy, kinh tÕ thÞ tr−êng trong x· héi tri thøc kh«ng ph¶i lµ mét nÒn kinh tÕ thuÇn tuý kinh tÕ, mµ nã lµ mét nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nh©n v¨n. MÆc dï cã nh÷ng nguyªn t¾c chung, nh−ng kinh tÕ thÞ tr−êng cßn chÞu ¶nh h−ëng cña ®iÒu kiÖn lÞch sö - v¨n hãa x· héi cña mçi quèc gia. V× thÕ, qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch Kinh tÕ thÞ tr−êng ViÖt Nam… 5 hãa cña n−íc ta tõ thêi bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr−êng míi sÏ thÓ hiÖn nh÷ng nguyªn t¾c chung cña kinh tÕ thÞ tr−êng vµ qu¶n ký kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr−êng trong ®iÒu kiÖn lÞch sö - v¨n hãa - x· héi ®Æc thï cña quèc gia. Trªn thÕ giíi, c¶ c¸c n−íc t− b¶n ph¸t triÓn lÉn c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ®Òu ®ang h−íng tíi mét nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nh©n v¨n, tøc lµ h−íng tíi mét nÒn kinh tÕ cã chøc n¨ng phôc vô con ng−êi ®Ó con ng−êi ngµy cµng sèng tèt h¬n, tháa m·n ®Çy ®ñ h¬n nh÷ng nhu cÇu vËt chÊt, v¨n hãa vµ tinh thÇn. Xu h−íng ®ã ®ang lµm cho c¸c n−íc cã chÕ ®é chÝnh trÞ - x· héi kh¸c nhau cã thÓ cïng tån t¹i, cïng xÝch l¹i gÇn nhau ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò toµn cÇu nh− d©n sè, m«i tr−êng, an ninh toµn cÇu vµ an ninh con ng−êi... vËn hµnh nh− thÕ nµo ®Ó chóng ta héi nhËp ®−îc víi thÕ giíi trong tiÕn tr×nh toµn cÇu hãa, tr¸nh nguy c¬ bÞ lo¹i trõ vÜnh viÔn ra ngo¹i vi. §ã chÝnh lµ bµi to¸n cho c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ cña chóng ta ë c¶ cÊp nhµ n−íc lÉn cÊp doanh nghiÖp. Trªn tinh thÇn ®ã, §¶ng vµ Nhµ n−íc ta ®· ®−a ra chñ tr−¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN. Víi môc tiªu x©y dùng mét x· héi “d©n giµu, n−íc m¹nh, d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh” nh− §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· nhiÒu lÇn kh¼ng ®Þnh (§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, 2011, tr.23), nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN cña n−íc ta thÓ hiÖn tÝnh lÞch sö - v¨n hãa - x· héi cô thÓ cña ®Êt n−íc, thùc sù mang tÝnh nh©n v¨n theo tinh thÇn cña Liªn Hîp Quèc. Theo GS.TS. §ç Hoµi Nam, ViÖn Hµn l©m KHXH ViÖt Nam, néi dung cña ®Þnh h−íng XHCN trong ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng ë ViÖt Nam ®−îc thÓ hiÖn nh− sau (§ç Hoµi Nam, 2013): Nh− vËy, ë cÊp toµn cÇu vÜ m«, kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN cña ViÖt Nam lµ mét thµnh phÇn ®Æc thï trong quy luËt phæ biÕn cña kinh tÕ thÞ tr−êng thÕ giíi. C¸i ®Æc thï ®ã lµ ®Þnh h−íng XHCN cña riªng ViÖt Nam. Chóng ta ®ang chuyÓn tõ vÞ thÕ ngo¹i vi thµnh mét bé phËn cña trung t©m thÕ giíi. Quan hÖ gi÷a thÞ tr−êng vµ ®Þnh h−íng XHCN ph¶i ®−îc x©y dùng vµ §Ó gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò