Lao vú - chẩn đoán và điều trị

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> LAO VÚ - CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ<br /> Nguyễn Thị Thu Ba*, Hứa Thị Ngọc Hà**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân lao vú và hiệu quả điều trị Lao vú với<br /> phác đồ 9RHEZ thực hiện tại phòng khám vú và phòng khám phổi BV ĐHYD Tp.HCM từ 1.1.2009 đến<br /> 31.12.2011.<br /> Phương pháp: Phương pháp nghiên cứu loạt ca.<br /> Kết quả: Vị trí lao vú trái và vú phải ngang nhau, 100% trong độ tuổi sinh đẻ. Đa số phát hiện bệnh trễ > 6<br /> tháng 88,9%. 100% có kết quả xét nghiệm tế bào học là lao vú. Đặc điểm lâm sàng thường gặp nhất của lao vú là<br /> dạng khối u hoặc dạng mảng xơ cứng giống như trong thay đổi sợi bọc của vú. Hình ảnh siêu âm trong lao vú<br /> không đặc hiệu, thường gặp nhất là echo kém, echo có dạng dịch chiếm tỷ lệ khá cao. Tỷ lệ điều trị thành công là<br /> 95,7%. Tuy nhiên để lại nhiều sẹo xấu trên vú sau điều trị.<br /> Kết luận: Hiện nay lao vú có xu hướng gặp nhiều hơn xưa. Chẩn đoán nhanh nhờ vào kết quả FNA. Dùng<br /> phác đồ điều trị lao có 4 thuốc RHEZ trong thời gian 9 tháng cho kết quả tối ưu.<br /> Từ khóa: Lao vú, RHEZ<br /> <br /> ABSTRACT<br /> BREAST TUBERCULOSIS: DIAGNOSIS AND THERAPY<br /> Nguyen Thi Thu Ba, Hua Thi Ngoc Ha<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 43 - 48<br /> Objectives: Determine the clinical and paraclinical characteristics of breast tuberculosis and the result of<br /> therapy with regiment 9RHEZ at outpatient tuberculosis department of University Medical Center HCM City<br /> from 1.1.2009 to 31.12.2011.<br /> Methods: Case series<br /> Results: There are no predominant sites between left and right breast in mammary tuberculosis. All of<br /> patients are reproductive aged women. Accurate diagnosis was made late, more than 6 months: 88.9%. The most<br /> common clinical pattern is fibrous tissue and lumpy, mimicking fibrocystic breast change. Ultrasound pattern is<br /> usually hypoechoic. FNA cytology from breast lesion remains an important diagnostic tool for breast tuberculosis.<br /> Anti-tuberculosis treatment was successful in 95.7%. Many cases remain with bad scars.<br /> Conclusions: Breast tuberculosis is more common than before. Fast diagnosis depends on result of FNA<br /> cytology. Therapy with regimen RHEZ during 9 months gets the best outcome.<br /> Key words: breast tuberculosis, RHEZ<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> Lao vú là một thể lao ngoài phổi hiếm gặp,<br /> phần lớn xuất hiện độc lập không có lao phổi<br /> <br /> kèm theo. Trường hợp đầu tiên trên thế giới<br /> được phát hiện năm 1829 bởi Sir Ashey<br /> Cooper (Anh)(9).