Kinh tế thủy lợi - Chương 1

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

88
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mở đầu I. khái niệm về hiệu quả kinh tế và hiệu ích kinh tế Mọi sự hoạt động của con ng-ời đều phải có mục đích nhất định, đều lấy hiệu quả thu đ-ợc làm th-ớc đo. Hiệu quả kinh tế là sự so sánh giữa phần thu nhập đ-ợc và phần chi phí để thực hiện một công trình nào đó. Nếu ta gọi: X – Phần thu đ-ợc L – Phần chi phí thực hiện Thì hiệu quả kinh tế sẽ là:

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh tế thủy lợi - Chương 1

Ch−¬ng I Më ®Çu I. kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu Ých kinh tÕ Mäi sù ho¹t ®éng cña con ng−êi ®Òu ph¶i cã môc ®Ých nhÊt ®Þnh, ®Òu lÊy hiÖu qu¶ thu ®−îc lµm th−íc ®o. HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ sù so s¸nh gi÷a phÇn thu nhËp ®−îc vµ phÇn chi phÝ ®Ó thùc hiÖn mét c«ng tr×nh nµo ®ã. NÕu ta gäi: X – PhÇn thu ®−îc L – PhÇn chi phÝ thùc hiÖn Th× hiÖu qu¶ kinh tÕ sÏ lµ: X E1 = (1.1) L HoÆc E2 = X – L (1.2) Nh− vËy, ®Ó cã hiÖu qu¶ kinh tÕ tèt th× ph¶i cã E1 > 1hoÆc E2 > 0. Trong kh¸i niÖm hiÖu qu¶ kinh tÕ nh− trªn chØ xÐt ®¬n thuÇn ®Õn lîi Ých thu vÒ do c«ng tr×nh mang l¹i, mµ ch−a xÐt ®Õn sù tæn h¹i do c«ng viÖc x©y dùng c«ng tr×nh ®−a ®Õn. VÝ dô: Khi ®¾p ®Ëp x©y dùng hå chøa sÏ ®−a ®Õn ngËp mét sè vïng trång trät, lµm c¶n trë mét sè loµi c¸ v−ît vÒ th−îng l−u ®Ó sinh ®Î lµm tæn h¹i ®Õn mét phÇn kinh tÕ, mµ trong phÇn hiÖu qu¶ kinh tÕ X ch−a xÐt ®Õn. NÕu ta gäi phÇn chi phÝ ®Ó ®Òn bï sù mÊt m¸t do c«ng tr×nh ®em l¹i lµ ∆L th× tæng chi phÝ c«ng tr×nh lµ (L + ∆L). HiÖu Ých kinh tÕ ph¶i xÐt ®Õn phÇn ∆L nµy. Ta gäi EB lµ hiÖu Ých kinh tÕ cña c«ng tr×nh th×: X EB1 = (1.3) L + ∆L EB2 = X – (L + ∆L) (1.4) 1
Sù kh¸c biÖt gi÷a hiÖu qu¶ kinh tÕ E vµ hiÖu Ých kinh tÕ EB lµ ë chç, EB cã xÐt ®Õn sù thiÖt h¹i do viÖc x©y dùng c«ng tr×nh mang l¹i. HiÖu Ých kinh tÕ lµ mét kh¸i niÖm quan träng, nã lµ c¬ së trong ho¹t ®éng kinh tÕ. ChØ tiªu EB lµ mét chØ tiªu trong tÝnh to¸n kinh tÕ thuû lîi. II. ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ nhiÖm vô cña ngµnh kinh tÕ thñy lîi. 1. Vµi nÐt vÒ sù ph¸t triÓn cña ngµnh kinh tÕ c«ng tr×nh: Kinh tÕ thuû lîi lµ vËn dông nguyªn lý cña kinh tÕ c«ng tr×nh trong quy ho¹ch, thiÕt kÕ, thi c«ng vµ qu¶n lý khai th¸c. Môc ®Ých cña nã lµ n©ng cao hiÖu Ých ®Çu t− vµ hiÖu Ých trong qu¶n lý khai th¸c. Cã thÓ nãi kinh tÕ thuû lîi lµ mét m«n häc míi ®−îc t¸ch ra tõ m«n kinh tÕ c«ng tr×nh. Tr−íc kia (thÕ kû 19) th× kü thuËt vµ kinh tÕ lµ hai kh¸i niÖm riªng biÖt. Ng−êi kü s− chØ quan t©m ®Õn vÊn ®Ò kü thuËt vµ thi c«ng cßn vÒ vÊn ®Ò kinh tÕ trong c«ng tr×nh ®Æc biÖt lµ hiÖu Ých trong qu¶n lý khai th¸c th× rÊt Ýt chó ý. VÒ sau do tÝnh kh«ng hiÖu qu¶ trong x©y