nãi trªn ë cÊp vÜ m«, chóng ta ph¶i lµm tèt ®−îc ë cÊp vi m«, tøc lµ chóng ta ph¶i x©y dùng ®−îc mét nÒn kinh tÕ quèc d©n thùc sù mang tÝnh thÞ tr−êng nh−ng l¹i tu©n thñ ®Þnh h−íng XHCN. §©y lµ bµi to¸n kh«ng dÔ vµ ®Ó gi¶i quyÕt nã, chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc ®Æc ®iÓm cña mét nÒn kinh tÕ XHCN theo m« h×nh míi. Tuy nhiªn, m« h×nh míi cña kinh tÕ XHCN vÉn ch−a cã trªn thÕ giíi. - Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng ph¶i nh»m gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn ®Êt n−íc lµ tõng b−íc qu¸ ®é lªn CNXH, lµm cho “d©n giµu, n−íc m¹nh, d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh, do nh©n d©n lµm chñ”. - Gi¶i quyÕt tèt nh÷ng mèi quan hÖ lín trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn ®Êt n−íc ë tõng giai ®o¹n qu¸ ®é lªn CNXH. - B¶o ®¶m hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý cña Nhµ n−íc ph¸p quyÒn ViÖt Nam cña d©n, do d©n vµ v× d©n d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n−íc nãi chung vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng hiÖn ®¹i. 6 Theo mét sè nhµ khoa häc kh¸c, ®Þnh h−íng XHCN cña m« h×nh kinh tÕ thÞ tr−êng thÓ hiÖn b¶n chÊt nh©n v¨n, cã thÓ quy tô l¹i ë nh÷ng chuÈn mùc sau (Lª Anh S¾c, Do·n C«ng Kh¸nh, 2014): 1) TÊt c¶ c¸c chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ChÝnh phñ, cña c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ sö dông tµi nguyªn, víi ý thøc tèi cao r»ng tµi nguyªn kh«ng ph¶i lµ v« h¹n. 2) §Ó kh¾c phôc nh÷ng hËu qu¶ x· héi cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, ChÝnh phñ cÇn ph¶i thµnh lËp vµ t¨ng c−êng ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan b¶o hiÓm - tõ thiÖn ®Ó b¶o ®¶m cuéc sèng tèi thiÓu cho nh÷ng ng−êi ®· rêi khái ®éi qu©n lao ®éng. 3) ChÝnh phñ ngµy cµng t¨ng møc chi tiªu cho c¸c lo¹i hµng hãa, dÞch vô c«ng céng, ch¨m sãc y tÕ, gi¸o dôc, ®Çu t− thÝch ®¸ng cho viÖc t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cña thÕ hÖ hiÖn t¹i vµ mai sau. 4) §Çu t− cho mai sau mét c¸ch tèt nhÊt lµ t×m c¸ch tháa m·n mét c¸ch tèt nhÊt nh÷ng nhu cÇu cña hiÖn t¹i. Sù tèt ®Ñp cña nÒn kinh tÕ trong nh÷ng chu kú sau ph¶i ®−îc b¾t ®Çu ngay tõ sù ®Çu t− cho hiÖn t¹i. Do ®ã, nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng mµ chóng ta h−íng tíi nªn t¨ng tr−ëng theo ®−êng lèi t¸c ®éng vµo cÇu, t¨ng møc cÇu ®Ó tõ ®ã t¨ng møc cung mét c¸ch v÷ng ch¾c. Tuy nhiªn, chóng t«i cho r»ng c¸ch lý gi¶i vÒ ®Þnh h−íng XHCN cña GS.TS. §ç Hoµi Nam cßn chung chung, mang tÝnh ®−êng lèi cña kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa thêi bao cÊp. Cßn nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Þnh h−íng XHCN cña kinh tÕ thÞ tr−êng n−íc ta do c¸c nhµ khoa häc kh¸c ®−a ra l¹i ch−a thÊy râ ®Æc thï ®Þnh h−íng XHCN cña nÒn kinh tÕ mµ chóng ta ®ang x©y dùng. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã hÇu hÕt ®Òu trïng lÆp víi c¸c ®Æc ®iÓm cña Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2015 kinh tÕ TBCN hiÖn ®¹i. §©y lµ mét khã kh¨n, bëi lÏ thÕ giíi vÉn ch−a cã CNXH, vµ v× thÕ vÉn ch−a cã kinh tÕ thÞ tr−êng XHCN. Nh÷ng ®Æc ®iÓm tr−íc ®©y nh− kÕ ho¹ch hãa, xãa bá kinh tÕ t− nh©n mµ chóng ta vÉn coi lµ cña CNXH th× thùc tiÔn cña c¸c n−íc XHCN cò ë ch©u ¢u ®· chøng minh lµ kh«ng cßn gi¸ trÞ. Chóng ta ®· tõ bá m« h×nh kinh tÕ nµy ®Ó ®i theo m« h×nh kinh tÕ thÞ tr−êng mét ®Æc tr−ng cña kinh tÕ TBCN, nh−ng chóng ta vÉn muèn ®Þnh h−íng nã ®i theo CNXH. VËy chóng ta ph¶i ®Þnh h−íng nh− thÕ nµo ®Ó kh«ng r¬i vµo chñ nghÜa duy ý chÝ mét lÇn n÷a? C¸c nhµ khoa häc th−êng nhÊn m¹nh ®Õn vai trß ®iÒu tiÕt cña Nhµ n−íc nh− lµ mét ®Æc ®iÓm quan träng cña ®Þnh h−íng XHCN, nh−ng TS. Lª Anh S¾c vµ TS. Do·n C«ng Kh¸nh, ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i cho r»ng: “MÆc dï CNXH vµ CNTB lµ hai chÕ ®é chÝnh trÞ, x· héi kh¸c nhau nh−ng cïng ®øng tr−íc sù giíi h¹n vÒ tµi nguyªn, hµng hãa vµ dÞch vô so víi nhu cÇu cña con ng−êi, nªn nÒn s¶n xuÊt tÊt yÕu lµ s¶n xuÊt hµng hãa. Do ®ã, sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr−êng cã ®iÒu tiÕt hay c¬ chÕ kinh tÕ hçn hîp còng lµ lÏ ®−¬ng nhiªn” (Lª Anh S¾c, Do·n C«ng Kh¸nh, 2014). Nh− vËy, kinh tÕ thÞ tr−êng cã ®iÒu tiÕt kh«ng ph¶i lµ ®Æc thï cña riªng CNXH. Ng−êi ta nãi ®Õn ®Æc thï cña kinh tÕ ®Þnh h−íng XHCN lµ sù tån t¹i cña së h÷u nhµ n−íc. Nh−ng TS. Lª Anh S¾c vµ TS. Do·n C«ng Kh¸nh kh¼ng ®Þnh: “Trong hÇu hÕt c¸c h×nh thøc tæ chøc nhµ n−íc: nhµ n−íc chñ n«, nhµ n−íc phong kiÕn, nhµ n−íc TBCN, nhµ n−íc nµo còng thõa nhËn sù cïng tån t¹i cña hai h×nh thøc së h÷u: Së h÷u nhµ n−íc vµ së h÷u t− nh©n. LÞch sö ph¸t triÓn Kinh tÕ thÞ tr−êng ViÖt Nam… kinh tÕ cña c¸c n−íc TBCN còng chøng tá r»ng sù cïng tån t¹i cña hai h×nh thøc së h÷u nµy kh«ng hÒ ng¨n c¶n qu¸ tr×nh l−u th«ng hµng hãa. Ng−îc l¹i chÝnh nhê cã bé phËn së h÷u nhµ n−íc nµy mµ mét mÆt c¸c chÝnh phñ cã thÓ h¹n chÕ bít ®−îc mét phÇn nh÷ng khuyÕt tËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. MÆt kh¸c, t¹o ra m«i tr−êng c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c h×nh thøc së h÷u, gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ” (Lª Anh S¾c, Do·n C«ng Kh¸nh, 2014). Ng−êi ta nãi ®Þnh h−íng XHCN cho kinh tÕ thÞ tr−êng tøc lµ ph¶i coi doanh nghiÖp nhµ n−íc lµ thµnh phÇn kinh tÕ chñ ®¹o (Kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN, http://vi.wikipedia.org/wiki/...). Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, doanh nghiÖp nhµ n−íc cña chóng ta trong thêi gian qua l¹i kh«ng ph¸t huy ®−îc vai trß nßng cèt cña m×nh, ch−a xøng ®¸ng lµ ®Çu tµu cho nÒn kinh tÕ. Tham nhòng l·ng phÝ còng n¶y sinh nhiÒu nhÊt ë khu vùc nµy. ChÝnh v× thÕ, t¹i DiÔn ®µn Kinh tÕ mïa xu©n 2015 diÔn ra ngµy 21/4/2015 t¹i Tp. Vinh, NghÖ An, vai trß cña doanh nghiÖp t− nh©n trong kinh tÕ ViÖt Nam ®· ®−îc bµn ®Õn vµ c¸c diÔn gi¶ ®· ®−a ra c©u hái: “Ai ®ang ®ãng vai trß ®éng lùc cña nÒn kinh tÕ?”. Thùc tÕ hiÖn nay, doanh nghiÖp nhµ n−íc cã sè l−îng 4.000, chiÕm 30% tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) cña c¶ n−íc, sö dông >60% tæng tÝn dông, tµi s¶n, chiÕm ≈ 45% tæng tµi s¶n cña c¶ n−íc. Trong khi ®ã, Nhµ n−íc tuyªn bè, doanh nghiÖp nhµ n−íc chØ lµm nh÷ng g× t− nh©n kh«ng lµm ®−îc. Tuy nhiªn, doanh nghiÖp nhµ n−íc hiÖn ®ang chiÕm 99% trong s¶n xuÊt ph©n bãn, 97% trong khai th¸c than, 94% trong s¶n xuÊt ®iÖn - gas, 91% trong truyÒn th«ng, 88% trong lÜnh vùc b¶o hiÓm... Nh− vËy, 7 doanh nghiÖp nhµ n−íc ®· tham gia s¶n xuÊt vµ kinh doanh cïng víi doanh nghiÖp t− nh©n. Bªn c¹nh ®ã, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi (FDI) chiÕm 67% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, chiÕm ≈ 70% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp (DiÔn ®µn Kinh tÕ mïa xu©n 2015, 2015). VËy, c©u hái ®Æt ra lµ: Cã ®óng doanh nghiÖp nhµ n−íc ®ang ®ãng vai trß chñ ®¹o kh«ng? VÒ vÊn ®Ò nµy, Bé tr−ëng Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t− Bïi Quang Vinh kh¼ng ®Þnh: “Doanh nghiÖp t− nh©n ph¶i trë thµnh nÒn t¶ng, thµnh ®éng lùc quan träng nhÊt ®Ó ®ãng gãp vµo t¨ng tr−ëng, æn ®Þnh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. NÕu kh«ng lµm ®−îc ®iÒu nµy, ViÖt Nam kh«ng bao giê cã ®−îc t¨ng tr−ëng tèt, kh«ng bao giê cã ®−îc nÒn kinh tÕ v÷ng m¹nh vµ tù chñ”. Bªn c¹nh ®ã, «ng Ph¹m ViÕt Mu«n, nguyªn Phã tr−ëng ban Ban chØ ®¹o ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp cho r»ng: “NÕu kh«ng ®¶o ng−îc vÕ doanh nghiÖp t− nh©n lµ ®éng lùc trong nÒn kinh tÕ, th× khu vùc doanh nghiÖp nhµ n−íc vÉn thÕ th«i”. Cßn nhãm chuyªn gia kinh tÕ thuéc Ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y Fullbright nhËn ®Þnh: “NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang ch¹y mét ®éng c¬. Ba ®éng c¬ néi lµ kinh tÕ nhµ n−íc, kinh tÕ t− nh©n vµ n«ng nghiÖp ®Òu ®ang gÆp vÊn ®Ò, chØ cã mét ®éng c¬ ngo¹i ®ã lµ khu vùc cã vèn ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi FDI lµ ®ang ch¹y tèt”. TS. L−u BÝch Hå, nguyªn ViÖn tr−ëng ViÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn cho r»ng: “Chóng ta vÉn cã thÓ cø tuyªn bè doanh nghiÖp nhµ n−íc ®ãng vai trß chñ ®¹o. Nh−ng chóng ta ph¶i tËp trung søc thóc ®Èy doanh nghiÖp t− nh©n ®Ó cho nã lín m¹nh ®Õn khi nã cã ®ñ kh¶ n¨ng thay thÕ vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n−íc” (DiÔn ®µn Kinh tÕ mïa xu©n 2015, 2015).