<br /> Ở Việt Nam, năm 1981 tại BV K Hà nội<br /> <br /> * Phòng Khám Lao – Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh<br /> ** Phòng Khám Vú và FNA - Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh.<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS.BS Nguyễn Thị Thu Ba<br /> ĐT: 0903838747<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> 43<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nguyễn Huy Thiêm và Lê Nguyên Hành báo<br /> cáo 7 ca lao vú. Năm 2004 tại BV Ung Bướu<br /> TP.HCM có báo cáo 20 ca lao vú(8).<br /> Hiện nay lao vú có xu hướng gặp nhiều hơn<br /> trước. Bệnh dễ chẩn đoán nhầm với ung thư vú.<br /> Diễn tiến của bệnh rất dai dẳng gây khó chịu cho<br /> người bệnh.<br /> Chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm xác<br /> định (1) đặc điểm lâm sàng và (2) cận lâm sàng<br /> của bệnh nhân lao vú và (3) hiệu quả điều trị lao<br /> vú với phác đồ 9RHEZ.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Phương pháp nghiên cứu loạt ca.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Các trường hợp lao vú được chẩn đoán<br /> bằng tế bào học qua chọc hút bằng kim nhỏ<br /> (FNA) hoặc giải phẫu bệnh, được chẩn đoán<br /> tại phòng khám vú và điều trị tại Phòng Khám<br /> Lao và Bệnh Phổi BV Đại Học Y Dược Tp<br /> HCM từ ngày 1/1/2009 đến ngày 31/12/2011.<br /> <br /> Phân tích thống kê<br /> Sử dụng phần mềm STATA 10.0 để quản<br /> lý và phân tích số liệu. Các thuộc tính được<br /> mô tả theo các loại biến thu thập: biến định<br /> tính được mô tả theo tần suất, tỷ lệ phần trăm.<br /> Phân tích các yếu tố dịch tễ học, lâm sàng và<br /> cận lâm sàng và kết quả điều trị.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Đặc điểm chung<br /> Có 47 bệnh nhân đủ tiêu chuẩn đưa vào<br /> nghiên cứu gồm 100% là nữ, có tuổi nhỏ nhất<br /> là 23 tuổi, lớn nhất là 53 tuổi, trung bình là<br /> 34,68 tuổi với các đặc điểm dịch tễ được trình<br /> bày trong bảng 1.<br /> Bảng 1: Phân bố tuổi<br /> Tuổi<br /> <br /> 44<br /> <br /> 20-29<br /> 30-39<br /> 49-49<br /> 50-59<br /> <br /> n<br /> 7<br /> 30<br /> 8<br /> 2<br /> <br /> (%)<br /> 14,9<br /> 63,9<br /> 17,0<br /> 4,2<br /> <br /> Đặc điểm lâm sàng chung<br /> 100% BN có triệu chứng mệt mỏi, đổ mồ hôi<br /> ban đêm, đau vú; 66,7% có khối hoặc mảng xơ ở<br /> vú, 57,4% có sụt cân và các triệu chứng khác<br /> được ghi nhận trong bảng 2.<br /> 91,5% BN có tổn thương viêm vú tái đi tái lại<br /> nhiều lần, không đáp ứng với kháng sinh thông<br /> thường, trong đó 23,4% BN có đường dò ra da.<br /> Vị trí tổn thương ở hai vú chiếm tỷ lệ ngang<br /> nhau. Ở mỗi vú vị trí ¼ trên ngoài chiếm ưu thế<br /> 21,3% ở vú trái và 23,4% ở vú phải (bảng 2).