dùng c«ng tr×nh, c¸c nhµ khoa häc mêi nghiªn cøu yÕu tè kinh tÕ trong x©y dùng c¬ b¶n. - Ng−êi sím nhÊt nghiªn cøu kÕt hîp yÕu tè kinh tÕ vµ kü thuËt trong x©y dùng c«ng tr×nh lµ kü s− M.Wellington (ng−êi Mü). N¨m 1887 Wellington ®· cho xuÊt b¶n cuèn s¸ch “LËp luËn kinh tÕ trong viÖc chän vÞ trÝ tuyÕn ®−êng s¾t”. - M·i tíi n¨m 1920 th× O-B.Goldman míi ®−a ra ph−¬ng ph¸p so s¸nh gi¸ thµnh trªn c¬ së tÝnh to¸n hiÖu Ých cña c«ng tr×nh vµ cho xuÊt b¶n cuèn s¸ch “Ho¹ch to¸n c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n”. - N¨m 1930 L-Grant ®· viÕt cuèn s¸ch “Nguyªn lý kinh tÕ c«ng tr×nh” ®−îc mäi ng−êi c«ng nhËn lµ cuèn s¸ch kinh ®iÓn ®−a ra hÖ thèng lý luËn trong vÊn ®Ò kinh tÕ c«ng tr×nh. 2
- N¨m 1950 uû ban khai th¸c c¸c l−u vùc s«ng cña Hoa Kú ®· ®−a ra ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ vµ hiÖu Ých c«ng tr×nh trong tµi liÖu “Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch kinh tÕ c¸c c«ng tr×nh trong l−u vùc s«ng”. §©y cã thÓ nãi lµ b−íc khëi ®Çu cña viÖc tÝnh to¸n kinh tÕ trong c¸c c«ng tr×nh thuû lîi. - N¨m 1952, J.Dean ®· cho xuÊt b¶n ho¹ch to¸n gi¸ thµnh c«ng tr×nh. - N¨m 1962, Gi¸o s− Du-dic (Liªn X«) ®· cho cuèn “Kinh tÕ thuû lîi” dïng gi¶ng d¹y trong c¸c tr−êng ®¹i häc ®−îc t¸i b¶n nhiÒu lÇn. - N¨m 1967 cuèn “Kinh tÕ c«ng tr×nh”. Tõ thËp kû 70 ®Õn 80 nhiÒu ng−êi ®· nghiªn cøu vÒ c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n nãi chung vµ kinh tÕ thuû lîi nãi riªng vµ ®· xuÊt b¶n nhiÒu cuèn s¸ch vÒ vÊn ®Ò nµy. - “Nguyªn lý x©y dùng kinh tÕ c«ng tr×nh” cña E.Grant vµ W-Ireson (n¨m 1970). - N¨m 1971, L.Jame vµ R.Lee ®· cho xuÊt b¶n cuèn “Nguyªn lý kinh tÕ trong quy ho¹ch sö dông nguån n−íc”. - N¨m 1977 cuèn “ Nguyªn lý ph©n tÝch kinh tÕ x©y dùng” cña W.White. - N¨m 1982 t¸c gi¶ I.Riggs ®· cho ra ®êi t¸c phÈm t−¬ng ®èi hoµn chØnh lµ “Kinh tÕ x©y dùng c«ng tr×nh”. - N¨m 1983 Gi¸o s− Høa ChÝ Ph−¬ng (Trung Quèc) ®· cho ra ®êi cuèn “Kinh tÕ thuû lîi” dïng lµm tµi liÖu nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y trong c¸c tr−êng §¹i häc ë Trung Quèc. 2. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch hiÖu Ých c«ng tr×nh Khi muèn nghiªn cøu x©t dùng mét c«ng tr×nh ng−êi ta ®−a ra nhiÒu ph−¬ng ¸n kh¸c nhau, sau ®ã so s¸nh ®Ó chän ph−¬ng ¸n mang l¹i hiÖu Ých 3
kinh tÕ nhÊt. Tuy nhiªn viÖc so s¸nh lùa chän ph−¬ng ¸n tèi −u nã phô thuéc vµo c¸c yÕu tè: - C¬ së lý luËn. - Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸. - Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu. Tr−íc ®©y ë n−íc ta vµ mét sè n−íc kh¸c dïng ph−¬ng ph¸p “Ph©n tÝch luËn chøng kinh tÕ kü thuËt”. Nh−ng hiÖn nay chóng ta dïng ph−¬ng ph¸p ®· ®−îc sö dông réng r·i ë nhiÒu n−íc lµ nghiªn cøu tÝnh kh¶ thi trong viÖc ®¸nh gi¸ vµ chän ph−¬ng ¸n x©y dùng