Lễ hội tăm khảu máu

Chia sẻ: Ton Thi Huong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Thêm vào BST

Báo xấu

108
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tăm Khảu Mảu, hay còn gọi là lễ hội Giã cốm là phong tục tập quán, là nét văn hóa truyền thống lâu đời của dân tộc Tày ở xã Đồng Khê, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Lễ hội Tăm Khảu Mảu được tổ chức vào khoảng tháng 9, tháng 10 âm lịch. Đó là lúc lúa nếp vừa chớm vào chắc, hạt lúa ngả màu vàng nhạt là thời điểm người dân tập trung làm cốm. Cốm được làm từ giống nếp, đặc sản của địa phương. Thóc để làm cốm được chọn rất cầu kỳ, phải là...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lễ hội tăm khảu máu

LE HOI TAM KHAU MAU – NET VAN HOA DAN GIAN CUA NGUOI TAY Tăm Khảu Mảu, hay còn gọi là lễ hội Giã cốm là phong tục tập quán, là nét văn hóa truyền thống lâu đời của dân tộc Tày ở xã Đồng Khê, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Lễ hội Tăm Khảu Mảu được tổ chức vào khoảng tháng 9, tháng 10 âm lịch. Đó là lúc lúa nếp vừa chớm vào chắc, hạt lúa ngả màu vàng nhạt là thời điểm người dân tập trung làm cốm. Cốm được làm từ giống nếp, đặc sản của địa phương. Thóc để làm cốm được chọn rất cầu kỳ, phải là thóc nếp, hạt mẩy và có màu vàng nhạt đều. Cốm được làm theo hai cách, có thể luộc thóc hoặc rang thóc vừa chín tới, sau đó để nguội rồi đem giã, sàng sẩy để loại bớt vỏ trấu rồi đem bỏ vào “đuống” giã tiếp (đuống được làm bằng gỗ sấu). Cốm không chỉ có ý nghĩa đối với nhà nông mà nó còn mang ý nghĩa tâm linh đối với dân bản, bởi trước khi bước vào mùa thu hoạch lúa người nông dân muốn có hạt cốm thơm để dâng lên tiên tổ, cầu mong trời đất luôn mưa thuận gió hòa, giúp người nông dân gặp nhiều may mắn trong lao động sản xuất… Khi thóc được đưa vào giã cốm cũng là lúc dân bản tổ chức lễ hội vui chơi, reo hò theo giai điệu của tiếng chày, tiếng đuống. Lễ hội Giã cốm là ngày hội của mọi lứa tuổi. Trong lễ hội Giã cốm, tiếng chày, tiếng đuống tạo ra nét độc đáo, hấp dẫn bởi những âm thanh phát ra từ những công cụ này như những giai điệu âm nhạc mà không phải ở nơi nào cũng có được. Lễ hội Giã cốm có 5 giai điệu gõ đuống (tiếng Tày gọi là Quéng loỏng). * Giai điệu thứ nhất là gõ đuống nhịp ba (tiếng Tày là Quéng loỏng Kha Tham). Giai điệu này chỉ có ba người thể hiện. Với âm thanh rộn ràng, lúc bổng lúc trầm quện vào nhau thể hiện sự vui vẻ, yêu cuộc sống của con người. * Giai điệu thứ hai là gõ Đuống kéo chày (tiếng Tày là Quéng loỏng Lạc Thác). Khác với điệu Kha Tham, điệu quéng lỏng Lạc Thác có 8 người chia nhau đứng ở 2 bên mép đuống mỗi bên 4 người. Tiếng chày tiếng đuống ở giai điệu này như màn đồng ca minh họa cho sự rạo rực, phấn chấn của nhà nông lúc được mùa.
* Giai điệu thứ ba trong lễ hội là gõ đuống theo điệu con cắp cáng kêu (tiếng Tày là Quéng loỏng Cắp Cáng). * Giai điệu tiếp theo là điệu Nẹp nứa (tiếng Tày là Quéng loỏng Kèm Rừa). * Giai điệu cuối cùng là điệu Dệt cửi (Tiếng Tày là Quéng loỏng Tắm Húc). Lễ hội Tăm Khảu Mảu là một hoạt động văn hóa dõn gian, mang bản sắc riêng có của dân tộc Tày xã Đồng Khê, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Du khách gần xa hãy một lần đến với lễ hội Tăm Khảu Mảu để được hòa mình, được sống trong không khí lễ hội của làng, của bản, của những con người nhiệt tình và mến khách nơi đây. Lễ hội giã cốm - Nét văn hóa đặc sắc ở Chiêm Hóa, Tuyên Quang Lễ hội giã cốm (khẩu mẩu, lẩu then) của đồng bào dân tộc Tày Chiêm Hoá là lễ hội truyền thống sau mỗi vụ thu hoạch lúa, thể hiện sự biết ơn của người dân đối với đất trời đã cho mùa màng tốt tươi, cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Lễ hội giã cốm khẳng định trình độ sản xuất nông nghiệp của bà con, không khuất phục trước thiên tai dịch họa để cho cây lúa trĩu bông, thóc lúa đầy bồ. Lễ hội được tổ chức hàng năm vào dịp tháng 9, tháng 10 âm lịch, khi lúa nếp cái bắt đầu chắc hạt, gia đình trưởng họ xem ngày lành, tháng tốt, nhờ chị em trong dòng họ nhặt lúa thành cum, đem lạt buộc thành túm nhỏ, đào lò, đan một miếng
phên vuông đậy lên miệng lò, chất củi đốt rồi hơ cho lúa chín, để nguội rồi đem vào cối giã thành hạt cốm thơm ngon, để tế dâng lên Ngọc Hoàng Thượng đế và các vị Thần linh. Đây coi như một lễ báo công tạ ơn Ngọc Hoàng Thượng đế và các vị Thần đã ban cho muôn dân mùa màng tốt tươi, mọi nhà no ấm. Không chỉ có vậy, lễ hội giã cốm còn là dịp để các đôi trai làng, gái bản đua sức đua tài, tìm bạn kết duyên. Với nhịp chày khua đều đặn, khỏe khoắn tạo thành những âm điệu rộn ràng vang vọng khắp núi rừng làng bản với hai người cầm trịch, tiếng Tày gọi là “khửn khèng”, và bên nam bên nữ thi nhau giã gọi là “kéng mưởn”. Âm thanh chuyển điệu thành ba nhịp, nhịp đầu gọi là "kéng mưởn", có nghĩa là giã mướn, nhịp hai "tắm húc" có nghĩa là dệt vải, nhịp ba gọi là "khắp kha" có nghĩa là kẹp chân. Cứ ba nhịp chuyển điệu đều đặn suốt canh này sang canh khác có khi còn đến sáng. Lễ hội giã cốm tại đêm văn nghệ dân ca, trình diễn thời trang các dân tộc "Âm vang Bản Ba" có thể nói là một điểm nhấn, nét tươi mới trong các lễ hội ở Chiêm Hóa. Với những nghi thức truyền thống, lễ hội giã cốm thể hiện sức sống, tinh thần lễ hội đặc sắc mang lại cho những du khách và cả những người dân bản địa được sống trong một cảm giác linh thiêng. Những nhịp giã chuyển điệu rộn ràng làm xốn sang lòng người, tạo nên nét đặc sắc của riêng một lễ hội có từ lâu đời.