<br /> Bảng 2: Đặc điểm lâm sàng<br /> Triệu chứng cơ năng<br /> Mệt mỏi<br /> Đau vú<br /> Ra mồ hôi ban đêm<br /> Sụt cân<br /> Sốt, ớn lạnh<br /> Chán ăn<br /> Thời gian<br /> 1 tháng<br /> phát hiện<br /> 3 tháng<br /> bệnh<br /> >6 tháng<br /> Vị trí tổn<br /> Vú phải<br /> thương<br /> ¼ trên ngoài<br /> ¼ dưới ngoài<br /> ¼ dưới trong<br /> ¼ trên trong<br /> ½ trên<br /> Vú trái<br /> ¼ trên ngoài<br /> ¼ dưới ngoài<br /> ¼ dưới trong<br /> ¼ trên trong<br /> ½ trên<br /> ½ ngoài<br /> ½ trong<br /> Hai bên vú<br /> Kích thước<br /> < 2cm<br /> 2 – 5 cm<br /> > 5cm<br /> <br /> n<br /> 47<br /> 47<br /> 47<br /> 27<br /> 21<br /> 17<br /> 2<br /> 2<br /> 42<br /> 23<br /> 11<br /> 4<br /> 4<br /> 4<br /> 3<br /> 23<br /> 10<br /> 4<br /> 1<br /> 3<br /> 2<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 4<br /> 39<br /> 4<br /> <br /> (%)<br /> (100)<br /> (100)<br /> (100)<br /> (57,4)<br /> (44,6)<br /> (36,2)<br /> (4,2 )<br /> (4,2)<br /> (89,4)<br /> (50)<br /> <br /> (50)<br /> <br /> (2,1%)<br /> 8<br /> <br /> Đặc điểm tổn thương ở vú<br /> Đa số các trường hợp (61,7%) có dạng mảng<br /> hoặc khối u vú; 21,3% có viêm vú tái đi tái lại<br /> nhiều lần, điều trị kháng sinh thông thường<br /> không khỏi, 23,4% có chảy dịch ra da.<br /> Có 12,8% lâm sàng có hình ảnh giống ung<br /> thư vú, biến dạng vú, 4,3% có triệu chứng co rút<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> núm vú.<br /> <br /> kết quả > 15mm chiếm 63% (bảng 5). Đường<br /> huyết và men gan trong giới hạn bình thường.<br /> <br /> Bảng 3: Đặc điểm của tổn thương ở vú<br /> Đặc điểm<br /> Khối hoặc mảng xơ ở vú<br /> Chảy nước vàng từ vú<br /> Áp xe vú tái phát nhiều lần, điều trị<br /> kháng sinh thông thường không khỏi<br /> Hình thái<br /> Biến dạng vú<br /> của vú<br /> Co rút núm vú<br /> Vết loét + Lỗ dò ra da<br /> Sẹo xấu màu tím<br /> <br /> n<br /> 29<br /> 11<br /> 10<br /> <br /> (%)<br /> ( 61,7)<br /> (23,4)<br /> (21,3)<br /> <br /> 6<br /> 2<br /> 11<br /> 4<br /> <br /> (12,8)<br /> (4,3)<br /> (23,4)<br /> (14,8)<br /> <br /> Đặc điểm hình ảnh siêu âm vú<br /> Hình ảnh siêu âm có echo kém chiếm 78,7%;<br /> echo hỗn hợp 21,3%, có dạng dịch chiếm 59,5%;<br /> có đường dò ra da 23,4%.<br /> Siêu âm chẩn đoán abces vú 57,4%, u vú<br /> 27,7%; thay đổi sợi bọc 8,5%; Chỉ có 3 ca nghi<br /> ngờ lao vú, đặc biệt có 4,2 % nghi ngờ ung thư.<br /> Bảng 4: Đặc điểm hình ảnh siêu âm vú<br /> Hình ảnh<br /> siêu âm vú<br /> <br /> Siêu âm<br /> chẩn đoán<br /> <br /> Đặc điểm<br /> echo kém<br /> echo hỗn hợp<br /> Có dịch<br /> Có đường dò ra da<br /> Abces vú<br /> U vú<br /> Thay đổi sợi bọc tuyến vú<br /> Nghi lao vú<br /> Nghi viêm vú<br /> Nghi ung thư<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> n<br /> 37<br /> 10<br /> 28<br /> 11<br /> 27<br /> 13<br /> 4<br /> 3<br /> 3<br /> <br /> (%)<br /> (78,7)<br /> (21,3)<br /> (59,5)<br /> (23,4)<br /> (57,4)<br /> (27.7)<br /> (8,5)<br /> (6,4)<br /> (6,4)<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4,2<br /> <br /> Bảng 5: Các cận