c«ng tr×nh. §iÓm gièng nhau ë hai ph−¬ng ¸n nµy lµ: C¬ së ®¸nh gi¸ ph−¬ng ¸n ®Òu lÊy sù so s¸nh gi÷a ®Çu t− vµ thu nhËp lµm tiªu chuÈn. Môc ®Ých cuèi cïng lµ ph−¬ng ¸n tèi −u hîp lý vÒ mÆt kinh tÕ vµ kü thuËt. §iÓm kh¸c nhau gi÷a hai ph−¬ng ¸n “LuËn chøng kinh tÕ kü thuËt” vµ “Nghiªn cøu kh¶ thi c«ng tr×nh” lµ: - VÒ mÆt c¬ së lý luËn: LuËn chøng kinh tÕ kü thuËt nhÊn m¹nh ®Õn nhiÒu gi¸ trÞ hiÖu Ých lµm lîi cho toµn x· héi. Cßn nghiªn cøu tÝnh kh¶ thi chó ý ®Õn gi¸ trÞ hiÖu Ých mang l¹i lîi nhuËn cao nhÊt theo c«ng tr×nh ®ã. - VÒ mÆt nguyªn t¾c ®¸nh gi¸: Ph−¬ng ph¸p “LuËn chøng kinh tÕ kü thuËt” nhÊn m¹nh ®Õn hiÖu Ých toµn côc cã lîi cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, cßn ph−¬ng ph¸p “Nghiªn cøu kh¶ thi c«ng tr×nh” l¹i chØ quan t©m ®Õn lîi Ých côc bé cña C«ng ty ®¬n vÞ bá vèn ®Çu t− trªn nguyªn t¾c thu ®−îc l¬Þ nhuËn lín nhÊt. - VÒ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: Th× luËn chøng kinh tÕ kü thuËt dïng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch tÜnh kh«ng xÐt ®Õn gi¸ trÞ ®ång tiÒn thay ®æi theo thêi gian, cßn ph−¬ng ph¸p “Nghiªn cøu kh¶ thi” th× dïng 4
ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®éng, nhÊn m¹nh ®Õn gi¸ trÞ thay ®æi cña ®ång tiÒn theo thêi gian. HiÖn nay chóng ta dïng ph−¬ng ph¸p “Nghiªn cøu kh¶ thi” ®Ó ®¸nh gi¸ vµ chän ph−¬ng ¸n x©y dùng c«ng tr×nh. Tuy nhiªn viÖc ®¸nh gi¸ chän ph−¬ng ¸n kh«ng chØ ®¬n thuÇn xÐt vÒ mÆt kü thuËt mµ ph¶i xem xÐt mét c¸ch ®Çy ®ñ h¬n trªn b×nh diÖn x· héi, tøc lµ: - VÒ mÆt kü thuËt: Ph¶i cã ®é tin cËy cao, linh ho¹t vµ tiªn tiÕn. - VÒ mÆt kinh tÕ: HiÖu Ých kinh tÕ cao. - VÒ mÆt chÝnh trÞ: B¶o ®¶m ®óng chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ n−íc. - VÒ mÆt quèc phßng: Kh«ng x©m ph¹m tæn h¹i ®Õn an ninh quèc gia. - VÒ mÆt x· héi: T¹o c«ng ¨n viÖc lµm ®iÒu kiÖn L§ cho nhiÒu ng−êi. - VÒ mÆt m«i tr−êng: B¶o vÖ m«i tr−êng kh«ng g©y « nhiÔm sinh th¸i. - VÒ mÆt tµi nguyªn: Kh«ng g©y ¶nh h−ëng xÊu ®Õn viÖc b¶o vÖ vµ sö dông tµi nguyªn Quèc gia. 3. NhiÖm vô nghiªn cøu cña m«n kinh tÕ thuû lîi NhiÖm vô nghiªn cøu cña Kinh tÕ thuû lîi gåm c¸c mÆt sau: 1. §¸nh gi¸ vÒ mÆt kinh tÕ ®èi víi c«ng tr×nh ®· x©y dùng vµ nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p ®Ó ph¸t huy hiÖu Ých c«ng tr×nh thuû lîi. 2. Ph©n tÝch kh¶ n¨ng ®Çu t− vµ hiÖu Ých cña c«ng tr×nh thuû lîi míi x©y dùng. 3. Nghiªn cøu ph−¬ng ph¸p luËn chøng ph©n tÝch kinh tÕ thuû lîi. 4. Nghiªn cøu c¸c nhãm chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt thuéc ngµnh thuû lîi. 5. Nghiªn cøu c¸c hiÖu Ých kinh tÕ trong qu¸ tr×nh qu¶n lý khai th¸c c¸c c«ng tr×nh thuû lîi. 6. Nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò thuéc vÒ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn kinh tÕ thuû lîi. 5