VIỆN HÀN LÂM<br />
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br />
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br />
<br />
ĐỖ VĂN THẮNG<br />
<br />
PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ:<br />
NGHIÊN CỨU TRƢỜNG HỢP NGÀNH GIẦY DA,<br />
DỆT MAY, ĐIỆN TỬ TẠI TỈNH BÌNH DƢƠNG<br />
<br />
LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ<br />
<br />
HÀ NỘI – 2018<br />
<br />
VIỆN HÀN LÂM<br />
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br />
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br />
<br />
ĐỖ VĂN THẮNG<br />
<br />
PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ:<br />
NGHIÊN CỨU TRƢỜNG HỢP NGÀNH GIẦY DA,<br />
DỆT MAY, ĐIỆN TỬ TẠI TỈNH BÌNH DƢƠNG<br />
<br />
Ngành: Kinh tế chính trị<br />
Mã số : 9.31.01.02<br />
<br />
LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ<br />
<br />
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học 1: PGS,TS. Nguyễn Văn Luân<br />
2: GS,TS. Nguyễn Quang Thuấn<br />
<br />
HÀ NỘI – 2018<br />
<br />
LỜI CAM ĐOAN<br />
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của<br />
riêng tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận án có nguồn gốc xuất xứ rõ<br />
ràng, đã công bố theo đúng quy định của Nhà nước.<br />
<br />
Nghiên cứu sinh<br />
<br />
Đỗ Văn Thắng<br />
<br />
i<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
Trang<br />
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1<br />
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ PHÁT TRIỂN<br />
CÔNG NGHIỆP HỒ TRỢ .......................................................................................7<br />
1.1. NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI .............7<br />
1.1.1. Các công trình nghiên cứu nƣớc ngoài .............................................................7<br />
1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nƣớc ............................................................12<br />
1.2. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ NHỮNG NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ<br />
TÀI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU ....................26<br />
1.2.1. Khái quát chung về những công trình nghiên cứu liên quan tới đề tài ...........26<br />
1.2.2. Những vấn đề rút ra từ khái quát chung cần tiếp tục nghiên cứu ...................28<br />
Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN MỘT SỐ QUỐC GIA,<br />
ĐỊA PHƢƠNG VỀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ .........................31<br />
2.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ ...........................31<br />
2.1.1. Sự ra đời của thuật ngữ “công nghiệp hỗ trợ” ................................................31<br />
2.1.2. Công nghiệp hỗ trợ và một số thuật ngữ liên quan .........................................34<br />
2.1.3. Quan niệm về công nghiệp hỗ trợ ở Việt Nam ...............................................36<br />
2.2. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ ...................................................39<br />
2.2.1. Tính đa cấp và tính liên kết hệ thống theo quy trình sản xuất ........................39<br />
2.2.2. Tính đa dạng về công nghệ và trình độ công nghệ .........................................42<br />
2.2.3. Tính chuyên môn hóa cao và tham gia vào mạng sản xuất toàn cầu ..............42<br />
2.2.4. Có nguồn nhân lực chất lƣợng cao..................................................................43<br />
2.2.5. Thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia, chủ yếu là các DN vừa và nhỏ ..........43<br />
2.3. NỘI DUNG PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ ....................................44<br />
2.3.1 Khái niệm .........................................................................................................44<br />
2.3.2 Nội hàm của phát triển công nghiệp hỗ trợ ......................................................44<br />
2.3.3. Các mô hình phát triển công nghiệp hỗ trợ .....................................................46<br />
2.4. MỘT SỐ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ VỀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP HỖ<br />
TRỢ ...........................................................................................................................50<br />
2.4.1. Số lƣợng và quy mô doanh nghiệp..................................................................50<br />
2.4.2. Trình độ công nghệ và tỷ lệ nội địa ................................................................50<br />
2.4.3. Sức cạnh tranh của sản phẩm ..........................................................................51<br />
2.4.4. Sự đáp ứng yêu cầu của ngành công nghiệp hạ nguồn ...................................51<br />
ii<br />
<br />
2.4.5. Nguồn nhân lực ...............................................................................................52<br />
2.5. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP<br />
HỖ TRỢ ....................................................................................................................52<br />
2.5.1. Nhân tố quốc tế ...............................................................................................52<br />
2.5.2. Nhân tố trong nƣớc .........................................................................................54<br />
2.6. VAI TRÒ CỦA CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ NÓI<br />
CHUNG VÀ CÁC NGÀNH CÔNG NGHIỆP NÓI RIÊNG ....................................59<br />
2.6.1. Quan hệ giữa các ngành công nghiệp và công nghiệp hỗ trợ .........................59<br />
2.6.2. Vai trò có tính hai mặt của phát triển công nghiệp hỗ trợ ..............................64<br />
2.7. THỰC TIỄN CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA, ĐỊA PHƢƠNG VỀ PHÁT<br />
TRIỂN CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT<br />
NAM NÓI CHUNG, BÌNH DƢƠNG NÓI RIÊNG .................................................72<br />
2.7.1. Thực tiễn của một số nƣớc về phát triển công nghiệp hỗ trợ..........................72<br />
2.7.2. Thực tiễn một số địa phƣơng về phát triển công nghiệp hỗ trợ ......................78<br />
2.7.3. Bài học cho tỉnh Bình Dƣơng và Việt Nam về phát triển công nghiệp hỗ trợ ......83<br />
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ NGÀNH GIẦY DA,<br />
DỆT MAY, ĐIỆN TỬ TẠI TỈNH BÌNH DƢƠNG ..............................................88<br />
3.1. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI TỈNH<br />
BÌNH DƢƠNG .........................................................................................................88<br />
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ...........................................................................................88<br />
3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ................................................................................90<br />
3.2. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP Ở TỈNH BÌNH DƢƠNG ..........94<br />
3.2.1. Cơ sở sản xuất công nghiệp ............................................................................94<br />
3.2.2. Lao động ngành công nghiệp ..........................................................................96<br />
3.3.3. Giá trị sản xuất công nghiệp............................................................................98<br />
3.3. THỰC TRẠNG CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ TRONG NGÀNH GIẦY DA,<br />
DỆT MAY, ĐIỆN TỬ Ở TỈNH BÌNH DƢƠNG......................................................99<br />
3.3.1. Công nghiệp hỗ trợ trong ngành giầy da ở tỉnh Bình Dƣơng .........................99<br />
3.3.2. Công nghiệp hỗ trợ trong ngành dệt may ở tỉnh Bình Dƣơng ......................103<br />
3.3.3. Công nghiệp hỗ trợ trong ngành điện tử ở tỉnh Bình Dƣơng ........................108<br />
3.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ NGÀNH GIẦY DA,<br />
DỆT MAY, ĐIỆN TỬ Ở TỈNH BÌNH DƢƠNG....................................................112<br />
3.4.1. Những thành tựu............................................................................................112<br />
3.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân ....................................................................114<br />
iii<br />
<br />