lâm sàng liên quan<br /> IDR<br /> <br /> 0-9mm<br /> 10-14mm<br /> 15-30mm<br /> >30mm bóng nước<br /> Bạch cầu<br /> 6000-8000<br /> 8000-10.000<br /> >10.000<br /> VS tăng<br /> cả 2 giờ<br /> Giờ đầu (20-65mm)<br /> Giờ thứ hai (45-100mm)<br /> Glycemie bình thường<br /> Men gan trong mức bình thường<br /> <br /> n<br /> 6<br /> 4<br /> 10<br /> 7<br /> 15<br /> 2<br /> 10<br /> 47<br /> 47<br /> 47<br /> 47<br /> 47<br /> <br /> (%)<br /> (22,2)<br /> (14,8)<br /> (37,1)<br /> (25,9)<br /> (55,6)<br /> (7,4)<br /> ( 37)<br /> (100)<br /> (100)<br /> (100)<br /> (100)<br /> (100)<br /> <br /> Xét nghiệm tế bào học<br /> 46 trường hợp (97,8%) có tế bào dạng biểu<br /> mô và/hoặc đại bào Langhans, tuy nhiên chất<br /> hoại tử chỉ hiện diện trong 28 trường hợp,<br /> chiếm 59,5% (Hình 1). Một trường hợp trên<br /> mẫu phết chỉ có tế bào viêm cấp, không đủ<br /> yếu tố chẩn đoán viêm lao hoặc viêm hạt trên<br /> tế bào học, phải làm sinh thiết.<br /> <br /> Xét nghiệm giải phẫu bệnh<br /> Sinh thiết tổn thương ở vú để xét nghiệm<br /> giải phẫu bệnh được thực hiện trên 6 trường hợp<br /> để bổ sung cho các trường hợp kết quả tế bào<br /> học chưa rõ là lao.<br /> <br /> Các xét nghiệm khác<br /> IDR: Chỉ thực hiện được trên 27 trường hợp,<br /> <br /> (*)<br /> (**)<br /> <br /> Hình 1 : Hình ảnh tế bào học của viêm lao vú: Trên nền chất hoại tử bã đậu có nhiều tế bào dạng biểu mô (*) và<br /> đại bào Langhans (**)<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> 45<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> X quang phổi<br /> Tất cả 47 bệnh nhân đều có X quang phổi<br /> bình thường, nghĩa là không có lao phổi phối<br /> hợp.<br /> <br /> Có 3 ca (11,1%) men gan tăng gấp 3 lần sau<br /> 1-3 tháng điều trị lao được điều trị hỗ trợ gan<br /> tích cực thì sau đó ổn định. Ngoài ra sẹo xấu ở<br /> vú (hình 2) vẫn còn 18/47ca (34%).<br /> <br /> Kết quả điều trị<br /> <br /> Soi và cấy BK trong dịch từ abces vú<br /> Có 3 ca (11,1%) được soi và cấy BK trong<br /> dịch màu vàng từ abces vú , vì bệnh diễn tiến dai<br /> dẳng, cả 3 ca đều âm tính.<br /> <br /> Điều trị<br /> Các bệnh nhân đều được điều trị theo phác<br /> đồ 9 tháng RHEZ với liều lượng như sau(1,11):<br /> R (Rifampicine) 10mg/kg/1ngày.<br /> H (Isoniazide) 5mg/kg/1ngày.<br /> <br /> Điều trị thành công 95,7%. Có 1 trường hợp<br /> sau khi điều trị 9 tháng trong vú có 2 khối mềm<br /> khoảng 1cm. FNA cho kết quả viêm cấp tính<br /> không đặc hiệu.<br /> Bảng 7: Kết quả điều trị<br /> Kết quả điều trị<br /> Điều trị thành công<br /> Khỏi bệnh<br /> Hoàn thành<br /> Bỏ trị<br /> <br /> n<br /> 45<br /> 45<br /> 46<br /> 1<br /> <br /> (%)<br /> (95,7)<br /> (95,7)<br /> (97,8)<br /> (2,1)<br /> <br /> E (Ethambutol) 25mg/kg/1ngày.<br /> Z (Pyrazinamide) 30mg/kg/1ngày.<br /> <br /> Phản ứng phụ của thuốc kháng lao<br /> Các phản ứng phụ khác của thuốc kháng lao<br /> (bảng 6) như ngứa, ói mửa, sốt... chỉ thoáng qua<br /> rồi tự ổn định.<br /> Bảng 6: Tác dụng phụ của thuốc kháng lao<br /> Tác dụng phụ của thuốc kháng lao<br /> Ngứa<br /> Ói mửa<br /> Sốt<br /> Men gan tăng<br /> <br /> n<br /> 5<br /> 2<br /> 1<br /> 3<br /> <br /> (%)<br /> (18,5)<br /> (7,4)<br /> (3,7)<br /> (11,1)<br /> <br /> Theo dõi<br /> Bệnh nhân tái khám mỗi tháng nếu không có<br /> diễn tiến xấu. Mỗi 3 tháng bệnh nhân được Siêu<br /> âm vú kiểm tra và được xét nghiệm lại men gan<br /> (SGOT, SGPT, YGT) nếu có triệu chứng chán ăn<br /> hoặc sút cân.<br /> <br /> Siêu âm<br /> Siêu âm vú sau 3 tháng điều trị có 7 ca diễn<br /> tiến phức tạp, vẫn chảy mủ, xuất hiện thêm u vú<br /> cùng bên. Nang vú tăng kích thước. Sau 6 tháng<br /> ổn định dần. Đến sau 9 tháng còn 1 ca thấy u vú.<br /> Bảng 6: Theo dõi siêu âm<br /> Siêu âm vú<br /> U vú<br /> Nang vú<br /> Abces vú<br /> <br /> 46<br /> <br /> sau 3 tháng sau 6 tháng sau 9 tháng<br /> 3 (11,1)<br /> 2 (7,4)<br /> 1 (3,7)<br /> 3 (11,1)<br /> 2 (7,4)<br /> 0<br /> 1 (3,7)<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> Hình 2: Lao vú đã điều trị khỏi nhưng để lại sẹo xấu.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Lao vú có thể bị lây qua các đường sau(6):<br /> -Vi khuẩn lao được hít vào phổi, qua đường<br /> máu tới vú;<br /> -Vi khuẩn lao lan ngược từ các hạch lympho<br /> bị lao ở nách, từ những ổ bệnh lao trong lồng<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> ngực như phổi, màng phổi hay từ xương sườn;<br /> -Vi khuẩn lao xâm nhập do các vết trầy xước<br /> da và qua các lỗ ống sữa ở đầu vú.<br /> Lứa tuổi dễ mắc nhất là từ 25-40 tuổi. Đây là<br /> độ tuổi sinh nở, cho con bú. Tuyến vú rất phát<br /> triển, cơ hội cho vi khuẩn lao dễ dàng tấn công(8).<br /> Để chẩn đoán một tổn thương tuyến vú cần<br /> có sự phối hợp của bộ ba Lâm sàng- Hình ảnh<br /> học (Siêu âm) - Giải phẫu bệnh(7) hoặc Tế bào<br /> học, không nên chỉ dựa vào siêu âm vì hình ảnh<br /> của lao vú không đặc hiệu.<br /> Chẩn đoán Lao vú tốt nhất là dựa vào tiêu<br /> chuẩn vàng: tìm được nang lao qua mẫu mô sinh<br /> thiết từ khối u ở vú hoặc phết mủ tìm vi khuẩn<br /> lao dương tính(7).<br /> Có những bệnh nhân còn trẻ, việc sinh thiết<br /> để đạt yêu cầu chẩn đoán có thể ảnh hưởng đến<br /> chức năng và vẽ thẩm mỹ của tuyến vú(7).<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> gan tăng. Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy các<br /> trường hợp có tăng men gan thì trị số men gan<br /> đều < 3 lần so với giới hạn bình thường và ổn<br /> định dần, không có trường hợp nào phải đổi<br /> thuốc. Kết quả này có khác biệt so với một số<br /> nghiên cứu khác như nghiên cứu của Iseman<br /> MD(3,10) cho biết tỷ lệ xảy ra tác dụng phụ tương<br /> ứng là 14% và các tác dụng phụ này đều nhẹ,<br /> không cần phải đổi thuốc. Nghiên cứu của TL<br /> Lin(6) cũng cho biết tỷ lệ tăng men gan tương ứng<br /> nhóm là 8,1%. Trong nghiên cứu của R Khanna(5)<br /> với phác đồ 9 tháng có 12,4% trường hợp xảy ra<br /> tác dụng phụ, trong đó tăng men gan xảy ra ở<br /> 9% bệnh nhân và có 1,8% trường hợp phải thay<br /> đổi thuốc.<br /> Tình trạng bệnh nhân sau khi bệnh nhân kết<br /> thúc điều trị 9 tháng (bảng 7) cho thấy tỷ lệ bệnh<br /> nhân hoàn thành điều trị là 95,7%. Kết quả này<br /> phù hợp với nghiên cứu của R. Khanna(5,11).<br /> <br /> Nghiên cứu của chúng tôi đều dựa vào FNAChọc hút bằng kim nhỏ - giúp xác định bản chất<br /> của tổn thương.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> <br /> Ngoài ra còn có các xét nghiệm khác để hỗ<br /> trợ cho chẩn đoán và điều trị như: IDR, siêu âm<br /> vú, X quang phổi, công thức máu, vận tốc lắng<br /> máu, men gan…<br /> <br /> Thường gặp nhất của lao vú là dạng khối u<br /> hoặc dạng mảng xơ cứng giống như trong thay<br /> đổi sợi bọc của vú. Triệu chứng viêm vú tái đi tái<br /> lại nhiều lần, điều trị kháng sinh thông thường<br /> không khỏi và dò ra da chiếm vị trí thứ hai.<br /> <br /> Khi đã chẩn đoán chính xác thì vấn đề điều<br /> trị cũng còn nhiều phức tạp, phải dùng phác đồ<br /> điều trị lao có 4 thuốc RHEZ trong thời gian 9<br /> tháng. Trong quá trình điều trị vẫn có thể còn dò<br /> mủ từ những nốt lao mới xuất hiện khiến cho<br /> bệnh nhân lo lắng không yên tâm, điều này cũng<br /> phù hợp với nghiên cứu của Murat Kapan năm<br /> 2010(4).<br /> Về diễn tiến lâm sàng, khi so sánh sự thay<br /> đổi hình thái của tuyến vú lúc kết thúc so với lúc<br /> bắt đầu điều trị. Kết quả này cũng phù hợp với<br /> nghiên cứu của Nisar A(2), theo tác giả, tỷ lệ đáp<br /> ứng thuận lợi khi kết thúc điều trị tương ứng của<br /> phác đồ là 92,3%.<br /> Về tác dụng phụ của thuốc, kết quả nghiên<br /> cứu cho biết có 17,5% trường hợp xảy ra tác<br /> dụng phụ. Trong đó, có 11,1% trường hợp men<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> Đặc điểm lâm sàng<br /> <br /> Đặc điểm siêu âm<br /> Hình ảnh siêu âm trong lao vú không đặc<br /> hiệu, thường gặp nhất là echo kém, echo có<br /> dạng dịch chiếm tỷ lệ khá cao. Phần lớn siêu<br /> âm chẩn đoán nghỉ tới abces vú, chỉ có một tỷ<br /> lệ nhỏ được nghỉ đến lao vú, thậm chí còn lầm<br /> với ung thư vú.<br /> Kết quả điều trị lao vú bằng phác đồ RHEZ<br /> trong thời gian 9 tháng cho kết quả tối ưu với<br /> 95,7% khỏi bệnh. Tuy nhiên, tỷ lệ để lại sẹo xấu<br /> vẫn còn cao, chiếm 34%.<br /> <br /> KIẾN NGHỊ<br /> Cần kết hợp Lâm Sàng – Siêu Âm – Tế Bào<br /> Học để có thể phát hiện ra bệnh lao vú sớm và<br /> phối hợp với BS chuyên khoa Lao điều trị tốt cho<br /> bệnh nhân.<br /> <br /> 47<br /> <br />